വിക്കിപീഡിയ

മറാഠി ഭാഷ

മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാനത്തിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷ
(Marathi language എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
മറാഠി എന്ന വാക്കാൽ വിവക്ഷിക്കാവുന്ന ഒന്നിലധികം കാര്യങ്ങളുണ്ട്. അവയെക്കുറിച്ചറിയാൻ മറാഠി (വിവക്ഷകൾ) എന്ന താൾ കാണുക. മറാഠി (വിവക്ഷകൾ)

മറാഠി ഒരു ഇന്തോ-ആര്യൻ ഭാഷയാണ്, ഇത് പ്രധാനമായും സംസാരിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയിലെ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ 8.3 കോടി മറാഠി ജനങ്ങളാണ്. പശ്ചിമ ഇന്ത്യയിലെ യഥാക്രമം മഹാരാഷ്ട്ര, ഗോവ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയും സഹ-ഔദ്യോഗിക ഭാഷയുമാണ് ഇത്. ഇന്ത്യയിലെ പട്ടിക ചെയ്ത 22 ഭാഷകളിൽ ഒന്നാണ് ഇത്. 2011 ലെ 8.3 കോടി ആളുകൾ സംസാരിക്കുന്ന മറാഠി ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷകളുടെ പട്ടികയിൽ പത്താം സ്ഥാനത്താണ്. ഹിന്ദിക്കും ബംഗാളിക്കും ശേഷം ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പ്രാദേശികമായ സംസാരിക്കുന്നവരിൽ മൂന്നാമതാണ് മറാഠി. [1] 600 ക്രി.വ. മുതൽ ആരംഭിച്ച എല്ലാ ആധുനിക ഇന്ത്യൻ ഭാഷകളിലെയും ഏറ്റവും പഴയ സാഹിത്യം ഈ ഭാഷയിലുണ്ട്.[5] മാനദണ്ഡ മറാഠിയും വർഹാദി ഉപഭാഷയുമാണ് മറാഠിയിലെ പ്രധാന ഭാഷതരങ്ങൾ.[6] കോളി, അഗ്രി, മാൽവാനി കൊങ്കണി ഭാഷകളെ മറാഠി വളരെയധികം സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്.

മറാഠി
मराठी
ദേവംഗരിയിലും മോദി ലിപിയിലും എഴുതിയ 'മറാഠി'
ഉച്ചാരണം[məˈɾaʈʰi]
ഉത്ഭവിച്ച ദേശംഇന്ത്യ
ഭൂപ്രദേശംമഹാരാഷ്ട്ര
സംസാരിക്കുന്ന നരവംശംമറാഠി ജനത
മാതൃഭാഷയായി സംസാരിക്കുന്നവർ
8.3 കോടി (2011)[1]
രണ്ടാം ഭാഷയായി: 1.2 കോടി
പൂർവ്വികരൂപം
ഭാഷാഭേദങ്ങൾ
ദേവനാഗരി
മറാഠി ബ്രെയിൽ
മോഡി (പരമ്പരാഗതം)
സൈൻട് മറാഠി
ഔദ്യോഗിക സ്ഥിതി
ഔദ്യോഗിക പദവി
 ഇന്ത്യ
Regulated byമഹാരാഷ്ട്ര സാഹിത്യ പരിഷത്ത്, മറ്റ് സംഘടനകൾ
ഭാഷാ കോഡുകൾ
ISO 639-1mr
ISO 639-2mar
ISO 639-3mar
omr പഴയ മറാഠി
ഗ്ലോട്ടോലോഗ്mara1378  ആധുനിക മറാഠി[3]
oldm1244  പഴയ മറാഠി[4]
Linguasphere59-AAF-o
  മറാഠി ഭൂരിപക്ഷത്തിന്റെ ഭാഷയായ പ്രദേശങ്ങൾ
  മറാഠി കാര്യമായ ന്യൂനപക്ഷത്തിന്റെ ഭാഷയായ പ്രദേശങ്ങൾ

ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ വിതരണം

തിരുത്തുക

മറാഠി പ്രധാനമായും മഹാരാഷ്ട്രയിലും[7] അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങളായ ഗുജറാത്തിലും (വഡോദരയിൽ), മധ്യപ്രദേശ്, ഗോവ, ഛത്തീസ്‌ഗഢ്, കർണാടക (ബെൽഗാം, ബിദാർ, ഗുൽബർഗ, ഉത്തര കന്നഡ ജില്ലകളിൽ), തെലങ്കാന, കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളായ ദാമൻ, ഡിയു, ദാദ്ര നഗർ ഹവേലി എന്നിവിടങ്ങളിൽ സംസാരിക്കുന്നു. മുൻ മറാഠ ഭരിച്ചിരുന്ന നഗരങ്ങളായ ബറോഡ, ഇൻഡോർ, ഗ്വാളിയർ, ജബൽപൂർ, തഞ്ചാവൂർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നൂറ്റാണ്ടുകളായി മറാഠി സംസാരിക്കുന്ന ജനസംഖ്യയുണ്ട്. ഇന്ത്യയുടെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിലേക്കും വിദേശത്തിലേക്കും മറാഠി കുടിയേറ്റക്കാരും മറാഠി സംസാരിക്കുന്നു.[7]ഉദാഹരണത്തിന്, പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ മൗറീഷ്യസിലേക്ക് കുടിയേറിയ പടിഞ്ഞാറൻ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ളവരും മറാഠി സംസാരിക്കുന്നു.[8]

2011 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം ഇന്ത്യയിൽ 8.3 കോടി സ്വദേശികളായ മറാഠി സംസാരിക്കുന്നവർ ഹിന്ദിക്കും ബംഗാളിക്കും ശേഷം ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കുന്ന മൂന്നാമത്തെ മാതൃഭാഷയായി മാറി. ഇന്ത്യയിലെ ജനസംഖ്യയുടെ 6.86% പ്രാദേശികമായി മറാഠി സംസാരിക്കുന്നവരാണ്. മറാഠി ഭാഷ സംസാരിക്കുന്നവർ മഹാരാഷ്ട്രയിൽ 70.34%, ഗോവയിൽ 10.89%, ദാദ്ര, നഗർ ഹവേലിയിൽ 7.01%, ദാമൻ, ഡിയു എന്നിവിടങ്ങളിൽ 4.53%, കർണാടകയിൽ 3.38%, മധ്യപ്രദേശിൽ 1.7%, ഗുജറാത്തിൽ 1.52% എന്നിങ്ങനെയാണ് ജനസംഖ്യ.[1]

പദവി

തിരുത്തുക

മറാഠി മഹാരാഷ്ട്രയുടെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളായ ദാമൻ, ഡിയു,[9] ദാദ്ര, നഗർ ഹവേലി എന്നിവിടങ്ങളിലെ സഹഭാഷയും ആണ്.[2] ഗോവയിൽ, കൊങ്കണി ഏക ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാണ്; എന്നിരുന്നാലും, മറാഠി ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ ഔദ്യോഗിക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കാം. ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ എട്ടാം പട്ടികയുടെ ഭാഗമായ ഭാഷകളിൽ മറാഠി ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്, അതിനാൽ അതിന് ഒരു “പട്ടിക ഭാഷ” പദവി നൽകുന്നു. [10] മറാഠിക്ക് ശ്രേഷ്ഠഭാഷാ പദവി നൽകുന്നതിന് മഹാരാഷ്ട്ര സർക്കാർ സാംസ്കാരിക മന്ത്രാലയത്തിന് അപേക്ഷ സമർപ്പിച്ചു.[11]

മഹാരാഷ്ട്ര സാഹിത്യ പരിഷദ് വിവരിച്ചതും മഹാരാഷ്ട്ര സർക്കാർ അംഗീകരിച്ചതുമായ സമകാലിക വ്യാകരണ നിയമങ്ങൾ മാനദണ്ഡ ലിഖിത മറാഠിയിൽ മുൻഗണന നൽകേണ്ടതാണ്. മറാഠി ഭാഷാശാസ്ത്രത്തിന്റെ പാരമ്പര്യങ്ങളും മുകളിൽ സൂചിപ്പിച്ച നിയമങ്ങളും സംസ്കൃതത്തിൽ നിന്ന് സ്വീകരിച്ച പദങ്ങളായ തത്സമകൾക്ക് പ്രത്യേക പദവി നൽകുന്നു. സംസ്കൃതത്തിലെന്നപോലെ തത്സമകളുടെ നിയമങ്ങൾ പാലിക്കുമെന്ന് ഈ പ്രത്യേക പദവി പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. ആവശ്യമുള്ളപ്പോഴെല്ലാം പുതിയ സാങ്കേതിക പദങ്ങളുടെ ആവശ്യങ്ങളെ നേരിടാൻ ഈ പരിശീലനം മറാഠിക്ക് സംസ്കൃത പദങ്ങളുടെ ഒരു വലിയ സമാഹാരം നൽകുന്നു.

