കുസുമമഞ്ജരി

കുസുമമഞ്ജരി: ഒരു സം‍സ്കൃത‍വർണ്ണവൃത്തം. പ്രകൃതി എന്ന ഛന്ദസ്സിൽ പെട്ട (ഒരു വരിയിൽ 21 അക്ഷരങ്ങൾ) സമവൃത്തം.

ലക്ഷണം

“ രം നരം നരനരം നിരന്നു വരുമെങ്കിലോ കുസുമമഞ്ജരി ”

വൃത്തശാസ്ത്രസങ്കേതമനുസരിച്ചു് “ര ന ര ന ര ന ര” എന്നീ ഗണങ്ങൾ വരുന്ന വൃത്തമാണു കുസുമമഞ്ജരി.

ഉദാഹരണങ്ങൾ

ഉദാ: വള്ളത്തോളിന്റെ ശൃംഗാരകാവ്യമായ വിലാസലതികയിൽ നിന്നു്.

“ കുന്തളാവലി വിയർത്ത പൂങ്കവിളിൽ മിന്നിയും, കുളുർമുലക്കുടം

ചന്തമോടു നടമാടിയും, പൃഥുനിതംബമണ്ഡലമുലഞ്ഞുമേ, ചെന്തളിർത്തനു തളർന്നിടും പടി, സലീലമദ്രിജ നിജാന്തികേ പന്തടിക്കെ, നിടിലാക്ഷനാർന്ന പുളകം നമുക്കരുൾക മംഗളം!

”

സാദൃശ്യമുള്ള മറ്റു വൃത്തങ്ങൾ

1. കുസുമമഞ്ജരിയുടെ നാലു തവണ ആവർത്തിക്കുന്ന - v - v v v എന്ന രീതിയിലെ ഒരു ലഘു കുറഞ്ഞു് - v - v v എന്നായാൽ മല്ലിക എന്ന വൃത്തം.
2. കുസുമമഞ്ജരിയുടെ ആദ്യത്തെ പത്തക്ഷരങ്ങളും ഒരു ഗുരുവും ചേർന്നാൽ രഥോദ്ധത എന്ന വൃത്തം.

മറ്റു വിവരങ്ങൾ

ശൃംഗാരരസം സൂചിപ്പിക്കാനും, പ്രകൃതിവർണ്ണനകൾ, നൃത്തം, താളമുള്ള ചലനങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ വർണ്ണിക്കാനും ഈ വൃത്തം അനുയോജ്യമാണു്. നാരായണീയത്തിലെ രാസക്രീഡ വർണ്ണിക്കുന്ന 69-)ാം ദശകം ഈ വൃത്തത്തിലാണു്.

കുറിപ്പുകൾ

    വൃത്തമഞ്ജരിയിലെ വൃത്തങ്ങൾ