വിക്കിപീഡിയ

വികസ്വര രാജ്യം

(Developing country എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ വികസനം കുറഞ്ഞ വ്യാവസായിക അടിത്തറയും കുറഞ്ഞ മാനവ വികസന സൂചികയും (എച്ച്ഡിഐ) ഉള്ള രാജ്യമാണ് വികസ്വര രാജ്യം എന്ന് നിർവ്വചനത്തിൽ വരുന്നത്. [3] എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിർവചനം സാർവത്രികമായി അംഗീകരിക്കുന്നില്ല. ഏത് രാജ്യങ്ങളാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന് യോജിക്കുന്നതെന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നതിനായുള്ള യാതൊരുവിധ കരാറും ഇതുവരെ ഇല്ല.[4][5] വികസ്വര രാജ്യത്തെ താഴ്ന്നതും ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ളതുമായ രാജ്യം (low and middle-income country -LMIC) എന്ന പദവുമായി പരസ്പരം മാറിമാറി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും ഇത് രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ മാത്രം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ലോക ബാങ്ക്, പ്രതിശീർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ, ഉയർന്ന, ഉയർന്ന-മധ്യ, താഴ്ന്ന-ഇടത്തരം, കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു. ലീസ്റ്റ് ഡെവലപ്പ്ഡ്, ലാൻഡ്ലോക്ക്ഡ് ഡവലപ്പിങ്ങ്, സ്മാൾ ഐലൻഡ് ഡവലപ്പിങ് എന്നിവയെല്ലാം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപവിഭാഗങ്ങളാണ്. സ്പെക്ട്രത്തിന്റെ മറ്റേ അറ്റത്തുള്ള രാജ്യങ്ങളെ സാധാരണയായി ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.

  വികസിത രാജ്യങ്ങൾ
  വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ
  ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ
  ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല

ഐഎംഎഫ്, യുഎൻ എന്നിവ പ്രകാരമുള്ള ഏറ്റവും പുതിയ വർഗ്ഗീകരണങ്ങൾ[1][2]
മാനവ വികസന സൂചിക പ്രകാരമുള്ള വിവിധ വിഭാഗങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ലോക ഭൂപടം (2019 ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, 2020 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്)
  വളരെ ഉയർന്നത് (≥ 0.800)
  ഉയർന്നത് (0.700–0.799)
  ഇടത്തരം (0.550–0.699)
  കുറവ് (≤ 0.549)
  ഡാറ്റ ലഭ്യമല്ല

ഈ പദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെച്ചൊല്ലി തർക്കങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്.[6] “വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം” അപ്രസക്തമാവുകയാണെന്നും അവയുടെ ഉപയോഗം അവസാനിപ്പിക്കുമെന്നും 2015 ൽ ലോക ബാങ്ക് പ്രഖ്യാപിച്ചു. പകരം, അവരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശങ്ങൾക്കും വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കുമായുള്ള ഡാറ്റ സമാഹരണങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കും എന്ന് പറഞ്ഞു.[5][7] വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പകരമായി "ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്" എന്ന പദവും ചിലർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിൽ ചരിത്രപരമായ അല്ലെങ്കിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പൊതുവായ ചില സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ രാജ്യങ്ങളിൽ സാധാരണയായി സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം, ശുചിത്വം ഊർജ ലഭ്യത, എന്നിവയിലെ കുറവ് കാണാം, അതുപോലെ ഉയർന്ന അളവിലുള്ള മലിനീകരണം (ഉദാ. വായു മലിനീകരണം, വീടിനുള്ളിലെ വായു മലിനീകരണം, ജലമലിനീകരണം), പകർച്ചവ്യാധികൾ ഉള്ള ആളുകളുടെ ഉയർന്ന അനുപാതം, റോഡപകടങ്ങളുടെ വലിയ എണ്ണം, മോശം അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയും ഇത്തരം രാജ്യങ്ങളിൽ കാണാം. അതേപോലെ രാജ്യങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും, വ്യാപകമായ ദാരിദ്ര്യം, ഉയർന്ന കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ നിരക്ക്, താഴ്ന്ന വിദ്യാഭ്യാസ നിലവാരം, കുടുംബാസൂത്രണ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള അപര്യാപ്തമായ പ്രവേശനം, അനൗപചാരികമായ നിരവധി സെറ്റിൽമെന്റുകൾ, എല്ലാ സർക്കാർ തലങ്ങളിലെയും അഴിമതി, രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരത എന്നിവയും ഉണ്ട്. മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും ഉയർന്ന "കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത (enviormangtal vulnerability)" ഉള്ളതിനാൽ ആഗോളതാപനം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളേക്കാൾ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.[8]

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ വികസനത്തെ സഹായിക്കുന്നതിന് സർക്കാരുകളും മറ്റ് ഏജൻസികളും നൽകുന്ന ധനസഹായമാണ് ഡവലപ്പ്മെന്റ് എയിഡ് (വികസന സഹായം) അല്ലെങ്കിൽ ഡവലപ്പ്മെന്റ് കൊ-ഓപ്പറേഷൻ (വികസന സഹകരണം). ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ പലതും മറികടക്കാനാണ് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചത്.

നിർവ്വചനങ്ങൾ

തിരുത്തുക
 
  ECOSOC അനുസരിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ
  ECOSOC പ്രകാരമല്ലാത്ത ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾ
  വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് പ്രവേശനം നേടിയവ

 
രാജ്യം അനുസരിച്ച് പോഷകാഹാരക്കുറവുള്ള ആളുകളുടെ ശതമാനം, വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം, 2020
  2.5% ൽ കുറവ്
  2.5%-5.0%
  5.0–14.9%
  15.0–24.9%
  25.0–34.9%
  35.0% ൽ കൂടുതൽ
  ഡാറ്റാ ഇല്ല

രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നിബന്ധനകൾ

തിരുത്തുക

വികസനത്തിന്റെ തലങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യങ്ങളെ തരംതിരിക്കാൻ നിരവധി പദങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു. രാജ്യങ്ങളുടെ വർഗ്ഗീകരണം സ്രോതസ്സുകളിലുടനീളം വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ചിലപ്പോൾ ഈ വർഗ്ഗീകരണങ്ങളോ, അതിനായി ഉപയോഗിച്ച നിർദ്ദിഷ്ട പദങ്ങളോ അപമാനകരമാണെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾ പ്രകാരം

തിരുത്തുക
 
2023-ലെ ലോകത്തിൻ്റെ ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളെ കാണിക്കുന്ന ഒരു ഭൂപടം, (ലോകബാങ്ക്).

പ്രതിവർഷ മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ലോക ബാങ്ക് ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ നാല് ഗ്രൂപ്പുകളായി തരംതിരിക്കുന്നു, ഓരോ വർഷവും ജൂലൈ 1 ന് വീണ്ടും ക്രമീകരിക്കും:[9]

  1. കുറഞ്ഞ വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)
  2. താഴ്ന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
  3. ഉയർന്ന ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ
  4. ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ (വികസിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് സമാനമാണ്)

"ഉയർന്ന വരുമാനം" ഇല്ലാത്ത മൂന്ന് ഗ്രൂപ്പുകളെ ഒരുമിച്ച് "താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ" (LMICs) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഈ വർഗ്ഗീകരണം അറ്റ്ലസ് രീതി ഉപയോഗിച്ച് കണക്കാക്കിയ ആളോഹരി മൊത്ത ദേശീയ വരുമാനം (GNI) (നിലവിലെ US $) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്.[9] എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 1 -ന് വർഗ്ഗീകരണം പുതുക്കപ്പെടുന്നു.[9] ഉദാഹരണത്തിന്, 2019 ജൂലൈയിൽ, ഉയർന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം, മൊത്തം ദേശീയ വരുമാനം (ജിഎൻഐ) പ്രതിശീർഷത്തിൽ 12,375 ൽ (നിലവിലെ യുഎസ് ഡോളറിൽ) കൂടുതലും; താഴ്ന്ന വരുമാനമുള്ള രാജ്യം ജിഎൻഐ പ്രതിശീർഷം 1,026 യുഎസ് ഡോളറിൽ താഴെയുമായിരുന്നു.

വിപണികളും സാമ്പത്തിക വളർച്ചയും അനുസരിച്ച്

തിരുത്തുക

"രാജ്യം" എന്നതിനുപകരം "മാർക്കറ്റ്" എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത് സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് വിപരീതമായി രാജ്യങ്ങളുടെ മൂലധന വിപണിയുടെ സവിശേഷതകളിൽ പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

  • വികസിത രാജ്യങ്ങളും വികസിത വിപണികളും
  • വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോ മൂലധന വിപണിയുടെ വലിപ്പമോ കുറയുന്നത് ഉൾപ്പെടുന്നു:
    • പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ[10][11][12][13]
    • വളർന്നു വരുന്ന വിപണികൾ
    • അതിർത്തി വിപണികൾ
    • വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ (സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു)

മറ്റ് മാനദണ്ഡങ്ങൾ പ്രകാരം, ചില രാജ്യങ്ങൾ വികസനത്തിന്റെ ഒരു ഇന്റർമീഡിയറ്റ് ഘട്ടത്തിലാണ്. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തെത്തുടർന്ന്, അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധി (IMF) പറയുന്ന പരിവർത്തനത്തിലുള്ള രാജ്യങ്ങലിൽ മധ്യ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ (ഉൾപ്പെടെ) യുഎൻ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ ഇപ്പോഴും "കിഴക്കൻ യൂറോപ്പ് ഗ്രൂപ്പിൽ" ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന മധ്യ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ); മധ്യേഷ്യയിലെ മുൻ സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ (യുഎസ്എസ്ആർ) രാജ്യങ്ങൾ (കസാഖ്സ്ഥാൻ, ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ, കിർഗ്ഗിസ്ഥാൻ, താജിക്കിസ്ഥാൻ, തുർക്‌മെനിസ്ഥാൻ); മംഗോളിയ എന്നിവയുണ്ട്. 2009-ഓടെ, അന്താരാഷ്ട്ര നാണയനിധിയുടെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് രാജ്യങ്ങളെ "(1) പ്രതിശീർഷ വരുമാന നിലവാരം, (2) കയറ്റുമതി വൈവിധ്യവൽക്കരണം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ച് വികസിത, ഉയർന്നുവരുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു.[14]

ഭൂമിശാസ്ത്രം പ്രകാരം

തിരുത്തുക

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഭൂമിശാസ്ത്രമനുസരിച്ച് തരം തിരിക്കാം:

  • ചെറിയ ദ്വീപ് വികസ്വര സംസ്ഥാനങ്ങൾ (സമാനമായ സുസ്ഥിര വികസന വെല്ലുവിളികൾ പങ്കിടുന്ന ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളായ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടം: ചെറുതും എന്നാൽ വളരുന്നതുമായ ജനസംഖ്യ, പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വിദൂരത, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, ബാഹ്യ ആഘാതങ്ങൾക്കുള്ള സാധ്യത, അന്താരാഷ്ട്ര വ്യാപാരത്തെ അമിതമായി ആശ്രയിക്കൽ, ദുർബലമായ ചുറ്റുപാടുകളും).
  • ഭൂരഹിത വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ ( ഭൂരഹിത രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സാമ്പത്തികവും മറ്റ് ദോഷങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നു)