മഹാരാഷ്ട്രയിലെ എല്ലാ സർവകലാശാലകൾക്കും പുറമേ, വഡോദരയിലെ മഹാരാജ സയജിറാവു സർവകലാശാല,[12] ഹൈദരാബാദിലെ ഉസ്മാനിയ സർവകലാശാല, [13] ധാർവാഡിലെ കർണാടക സർവകലാശാല,[14] കലബുരാഗിയിലെ ഗുൽബർഗ സർവകലാശാല,[15] ഇൻഡോറിലെ ദേവി അഹില്യ സർവകലാശാല,[16] ഗോവ സർവകലാശാല[17] എന്നിവയ്ക്ക് മറാഠി ഭാഷാശാസ്ത്രത്തിൽ ഉന്നത പഠനത്തിനായി പ്രത്യേക വകുപ്പുകളുണ്ട്. മറാഠിക്കായി പ്രത്യേക വകുപ്പ് സ്ഥാപിക്കാനുള്ള പദ്ധതി ദില്ലി ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു സർവകലാശാല പ്രഖ്യാപിച്ചു.[18]

കവി കുസുമാഗ്രാജിന്റെ (വിഷ്ണു വാമൻ ശിർവദ്കർ) ജന്മദിനമായ ഫെബ്രുവരി 27 നാണ് മറാഠി ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നത്.[19]

ചരിത്രം

തിരുത്തുക

ഇന്തോ-ആര്യൻ ഭാഷാ കുടുംബത്തിൽപ്പെട്ട മറാഠി ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഇന്ത്യൻ ഭാഷകൾ പ്രാകൃതത്തിന്റെ ആദ്യകാല രൂപങ്ങളിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. മഹാരാഷ്ട്രി പ്രാകൃതത്തിൽ നിന്ന് വരുന്ന ഭാഷകളിൽ ഒന്നാണ് മറാഠി. കൂടുതൽ മാറ്റം പഴയ മറാഠി പോലുള്ള അപഭ്രംശ ഭാഷകളിലേക്ക് നയിച്ചു, എന്നിരുന്നാലും, ബ്ലോച്ച് (1970) ഇതിനെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു, മറാഠി ഇതിനകം തന്നെ മധ്യ ഇന്ത്യൻ ഉപഭാഷയിൽ നിന്ന് വേർപെടുത്തിയ ശേഷമാണ് അപഭ്രംശ രൂപപ്പെട്ടതെന്ന് അദ്ദേഹം പറയുന്നു.[20]

മഹാരാഷ്ട്രി പ്രത്യേക ഭാഷയായി ക്രി.മു. 3-ആം നൂറ്റാണ്ടിലേതാണ്: പുണെ ജില്ലയിലെ ജുന്നാറിലെ നനേഘാട്ടിലെ ഒരു ഗുഹയിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയ ശിലാ ലിഖിതം മഹാരാഷ്ട്രിയിൽ ബ്രാഹ്മി ലിപി ഉപയോഗിച്ച് എഴുതിയിരുന്നു. മറാഠിക്ക് ശ്രേഷ്ഠഭാഷാ പദവി ലഭിക്കാൻ മഹാരാഷ്ട്ര സംസ്ഥാന സർക്കാർ നിയോഗിച്ച ഒരു സമിതി, ചുരുങ്ങിയത് 2300 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് സംസ്കൃതത്തോടൊപ്പം ഒരു സഹോദരഭാഷയായി മറാഠി നിലവിലുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് അവകാശപ്പെട്ടു.[21] മഹാരാഷ്ട്രിയുടെ ഒരു വ്യുൽപ്പന്നമായ മറാഠി, സതാരയിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയ ക്രി.വ.739 ലെ ചെമ്പ്-പാത്രം ലിഖിതത്തിൽ ആദ്യമായി സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിരിക്കാം. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ എഴുതിയ നിരവധി ലിഖിതങ്ങളിൽ മറാഠി ഉൾപ്പെടുന്നു, ഇത് സാധാരണയായി ഈ ലിഖിതങ്ങളിൽ സംസ്കൃതത്തിലോ കന്നഡയിലോ കൂട്ടിച്ചേർക്കപ്പെടുന്നു.[22] ആദ്യകാല മറാഠി മാത്രം ലിഖിതങ്ങൾ സിൽഹാരാ ഭരണകാലത്ത് പുറത്തിറക്കിയവയാണ്. 1012 ക്രി.വ.യിൽ നിന്നുള്ള റായ്ഗഡ് ജില്ലയിലെ അക്ഷി താലൂക്കിലെ ശിലാ ലിഖിതം ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. 1012 1060/1086 ക്രി.വ.യിൽ നിന്നുള്ള ഡിവെയിൽ നിന്ന് ഒരു ചെമ്പ് പാത്ര ലിഖിതവും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു, അത് ഒരു ബ്രാഹ്മണന് ഭൂമി ദാനം ('അഗ്രഹാര') രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.[23] ക്രി.വ. 1118-ൽ ശ്രാവണബെലഗോളയിലെ 2 വരി മറാഠി ലിഖിതത്തിൽ ഹൊയ്‌സളക്കാർ നൽകിയ ദാനം രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടോടെ മറാഠി ഒരു മാനദണ്ഡ ലിഖിത ഭാഷയായിരുന്നുവെന്ന് ഈ ലിഖിതങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനം വരെ ഒരു സാഹിത്യവും മറാഠിയിൽ നിർമ്മിച്ചതായി രേഖകളില്ല.[24]

