ഒരു മലയാള ഭാഷ വൃത്തമാണ് മാത്രാസമകം. [1] ഏതെങ്കിലും വിധത്തിൽ ഒരു പാദത്തിനു പതിനാറു മാത്രകൾ വരുന്നതിനെ ചേർത്തുവെച്ച് മാത്രാസമകം എന്നു പറയുന്നു. ഈ വൃത്തത്തിനു പലതരം വിഭാഗങ്ങൾ ഉണ്ട്. അത്രമാത്രം പ്രാധാന്യമില്ലാത്തതിനാൽ ഇവയ്ക്കൊന്നും പ്രത്യേകമായി ലക്ഷണം നിലവിൽ ഇല്ല. ഒരു പാദത്തിൽ എല്ലാം ലഘുമാത്രകളായിട്ടാണെങ്കിൽ അതിനെ അചലധൃതി എന്നും ഒമ്പതാമത്തെ അക്ഷരം ലഘുവും അവസാനത്തെ അക്ഷരമാത്ര ഗുരും ആയാൽ ഇടയിൽ യതോചിതമായി ഇവ കലർത്തിയും പതിനാറുമാത്രകൾ തികഞ്ഞാൽ ആണു സാധാരണയായി മാത്രാസമകം എന്നു വിളിക്കുന്നത്. അതുപോലെ നാലുമാത്ര കഴിഞ്ഞ് ജഗണമോ ബാക്കിയെല്ലാം ലഘുമാത്രയോ അയാൽ അതിനെ വിശ്ലോകം എന്നു പറയുന്നു. ഇതേപോലെ ജഗണമോ ബാക്കിയെല്ലാം ലഘുവോ വരുന്നത് എട്ടുമാത്ര കഴിഞ്ഞിട്ടാണെങ്കിൽ അതിനെ വാനവാസിക എന്നു വിളിക്കുന്നു.

ലക്ഷണംതിരുത്തുക

"ഏതുവിധമായിട്ടെങ്കിലും ഒരു പാദത്തിന് പതിനാറു മാത്ര എന്നു നിയമം കല്പിച്ചു ചെയ്യുന്ന വൃത്തങ്ങൾക്ക് ‘മാത്രാസമക’ ങ്ങളെന്നു പേർ. ഇതിൽ

  1. എല്ലാം ലഘുവായാൽ ‘അചലധൃതി’.
  2. 9ാം അക്ഷരം ലഘുവും, അന്ത്യം ഗുരുവും ശേഷം ഇച്ഛപോലെയും ആയാൽ സാധാരണ ‘മാത്രാസമകം’;
  3. നാലു മാത്ര കഴിഞ്ഞ് ജഗണമോ സർവ്വലഘുവോ ആയാൽ ‘വിശ്ലോകം’;
  4. ജഗണമോ സർവ്വലഘുവോ 8 മാത്ര കഴിഞ്ഞായാൽ ‘വാനവാസികാ’ - ഇത്യാദി പല അവാന്തരവിഭാഗങ്ങളും ഉണ്ട്. എന്നാൽ അവയെല്ലാം അപ്രസിദ്ധങ്ങളാകയാൽ പ്രത്യേകം ലക്ഷണവും ലക്ഷ്യവും അവയ്ക്ക് ഇല്ല എന്നു മാത്രമല്ല, ഇവയ്ക്കെല്ലാം ഭംഗി വേണമെങ്കിൽ സമമാത്രകൾ അടുത്ത വിഷമമാത്രകളിൽ ഒട്ടാതിരിക്കണം. അതായത് ദ്വിമാത്രഗണങ്ങളെക്കൊണ്ട് മുറിക്കണമെന്നു വരുന്നു. അപ്പോൾ ഇവയെല്ലാം മേൽ ഭാഷാവൃത്തപ്രകരണത്തിൽ പറയാൻ പോകുന്ന തരംഗിണി മുതലായ തുള്ളൽ‌പ്പാട്ടുവൃത്തങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെട്ടുപോകയും ചെയ്യും." എന്ന് വൃത്തമഞ്ജരിയിൽ ഏ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.