മറ്റ് പാരാമീറ്ററുകൾ പ്രകാരം

തിരുത്തുക
  • കനത്ത കടബാധ്യതയുള്ള ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾ (Heavily indebted poor countries)- ഐഎംഎഫിന്റെയും ലോക ബാങ്കിന്റെയും മറ്റൊരു നിർവചനം
  • പരിവർത്തന സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Transition economy)- ഇവ കേന്ദ്രീകൃതമായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കമ്പോളത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു
  • മൾട്ടി-ഡൈമൻഷണൽ ക്ലസ്റ്ററിംഗ് സിസ്റ്റം: വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾക്ക് വ്യത്യസ്ത വികസന മുൻഗണനകളും വിഭവങ്ങളിലേക്കും സ്ഥാപനപരമായ ശേഷികളിലേക്കും പ്രവേശന നിലവാരമുണ്ടെന്നും മനസ്സിലാക്കുകയും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയും അവയുടെ സവിശേഷതകളെയും കുറിച്ച് കൂടുതൽ ധാരണ നൽകാനും അവയെ, ദാരിദ്ര്യത്തിന്റെയും അസമത്വത്തിന്റെയും അളവ്, ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും നവീകരണവും, രാഷ്ട്രീയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, ബാഹ്യ പ്രവാഹങ്ങളെ ആശ്രയിക്കൽ തുടങ്ങിയ ഘടകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അഞ്ച് വ്യത്യസ്ത ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.[15][16][17]

സ്വയം പ്രഖ്യാപനം

തിരുത്തുക

പൊതുവേ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും "വികസിക്കുന്നു" എന്ന അവകാശവാദം അംഗീകരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ 20 വർഷത്തിനിടയിൽ മിക്കവാറും എല്ലാ സാമ്പത്തിക സൂചകങ്ങളാലും "വികസിതം" ആയിത്തീർന്ന ചില രാജ്യങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവരെ "വികസ്വര രാജ്യം" എന്ന് തരംതിരിക്കണമെന്ന് നിർബന്ധിക്കുന്നു, കാരണം അത് അവർക്ക് ലോക വ്യാപാര സംഘടനയിൽ മുൻഗണനകൾക്ക് അർഹത നൽകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് ബ്രൂണൈ, ഹോങ്കോങ് തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ. കുവൈറ്റ്‌, മകൗ, ഖത്തർ, സിംഗപ്പൂർ, ഐക്യ അറബ് എമിറേറ്റുകൾ എന്നിവ ഈ സ്വയം പ്രഖ്യാപിത പദവിയെ ഉദ്ധരിക്കുകയും വിമർശിക്കുകയും ചെയ്തു.[18]

വികസനത്തിന്റെ അളവും ആശയവും

തിരുത്തുക
 
2013 പ്രകാരം പുതുതായി വ്യാവസായിക രാജ്യങ്ങലായവ.

സാമ്പത്തികമോ മാനുഷികമോ ആയ ഘടകങ്ങളാൽ വികസനം അളക്കാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പൊതുവേ, ജനസംഖ്യയുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കാര്യമായ തോതിൽ വ്യാവസായികവൽക്കരണം നേടിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങളാണ്. മിക്ക കേസുകളിലും അവ താഴ്ന്ന ജീവിതനിലവാരം ഉള്ള രാജ്യങ്ങളാണ്. കുറഞ്ഞ വരുമാനവും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയും തമ്മിൽ ബന്ധമുണ്ട്.[19] പ്രതിശീർഷ വരുമാനം, മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനം, ആയുർദൈർഘ്യം, സാക്ഷരതാ നിരക്ക്, സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചിക തുടങ്ങിയ സ്ഥിതിവിവര സൂചികകൾ ഉപയോഗിച്ചാണ് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനം അളക്കുന്നത്. ഡാറ്റ ലഭ്യമായ രാജ്യങ്ങളുടെ മാനുഷിക വികസനത്തിന്റെ തോത് അളക്കാൻ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ചില സ്ഥിതിവിവരക്കണക്കുകളുടെ സംയുക്ത സൂചകമായ ഹ്യൂമൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡക്‌സ് (HDI) യുഎൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. വളർച്ചയെ വിലയിരുത്തുന്നതിനായി ലോകത്തിലെ എല്ലാ രാജ്യങ്ങളും പ്രമുഖ വികസന സ്ഥാപനങ്ങളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു ബ്ലൂപ്രിൻറിൽ നിന്നാണ് യുഎൻ സഹസ്രാബ്ദ വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ നിശ്ചയിച്ചത്.[20] ഈ ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2015-ൽ അവസാനിപ്പിച്ച് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചു.

വികസ്വര രാഷ്ട്രം എന്ന സങ്കൽപ്പം, വൈവിധ്യമാർന്ന ദിശാസൂചനകളുള്ള നിരവധി സൈദ്ധാന്തിക സംവിധാനങ്ങളിൽ കാണപ്പെടുന്നു - ഉദാഹരണത്തിന്, കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവാകൽ, വിമോചന ദൈവശാസ്ത്രം, മാർക്സിസം, സാമ്രാജ്യത്വ വിരുദ്ധത, ആധുനികവൽക്കരണം, സാമൂഹിക മാറ്റം, രാഷ്ട്രീയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ.

രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ ഘട്ടം മുതൽ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള മേഖലാപരമായ മാറ്റങ്ങളാണ് മറ്റൊരു പ്രധാന സൂചകം. ശരാശരി, ദ്വിതീയ മേഖലയിൽ (നിർമ്മാണം) 50% സംഭാവനയുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ഗണ്യമായി വളർച്ചയുലവയാണ്. അതുപോലെ തൃതീയ മേഖലയുടെ ശക്തികേന്ദ്രമുള്ള രാജ്യങ്ങളും സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ ഉയർന്ന നിരക്ക് കാണുന്നു.

വിമർശനങ്ങളും അനുബന്ധ പദങ്ങളും

തിരുത്തുക

വികസ്വര രാജ്യം എന്ന പദത്തിൻ്റെ ഉപയോഗത്തിനെതിരെ വിമർശനമുണ്ട്. ഒരു വികസിത രാജ്യവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ ഈ പദം ഇത്തരത്തിലുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ അപകർഷതയെ സൂചിപ്പിക്കാം.[21] ക്യൂബയും ഭൂട്ടാനും പോലുള്ള ഏതാനും രാജ്യങ്ങൾ പിന്തുടരേണ്ടെന്ന് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്ന സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത പാശ്ചാത്യ മാതൃകയിലേക്ക് വികസിക്കാനുള്ള ആഗ്രഹം ആയി അതിനെ കരുതാം.[22] മൊത്തത്തിലുള്ള ദേശീയ സന്തോഷ സൂചകം പോലെയുള്ള ഇതര അളവുകൾ പ്രധാന സൂചകങ്ങളായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

 
2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).

"വികസ്വര", "അവികസിത" എന്നീ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗത്തെ ചോദ്യം ചെയ്ത ആദ്യകാല വിമർശനങ്ങളിലൊന്ന്, അമേരിക്കയും ആഫ്രിക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, രാഷ്ട്രീയ പാരാമീറ്ററുകൾ താരതമ്യം ചെയ്ത് 1973-ൽ പ്രമുഖ ചരിത്രകാരനും അക്കാദമികനുമായ വാൾട്ടർ റോഡ്‌നി നടത്തിയതാണ്.[23]

"വികസ്വര രാജ്യം" നിർവചിക്കുന്നതിന് "സ്ഥാപിത നിർവ്വചനം" ഇല്ല.[24] സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രജ്ഞനും സുസ്ഥിര വികസന വിദഗ്ധനുമായ ജെഫ്രി സാക്‌സിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, വികസിതവും വികസ്വരവുമായ രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള നിലവിലെ വിഭജനം പ്രധാനമായും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഒരു പ്രതിഭാസമാണ്.[25]  അന്തരിച്ച ആഗോള ആരോഗ്യ വിദഗ്ധൻ ഹാൻസ് റോസ്ലിംഗ് ഈ ആശയം "കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്" എന്ന് പറഞ്ഞ് ഈ നിബന്ധനകൾക്കെതിരെ വാദിച്ചു.[6] വ്യക്തമായ നിർവചനത്തിന്റെ അഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സുസ്ഥിര വിദഗ്ധനും ഗ്ലോബൽ ഫുട്‌പ്രിന്റ് നെറ്റ്‌വർക്കിന്റെ സ്ഥാപകനുമായ മാത്തിസ് വാക്കർനാഗൽ, രാജ്യങ്ങളുടെ ബൈനറി ലേബലിംഗ് "വിവരണാത്മകമോ വിശദീകരണമോ അല്ല" എന്ന് ഊന്നിപ്പറയുന്നു.[26] വാക്കർനാഗലും റോസ്‌ലിംഗും വാദിക്കുന്നത്, വാസ്തവത്തിൽ, രണ്ട് തരം രാജ്യങ്ങളല്ല, 200-ലധികം വ്യത്യസ്ത രാജ്യങ്ങൾ, എല്ലാം ഒരേ പ്രകൃതി നിയമങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു, എന്നിരുന്നാലും ഓരോന്നിനും തനതായ സവിശേഷതകളുണ്ട് എന്നാണ്.[26][6]

"വികസിക്കുന്നു" എന്ന പദം നിലവിലെ സാഹചര്യത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. 1990-കളുടെ അവസാനം മുതൽ, യുഎൻ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളായി തിരിച്ച രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വിഭാഗത്തേക്കാൾ ഉയർന്ന വളർച്ചാ നിരക്ക് പ്രകടിപ്പിക്കാൻ പ്രവണത കാണിക്കുന്നു.[27]

"വികസിക്കുന്നു" എന്ന വാക്കിന്റെ യൂഫെമിസ്റ്റിക് വശം മോഡറേറ്റ് ചെയ്യാൻ, അന്താരാഷ്ട്ര സംഘടനകൾ സാമ്പത്തികമായി വികസനം കുറഞ രാജ്യം എന്ന പദം ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി-ഇത് ഒരു അർത്ഥത്തിലും വികസ്വരമായി കണക്കാക്കാനാവില്ല. വികസ്വര ലോക ജീവിത നിലവാരം വളരെ വ്യത്യസ്തമാണെന്ന് ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.

ശിശുമരണ നിരക്ക്, ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക്, തീവ്ര ദാരിദ്ര്യ നിരക്ക് തുടങ്ങിയ സൂചികകളിൽ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള പുരോഗതി കാരണം, "വികസ്വര / വികസിത ലോക വർഗ്ഗീകരണം" പ്രസക്തമല്ലെന്ന് 2015-ൽ ലോക ബാങ്ക് പ്രഖ്യാപിച്ചു.[5] ലോകവികസന സൂചകങ്ങളുടെ 2016-ലെ പതിപ്പിൽ, കാലഹരണപ്പെട്ട രണ്ട് വിഭാഗങ്ങളിലുള്ള വ്യത്യാസം കണക്കിലെടുത്ത് "വികസിത", "വികസ്വര" രാജ്യങ്ങളെ ഇനി വേർതിരിക്കേണ്ടെന്ന് ലോകബാങ്ക് തീരുമാനിച്ചു. [28] അതനുസരിച്ച്, ലോകബാങ്ക് ആ ഡിസ്ക്രിപ്റ്ററിന്റെ ഉപയോഗം ഘട്ടംഘട്ടമായി നിർത്തുകയാണ്. പകരം, വേൾഡ്ബാങ്കിന്റെ റിപ്പോർട്ടുകൾ (വേൾഡ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഇൻഡിക്കേറ്റേഴ്‌സ് (ഡബ്ല്യുഡിഐ), ഗ്ലോബൽ മോണിറ്ററിംഗ് റിപ്പോർട്ട് എന്നിവ പോലുള്ളവ) ഇപ്പോൾ ലോകമെമ്പാടുമുള്ള, പ്രദേശങ്ങൾക്കായുള്ള, വരുമാന ഗ്രൂപ്പുകൾക്കായുള്ള ഡാറ്റ സംഗ്രഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.[5][7]