യാദവ കാലയളവ്

തിരുത്തുക

1187 ക്രി.വ.നു ശേഷം മറാഠിയുടെ ഉപയോഗം സ്യൂന (യാദവ) രാജാക്കന്മാരുടെ ലിഖിതങ്ങളിൽ ഗണ്യമായി വളർന്നു, മുമ്പ് കന്നഡയും സംസ്കൃതവും അവരുടെ ലിഖിതങ്ങളിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.[23] ഈ രാജവംശത്തിന്റെ ഭരണത്തിന്റെ അവസാന അരനൂറ്റാണ്ടിൽ (പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ട്) മറാഠി ശിലാലേഖയുടെ പ്രബലമായ ഭാഷയായി മാറി, അവരുടെ മറാഠി സംസാരിക്കുന്ന പ്രജകളുമായി ബന്ധപ്പെടാനും കന്നഡ സംസാരിക്കുന്ന ഹൊയ്‌സളകളിൽ നിന്ന് സ്വയം വേർതിരിച്ചറിയാനുമുള്ള യാദവ ശ്രമങ്ങളുടെ ഫലമായിരിക്കാം ഇത്.[22][25]

ഭാഷയുടെ കൂടുതൽ വളർച്ചയുടെയും ഉപയോഗത്തിന്റെയും കാരണം രണ്ട് മതവിഭാഗങ്ങളായ മഹാനുഭവ, വർക്കരി പന്ഥങ്ങൾ - മറാഠിയെ അവരുടെ ഭക്തി ഉപദേശങ്ങൾ പ്രസംഗിക്കാനുള്ള മാധ്യമമായി സ്വീകരിച്ചു. സ്യൂന രാജാക്കന്മാരുടെ കാലത്ത് മറാഠി രാജസദസ്സിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. അവസാനത്തെ മൂന്ന് സ്യൂണ രാജാക്കന്മാരുടെ ഭരണകാലത്ത്, ജ്യോതിഷം, വൈദ്യം, പുരാണങ്ങൾ, വേദാന്തം, രാജാക്കന്മാർ, പ്രമാണിമാർ എന്നിവരെക്കുറിച്ചുള്ള ശ്ലോകത്തിലും ഗദ്യത്തിലും ധാരാളം സാഹിത്യങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു. നലോപഖ്യാൻ , രുക്മിണി സ്വയംവർ , ശ്രീപതിയുടെ ജ്യോതിശ്രത്നമല (1039) എന്നിവ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.

മറാഠിയിലെ ഗദ്യരൂപത്തിലുള്ള ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള പുസ്തകം വിവകസിന്ധു (विवेकसिंधु) എഴുതിയത് നാഥ് യോഗിയും മറാഠിയിലെ മഹാകവിയുമായ മുകുന്ദരാജയാണ്. മുകുന്ദരാജൻ ഹിന്ദു തത്ത്വചിന്തയുടെ അടിസ്ഥാന തത്വങ്ങളും യോഗ മാർഗവും ശങ്കരാചാര്യരുടെ പഠിപ്പിക്കലുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. മുകുന്ദരാജന്റെ മറ്റൊരു കൃതിയായ പരമമൃത വേദാന്തത്തെ മറാഠി ഭാഷയിൽ വിശദീകരിക്കാനുള്ള ആദ്യത്തെ ആസൂത്രിത ശ്രമമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

