മാത്രാസമകം
ഒരു മലയാള ഭാഷ വൃത്തമാണ് മാത്രാസമകം. [1] ഏതെങ്കിലും വിധത്തിൽ ഒരു പാദത്തിനു പതിനാറു മാത്രകൾ വരുന്നതിനെ ചേർത്തുവെച്ച് മാത്രാസമകം എന്നു പറയുന്നു. ഈ വൃത്തത്തിനു പലതരം വിഭാഗങ്ങൾ ഉണ്ട്. അത്രമാത്രം പ്രാധാന്യമില്ലാത്തതിനാൽ ഇവയ്ക്കൊന്നും പ്രത്യേകമായി ലക്ഷണം നിലവിൽ ഇല്ല. ഒരു പാദത്തിൽ എല്ലാം ലഘുമാത്രകളായിട്ടാണെങ്കിൽ അതിനെ അചലധൃതി എന്നും ഒമ്പതാമത്തെ അക്ഷരം ലഘുവും അവസാനത്തെ അക്ഷരമാത്ര ഗുരും ആയാൽ ഇടയിൽ യതോചിതമായി ഇവ കലർത്തിയും പതിനാറുമാത്രകൾ തികഞ്ഞാൽ ആണു സാധാരണയായി മാത്രാസമകം എന്നു വിളിക്കുന്നത്. അതുപോലെ നാലുമാത്ര കഴിഞ്ഞ് ജഗണമോ ബാക്കിയെല്ലാം ലഘുമാത്രയോ അയാൽ അതിനെ വിശ്ലോകം എന്നു പറയുന്നു. ഇതേപോലെ ജഗണമോ ബാക്കിയെല്ലാം ലഘുവോ വരുന്നത് എട്ടുമാത്ര കഴിഞ്ഞിട്ടാണെങ്കിൽ അതിനെ വാനവാസിക എന്നു വിളിക്കുന്നു.
ലക്ഷണംതിരുത്തുക
“ | പാദത്തിൽ പലമട്ടായിപ്പതിനാറിഹ മാത്രകൾ അടങ്ങീടും വൃത്തവർഗ്ഗം മാത്രാസമകസംജ്ഞമാം. |
” |
"ഏതുവിധമായിട്ടെങ്കിലും ഒരു പാദത്തിന് പതിനാറു മാത്ര എന്നു നിയമം കല്പിച്ചു ചെയ്യുന്ന വൃത്തങ്ങൾക്ക് ‘മാത്രാസമക’ ങ്ങളെന്നു പേർ. ഇതിൽ
- എല്ലാം ലഘുവായാൽ ‘അചലധൃതി’.
- 9ാം അക്ഷരം ലഘുവും, അന്ത്യം ഗുരുവും ശേഷം ഇച്ഛപോലെയും ആയാൽ സാധാരണ ‘മാത്രാസമകം’;
- നാലു മാത്ര കഴിഞ്ഞ് ജഗണമോ സർവ്വലഘുവോ ആയാൽ ‘വിശ്ലോകം’;
- ജഗണമോ സർവ്വലഘുവോ 8 മാത്ര കഴിഞ്ഞായാൽ ‘വാനവാസികാ’ - ഇത്യാദി പല അവാന്തരവിഭാഗങ്ങളും ഉണ്ട്. എന്നാൽ അവയെല്ലാം അപ്രസിദ്ധങ്ങളാകയാൽ പ്രത്യേകം ലക്ഷണവും ലക്ഷ്യവും അവയ്ക്ക് ഇല്ല എന്നു മാത്രമല്ല, ഇവയ്ക്കെല്ലാം ഭംഗി വേണമെങ്കിൽ സമമാത്രകൾ അടുത്ത വിഷമമാത്രകളിൽ ഒട്ടാതിരിക്കണം. അതായത് ദ്വിമാത്രഗണങ്ങളെക്കൊണ്ട് മുറിക്കണമെന്നു വരുന്നു. അപ്പോൾ ഇവയെല്ലാം മേൽ ഭാഷാവൃത്തപ്രകരണത്തിൽ പറയാൻ പോകുന്ന തരംഗിണി മുതലായ തുള്ളൽപ്പാട്ടുവൃത്തങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെട്ടുപോകയും ചെയ്യും." എന്ന് വൃത്തമഞ്ജരിയിൽ ഏ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.