മൂന്നാം ലോകം

തിരുത്തുക

സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ പതനത്തിനും ശീതയുദ്ധത്തിന്റെ അവസാനത്തിനും ശേഷം കഴിഞ്ഞ ഏതാനും ദശാബ്ദങ്ങളായി, മൂന്നാം ലോകം എന്ന പദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുമായി മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, എന്നാൽ അത് നിലവിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെയും സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ല എന്നതിനാൽ ഈ ആശയം ഇപ്പോ കാലഹരണപ്പെട്ടതാണ്. ശീതയുദ്ധകാലത്ത് നാറ്റോ (ഒന്നാം ലോകം), കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ബ്ലോക്ക് (രണ്ടാം ലോകം, ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നില്ലെങ്കിലും) അല്ലെങ്കിൽ (മൂന്നാം ലോകം) എന്നിങ്ങനെ രാജ്യങ്ങളെ നിർവചിക്കാൻ മൂന്ന് ലോക മാതൃക ഉടലെടുത്തു. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ, "മൂന്നാം ലോകം" എന്നത് ഒരു സാമ്പത്തിക ഗ്രൂപ്പിംഗിനെക്കാൾ രാഷ്ട്രീയമായിരുന്നു.[21]

ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്

തിരുത്തുക

"ഗ്ലോബൽ സൗത്ത്" എന്ന പദം 2004 മുതൽ കൂടുതൽ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങി.[29][30] സമ്പന്നമായ "വടക്കൻ" രാജ്യങ്ങളിലെ ദരിദ്രമായ "തെക്കൻ" പ്രദേശങ്ങളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടാം.[31] ഈ രാജ്യങ്ങളുടെ " കൊളോണിയലിസം, നവ-സാമ്രാജ്യത്വം, ജീവിതനിലവാരം, ആയുർദൈർഘ്യം, വിഭവങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയിൽ വലിയ അസമത്വങ്ങൾ നിലനിറുത്തുന്ന വ്യത്യസ്ത സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരസ്പരബന്ധിതമായ ചരിത്രങ്ങളെയാണ് ഗ്ലോബൽ സൗത്ത് പരാമർശിക്കുന്നത്.[32]

അനുബന്ധ സിദ്ധാന്തങ്ങൾ

തിരുത്തുക

"വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ" എന്ന പദത്തിന് അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി ഗവേഷണ സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട് (കാലക്രമത്തിൽ):

  • ആധുനികവൽക്കരണ സിദ്ധാന്തം - സമൂഹങ്ങൾക്കുള്ളിലെ നവീകരണ പ്രക്രിയ വിശദീകരിക്കാൻ
  • ആശ്രിതത്വ സിദ്ധാന്തം - ദരിദ്രവും അവികസിതവുമായ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു "പരിധിയിൽ" നിന്ന് സമ്പന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു "കോർ" ലേക്ക് വിഭവങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ആദ്യത്തേതിന്റെ ചെലവ് രണ്ടാമത്തേതിനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.
  • വികസന സിദ്ധാന്തം - സമൂഹത്തിൽ അഭികാമ്യമായ മാറ്റം എങ്ങനെ മികച്ച രീതിയിൽ കൈവരിക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം.
  • വികസനാനന്തര സിദ്ധാന്തം - വികസനത്തിന്റെ മുഴുവൻ ആശയവും പ്രയോഗവും ലോകത്തിന്റെ മറ്റു ഭാഗങ്ങളിൽ പാശ്ചാത്യ-വടക്കൻ മേധാവിത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു.

പൊതുവായ സ്വഭാവസവിശേഷതകൾ

തിരുത്തുക

സർക്കാർ, രാഷ്ട്രീയം, ഭരണം

തിരുത്തുക

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും 20-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിക്ക് ശേഷം മാത്രമാണ് പൂർണ്ണ സ്വയം നിർണ്ണയാവകാശവും ജനാധിപത്യവും നേടിയത്. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടുന്നത് വരെ പലതും ഒരു സാമ്രാജ്യത്വ യൂറോപ്യൻ ശക്തിയാണ് ഭരിച്ചിരുന്നത്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ രാഷ്ട്രീയ സംവിധാനങ്ങൾ വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, എന്നാൽ മിക്ക രാഅജ്യങ്ങലിലു 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ, വ്യത്യസ്തമായ വിജയവും രാഷ്ട്രീയ സ്വാതന്ത്ര്യവും ഉള്ള ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള ജനാധിപത്യ ഗവൺമെന്റുകൾ വന്നു.[33] 'ഫലപ്രദമായ പൗരത്വം' എന്നത് സാമൂഹ്യശാസ്ത്രജ്ഞനായ പാട്രിക് ഹെല്ലർ നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: "സിവിൽ, രാഷ്ട്രീയ രംഗത്തെ ഔപചാരിക നിയമപരമായ അവകാശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള വിടവ്, ആ അവകാശങ്ങൾ അർത്ഥപൂർവ്വം പ്രാവർത്തികമാക്കാനുള്ള യഥാർത്ഥ കഴിവ്". [34]

പൗരത്വത്തിനപ്പുറം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ക്രോസ്-ബോർഡർ മൊബിലിറ്റിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനം, വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ പരമ്പരാഗത ശ്രദ്ധയുടെ തിരുത്തലായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന കുടിയേറ്റ സംവാദങ്ങളിൽ വിലപ്പെട്ട വെളിച്ചം വീശുന്നു. [35] ചില രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഉടനീളം ദേശസാൽക്കരണം, വികസനം, നവലിബറൽ മൈഗ്രേഷൻ മാനേജ്മെന്റ് ഭരണകൂടങ്ങളുടെ ഒരു ടൈപ്പോളജി തിരിച്ചറിയുന്നു.[36]

സമ്പദ്ഘടന

തിരുത്തുക
 
2018-ലെ മൊത്തം സമ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ലോക മേഖലകൾ (ട്രില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിൽ).

ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും അപകോളനിവൽക്കരണത്തിനും ശേഷം, മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും സാമ്പത്തിക ഉത്തേജനവും ആവശ്യമായിരുന്നു. പലരും വിദേശ നിക്ഷേപത്തെ ആശ്രയിച്ചു. ഈ ഫണ്ടിംഗ് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും വ്യവസായവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, പക്ഷേ വ്യവസ്ഥാപരമായ ചൂഷണത്തിന്റെ ഒരു സംവിധാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.  അവർ വിലപേശലിനായി റബ്ബർ പോലുള്ള അസംസ്കൃത വസ്തുക്കൾ കയറ്റുമതി ചെയ്തു. പാശ്ചാത്യ ലോകത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വിലകുറഞ്ഞ തൊഴിലാളികളെ ഉൽപാദനത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്.[37] പാശ്ചാത്യർക്ക് ഈ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് കാര്യമായ നേട്ടമുണ്ടായെങ്കിലും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവികസിതമാക്കി.

ഈ ക്രമീകരണത്തെ ചിലപ്പോൾ നിയോകൊളോണിയലിസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു, അതായത് വികസിത രാജ്യങ്ങൾ വികസിത രാജ്യങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു സംവിധാനം. മുൻ കോളനികൾ ഇപ്പോഴും അവരെ മുൻപ് കോളനിവൽക്കരിച്ചവരാണ് നിയന്ത്രിക്കുന്നത് എന്ന് ഇതിനർത്ഥമില്ല; അത് കൊളോണിയൽ പോലുള്ള ചൂഷണത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ പലപ്പോഴും സ്വയം വികസിക്കുന്നതിനുപകരം സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളെ കൂടുതൽ വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.[38] ഈ സമ്പ്രദായം അവസാനിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.[39] ഈ സ്ഥാപനങ്ങളിലൊന്നാണ് പുതിയ അന്താരാഷ്ട്ര സാമ്പത്തിക ക്രമം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ അവശേഷിപ്പിക്കുന്നതോ സ്വയംപര്യാപ്തമാക്കുന്നതോ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഒരു നയം അവർക്കുണ്ട്. കൂടുതൽ വ്യക്തമായി പറഞ്ഞാൽ, അവർ പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും വ്യവസായവൽക്കരണത്തിന്റെയും മേലുള്ള പരമാധികാരത്തെ വാദിക്കുന്നു.

NIEO പോലെയുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടുകെട്ടുകൾ ലോക വേദിയിൽ സമത്വത്തിനായി ഇടയ്ക്കിടെ ലോബി ചെയ്യുന്നു. ചൈനയുടെ ഉയർച്ച ബ്രിക് രാജ്യങ്ങളുടെ ഉയർച്ചയെ സൂചിപ്പിക്കാം.[37]

പൊതുവായ വെല്ലുവിളികൾ

തിരുത്തുക

  വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ മിക്കപ്പോഴും ചർച്ച ചെയ്യുന്ന ആഗോള പ്രശ്നങ്ങളിൽ ആഗോളവൽക്കരണം, ആഗോള ആരോഗ്യ ഭരണം, ആരോഗ്യം, പ്രതിരോധ ആവശ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക രംഗത്തെ പുതുമകൾ പോലുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇത് വ്യത്യസ്തമാണ്.[40]

മിക്ക വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്കും പൊതുവായുള്ള ഈ മാനദണ്ഡങ്ങളുണ്ട്:[41][42]

  • ഉയർന്ന ദാരിദ്ര്യം - മൂന്ന് വർഷത്തെ ശരാശരി പ്രതിശീർഷ ജിഎൻഐ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, GNI പ്രതിശീർഷ മൂല്യം US$1,025-ൽ കുറവാണെങ്കിൽ (2018-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്) രാജ്യം ഏറ്റവും വികസിത രാജ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[42]
  • മാനവ വിഭവശേഷി ബലഹീനത (പോഷണം, ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, മുതിർന്നവരുടെ സാക്ഷരത എന്നിവയുടെ സൂചകങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).
  • സാമ്പത്തിക പരാധീനത (കാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ അസ്ഥിരത, ചരക്കുകളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും കയറ്റുമതിയുടെ അസ്ഥിരത, പാരമ്പര്യേതര പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പ്രാധാന്യം, ചരക്ക് കയറ്റുമതി ഏകാഗ്രത, സാമ്പത്തിക കുറവിന്റെ വൈകല്യം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളാൽ കുടിയിറക്കപ്പെട്ട ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി).

നഗര ചേരികൾ

തിരുത്തുക

യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2012-ൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 33% അല്ലെങ്കിൽ ഏകദേശം 863 ദശലക്ഷം ആളുകൾ ചേരികളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്. [43] 2012-ൽ, ചേരികളിൽ താമസിക്കുന്ന നഗര ജനസംഖ്യയുടെ അനുപാതം ഏറ്റവും ഉയർന്നത് സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് (62%), ദക്ഷിണേഷ്യ (35%), തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ (31%), കിഴക്കൻ ഏഷ്യ (28%).[43] :127

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ നഗര ജനസംഖ്യയുടെ 43% ഉം വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ 78% ഉം ചേരി നിവാസികളാണെന്ന് യുഎൻ-ഹാബിറ്റാറ്റ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു.[44]

വിവിധ കാരണങ്ങളാൽ ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചേരികൾ രൂപപ്പെടുകയും വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ദ്രുതഗതിയിലുള്ള ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്ന് നഗരങ്ങളിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം, സാമ്പത്തിക സ്തംഭനാവസ്ഥയും വിഷാദവും, ഉയർന്ന തൊഴിലില്ലായ്മ, ദാരിദ്ര്യം, അനൗപചാരിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, തെറ്റായ ആസൂത്രണം, രാഷ്ട്രീയം, പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങൾ, സാമൂഹിക സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാരണങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.[45][46][47] ഉദാഹരണത്തിന്, ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ജനസംഖ്യ വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗ്രാമവാസികൾ കുടിയേറ്റത്തിലൂടെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, ഇത് ചേരികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു.[48]

ചില നഗരങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ദക്ഷിണേഷ്യയിലെയും സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെയും രാജ്യങ്ങളിൽ ചേരികൾ വ്യാപകമാണ്, നഗര ജനസംഖ്യയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം താമസിക്കുന്നു. ഇവയെ ചിലപ്പോൾ "ചേരി നഗരങ്ങൾ" എന്ന് വിളിക്കുന്നു.[49]

സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ

തിരുത്തുക
 
2009 ഒക്‌ടോബർ 02-ന് ന്യൂഡൽഹിയിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ തടയുന്നതിനുള്ള ദേശീയ കാമ്പയിന്റെ സമാരംഭത്തിൽ സമൂഹത്തിന്റെ വിവിധ തുറകളിലുള്ള സ്ത്രീകൾ ഇന്ത്യാ ഗേറ്റിൽ രൂപീകരിച്ച മനുഷ്യച്ചങ്ങല.

ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പല തരത്തിലുള്ള അതിക്രമങ്ങളും കൂടുതലാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സ്ത്രീധന പീഡനവും വധുവിനെ ചുട്ടുകൊല്ലലും, കംബോഡിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യയിലെ ആസിഡ് എറിയൽ, മിഡിൽ ഈസ്റ്റുമായും ദക്ഷിണേഷ്യയുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ദുരഭിമാനക്കൊല. അതുപോലെ എത്യോപ്യ, മധ്യേഷ്യ, കോക്കസസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകൽ വഴിയുള്ള വിവാഹം കാണപ്പെടുന്നു. വധുവില അടയ്ക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ദുരുപയോഗം (അക്രമം, കടത്ത്, നിർബന്ധിത വിവാഹം എന്നിവ പോലുള്ളവ) സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയുടെയും ഓഷ്യാനിയയുടെയും ചില ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[50][51]

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ഇപ്പോഴും നടക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമത്തിന്റെ മറ്റൊരു രൂപമാണ് സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം (FGM). ഇത് കൂടുതലും ആഫ്രിക്കയിലും ഒരു പരിധിവരെ മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലും ഏഷ്യയുടെ മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. സൊമാലിയ (98% സ്ത്രീകളും), ഗിനിയ (96%), ജിബൂട്ടി (93%), ഈജിപ്ത് (91%), എറിത്രിയ (89%), മാലി (89%), സിയറ ലിയോൺ (88%), സുഡാൻ (88%), ഗാംബിയ (76%), ബുർക്കിന ഫാസോ (76%), എത്യോപ്യ (74%) എന്നിവയാണ് ലിംഗ ഛേദനം നടത്തപ്പെട്ട ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്ത്രീകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ.[52] ആഗോളവൽക്കരണവും കുടിയേറ്റവും കാരണം, സ്ത്രീ ലിംഗഛേദനം ആഫ്രിക്കയുടെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിന്റെയും അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ബെൽജിയം, കാനഡ, ഫ്രാൻസ്, ന്യൂസിലാൻഡ്, യുഎസ്, യുകെ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് കൂടി വ്യാപിക്കുന്നു.[53]

ഇസ്താംബുൾ കൺവെൻഷൻ (ആർട്ടിക്കിൾ 38) സ്ത്രീകളുടെ ജനനേന്ദ്രിയ ഛേദനം നിരോധിക്കുന്നു.[54] 2016-ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, പല ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലും സ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനംസ്ത്രീ ജനനേന്ദ്രിയഛേദനം നിയമപരമായി നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു.[55]

 
ഉറ്റ പങ്കാളിയിൽ നിന്ന് അക്രമം അനുഭവിച്ചിട്ടുല്ല 14 വയസ്സിന് മുകളിൽ പ്രായമുള്ള സ്ത്രീകളുടെ ശതമാനം

സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ അതിക്രമങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള യുഎൻ വിമൻറെ വസ്തുതകളും കണക്കുകളും അനുസരിച്ച്,[56] ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 35 ശതമാനം സ്ത്രീകളും അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ചില ഘട്ടങ്ങളിൽ അടുത്ത പങ്കാളികളാൽ ശാരീരികവും ലൈംഗികവുമായ അതിക്രമങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ പങ്കാളി അല്ലാത്തവരിൽ നിന്നുള്ള ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ (ലൈംഗിക പീഡനം ഉൾപ്പെടുന്നില്ല) അനുഭവിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടില്ലാത്ത സ്ത്രീകളെ അപേക്ഷിച്ച്, ശാരീരികമോ ലൈംഗികമോ ആയ ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള സ്ത്രീകൾ വിഷാദരോഗം, ഗർഭച്ഛിദ്രം, എച്ച്ഐവി സമ്പാദിക്കൽ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതായി തെളിവുകൾ കാണിക്കുന്നു.[57]

മിഡിൽ ഈസ്റ്റ്, നോർത്ത് ആഫ്രിക്ക എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിവിധ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഡാറ്റ കാണിക്കുന്നത്, തങ്ങളുടെ അമ്മമാരെ ഉപദ്രവിക്കുന്ന അച്ഛനെ കണ്ട കുട്ടികലും ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള അക്രമം അനുഭവിച്ച പുരുഷന്മാരും, പ്രായമാകുമ്പോൾ പങ്കാളിക്കെതിരെ അക്രമം നടത്തിയതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.[58]

ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും പൊതുജന ആരോഗ്യവും

തിരുത്തുക

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും വികസിത രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ആരോഗ്യ പരിപാലനത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസമുണ്ട്.[59] വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് സാധാരണയായി വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകളേക്കാൾ ആയുർദൈർഘ്യം കുറവാണ്. സാംക്രമിക രോഗങ്ങളുടെ ഭാരം, മാതൃമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക്, ശിശുമരണനിരക്ക് എന്നിവ സാധാരണഗതിയിൽ ഇവിടെ ഗണ്യമായി കൂടുതലാണ്.

 
പട്ടിണി അനുഭവിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുടെ ശതമാനം, വേൾഡ് ഫുഡ് പ്രോഗ്രാം, 2020.
  < 2,5%
  < 2,5%

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ പോഷകാഹാരക്കുറവ് കൂടുതൽ സാധാരണമാണ്. [60] ചില ഗ്രൂപ്പുകൾക്ക് ഉയർന്ന പോഷകാഹാരക്കുറവ് ഉണ്ട്, സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗർഭിണികളോ മുലയൂട്ടുന്നവരോ - അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ അഞ്ച് വയസ്സിന് താഴെയുള്ള 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം കുട്ടികൾ അവരുടെ വികസന ശേഷിയിൽ എത്താത്തതിന് കാരണം കുട്ടികളിലെ പോഷകാഹാരക്കുറവും കുട്ടികളുടെ വളർച്ച മുരടിപ്പും ആണ്.[61] 2013 ൽ ഏകദേശം 165 ദശലക്ഷം കുട്ടികൾ പോഷകാഹാരക്കുറവ് മൂലം വളർച്ച മുരടിച്ചതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു.[62] ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പോഷകാഹാരക്കുറവിന്റെ അതേ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്കുള്ളിൽ പൊണ്ണത്തടിയുടെ രൂപത്തിൽ അമിതപോഷണം പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.[63]

ഇനിപ്പറയുന്ന ലിസ്റ്റ് പരിസ്ഥിതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാരണങ്ങളോ അവസ്ഥകളോ ശക്തമായ പാരിസ്ഥിതിക ഘടകങ്ങളുള്ള ചില രോഗങ്ങളും കാണിക്കുന്നു:[64]

  • രോഗം/ രോഗം (മലേറിയ, ക്ഷയം, എയ്ഡ്സ് മുതലായവ.): വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കുടുംബങ്ങളിൽ രോഗം ഉയർന്നതും പിന്നാക്കാവസ്ഥയിലുള്ളതുമായ ചിലവ് ഭാരങ്ങൾ അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നു.[65]
  • ഉഷ്ണമേഖലാ, പകർച്ചവ്യാധികൾ (അവഗണിച്ച ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങൾ)
  • സുരക്ഷിതമല്ലാത്ത കുടിവെള്ളം, മോശം ശുചിത്വവും ശുചിത്വവും
  • വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം
  • മലിനീകരണം (ഉദാ: വായു മലിനീകരണം, ജലമലിനീകരണം)
  • മോട്ടോർ വാഹന കൂട്ടിയിടികൾ
  • ബോധപൂർവമല്ലാത്ത വിഷബാധ
  • സാംക്രമികേതര രോഗങ്ങളും ദുർബലമായ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സംവിധാനങ്ങളും

വെള്ളം, ശുചിത്വം

തിരുത്തുക

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ശുചിത്വ സേവനങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം വളരെ താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. 2015-ൽ ലോകാരോഗ്യ സംഘടന (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) കണക്കാക്കിയത് "3 പേരിൽ 1 പേർ, അല്ലെങ്കിൽ 2.4 ബില്യൺ ആളുകൾ ഇപ്പോഴും ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങളില്ലാത്തവരാണ്" എന്നും 663 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് ഇപ്പോഴും സുരക്ഷിതവും ശുദ്ധവുമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല എന്നുമാണ്.[66][67] 2017-ലെ ജെഎംപിയുടെ കണക്ക് പ്രകാരം 4.5 ബില്യൺ ആളുകൾക്ക് നിലവിൽ സുരക്ഷിതമായ ശുചിത്വ സൗകര്യങ്ങൾ ഇല്ല. [68] ഇവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

ഏകദേശം 892 ദശലക്ഷം ആളുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ആഗോള ജനസംഖ്യയുടെ 12 ശതമാനം ആളുകൾ 2016[68] ൽ ടോയ്‌ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് പകരം തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജനം നടത്തി. ലോകത്ത് തുറസ്സായ മലമൂത്ര വിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന 892 ദശലക്ഷം ആളുകളിൽ എഴുപത്തിയാറു ശതമാനവും (678 ദശലക്ഷം) ജീവിക്കുന്നത് വെറും ഏഴ് രാജ്യങ്ങളിലാണ്.[68] ഇന്ത്യ (348 ദശലക്ഷം), നൈജീരിയ (38.1 ദശലക്ഷം), ഇന്തോനേഷ്യ (26.4 ദശലക്ഷം), എത്യോപ്യ (23.1 ദശലക്ഷം), പാകിസ്ഥാൻ (19.7 ദശലക്ഷം), നൈജർ (14.6 ദശലക്ഷം), സുഡാൻ (19.7 ദശലക്ഷം) എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആളുകൾ പരസ്യമായി മലമൂത്രവിസർജ്ജനം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങൾ. 9.7 ദശലക്ഷം).[69]

2015-ൽ യുഎൻ സ്ഥാപിച്ച 17 സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ ഒന്നായ ആറാം സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം എല്ലാ ആളുകൾക്കും ശുദ്ധജലവും ശുചിത്വവും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും പ്രസക്തമാണ്.

ഊർജ്ജം

തിരുത്തുക
 
സോളാർ കുക്കറുകൾ ഔട്ട്ഡോർ പാചകത്തിന് ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സായി സൂര്യപ്രകാശം ഉപയോഗിക്കുന്നു.