അവലംബംതിരുത്തുക

  1. വൃത്തമഞ്ജരി, എ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ

{{ചട്ടം|വൃത്തമഞ്ജരിയിലെ ‎അനപായംഅനുഷ്ടുപ്പ്‎അനംഗശേഖരം‎അന്നനട‎അപരവക്ത്രം‎അപരാജിത‎അപരാന്തികഅമല‎അമലതരം‎അമൃതധാര‎അലസ‎അലോല‎അവനി‎അർണ്ണം‎അർണ്ണവം‎അർദ്ധകേക‎അശ്വഗതിഅശ്വഗതിഅശ്വലളിതം‎അസംബാധആഖ്യാനകി‎ആപാതാളികആപീഡംആര്യ‎ആര്യാഗീതി‎ഇക്ഷുദണ്ഡിക‎ഇന്ദുവദനഇന്ദ്രവജ്രഇന്ദ്രവംശഉജ്ജ്വലഉജ്ജ്വലംഉത്പലമാലിക‎ഉദീച്യവൃത്തി‎ഉദ്ഗത‎ഉദ്ഗീതി‎ഉപഗീതിഉപചിത്രംഉപചിത്രംഉപജാതി‎ഉപമാലിനി‎ഉപസർപ്പിണിഉപസ്ഥിത‎ഉപസ്ഥിതംഉപസ്ഥിതപ്രചുപിതഉപേന്ദ്രവജ്രഉർവശി‎ഊനകാകളിഊനതരംഗിണി‎ഏലഔപച്ഛന്ദസികംകന്യകന്യകന്യകാമണികബരി‎കമനീയം‎കമലദിവാകരം‎കമലാകരം‎കമലാക്ഷം‎കരകമലംകരുണാകരം‎കരംഭംകലിക‎കലേന്ദുവദനകല്യാണികളകാഞ്ചികളത്രം‎കാകളികാന്തകാമക്രീഡകാരീരം‎കുമാരി (ത്രിഷ്ടുപ്ഛന്ദസ്സ്)‎കുമാരി (ശക്വരീച്ഛന്ദസ്സ്)‎കുമുദിനി‎കുമുദ്വതികുലപാലംകുവലിനികുസുമമഞ്ജരികുസുമിതലതാവേല്ലിത‎കുസുമവിചിത്രകൃശമദ്ധ്യകേക‎കേതുമതികേരളികോകരതംക്രൗഞ്ചപദക്രൗഞ്ചപദംക്ഷമ‎ഖഗ‎ഗംഗഗാഥ‎ഗിരിശിഖരം‎ഗിരിസാരം‎ഗീതി‎ഗുണജാലം‎ഗുണസദനം‎ഗുരുഗൗരി‎ചഞ്ചരീകാവലി‎ചണ്ഡവൃഷ്ടിപ്രയാതം‎ചന്ദനസാരംചന്ദ്രരേഖ‎ചന്ദ്രലേഖ‎ചന്ദ്രലേഖ‎ചന്ദ്രവർത്മ‎ചപലാവക്‌ത്രം‎ചപലാര്യ‎ചമ്പകമാല‎ചാരണഗീതംചാരുഹാസിനി‎ചിത്രപദചിത്രലേഖചിത്രവൃത്തഛാന്ദസി‎ജഗതീതിലകംജഘനചപല‎ജലധരനീലംജലധരമാല‎ജലോദ്ധതഗതിജീമൂതംജ്വാല‎തടിനിതനുമദ്ധ്യതന്വിതരംഗിണി (വൃത്തം)‎തരംഗിണിതവിപുല‎താമരസംതോടകംത്രിഖണ്ഡികദക്ഷിണാന്തിക‎ദളം‎ദിശ‎ദൂഷണഹരണംദോധകംദ്രുതകാകളി‎ദ്രുതഗതി‎ദ്രുതപദം‎ദ്രുതമദ്ധ്യദ്രുതവിളംബിതം‎ധരണിധാരാനന്ദിനി‎ധീരലളിത‎ധൃതകുതുകം‎നതോന്നത‎നർക്കുടകം‎നവതാരണ്യം‎നവമാലികനവിപുല‎നാഗരികംനാരാചിക‎നാരി‎നിശനൃപതിലലാമംപഞ്ചചാമരംപത്ഥ്യപത്ഥ്യാര്യ‎പത്ഥ്യാവക്‌ത്രം‎പത്രലത‎പദചതുരൂർദ്ധ്വംപരാവതിപരിണാമം‎പരിമളംപര്യസ്തകാഞ്ചി‎പല്ലവിനിപാത്രം (വൃത്തം)‎പുടംപുളകംപുഷ്പിതാഗ്രപൃത്ഥ്വി പൃത്ഥ്വി ‎പ്രചിതകം‎പ്രഥമപദം‎പ്രഭപ്രഭദ്രകംപ്രഭദ്രകം‎പ്രമദ‎പ്രമാണിക‎പ്രമിതാക്ഷര‎പ്രമുദിതവദനപ്രവൃത്തകം‎പ്രഹരണതിലകം‎പ്രഹർഷിണി‎പ്രാച്യവൃത്തി‎പ്രിയംവദ‎ഫലമുഖി‎ഭദ്രകഭദ്രകംഭദ്രവിരാൾ‎ഭദ്രികഭവതരണംഭവസാരംഭവിപുലഭാരതിഭുജംഗപ്രയാതംഭുജംഗവിജൃംഭിതംഭ്രമരവിലസിതം‎ഭ്രമരാവലി‎മകരന്ദികമഞ്ജരി‎മഞ്ജുഭാഷിണി‎മഞ്ജുളമണികാഞ്ചി‎മണിഘൃണിമണിദീപംമണിദീപ്തിമണിമകുടംമണിമദ്ധ്യം‎മണിമാലമത്തമത്തകാശിനിമത്തമയൂരംമത്താക്രീഡാ‎മത്തേഭംമത്തേഭവിക്രീഡിതം‎മദനാർത്ത‎മദനീയംമദമന്ഥര‎മദലേഖ‎മദിര‎മധുകരകളഭം‎മധുമതി‎മധുരതരം‎മനോരമ വൃത്തം‎മന്ദാക്രാന്ത‎മയൂരസാരിണി‎മരതകനീലംമല്ലിക‎മവിപുല‎മഹാമാലിക‎മാത്രാസമകം‎മാണവകംമാനിനി‎മാരകാകളി‎മാല‎മാലിനി‎മാലതി‎മിശ്രകാകളിമുഖചപലമൃഗിമേഘവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം‎മൗക്തികദാമമൗക്തികപംക്തിമൗക്തികമാല‎മംഗളഫലകംയുഗ്മവിപുല‎രത്നാവലിരഥോദ്ധത‎രജനിരമണംരമണംരമണംരമണിരമണീയംരവിപുല‎രവിരദനംരസപാത്രം‎രസരംഗംരുക്മവതി‎രുചിരതരംലക്ഷ്മി (വൃത്തം)‎ലലനലലാമം‎ലവലിലളിതലളിതലളിതംലളിതംലളിതപദംലളിതശരീരം‎ലീലാകരംവക്ത്രം‎വനമാലം‎വർദ്ധമാനം‎വലജം‎വസന്തമാലിക‎വസന്തതിലകം‎വസുധ‎വസുമതി‎വാണിവാണിനി‎വാതോർമ്മി‎വാനവാസികവിതാനംവിദ്യുത്ത്വിദ്യുന്മാല‎വിപരീതപത്ഥ്യാവക്‌ത്രം‎വിപരീതാഖ്യാനകി‎വിപുലാര്യവിയോഗിനിവിലാസിനി‎വിശ്ലോകംവൃത്തവൃത്തം‎വേഗവതിവേണിവൈതാളീയംവൈശ്വദേവി‎വംശപത്രപതിതം‎വംശയഷ്ടിക‎വംശസ്ഥംവ്യാളംശങ്കരചരിതം‎ശശധരബിംബംശശികലശശികല‎ശാർദ്ദൂലവിക്രീഡിതംശാലിനിശിഖരിണി‎ശിവംശിതാഗ്ര‎ശുദ്ധവിരാൾ‎ശിശുഭൃത‎ശുദ്ധവിരാഡാർഷഭം‎ശുഭഗതി‎ശുഭചരിതം‎ശുഭജാതം‎ശൈലശിഖശംഭുനടനം‎ശ്യേനിക‎ശ്രവണീയംശ്രീ‎ശ്രീസദനം‎സകലകലംസമാനിക‎സമാസമംസമ്മതസമ്പുടിതംസരസസരോരുഹംസരോജസമം‎സർപ്പിണി‎സലിലനിധിസംസാരംസാരവതി‎സാരസകലിക‎സാരസനയന‎സിംഹവിക്രാന്തം‎സിംഹവിഷ്ഫൂർജ്ജിതം‎സുകൃതം‎സുകേസരംസുഖകരം‎സുഖാവഹം‎സുദതി‎സുഭഗസുമംഗല‎സുമുഖിസുമുഖിസുലലാമം‎സുവദനസുശരീരംസുഷമ‎സൗരഭം‎സ്തിമിത‎സ്രഗ്ദ്ധരസ്രഗ്വിണി‎സ്വാഗത‎സ്ത്രീ‎ഹരനർത്തനംഹരി‎ഹരിണപ്ലുത‎ഹരിണപ്ലുതംഹരിണിഹംസപ്ലുതംഹംസമാലഹംസരുതശുഭജാതം


വൃത്തമഞ്ജരി - വിക്കിഗ്രന്ഥശാലയിൽ

|}

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മാത്രാസമകം&oldid=2912485" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്