മറാഠി ഗദ്യത്തിന്റെ ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു ഉദാഹരണമാണ് ലീളാചരീത്ര (लीळाचरीत्र), 1238-ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടുത്ത ശിഷ്യനായ മഹിംഭട്ട സമാഹരിച്ച മഹാനുഭവ വിഭാഗത്തിലെ ചക്രധർ സ്വാമിയുടെ അത്ഭുതം നിറഞ്ഞ ജീവിതത്തിലെ സംഭവങ്ങളും സംഭവവികാസങ്ങളും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. മറാഠി ഭാഷയിൽ എഴുതിയ ആദ്യത്തെ ജീവചരിത്രമാണ് ലീളാചരീത്ര എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. മഹിംഭട്ടയുടെ രണ്ടാമത്തെ പ്രധാന സാഹിത്യസൃഷ്ടി ശ്രീ ചക്രവർധർ സ്വാമിയുടെ ഗുരു ശ്രീ ഗോവിന്ദ് പ്രഭുവിന്റെ ജീവചരിത്രമായ ശ്രീ ഗോവിന്ദപ്രഭുചരിത്ര അല്ലെങ്കിൽ രുധിപുർചരിത്ര ആണ്. ഇത് 1288-ൽ എഴുതിയതാകാം. മതത്തിന്റെയും സംസ്കാരത്തിന്റെയും പ്രചാരണത്തിനുള്ള ഒരു വാഹനമായി മഹാനുഭവ വിഭാഗം മറാഠിയെ മാറ്റി. ദേവന്മാരുടെ അവതാരങ്ങൾ, വിഭാഗത്തിന്റെ ചരിത്രം, ഭഗവദ്ഗീതയെക്കുറിച്ചുള്ള വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ, കൃഷ്ണന്റെ ജീവിത കഥകൾ വിവരിക്കുന്ന കാവ്യാത്മക കൃതികൾ, വിഭാഗത്തിന്റെ തത്ത്വചിന്ത വിശദീകരിക്കാൻ ഉപയോഗപ്രദമെന്ന് കരുതുന്ന വ്യാകരണ, പദശാസ്ത്ര കൃതികൾ എന്നിവ മഹാനുഭവ സാഹിത്യത്തിൽ പൊതുവെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

മധ്യകാല, ഡെക്കാൻ സുൽത്താനത്ത് കാലഘട്ടം

തിരുത്തുക

പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ വർക്കരി സന്യാസി ജ്ഞാനേശ്വർ (1275–1296) ഭഗവദ്ഗീതയെക്കുറിച്ച് മറാഠിയിൽ ഒരു പ്രബന്ധം എഴുതി. ജ്ഞാനേശ്വരി, അമൃതാനുഭവ് എന്നീ പേരുകളിൽ ഇത് പ്രസിദ്ധമാണ്.

പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന കവിയായിരുന്നു മുകുന്ദ് രാജ്. മറാഠിയിൽ രചിച്ച ആദ്യത്തെ കവിയാണിത്.[26] യാഥാസ്ഥിതിക അദ്വൈത വേദാന്തവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആദ്ധ്യാത്മികമായ, അദ്വൈതവാദി കൃതികളായ വിവേക-സിദ്ധി, പരമമൃത എന്നിവയ്ക്ക് അദ്ദേഹം പ്രശസ്തനാണ്.

പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ വിശുദ്ധ-കവി ഏകനാഥ് (1528–1599) ഭഗവത് പുരാണ, ഭരൂദ് ഭക്തിഗാനങ്ങളുടെ വ്യാഖ്യാനമായ ഏകനാഥ ഭഗവത് രചിക്കുന്നതിൽ പ്രശസ്തനാണ്.[27]മുക്തേശ്വർ മഹാഭാരതത്തെ മറാഠിയിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്തു; തുക്കാറാം (1608–1649) മറാഠിയെ സമ്പന്നമായ ഒരു സാഹിത്യ ഭാഷയാക്കി മാറ്റി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കവിതകളിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രചോദനങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. 3000 ലധികം അഭാംഗുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ഭക്തിഗാനങ്ങൾ തുക്കാറം എഴുതി.[28]

സുൽത്താനത്ത് കാലഘട്ടത്തിൽ മറാഠി വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. ഭരണാധികാരികൾ മുസ്ലീങ്ങളാണെങ്കിലും പ്രാദേശിക ഫ്യൂഡൽ ഭൂവുടമകളും റവന്യൂ ശേഖരിക്കുന്നവരും ജനസംഖ്യയിൽ ഭൂരിഭാഗവും ഹിന്ദുക്കളായിരുന്നു. ഭരണവും വരുമാന ശേഖരണവും ലളിതമാക്കാൻ സുൽത്താന്മാർ ഔദ്യോഗിക രേഖകളിൽ മറാഠിയുടെ ഉപയോഗം പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, അക്കാലത്തെ മറാഠി ഭാഷ അതിന്റെ പദാവലിയിൽ വളരെയധികം പെർഷ്യൻ ശൈലിയിലാക്കുക്കപ്പെട്ടു.[29] പേർഷ്യൻ സ്വാധീനം ഇന്നും തുടരുന്നു, ബാഗ് (തോട്ടം), കാർഖാന (തൊഴില്ശാല), ശഹർ (നഗരം) എന്നിങ്ങനെയുള്ള നിരവധി പേർഷ്യൻ വാക്കുകൾ ദൈനംദിന പ്രസംഗത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു.[30] അഹ്മദ്‌നഗർ സുൽത്താനാത്തിന്റെ കാലത്തും മറാഠി ഭരണത്തിന്റെ ഭാഷയായി.[31]ഭരണത്തിനും രെഖ സൂക്ഷിക്കലിനും ബിജാപൂരിലെ ആദിൽഷാഹി മറാഠി ഉപയോഗിച്ചു.[32]