2009 ൽ ലോകത്ത് ഏകദേശം 1.4 ബില്യൺ ആളുകൾ വൈദ്യുതി ഇല്ലാതെ ജീവിച്ചിരുന്നു. 2.7 ബില്യൺ ആളുകൾ വീട്ടിലെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി മരം, കരി, ചാണകം ( ഉണങ്ങിയ മൃഗങ്ങളുടെ ചാണക ഇന്ധനം ) എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചു. ആധുനിക ഊർജ സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള ഈ അഭാവം വരുമാന ഉൽപ്പാദനത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു, ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നു, ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ആളുകളുടെ ആരോഗ്യത്തെ ബാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ആഗോള വനനശീകരണത്തിനും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനും കാരണമാകുന്നു. ചെറിയ തോതിലുള്ള പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഓൺസൈറ്റ് സോളാർ പവർ, മെച്ചപ്പെട്ട കുക്ക്സ്റ്റൗവ് എന്നിവ പോലെയുള്ള വിതരണ ഊർജ്ജ ഓപ്ഷനുകളും ഗ്രാമീണ കുടുംബങ്ങൾക്ക് ആധുനിക ഊർജ്ജ സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു.[70]

നവീകരിക്കാവുന്ന ഊർജ്ജം വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് പ്രത്യേകിച്ചും അനുയോജ്യമാണ്. ഗ്രാമീണ, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ, ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങളിൽ നിന്ന് ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രക്ഷേപണവും വിതരണവും ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്. പ്രാദേശികമായി പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന ഊർജം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നത് പ്രായോഗികമായ ഒരു ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യാൻ കഴിയും.[71]

വ്യവസായ സംരംഭങ്ങൾക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ ഊർജം നൽകുന്നതിലൂടെ പുനരുപയോഗ ഊർജത്തിന് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് നേരിട്ട് സംഭാവന നൽകാനാകും. പാചകം ചെയ്യാനും ബഹിരാകാശ ചൂടാക്കാനും വെളിച്ചം നൽകാനും ഊർജം നൽകിക്കൊണ്ട് ദാരിദ്ര്യ നിർമാർജനത്തിന് പരോക്ഷമായ സംഭാവനകൾ നൽകാനും പുനരുപയോഗ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്ക് കഴിയും.[72]

പ്രതിശീർഷ സൗരോർജ്ജ സംവിധാനങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിൽ കെനിയയാണ് ലോകത്തെ മുൻനിരയിലുള്ളത്.[73]

മലിനീകരണം

തിരുത്തുക

ജല മലിനീകരണം

തിരുത്തുക
 
ചൈനയിലെ യാങ്‌സി നദിക്കരയിലെ ഫാക്ടറി
 
ഘാനയിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണം

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും ജലമലിനീകരണം ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്. ഇതിന് എല്ലാ തലങ്ങളിലും (അന്താരാഷ്ട്രം മുതൽ വ്യക്തിഗത ജലസംഭരണികളും കിണറുകളും വരെ) ജലവിഭവ നയത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ വിലയിരുത്തലും പുനരവലോകനവും ആവശ്യമാണ്. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മരണങ്ങൾക്കും രോഗങ്ങൾക്കും കാരണം ജലമലിനീകരണമാണ് എന്നും ഇത് പ്രതിദിനം 14,000-ത്തിലധികം ആളുകളുടെ മരണത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്നും അഭിപ്രായമുണ്ട്.[74][75]

ഉയർന്ന അളവിലുള്ള ജലമലിനീകരണമുള്ള രണ്ട് രാജ്യങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയും ചൈനയും: ഇന്ത്യയിൽ പ്രതിദിനം 580 പേർ ജലമലിനീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അസുഖങ്ങൾ (ജലജന്യ രോഗങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ) മൂലം മരിക്കുന്നതായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[76] ചൈനയിലെ നഗരങ്ങളിലെ വെള്ളത്തിന്റെ 90 ശതമാനവും മലിനമാണ്.[77] 2007 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് അര ബില്യൺ ചൈനക്കാർക്ക് സുരക്ഷിതമായ കുടിവെള്ളം ലഭ്യമല്ല.[78]

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം

തിരുത്തുക

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം ഒരു വലിയ ആരോഗ്യ പ്രശ്നമാണ്.[79] ബയോമാസ് കത്തിക്കുന്നതാണ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ 300 കോടി ജനങ്ങൾ തടി, കരി, ചാണകം, വിളകളുടെ അവശിഷ്ടം എന്നിവയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ബയോമാസിനെ അവരുടെ ഗാർഹിക പാചക ഇന്ധനമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.[80] പാചകത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും വീടിനുള്ളിൽ, ശരിയായ വായുസഞ്ചാരമില്ലാത്ത അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് നടക്കുന്നത് എന്നതിനാൽ, ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ, പ്രാഥമികമായി ദരിദ്രരായ സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഗുരുതരമായ ആരോഗ്യ അപകടങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു.

ആഗോളതലത്തിൽ, 2012 ൽ താഴ്ന്ന, ഇടത്തരം വരുമാനമുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, 4.3 ദശലക്ഷം മരണങ്ങൾ ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണം മൂലം ഉണ്ടായി. യഥാക്രമം 1.69, 1.62 ദശലക്ഷം മരണങ്ങളുള്ള തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ, പടിഞ്ഞാറൻ പസഫിക് മേഖലകളാണ് കൂടുതൽ ബാധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കയിൽ ഏകദേശം 600,000 മരണങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു.[81] 2000 മുതലുള്ള ഒരു കണക്ക് പ്രകാരം മരണസംഖ്യ 1.5 ദശലക്ഷത്തിനും 2 ദശലക്ഷത്തിനും ഇടയിലാണ്.[82]

ഇൻഡോർ വായു മലിനീകരണത്തിന്റെ പല പ്രത്യാഘാതങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നതിനായുള്ള താങ്ങാനാവുന്ന ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത് സങ്കീർണ്ണമാണ്. ജ്വലനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, പുക ശ്വസിക്കുന്നത് കുറയ്ക്കുക, സുരക്ഷ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും തൊഴിലാളികളെ കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുക, ഇന്ധനച്ചെലവ് കുറയ്ക്കുക, സുസ്ഥിരതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ചില തന്ത്രങ്ങൾ.[83]

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം

തിരുത്തുക
 
1951 മുതൽ 1978 വരെയുള്ള അടിസ്ഥാന ശരാശരിയുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ 2010 മുതൽ 2019 വരെയുള്ള ശരാശരി ആഗോള താപനില. ഉറവിടം: നാസ.

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ആയ ഇന്റർഗവൺമെന്റൽ പാനൽ ഓൺ ക്ലൈമറ്റ് ചേഞ്ച് (ഐപിസിസി) മനുഷ്യ ഇടപെടൽ മൂലമാണ് ആഗോള താപനം ഉണ്ടാകുന്നത് എന്ന കാര്യത്തിൽ 'വ്യക്തതയില്ല' എന്നാണ് സ്ഥിരീകരിച്ചത്.[84] കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും അനുഭവപ്പെടുകയും സമൂഹങ്ങൾക്കും പരിസ്ഥിതിക്കും അപകടകരമായ തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥാ സംഭവങ്ങൾ ആയ, വരൾച്ച, വെള്ളപ്പൊക്കം, ജൈവവൈവിധ്യ ഹാനി, രോഗങ്ങൾ, സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരൽ തുടങ്ങിയ സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുകയും ചെയ്യും.[85]

വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രധാന കാരണം അല്ല.[84] കാർബൺ ഉദ്‌വമനത്തിന്റെ 79% വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ സംഭാവനയാണ്.[86] ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, താഴ്ന്ന സാമ്പത്തിക നില,[87] സാങ്കേതിക വിദ്യയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനത്തിലെ പരിമിതപ്പെടുത്തൽ, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത, സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകളിലേക്കുള്ള പരിമിതമായ പ്രവേശനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം കൂടുതൽ ബാധിക്കുന്നത് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെയാണ്. ഒരു രാജ്യം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് പ്രത്യേകിച്ച് ഇരയാകുമ്പോൾ അവരെ "ഉയർന്ന കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത" ഉള്ള രാജ്യം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ ചില രാജ്യങ്ങൾ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ, ഹെയ്തി, മ്യാൻമർ, സൊമാലിയ, ചെറു ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങൾ എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതിശീർഷ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം ചെറിയ അളവിൽ മാത്രമേ ഉള്ളൂവെങ്കിലും ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾക്ക് അവർ വളരെ ഇരയാകേണ്ടിവരുന്നു.[8][88] അത്തരം ബാധിത രാജ്യങ്ങളിൽ കൊമോറോസ്, ദി ഗാംബിയ, ഗിനിയ-ബിസാവു, സാവോ ടോം ആൻഡ് പ്രിൻസിപെ, സോളമൻ ദ്വീപുകൾ, വാനുവാട്ടു എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.[88]

2010-ലെയും 2012-ലെയും ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്റർ റിപ്പോർട്ടുകളിൽ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത കണക്കാക്കിയിട്ടുണ്ട്. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ കാലാവസ്ഥാ ദുർബലത, ആരോഗ്യം, അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ, ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം, സാമ്പത്തിക സമ്മർദ്ദം എന്നീ നാല് ആഘാത മേഖലകളിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്.[85][8] 2012 ലെ ക്ലൈമറ്റ് വൾനറബിലിറ്റി മോണിറ്ററിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്ന പ്രകാരം, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഓരോ വർഷവും ശരാശരി 400,000 മരണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുന്നു, പ്രധാനമായും വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ പട്ടിണിയും സാംക്രമിക രോഗങ്ങളും കാരണം.[89] :17 ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ ഈ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ ഏറ്റവും രൂക്ഷമാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് കാരണമായവയും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഏറ്റവും കൂടുതൽ അനുഭവിക്കുന്നവയും തമ്മിലുള്ള പൊരുത്തക്കേട് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്, ഇതിനെ "കാലാവസ്ഥാ നീതി" എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ചില കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന സമ്മേളനങ്ങളിൽ (COP) ഇത് ചർച്ചാവിഷയമാണ്.

"കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് അപകടത്തിലാകുന്ന ഉപജീവനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ഏറ്റവും വികസനം കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിലും ചെറിയ ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളിലും താമസിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ സാമ്പത്തിക സ്രോതസ്സുകൾ വളരെ കുറവാണെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാം" എന്ന് യൂറോപ്യൻ ഇൻവെസ്റ്റ്‌മെന്റ് ബാങ്കിന്റെ മുഖ്യ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന വിദഗ്ധൻ നാൻസി സെയ്ച്ച് പറയുന്നു.[90]

ആഘാതങ്ങൾ

തിരുത്തുക

മാറുന്ന കാലാവസ്ഥയും സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസിത രാജ്യങ്ങളിലെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് പ്രധാനമായും തൊഴിൽ ഉൽപ്പാദനക്ഷമത കുറയുന്നത് കാരണം 2010-ൽ അവരുടെ മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉൽപ്പാദനത്തിന്റെ ശരാശരി 7% നഷ്ടപ്പെട്ടു.[89] :14 സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നത് മൂലം 2010-ൽ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വികസനമുള്ള രാജ്യങ്ങൾ ജിഡിപിയുടെ 1% ചിലവാക്കിയെന്നും പസഫിക്കിലെ രാജ്യങ്ങൾ 4% ചിലവാക്കിയെന്നും, ഇത് മൂലം ലോക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് പ്രതിവർഷം 65 ബില്യൺ ഡോളർ നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.[85] മത്സ്യബന്ധനത്തിലെ ആഘാതം മറ്റൊരു ഉദാഹരണമാണ്. ഏകദേശം 40 രാജ്യങ്ങൾ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം മത്സ്യബന്ധനത്തിൽ ചെലുത്തുന്ന ആഘാതത്തിന് ഇരയാകുന്നു. വലിയ മത്സ്യബന്ധന മേഖലകളുള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ ഇത് പ്രത്യേകിച്ച് ബാധിക്കുന്നു.[89] :2792010 ലെ Cancún COP16 കാലത്ത്, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിന് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഗ്രീൻ ക്ലൈമറ്റ് ഫണ്ട് വഴി ദാതാക്കൾ 2020-ഓടെ വാർഷികസഹായമായി 100 ബില്യൺ ഡോളർ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, വികസിത രാജ്യങ്ങളുടെ വ്യക്തമായ വാഗ്ദാനങ്ങൾ ഉണ്ടായിട്ടില്ല.[91][92] ഇമ്മാനുവൽ മാക്രോൺ (ഫ്രാൻസ് പ്രസിഡന്റ്) 2017 ലെ ബോണിലെ യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന കോൺഫറൻസിൽ (COP 23) "കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇതിനകം അന്യായമായ ഒരു ലോകത്തിന് കൂടുതൽ അനീതി നൽകുന്നു" എന്ന് പറഞ്ഞു.[93] സാമ്പത്തിക വികസനവും കാലാവസ്ഥയും അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് ദാരിദ്ര്യം, ലിംഗസമത്വം, ഊർജ്ജം എന്നിവയുമായി.[94]

സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ (SDGs) നേടിയാൽ മാത്രമേ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ നേരിടാൻ സാധിക്കുകയുള്ളൂ, പ്രത്യേകിച്ചും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 13.[94]

കാലാവസ്ഥാ സമ്മർദ്ദം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലും അതിനപ്പുറവും നിലവിലുള്ള കുടിയേറ്റ പാറ്റേണുകളിലേക്ക് ചേർക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്, പക്ഷേ ആളുകളുടെ പുതിയ ഒഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നില്ല. :110 2018-ലെ ലോകബാങ്കിന്റെ ഒരു റിപ്പോർട്ട് കണക്കാക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ സാവധാനത്തിലുള്ള ആഘാതങ്ങളിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാൻ മൂന്ന് പ്രദേശങ്ങളിലെ (സബ്-സഹാറൻ ആഫ്രിക്ക, ദക്ഷിണേഷ്യ, ലാറ്റിനമേരിക്ക) ഏകദേശം 143 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സ്വന്തം നാട് വിട്ട് സ്വന്തം രാജ്യങ്ങളിലെ തന്നെ മറ്റിടങ്ങളിലേക്ക് മാറാൻ നിർബന്ധിതരാകുമെന്ന് ആണ്. ജലലഭ്യതയും വിള ഉൽപ്പാദനക്ഷമതയും കുറവുള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അതുപോലെ സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതും കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ആഘാതവും ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും അവർ കുടിയേറ്റം നടത്തും.[95]

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന സമ്മർദങ്ങളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ബംഗ്ലദേശ് പോലുള്ള രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നും ഈ രംഗത്ത് ലോകനേതാക്കൾ ഉണ്ട്. 2009-ൽ ബംഗ്ലാദേശ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവുമായി എങ്ങനെ പൊരുത്തപ്പെടും എന്നതിനെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു ദേശീയ പരിപാടി രൂപീകരിച്ച് അങ്ങനെ ചെയ്യുന്ന ആദ്യ രാജ്യം ആയി.[96] ഈ പദ്ധതികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി അവർ ഒരു ഫണ്ട് സ്ഥാപിച്ച് പ്രതിവർഷം ശരാശരി $1 ബില്യൺ ചെലവഴിക്കുന്നു.[97]

ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ്

തിരുത്തുക
 
2020 ലെ ഫെർട്ടിലിറ്റി നിരക്ക് അനുസരിച്ച് രാജ്യങ്ങളുടെയും പ്രദേശങ്ങളുടെയും ഭൂപടം

കഴിഞ്ഞ ഏതാനും പതിറ്റാണ്ടുകളായി, ആഗോള ജനസംഖ്യാ വളർച്ചയെ പ്രധാനമായും നയിക്കുന്നത് പലപ്പോഴും വികസിത രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഉയർന്ന ജനനനിരക്ക് (ഉയർന്ന ഗർഭധാരണ നിരക്ക്) ഉള്ള വികസ്വര രാജ്യങ്ങളാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ജനസംഖ്യാ വളർച്ച മന്ദഗതിയിലാക്കാനും ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കാനും കുടുംബാസൂത്രണം സഹായിക്കും.[19]

നൈജീരിയയിലെ അക്രമാസക്തമായ ഇടയൻ-കർഷക സംഘർഷങ്ങൾ, മാലിയിലെ ഫുലാനി ഇടയന്മാർക്കെതിരായ 2019 മാർച്ചിലെ ആക്രമണം, സുഡാനീസ് നാടോടി സംഘട്ടനങ്ങൾ, സഹേൽ മേഖലയിലെ രാജ്യങ്ങളിലെ മറ്റ് സംഘർഷങ്ങൾ എന്നിവ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം, ഭൂമി തകർച്ച, ജനസംഖ്യാവർദ്ധനവ് എന്നിവയാൽ വഷളായവായാണ്.[98][99][100] വടക്കൻ മാലി സംഘർഷവുമായി വരൾച്ചയും ഭക്ഷ്യക്ഷാമവും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.[101][102]

മോശം ഭരണം

തിരുത്തുക

പല വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും ഡെമോക്രസി ഇൻഡക്സ് (ജനാധിപത്യ സൂചിക), ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് (ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യം) സർവ്വേ, ലോകത്തിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഫ്രീഡം ഇൻ ദ വേൾഡ് സൂചിക എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ സൂചകങ്ങളിൽ പിന്നിലാണ്. കോളനിവൽക്കരണത്തിൽ നിന്നും ഒഴിവായി സ്വതന്ത്രമായതിനു ശേഷവും പല രാജ്യങ്ങളിലും പലപ്പോഴും ഗവൺമെന്റിൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ നിയന്ത്രണമുണ്ട്. 

വ്യാപകമായ അഴിമതിയും സ്വജനപക്ഷപാതവും ആരോഗ്യകരമായ ഒരു ജനാധിപത്യ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തിൽ പലപ്പോഴും വെല്ലുവിളികളുയർത്തുന്നുണ്. രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയും രാഷ്ട്രീയ അഴിമതിയും സാധാരണ പ്രശ്നങ്ങളാണ്.[103][104] കുറഞ്ഞ അഴിമതി എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ സാധാരണയായി തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിലെ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി താഴെപ്പറയുന്നവ പോലെ പ്രത്യേക നടപടികൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു:

  • അഴിമതിയിൽ അധിഷ്ഠിതമല്ലാത്തതും പൂർണ്ണമായും രാജ്യത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങളിലും നിയമങ്ങളിലും അധിഷ്ഠിതമായതുമായ ഒരു പൊതുഭരണ സംവിധാനത്തിന്റെ വികസനം അല്ലെങ്കിൽ സൃഷ്ടി.
  • അഴിമതിയുടെ സ്രോതസ്സുകളെക്കുറിച്ചും കാരണങ്ങളെക്കുറിച്ചും മെച്ചപ്പെട്ട അന്വേഷണം.
  • അഴിമതിയുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും രാജ്യത്തിന്റെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ജനങ്ങളെ പരസ്യമായി അറിയിക്കുക.
  • അഴിമതിയുടെ ഉറവിടമാകാതിരിക്കാൻ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ഔദ്യോഗിക സ്ഥാനങ്ങളുടെ നിയന്ത്രണം.
  • പ്രത്യേക സ്ഥാപനങ്ങൾക്കായി, അഴിമതിക്കായി സമർപ്പിച്ച പ്രത്യേക നിയമങ്ങളുടെ സൃഷ്ടി.[105]

മറ്റുള്ളവ

തിരുത്തുക

മറ്റ് പൊതുവായ വെല്ലുവിളികളിൽ വ്യാവസായിക-കാർഷിക ഉൽപ്പാദന വർധന, മണ്ണ്, വായു, വെള്ളം എന്നിവയിലേക്ക് നേരിട്ട് വിഷാംശമുള്ള രാസവസ്തുക്കളുടെ ഉദ്വമനം, ഊർജ്ജ സ്രോതസ്സുകളുടെ സുസ്ഥിരമല്ലാത്ത ഉപയോഗം, സുസ്ഥിരമായ ചൂഷണത്തിലേക്കോ ആ വിഭവങ്ങളുടെ ശോഷണത്തിലേക്കോ നയിക്കുന്ന തരത്തിൽ ഉപജീവനത്തിനായി പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ഉയർന്ന തോതിൽ ആശ്രയിക്കുന്ന അവസ്ഥ, ശൈശവ വിവാഹം, കടബാധ്യത, കാര്യക്ഷമത കുറഞ്ഞ സിവിൽ സർവീസ്, ഭക്ഷ്യ അരക്ഷിതാവസ്ഥ, നിരക്ഷരത, തൊഴിലില്ലായ്മ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. പല വികസ്വര രാഷ്‌ട്രങ്ങളുടെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പ്രാഥമിക ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിൽ ഊന്നിയതാണ്, അവരുടെ കയറ്റുമതിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വികസിത രാജ്യങ്ങളിലേക്കാണ്. വികസിത രാജ്യങ്ങൾ സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം നേരിടുമ്പോൾ, 2008-2009 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യത്തിൽ കണ്ടതുപോലെ, ആഘാതം വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ വ്യാപാര പങ്കാളികളിലേക്ക് വേഗത്തിൽ പകരുന്നു.

അവസരങ്ങൾ

തിരുത്തുക
  • മനുഷ്യ മൂലധനം
  • വ്യാപാര നയം: കൂടുതൽ നിയന്ത്രണങ്ങളുള്ള നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങൾ തുറന്ന വ്യാപാര നയങ്ങളുള്ള രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ വേഗത്തിൽ വളർന്നിട്ടില്ല. [104] [106]
  • നിക്ഷേപം: നിക്ഷേപം വളർച്ചയിൽ നല്ല സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. [104]
  • വിദ്യാഭ്യാസം[107]
  • വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം: വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ വ്യാപാരവും നേട്ടവും പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യാപാരത്തിനായുള്ള വർദ്ധനവ് സഹായം ടാർഗെറ്റ് 8.a.1 ന് കീഴിൽ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 8 ൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. വ്യാപാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പരിപാടികളിൽ വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ സഹായിക്കുക, വ്യാപാരത്തിനും വ്യാപാര ശേഷിക്കും മുൻഗണന നൽകുക, വ്യാപാര പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക, ദാരിദ്ര്യം കുറയ്ക്കുക എന്നിവയാണ് വ്യാപാരത്തിനുള്ള സഹായം. [108]
  • ആഗോള പങ്കാളിത്തം: സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 17 -ന്റെ ഒരു വ്യവസ്ഥ, അത് അന്താരാഷ്ട്ര നിക്ഷേപത്തിനും നൂതന സാങ്കേതിക വികസനം, വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾക്ക് ന്യായമായ വ്യാപാരം എന്നിവ കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള പിന്തുണയും നല്കുന്നു. [109]

രാജ്യ ലിസ്റ്റുകൾ

തിരുത്തുക

ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ട് അനുസരിച്ച് വികസ്വര രാജ്യങ്ങൾ

തിരുത്തുക

ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിന്റെ വേൾഡ് ഇക്കണോമിക് ഔട്ട്‌ലുക്ക് ഡാറ്റാബേസ്, ഒക്ടോബർ 2018 പ്രകാരം ഇനിപ്പറയുന്നവ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. [110] [111]

 

ഐ.എം.എഫ് പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലാത്ത രാജ്യങ്ങൾ

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ നേടിയ രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും

തിരുത്തുക

നാല് ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളും പുതിയ യൂറോസോൺ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടിക 1990-കൾ വരെ ചരിത്രപരമായി വികസ്വര രാജ്യങ്ങളും പ്രദേശങ്ങളും ആയി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇപ്പോൾ അവയെ ഐ.എം.എഫ് വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. ബ്രാക്കറ്റിലെ സമയം എന്നത് അവയെ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി പട്ടികപ്പെടുത്തിയ സമയമാണ്.

വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് താഴെപ്പറയുന്ന മൂന്ന് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകൾക്ക് ഡാറ്റ ഇല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഡാറ്റയുടെ അഭാവം കാരണം, വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളായി പട്ടികപ്പെടുത്തുന്നതിന് മുമ്പ് അവ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ അതോ വികസ്വര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണോ എന്ന് വിലയിരുത്താൻ പ്രയാസമാണ്.

പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾ

തിരുത്തുക

പത്ത് രാജ്യങ്ങൾ "പുതുതായി വ്യവസായവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട രാജ്യം" എന്ന വർഗ്ഗീകരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ഇതുവരെ ഒരു വികസിത രാജ്യത്തിന്റെ പദവിയിൽ എത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും, മാക്രോ ഇക്കണോമിക് അർത്ഥത്തിൽ, അവരുടെ വികസ്വര എതിരാളികളെ മറികടക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് അവ:

ബ്രിക്സ് രാജ്യങ്ങൾ

തിരുത്തുക

അഞ്ച് രാജ്യങ്ങൾ "എമർജിംഗ് മാർക്കറ്റ്" ഗ്രൂപ്പുകളിൽ പെടുന്നു, അവയെ ഒരുമിച്ച് ബ്രിക്‌സ്‌ രാജ്യങ്ങൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു:

സമൂഹവും സംസ്കാരവും

തിരുത്തുക

മീഡിയ കവറേജ്

തിരുത്തുക

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ മാധ്യമ കവറേജ് നോക്കുമ്പോൾ, പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ ഒരു സാമാന്യവൽക്കരിച്ച വീക്ഷണം വികസിച്ചതായി കാണാം. വികസ്വര രാജ്യങ്ങളെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ പൊതുമാധ്യമങ്ങളിൽ ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നെഗറ്റീവ് ചിത്രങ്ങളും കവറേജുകളും പതിവാണ്. ഈ പൊതുവായ കവറേജ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ ഒരു പ്രബലമായ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. [124]

വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾക്ക് എന്ത് വിവരമാണ് ലഭിക്കുന്നത് എന്നതിലും മാധ്യമങ്ങൾ ഒരു പങ്കു വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. വാർത്തകൾ പലപ്പോഴും അസന്തുലിതാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. [125] വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിലെ ആളുകൾക്ക് മറ്റ് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളുടെ കവറേജ് പലപ്പോഴും ലഭിക്കില്ല, പകരം വികസിത രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉദാരമായ കവറേജ് ലഭിക്കുന്നു.