അവലംബംതിരുത്തുക
- ↑ വൃത്തമഞ്ജരി, എ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ
{{ചട്ടം|വൃത്തമഞ്ജരിയിലെ • അനപായം • അനുഷ്ടുപ്പ് • അനംഗശേഖരം • അന്നനട • അപരവക്ത്രം • അപരാജിത • അപരാന്തിക • അമല • അമലതരം • അമൃതധാര • അലസ • അലോല • അവനി • അർണ്ണം • അർണ്ണവം • അർദ്ധകേക • അശ്വഗതി • അശ്വഗതി • അശ്വലളിതം • അസംബാധ • ആഖ്യാനകി • ആപാതാളിക • ആപീഡം • ആര്യ • ആര്യാഗീതി • ഇക്ഷുദണ്ഡിക • ഇന്ദുവദന • ഇന്ദ്രവജ്ര • ഇന്ദ്രവംശ • ഉജ്ജ്വല • ഉജ്ജ്വലം • ഉത്പലമാലിക • ഉദീച്യവൃത്തി • ഉദ്ഗത • ഉദ്ഗീതി • ഉപഗീതി • ഉപചിത്രം • ഉപചിത്രം • ഉപജാതി • ഉപമാലിനി • ഉപസർപ്പിണി • ഉപസ്ഥിത • ഉപസ്ഥിതം • ഉപസ്ഥിതപ്രചുപിത • ഉപേന്ദ്രവജ്ര • ഉർവശി • ഊനകാകളി • ഊനതരംഗിണി • ഏല • ഔപച്ഛന്ദസികം • കന്യ • കന്യ • കന്യകാമണി • കബരി • കമനീയം • കമലദിവാകരം • കമലാകരം • കമലാക്ഷം • കരകമലം • കരുണാകരം • കരംഭം • കലിക • കലേന്ദുവദന • കല്യാണി • കളകാഞ്ചി • കളത്രം • കാകളി • കാന്ത • കാമക്രീഡ • കാരീരം • കുമാരി (ത്രിഷ്ടുപ്ഛന്ദസ്സ്) • കുമാരി (ശക്വരീച്ഛന്ദസ്സ്) • കുമുദിനി • കുമുദ്വതി • കുലപാലം • കുവലിനി • കുസുമമഞ്ജരി • കുസുമിതലതാവേല്ലിത • കുസുമവിചിത്ര • കൃശമദ്ധ്യ • കേക • കേതുമതി • കേരളി • കോകരതം • ക്രൗഞ്ചപദ • ക്രൗഞ്ചപദം • ക്ഷമ • ഖഗ • ഗംഗ • ഗാഥ • ഗിരിശിഖരം • ഗിരിസാരം • ഗീതി • ഗുണജാലം • ഗുണസദനം • ഗുരു • ഗൗരി • ചഞ്ചരീകാവലി • ചണ്ഡവൃഷ്ടിപ്രയാതം • ചന്ദനസാരം • ചന്ദ്രരേഖ • ചന്ദ്രലേഖ • ചന്ദ്രലേഖ • ചന്ദ്രവർത്മ • ചപലാവക്ത്രം • ചപലാര്യ • ചമ്പകമാല • ചാരണഗീതം • ചാരുഹാസിനി • ചിത്രപദ • ചിത്രലേഖ • ചിത്രവൃത്ത • ഛാന്ദസി • ജഗതീതിലകം • ജഘനചപല • ജലധരനീലം • ജലധരമാല • ജലോദ്ധതഗതി • ജീമൂതം • ജ്വാല • തടിനി • തനുമദ്ധ്യ • തന്വി • തരംഗിണി (വൃത്തം) • തരംഗിണി • തവിപുല • താമരസം • തോടകം • ത്രിഖണ്ഡിക • ദക്ഷിണാന്തിക • ദളം • ദിശ • ദൂഷണഹരണം • ദോധകം • ദ്രുതകാകളി • ദ്രുതഗതി • ദ്രുതപദം • ദ്രുതമദ്ധ്യ • ദ്രുതവിളംബിതം • ധരണി • ധാരാനന്ദിനി • ധീരലളിത • ധൃതകുതുകം • നതോന്നത • നർക്കുടകം • നവതാരണ്യം • നവമാലിക • നവിപുല • നാഗരികം • നാരാചിക • നാരി • നിശ • നൃപതിലലാമം • പഞ്ചചാമരം • പത്ഥ്യ • പത്ഥ്യാര്യ • പത്ഥ്യാവക്ത്രം • പത്രലത • പദചതുരൂർദ്ധ്വം • പരാവതി • പരിണാമം • പരിമളം • പര്യസ്തകാഞ്ചി • പല്ലവിനി • പാത്രം (വൃത്തം) • പുടം • പുളകം • പുഷ്പിതാഗ്ര • പൃത്ഥ്വി • പൃത്ഥ്വി • പ്രചിതകം • പ്രഥമപദം • പ്രഭ • പ്രഭദ്രകം • പ്രഭദ്രകം • പ്രമദ • പ്രമാണിക • പ്രമിതാക്ഷര • പ്രമുദിതവദന • പ്രവൃത്തകം • പ്രഹരണതിലകം • പ്രഹർഷിണി • പ്രാച്യവൃത്തി • പ്രിയംവദ • ഫലമുഖി • ഭദ്രക • ഭദ്രകം • ഭദ്രവിരാൾ • ഭദ്രിക • ഭവതരണം • ഭവസാരം • ഭവിപുല • ഭാരതി • ഭുജംഗപ്രയാതം • ഭുജംഗവിജൃംഭിതം • ഭ്രമരവിലസിതം • ഭ്രമരാവലി • മകരന്ദിക • മഞ്ജരി • മഞ്ജുഭാഷിണി • മഞ്ജുള • മണികാഞ്ചി • മണിഘൃണി • മണിദീപം • മണിദീപ്തി • മണിമകുടം • മണിമദ്ധ്യം • മണിമാല • മത്ത • മത്തകാശിനി • മത്തമയൂരം • മത്താക്രീഡാ • മത്തേഭം • മത്തേഭവിക്രീഡിതം • മദനാർത്ത • മദനീയം • മദമന്ഥര • മദലേഖ • മദിര • മധുകരകളഭം • മധുമതി • മധുരതരം • മനോരമ വൃത്തം • മന്ദാക്രാന്ത • മയൂരസാരിണി • മരതകനീലം • മല്ലിക • മവിപുല • മഹാമാലിക • മാത്രാസമകം • മാണവകം • മാനിനി • മാരകാകളി • മാല • മാലിനി • മാലതി • മിശ്രകാകളി • മുഖചപല • മൃഗി • മേഘവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • മൗക്തികദാമ • മൗക്തികപംക്തി • മൗക്തികമാല • മംഗളഫലകം • യുഗ്മവിപുല • രത്നാവലി • രഥോദ്ധത • രജനി • രമണം • രമണം • രമണം • രമണി • രമണീയം • രവിപുല • രവിരദനം • രസപാത്രം • രസരംഗം • രുക്മവതി • രുചിരതരം • ലക്ഷ്മി (വൃത്തം) • ലലന • ലലാമം • ലവലി • ലളിത • ലളിത • ലളിതം • ലളിതം • ലളിതപദം • ലളിതശരീരം • ലീലാകരം • വക്ത്രം • വനമാലം • വർദ്ധമാനം • വലജം • വസന്തമാലിക • വസന്തതിലകം • വസുധ • വസുമതി • വാണി • വാണിനി • വാതോർമ്മി • വാനവാസിക • വിതാനം • വിദ്യുത്ത് • വിദ്യുന്മാല • വിപരീതപത്ഥ്യാവക്ത്രം • വിപരീതാഖ്യാനകി • വിപുലാര്യ • വിയോഗിനി • വിലാസിനി • വിശ്ലോകം • വൃത്ത • വൃത്തം • വേഗവതി • വേണി • വൈതാളീയം • വൈശ്വദേവി • വംശപത്രപതിതം • വംശയഷ്ടിക • വംശസ്ഥം • വ്യാളം • ശങ്കരചരിതം • ശശധരബിംബം • ശശികല • ശശികല • ശാർദ്ദൂലവിക്രീഡിതം • ശാലിനി • ശിഖരിണി • ശിവം • ശിതാഗ്ര • ശുദ്ധവിരാൾ • ശിശുഭൃത • ശുദ്ധവിരാഡാർഷഭം • ശുഭഗതി • ശുഭചരിതം • ശുഭജാതം • ശൈലശിഖ • ശംഭുനടനം • ശ്യേനിക • ശ്രവണീയം • ശ്രീ • ശ്രീസദനം • സകലകലം • സമാനിക • സമാസമം • സമ്മത • സമ്പുടിതം • സരസ • സരോരുഹം • സരോജസമം • സർപ്പിണി • സലിലനിധി • സംസാരം • സാരവതി • സാരസകലിക • സാരസനയന • സിംഹവിക്രാന്തം • സിംഹവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം • സുകൃതം • സുകേസരം • സുഖകരം • സുഖാവഹം • സുദതി • സുഭഗ • സുമംഗല • സുമുഖി • സുമുഖി • സുലലാമം • സുവദന • സുശരീരം • സുഷമ • സൗരഭം • സ്തിമിത • സ്രഗ്ദ്ധര • സ്രഗ്വിണി • സ്വാഗത • സ്ത്രീ • ഹരനർത്തനം • ഹരി • ഹരിണപ്ലുത • ഹരിണപ്ലുതം • ഹരിണി • ഹംസപ്ലുതം • ഹംസമാല • ഹംസരുത • ശുഭജാതം
|}