മണിമാല
എ.ആർ. രാജരാജവർമ്മയുടെ വൃത്തമഞ്ജരിയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു സംസ്കൃതവർണ്ണവൃത്തമാണ് മണിമാല. ഒരു വരിയിൽ പന്ത്രണ്ട് അക്ഷരങ്ങൾ ഉള്ള ജഗതി ഛന്ദസ്സിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു സമവൃത്തം ആണ് ഇത്.
ലക്ഷണം
തിരുത്തുകവൃത്തമഞ്ജരിയിലെ ലക്ഷണം താഴെച്ചേർക്കുന്നു:
| “ | ആറാറിഹ തം യം തം യം മണിമാലാ | ” |
ത, യ, ത, യ എന്നീ ഗണങ്ങൾ ഉണ്ടാവും. മദ്ധ്യത്തിൽ (ആറാം അക്ഷരത്തിനു ശേഷം) യതി ഉണ്ടാവും. യതിയ്ക്കു മുമ്പും പിമ്പും "താരാതരരാതാ" എന്ന താളമാണ് ഇതിന്.
സംസ്കൃതലക്ഷണം വൃത്തരത്നാകരത്തിൽ നൽകിയിട്ടുണ്ട്:
| “ | ത്യൗ ത്യൗ മണിമാലാ ഛിന്നാ ഗുഹവക്ത്രേ | ” |
ഉദാഹരണങ്ങൾ
തിരുത്തുകഅധികം പ്രചാരമില്ലാത്ത ഈ വൃത്തം മലയാളത്തിൽ കാര്യമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നില്ല. ഉദാഹരണം (മലയാളം):
| “ | സത്യം പറയേണം, ശുദ്ധം വചനങ്ങൾ |
” |
മറ്റൊരു ഉദാഹരണം (സംസ്കൃതം), ഈ ഉദാഹരണത്തിൽ നാലാം വരിയിൽ യതിഭംഗം ഉണ്ട്.:
| “ | ഗ്ലാനിര്യദി ധർമേ ബുദ്ധിര്യദധർമേ |
” |