ഇതും കാണുക

തിരുത്തുക

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ "World Economic and Financial Surveys World Economic Outlook Database—WEO Groups and Aggregates Information". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 2 June 2022.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  2. ↑ Least Developed Countries Archived 17 May 2011 at the Wayback Machine. (2018 list Archived 21 December 2019 at the Wayback Machine.)
  3. ↑ O'Sullivan, Arthur; Sheffrin, Steven M. (2003). Economics: Principles in Action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Pearson Prentice Hall. p. 471. ISBN 978-0-13-063085-8.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
  4. ↑ "Composition of macro geographical (continental) region". United Nation s. Archived from the original on 6 March 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Should we continue to use the term "developing world"?". World Bank blogs. 16 November 2015. Retrieved 5 March 2020.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Rosling, Hans; Rosling, Ola; Rosling Rönnlund, Anna (2018). "Chapter 1: The Gap Instinct". Factfulness: Ten Reasons We're Wrong About The World – And Why Things Are Better Than You Think. Sceptre. p. 353. ISBN 978-1-250-10781-7. Retrieved 5 March 2020.
  7. ↑ 7.0 7.1 "The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss". blogs.worldbank.org (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-03-05.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Global mismatch between greenhouse gas emissions and the burden of climate change". Scientific Reports (in ഇംഗ്ലീഷ്). 6 (1): 20281. February 2016. Bibcode:2016NatSR...620281A. doi:10.1038/srep20281. PMC 4742864. PMID 26848052.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 "New country classifications by income level: 2019-2020". blogs.worldbank.org (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-02-12.
  10. ↑ Bożyk, Paweł (2006). "Newly Industrialized Countries". Globalization and the Transformation of Foreign Economic Policy. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-0-7546-4638-9.
  11. ↑ Guillén, Mauro F. (2003). "Multinationals, Ideology, and Organized Labor". The Limits of Convergence. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-11633-4.
  12. ↑ Waugh, David (2000). "Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)". Geography, An Integrated Approach (3rd ed.). Nelson Thornes Ltd. pp. 563, 576–579, 633, and 640. ISBN 978-0-17-444706-1.
  13. ↑ Mankiw, N. Gregory (2007). Principles of Economics (4th ed.). ISBN 978-0-324-22472-6.
  14. ↑ "Q. How does the WEO categorize advanced versus emerging and developing economies?". International Monetary Fund. Retrieved 20 July 2009.
  15. ↑ Koch, Svea (2015-06-01). "From Poverty Reduction to Mutual Interests? The Debate on Differentiation in EU Development Policy" (PDF). Development Policy Review. 33 (4): 479–502. doi:10.1111/dpr.12119. ISSN 1467-7679. Archived from the original (PDF) on 2022-04-06. Retrieved 2022-07-16.
  16. ↑ Vázquez, Sergio Tezanos; Sumner, Andy (December 2013). "Revisiting the Meaning of Development: A Multidimensional Taxonomy of Developing Countries". The Journal of Development Studies. 49 (12): 1728–1745. doi:10.1080/00220388.2013.822071.
  17. ↑ Taeihagh, Araz (2017). "Crowdsourcing, Sharing Economies and Development". Journal of Developing Societies. 33 (2): 191–222. arXiv:1707.06603. doi:10.1177/0169796x17710072.
  18. ↑ "Memorandum on Reforming Developing-Country Status in the World Trade Organization". whitehouse.gov. 26 July 2019.
  19. ↑ 19.0 19.1 "Population and poverty". www.unfpa.org (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2018-09-21.
  20. ↑ "United Nations Millennium Development Goals". www.un.org. Retrieved 2018-03-28.
  21. ↑ 21.0 21.1 Silver, Marc (4 January 2015). "If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?". NPR. Retrieved 5 March 2020.
  22. ↑ Ura, Karma. "The Bhutanese development story" (PDF). Retrieved 17 September 2012.
  23. ↑ Rodney, Walter (1973). How Europe Underdeveloped Africa (PDF) (in ഇംഗ്ലീഷ്). Bogle-L'Ouverture Publications, London and Tanzanian Publishing House, Dar-Es-Salaam. p. 25.
  24. ↑ "Millennium Development Indicators: World and regional groupings". United Nations Statistics Division. 2003. Note b. Archived from the original on 10 February 2005. Retrieved 13 May 2017.
  25. ↑ Sachs, Jeffrey (2005). The End of Poverty. New York, New York: The Penguin Press. ISBN 1-59420-045-9.
  26. ↑ 26.0 26.1 Wackernagel, Mathis; Beyers, Bert (2019). Ecological Footprint: Managing Our Biocapacity Budget. Gabriola Island, BC, Canada: New Society Publishers. p. 132. ISBN 978-0865719118.
  27. ↑ "On the structure of the present-day convergence". Campus-Wide Information Systems. 31 (2/3): 139–152. 2014. doi:10.1108/CWIS-11-2013-0064.
  28. ↑ Fantom, Neil; Khokhar, Tariq; Purdie, Edie (15 April 2016). "The 2016 edition of World Development Indicators is out: three features you won't want to miss". The Data Blog. The World Bank. Retrieved October 22, 2016.
  29. ↑ Pagel, Heikie; Ranke, Karen; Hempel, Fabian; Köhler, Jonas (11 July 2014). "The Use of the Concept 'Global South' in Social Science & Humanities". Humboldt University of Berlin. Retrieved 2016-10-06.
  30. ↑ Mitlin, Diana; Satterthwaite, David (2013). Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature. Routledge. p. 13. ISBN 9780415624664.
  31. ↑ Braveboy-Wagner, Jacqueline Anne (2003). The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks. Lynne Rienner Publishers. p. 11. ISBN 9781588261755.
  32. ↑ Dados, Nour; Connell, Raewyn (2012-01-01). "the global south". Contexts. 11 (1): 12–13. doi:10.1177/1536504212436479. JSTOR 41960738.
  33. ↑ Palat, Ravi Arvind (April 2010). "World Turned Upside Down? Rise of the global South and the contemporary global financial turbulence". Third World Quarterly. 31 (3): 365–384. doi:10.1080/01436597.2010.488465.
  34. ↑ Heller, Patrick (October 2012). "Democracy, Participatory Politics and Development: Some Comparative Lessons from Brazil, India and South Africa". Polity. 44 (4): 643–665. doi:10.1057/pol.2012.19.
  35. ↑ Haas, Hein de; Castles, Stephen; Miller, Mark J (2020). The age of migration: international population movements in the modern world. pp. 96–123. ISBN 978-1-352-00798-5. OCLC 1143614574.
  36. ↑ Adamson, Fiona B.; Tsourapas, Gerasimos (24 October 2019). "The Migration State in the Global South: Nationalizing, Developmental, and Neoliberal Models of Migration Management". International Migration Review. 54 (3): 853–882. doi:10.1177/0197918319879057.
  37. ↑ 37.0 37.1 Roy, Pallavi (2 July 2016). "Economic growth, the UN and the Global South: an unfulfilled promise" (PDF). Third World Quarterly. 37 (7): 1284–1297. doi:10.1080/01436597.2016.1154440.
  38. ↑ Hickel, Jason (14 January 2017). "Aid in reverse: how poor countries develop rich countries". The Guardian. Archived from the original on 10 October 2019. Retrieved 17 March 2019.
  39. ↑ "Neocolonialism". Encyclopedia Britannica (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2019-04-01.
  40. ↑ Ager, Alastair; Yu, Gary; Hermosilla, Sabrina (September 2012). "Mapping the key issues shaping the landscape of global public health". Global Public Health. 7 (sup1): S16–S28. doi:10.1080/17441692.2012.679741. PMID 22765282.
  41. ↑ "Criteria For Identification Of LDCs". United Nations Department of Economic and Social Affairs, Development Policy and Analysis Division. 2010-03-04. Retrieved 2018-03-02.
  42. ↑ 42.0 42.1 UN-OHRLLS Criteria for Identification and Graduation of LDCs Archived 2019-07-25 at the Wayback Machine..
  43. ↑ 43.0 43.1 "State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities" (PDF). UNHABITAT. Retrieved 4 October 2013.
  44. ↑ The challenge of slums – Global report on Human Settlements Archived 21 September 2013 at the Wayback Machine., United Nations Habitat (2003)
  45. ↑ "What are slums and why do they exist?" (PDF). Kenya: UN-Habitat. April 2007. Archived from the original (PDF) on 2011-02-06.
  46. ↑ Patton, Carl V. (1988). Spontaneous Shelter: International Perspectives and Prospects. Philadelphia: Temple University Press. ISBN 978-0-87722-507-2.
  47. ↑ "Assessing Slums in the Development Context" (PDF). United Nations Habitat Group. 2011. Archived from the original (PDF) on 5 January 2014. Retrieved 16 September 2013.
  48. ↑ Westra, Richard (2011). "Renewing Socialist Development in the Third World". Journal of Contemporary Asia. 41 (4): 519–543. doi:10.1080/00472336.2011.610612.
  49. ↑ Slum Cities and Cities with Slums" States of the World's Cities 2008/2009. UN-Habitat. 2008.
  50. ↑ "Papua New Guinea: police cite bride price major factor in marital violence". Island Business. 21 November 2011. Archived from the original on 18 February 2015. Retrieved 6 August 2014 – via Violence is not our Culture.
  51. ↑ "An exploratory study of bride price and domestic violence in Bundibugyo District, Uganda" (PDF). Centre for Human Rights Advancement (CEHURA) and South African Medical Research Council. April 2012. Archived from the original (PDF) on 17 July 2013. Retrieved 6 August 2014.
  52. ↑ UNICEF (22 July 2013). Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change (PDF). UNICEF. Archived from the original (PDF) on 2015-04-05. Retrieved 18 November 2013.
  53. ↑ Nussbaum, Martha (1999). "Judging other cultures: the case of genital mutilation". In Nussbaum, Martha (ed.). Sex & social justice. New York: Oxford University Press. pp. 120–121. ISBN 978-0195110326.
  54. ↑ Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence. 12 April 2011. Retrieved 8 October 2017.
  55. ↑ Citations:
  56. ↑ "facts and figures:Ending Violence against Women".
  57. ↑ "facts and figures:ending violence against women".
  58. ↑ "Facts and figures: Ending violence against women". UN Women (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-09-26.
  59. ↑ Alhaji, Mohammed M.; Alam, Sartaj (21 March 2019). "Health Policy and System Research in Global South: Bridging the Gap through Citizen Participation". Journal of Postgraduate Medical Institute. 33 (1).
  60. ↑ Young, Liz (2002). World Hunger Routledge Introductions to Development. p. 20. ISBN 9781134774944.
  61. ↑ Grantham-McGregor, Sally et al., the International Child Development Steering Group. “Developmental Potential in the First 5 Years for Children in Developing Countries.” Lancet 369.9555 (2007): 60–70. PMC. Web. 28 Nov. 2014.
  62. ↑ "Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: what can be done and at what cost?". Lancet. 382 (9890): 452–477. August 2013. doi:10.1016/s0140-6736(13)60996-4. PMID 23746776.
  63. ↑ "Progress For Children: A Report Card On Nutrition" (PDF). UNICEF. Archived from the original (PDF) on 2021-01-12. Retrieved 2022-07-16.
  64. ↑ "Environment and health in developing countries". Priority environment and health risks. World Health Organization. 8 September 2016.
  65. ↑ Russel S. The economic burden of illness for households in developing countries: a review of studies focusing on malaria, tuberculosis, and human immunodeficiency virus/acquired immunodeficiency syndrome. Am J Trop Med Hyg 2004
  66. ↑ "Key facts from JMP 2015 report". World Health Organization (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2017-11-17.
  67. ↑ "WHO | Lack of sanitation for 2.4 billion people is undermining health improvements". www.who.int. Retrieved 2017-11-17.
  68. ↑ 68.0 68.1 68.2 WHO and UNICEF (2017) Progress on Drinking Water, Sanitation and Hygiene: 2017 Update and SDG Baselines. Geneva: World Health Organization (WHO) and the United Nations Children's Fund (UNICEF), 2017
  69. ↑ "People practicing open defecation (% of population) – Indonesia, Nigeria, Niger, Ethiopia, Sudan, India, Pakistan". data.worldbank.org. The World Bank. Retrieved 15 October 2019.
  70. ↑ "Energy. Deploying off-grid technology to eradicate energy poverty". Science. 338 (6103): 47–8. October 2012. doi:10.1126/science.1222307. PMID 23042871.
  71. ↑ Power for the People Archived 2012-03-30 at the Wayback Machine. p. 3.
  72. ↑ Energy for Development: The Potential Role of Renewable Energy in Meeting the Millennium Development Goals Archived 27 May 2008 at the Wayback Machine. pp. 7–9.
  73. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 5 November 2013. Retrieved 30 April 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  74. ↑ West L (2006-03-26). "World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water". About.com.
  75. ↑ Pink DH (April 19, 2006). "Investing in Tomorrow's Liquid Gold". Yahoo. Archived from the original on April 23, 2006.
  76. ↑ "An overview of diarrhea, symptoms, diagnosis and the costs of morbidity" (PDF). CHNRI. 2010. Archived from the original (PDF) on May 12, 2013.
  77. ↑ "China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies". Chinadaily.com.cn. June 7, 2005.
  78. ↑ Kahn J, Yardley J (2007-08-26). "As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes". New York Times.
  79. ↑ "Indoor air pollution in developing countries: a major environmental and public health challenge". Bulletin of the World Health Organization. 78 (9): 1078–92. 2000. PMC 2560841. PMID 11019457.
  80. ↑ "Indoor air pollution, health and economic well-being". S.A.P.I.EN.S. 1 (1). 2008.
  81. ↑ "Burden of disease from Indoor Air Pollution for 2012" (PDF). WHO. 2014-03-24. Retrieved 2014-03-28.
  82. ↑ "The health impacts of exposure to indoor air pollution from solid fuels in developing countries: knowledge, gaps, and data needs". Environmental Health Perspectives. 110 (11): 1057–68. November 2002. doi:10.1289/ehp.021101057. PMC 1241060. PMID 12417475.
  83. ↑ "Indoor air pollution, health and economic well-being". S.A.P.I.EN.S. 1 (1). 2008.
  84. ↑ 84.0 84.1 Intergovernmental Panel on Climate Change (ed.), "Near-term Climate Change: Projections and Predictability", Climate Change 2013 - The Physical Science Basis, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 953–1028, ISBN 978-1-107-41532-4, retrieved 2020-11-30
  85. ↑ 85.0 85.1 85.2 "Climate vulnerability monitor 2010: the state of the climate crisis – Documents & Publications – Professional Resources". PreventionWeb.net. Archived from the original on 2012-03-11. Retrieved 2013-06-26.
  86. ↑ Center for Global Development, 18 August 2015 "Developed Countries Are Responsible for 79 Percent of Historical Carbon Emissions"
  87. ↑ UK Government Official Documents, February 2021, "The Economics of Biodiversity: The Dasgupta Review Headline Messages" p. 2
  88. ↑ 88.0 88.1 "Australia, the US and Europe are climate 'free-riders': it's time to step up". The Conversation (Australia edition). Retrieved 4 May 2018.
  89. ↑ 89.0 89.1 89.2 Climate vulnerability monitor : a guide to the cold calculus of a hot planet. DARA, Climate Vulnerable Forum (2nd ed.). [Madrid]: DARA. 2012. ISBN 9788461605675. OCLC 828337356.{{cite book}}: CS1 maint: others (link)
  90. ↑ "A plan for the long haul to contribute finance to the European Green Deal". European Investment Bank (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2021-06-10.
  91. ↑ "Climate finance is in "a terrible sense of limbo", says IIED expert Saleemul Huq". D+C. Archived from the original on 12 October 2012.
  92. ↑ Müller, Benito (2008). International Adaptation Finance: The Need for an Innovative and Strategic Approach 4 (Oxford Institute for Energy Studies, Working Paper) (PDF). Oxford: Oxford Institute for Energy Studies. ISBN 978-1-901795-76-9. Archived from the original (PDF) on 29 ഫെബ്രുവരി 2012. Retrieved 11 ഒക്ടോബർ 2014.
  93. ↑ Damian Carrington, "Climate change will determine humanity's destiny, says Angela Merkel", The Guardian, 15 November 2017 (page visited on 15 November 2017).
  94. ↑ 94.0 94.1 Ansuategi, A; Greño, P; Houlden, V; et al. (May 2015). "The impact of climate change on the achievement of the post-2015 sustainable development goals" (PDF). CDKN & HR Wallingford. Retrieved 20 May 2015.
  95. ↑ Rigaud, Kanta Kumari; de Sherbinin, Alex; Jones, Bryan; Bergmann, Jonas; Clement, Viviane; Ober, Kayly; Schewe, Jacob; Adamo, Susana; McCusker, Brent; Heuser, Silke; Midgley, Amelia. 2018. Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration. World Bank, Washington, DC.
  96. ↑ Gilbert, Natasha (2008-09-11). "Bangladesh launches climate change action plan". Nature. doi:10.1038/news.2008.1103. ISSN 0028-0836.
  97. ↑ Star Report (10 July 2019). "Hamid for active role in climate change adaptation". The Daily Star. Retrieved 30 November 2020.
  98. ↑ "How Climate Change Is Spurring Land Conflict in Nigeria". Time. 28 June 2018.
  99. ↑ "The battle on the frontline of climate change in Mali". BBC News. 22 January 2019.
  100. ↑ "The Deadliest Conflict You've Never Heard of". Foreign Policy. 23 ജനുവരി 2019. Archived from the original on 18 ഫെബ്രുവരി 2019.
  101. ↑ "The Sahel in flames". The New Humanitarian (in ഇംഗ്ലീഷ്). 2019-05-31. Retrieved 2019-06-23.
  102. ↑ "Climate change, food shortages, and conflict in Mali". Al-Jazeera. 27 April 2015.
  103. ↑ Williams, Jeremy (1 July 2007). "Political factors that affect development".
  104. ↑ 104.0 104.1 104.2 Edwards, S. "Trade Orientation, Distortions and Growth In Developing Countries." (n.d.): n. pag. 1–37
  105. ↑ "Republic of Armenia Anti-Corruption strategy and Implementation Action Plan" (PDF). Republic of Armenia. 2003. Retrieved 16 February 2022.
  106. ↑ Harrison, Ann (1996). "Openness and Growth: A Time-series, Cross-country Analysis for Developing Countries". Journal of Development Economics. 48 (2): 419–47. doi:10.1016/0304-3878(95)00042-9.
  107. ↑ Verspoor, Adriaan. "Pathways to Change: Improving the Quality of Education in Developing Countries". World Bank Discussion Papers. 53.
  108. ↑ "Aid for Trade – Organisation for Economic Co-operation and Development". www.oecd.org (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-09-24.
  109. ↑ "Goal 17: Partnerships for the Goals". The Global Goals (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-09-25.
  110. ↑ "World Economic Outlook, October,2018, pp.134–135" (PDF). Retrieved 2018-10-31.
  111. ↑ "World Economic Outlook, Database—WEO Groups and Aggregates Information, October 2018". Retrieved 2018-10-31.
  112. ↑ 112.0 112.1 112.2 112.3 112.4 "IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, May 1998, p. 134" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  113. ↑ The recognition of Taiwan is disputed; most UN-member states officially recognise the sovereignty of the People's Republic of China over Taiwan, however, some others maintain non-diplomatic relations with the Republic of China. See Foreign relations of Taiwan.
  114. ↑ "World Economic Outlook, April 2001, p.157" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  115. ↑ "World Economic Outlook, April 2007, p.204" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  116. ↑ "World Economic Outlook, April 2008, p.236" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  117. ↑ 117.0 117.1 "World Economic Outlook, April 2009, p.184" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  118. ↑ Velinger, Jan (28 February 2006). "World Bank Marks Czech Republic's Graduation to 'Developed' Status". Radio Prague. Retrieved 22 January 2007.
  119. ↑ "World Economic Outlook, April 2011, p.172" (PDF). Retrieved 2014-01-15.
  120. ↑ "World Economic Outlook, April 2014, p.160" (PDF). Retrieved 2014-05-21.
  121. ↑ "World Economic Outlook, April 2015, p.48" (PDF). Retrieved 2015-04-11.
  122. ↑ "World Economic Outlook, October 2012, p.180" (PDF). Retrieved 2016-08-04.
  123. ↑ 123.0 123.1 "World Economic Outlook, April 2016, p.148" (PDF). Retrieved 2016-06-25.
  124. ↑ "Dependency Theory: A Useful Tool for Analyzing Global Inequalities Today?". E-International Relations (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2020-02-21.
  125. ↑ Philo, Greg (2001). "An unseen world: how the media portrays the poor". UNESCO Courier. 54 (11): 44.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=വികസ്വര_രാജ്യം&oldid=4109365" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്