മറാഠ സാമ്രാജ്യം

തിരുത്തുക

മറാഠ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഉദയത്തോടെ ശിവാജിയുടെ ഭരണത്തോടെ (1630–1680) മറാഠിക്ക് പ്രാധാന്യം ലഭിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന് കീഴിൽ, ഭരണാധികാരപരമായ രേഖകളിൽ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്ന ഭാഷയുടെ പെർഷ്യൻ സ്വഭാവം കുറഞ്ഞു. 1630-ൽ 80% പദാവലി പേർഷ്യൻ ആണെങ്കിലും 1677 ആയപ്പോഴേക്കും ഇത് 37 ശതമാനമായി കുറഞ്ഞു.[33] ശിവാജി മഹാരാജിന്റെ സമകാലികനായിരുന്നു സമർത്ഥ രാംദാസ്. മഹാരാഷ്ട്ര ധർമ്മം പ്രചരിപ്പിക്കാൻ മറാഠക്കാരുടെ ഐക്യത്തെ അദ്ദേഹം വാദിച്ചു.[28] വർക്കറി വിശുദ്ധരിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനയ്ക്ക് ശക്തമായ കലഹമനോഭാവം പ്രകടനമുണ്ട്. തുടർന്നുള്ള മറാഠ ഭരണാധികാരികൾ സാമ്രാജ്യം വടക്കോട്ട് അറ്റോക്കിലേക്കും കിഴക്ക് ഒഡീഷയിലേക്കും തെക്ക് തമിഴ്‌നാട്ടിലെ തഞ്ചാവൂരിലേക്കും വ്യാപിപ്പിച്ചു. മറാഠക്കാരുടെ ഈ ഉല്ലാസയാത്രകൾ വിശാലമായ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രദേശങ്ങളിൽ മറാഠി വ്യാപിപ്പിക്കാൻ സഹായിച്ചു. ഭൂമിയും മറ്റ് വാണിജ്യകളും ഉൾപ്പെടുന്ന ഇടപാടുകളിൽ മറാഠിയുടെ ഉപയോഗവും ഈ കാലയളവിൽ കണ്ടു. അതിനാൽ, ഈ കാലഘട്ടത്തിലെ രേഖകൾ സാധാരണക്കാരുടെ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ച് മികച്ച ചിത്രം നൽകുന്നു. ഈ കാലഘട്ടം മുതൽ മറാഠിയിലും മോദി ലിപിയിലും ധാരാളം ബഖാരികൾ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തോടെ രാജ്യത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗത്ത് മറാഠ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സ്വാധീനം കുറഞ്ഞുവരികയായിരുന്നു.

 
തഞ്ചാവൂരിലെ ബൃഹദിശ്വര ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിനുള്ളിൽ മറാഠി ലിഖിതം

പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പേഷ്വ ഭരണകാലത്ത്, വാമൻ പണ്ഡിതിന്റെ യതാർത്ഥദീപിക, രഘുനാഥ് പണ്ഡിതിന്റെ നളദമയന്തി സ്വയംവര, ശ്രീധർ പണ്ഡിതിന്റെ പാണ്ഡവ പ്രതാപ്, ഹരിവിജയ്, രാംവിജയ്; മൊറോപന്തിന്റെ മഹാഭാരതം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടൂ. പേഷ്വ കാലഘട്ടത്തിൽ കൃഷ്ണദയാർണവയും ശ്രീധറും കവികളായിരുന്നു. ഈ കാലയളവിൽ പുതിയ സാഹിത്യരൂപങ്ങൾ വിജയകരമായി പരീക്ഷിക്കുകയും ശാസ്ത്രീയ ശൈലികൾ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു, പ്രത്യേകിച്ച് മഹാകാവ്യ, പ്രബന്ധ രൂപങ്ങൾ. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ വർക്കരി ഭക്തി വിശുദ്ധരുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ജീവചരിത്രങ്ങൾ മഹിപതി എഴുതി.[34][28] പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലെ അറിയപ്പെടുന്ന മറ്റ് സാഹിത്യ പണ്ഡിതന്മാർ മുക്തേശ്വർ, ശ്രീധർ എന്നിവരായിരുന്നു.[35] ഏക്നാഥിന്റെ ചെറുമകനും 'ഓവി' വൃത്തത്തിലെ ഏറ്റവും വിശിഷ്ട കവിയുമാണ് മുക്തേശ്വർ. മഹാഭാരതവും രാമായണവും മറാഠിയിൽ വിവർത്തനം ചെയ്യുന്നതിൽ അദ്ദേഹം ഏറെ പ്രശസ്തനാണ്, എന്നാൽ മഹാഭാരത വിവർത്തനത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം മാത്രമേ ലഭ്യമാണ്, കൂടാതെ മുഴുവൻ രാമായണ പരിഭാഷയും നഷ്ടപ്പെട്ടു. ശ്രീധർ കുൽക്കർണി പാണ്ഡാർപൂർ പ്രദേശത്ത് നിന്നാണ് വന്നത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികൾ സംസ്‌കൃത ഇതിഹാസങ്ങളെ ഒരു പരിധിവരെ മറികടന്നതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ പവാഡ (യോദ്ധാക്കളുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം ആലപിച്ച വീരഗാഥകൾ), ലവാനി (നൃത്തവും തബല പോലുള്ള ഉപകരണങ്ങളും അവതരിപ്പിച്ച പ്രണയ ഗാനങ്ങൾ) എന്നിവയും വികസിച്ചു. പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലും പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലുമുള്ള പവാഡ, ലവാനി ഗാനങ്ങളുടെ പ്രധാന കവി സംഗീതജ്ഞർ അനന്ത് ഫാൻഡി, രാം ജോശി, ഹോനാജി ബാല എന്നിവരായിരുന്നു.[35]

ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യകാലം

തിരുത്തുക

1800 കളിൽ ആരംഭിച്ച ബ്രിട്ടീഷ് രാജ്, ക്രിസ്ത്യൻ പാതിരിയായ വില്യം കാരിയുടെ ശ്രമങ്ങളിലൂടെ മറാഠി വ്യാകരണത്തിന്റെ മാനദണ്ഡീകരണം കണ്ടു. കാരിയുടെ നിഘണ്ടുവിൽ കുറച്ച് കുറിപ്പുകളുണ്ടായിരുന്നു, മറാഠി വാക്കുകൾ ദേവനാഗരിയിലായിരുന്നു. മറാഠിയിൽ ആദ്യമായി അച്ചടിച്ച പുസ്തകങ്ങളായിരുന്നു ബൈബിളിന്റെ വിവർത്തനങ്ങൾ. വില്യം കാരിയുടെ ഈ വിവർത്തനങ്ങൾ അമേരിക്കൻ മറാഠി മിഷനും സ്കോട്ടിഷ് പാതിരിമാരും 1800 കളുടെ തുടക്കത്തിൽ "മിഷനറി മറാഠി" എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന വിചിത്രമായ മറാഠി വികസിപ്പിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു.[36] 1831 ൽ ക്യാപ്റ്റൻ ജെയിംസ് തോമസ് മോൾസ്‌വർത്തും മേജർ തോമസ് കാൻഡിയും ചേർന്നാണ് ഏറ്റവും സമഗ്രമായ മറാഠി-ഇംഗ്ലീഷ് നിഘണ്ടു സമാഹരിച്ചത്. പുസ്തകം പ്രസിദ്ധീകരിച്ച് ഏകദേശം രണ്ട് നൂറ്റാണ്ടുകൾ പിന്നിട്ടിട്ടും അച്ചടിയിലാണ്.[37] മോളസ്വർത്തിന്റെയും കാൻഡിയുടെയും നേതൃത്വത്തിൽ മറാഠിയെ മാനദണ്ഡമാക്കുന്നതിലും ബ്രിട്ടീഷ് അധികൃതർ പ്രവർത്തിച്ചു. പുണെയിലെ ബ്രാഹ്മണരെ അവർ ഈ ദൗത്യത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചു. നഗരത്തിലെ വരേണ്യവർഗങ്ങൾ സംസാരിക്കുന്ന സംസ്‌കൃത ആധിപത്യ ഭാഷയെ മറാഠിയുടെ അടിസ്ഥാന ഭാഷയായി സ്വീകരിച്ചു.[38][39][40][41]

പുതിയ നിയമത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ മറാഠി വിവർത്തനം 1811 ൽ വില്യം കാരിയുടെ സെറാംപൂർ മിഷൻ പ്രസ്സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.[42] ദർപൺ എന്ന ആദ്യത്തെ മറാഠി പത്രം 1832 ൽ ബാൽശാസ്ത്രി ജംഭേക്കർ ആരംഭിച്ചു.[43] സാഹിത്യ കാഴ്ചകൾ പങ്കിടുന്നതിന് പത്രങ്ങൾ ഒരു വേദി നൽകി. സാമൂഹിക പരിഷ്കാരങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള നിരവധി പുസ്തകങ്ങൾ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. ആദ്യത്തെ മറാഠി ആനുകാലികമായ 'ദീർഘ് ദർശനം' 1840-ൽ ആരംഭിച്ചു. മറാഠി നാടകം പ്രശസ്തി നേടിയതോടെ മറാഠി ഭാഷ തഴച്ചുവളർന്നു. സംഗീത് നാടക് എന്നറിയപ്പെടുന്ന സംഗീത നാടകങ്ങളും ആവിഷ്കരിച്ചു.[44] ആധുനിക മറാഠി കവിതയുടെ പിതാവായ കേശവാസുത് 1885 ൽ തന്റെ ആദ്യ കവിത പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ മഹാരാഷ്ട്രയിൽ ഉപന്യാസകനായ വിഷ്ണു ശാസ്ത്രി ചിപ്ലങ്കറിന്റെ ഉദയം കണ്ടു. സാമൂഹ്യ പരിഷ്കർത്താക്കളായ ജ്യോതിറാവു ഫൂലെ, ഗോപാൽ ഹരി ദേശ്മുഖ് എന്നിവരെ വിമർശിക്കുന്ന ലേഖനങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആനുകാലിക നിബന്ദ്മലയിലുണ്ടായിരുന്നു. ആ കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രശസ്തമായ മറാഠി ആനുകാലികം 1881 ൽ കേസരി എന്ന പേരിൽ അദ്ദേഹം സ്ഥാപിച്ചു.[45] പിന്നീട് ലോകമാന്യ തിലകിന്റെ പത്രാധിപത്യത്തിൽ തിലകിന്റെ ദേശീയവും സാമൂഹികവുമായ വീക്ഷണങ്ങൾ പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതിൽ പത്രം പ്രധാന പങ്കുവഹിച്ചു.[46][47][48] അക്കാലത്ത് നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന ഹിന്ദു സംസ്കാരത്തെ വിമർശിച്ച ഫൂലെയും ദേശ്മുഖും അവരുടെ സ്വന്തം ആനുകാലികങ്ങളായ ദീൻബന്ധു, പ്രഭാകർ എന്നിവ ആരംഭിച്ചു.[49] ഈ കാലഘട്ടത്തിലെ ശ്രദ്ധേയമായ വ്യാകരണജ്ഞർ ദാദോബ പാണ്ഡുരംഗ് തർഖാദ്കർ, എ.കെ.ഖേർ, മോറോ കേശവ് ഡാംലെ, ആർ.ജോഷി എന്നിവരായിരുന്നു.[50]

ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യ പകുതി സാഹിത്യരംഗത്തെ പുതിയ ഉത്സാഹത്താൽ അടയാളപ്പെടുത്തി, മറാഠി സാഹിത്യം, നാടകം, സംഗീതം, ചലച്ചിത്രം എന്നിവയിൽ പ്രധാന നാഴികക്കല്ലുകൾ നേടാൻ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനം സഹായിച്ചു. ആധുനിക മറാഠി ഗദ്യം അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ചു: ഉദാഹരണത്തിന്, നരസിംഹ ചിന്താമൻ കേൽക്കറുടെ ജീവചരിത്രം; ഹരി നാരായണ ആപ്‌തെ, നാരായണ സീതാരം ഫഡ്‌കെ, വി. എസ്. ഖണ്ടേക്കർ എന്നിവരുടെ കല്പിതകഥകൾ; വിനായക് ദാമോദർ സാവർക്കറുടെ ദേശീയ സാഹിത്യവും മാമ വരേർക്കറുടെയും കിർലോസ്കറിന്റെയും നാടകങ്ങൾ.

ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുശേഷം മറാഠി

തിരുത്തുക
 
2006 ലെ മുംബൈയിലെ ഒരു പത്ര കടയിലെ പ്രശസ്തമായ മറാഠി ഭാഷാ പത്രങ്ങൾ

ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുശേഷം ദേശീയ തലത്തിൽ ഒരു പട്ടിക ഭാഷയുടെ പദവി മറാഠിക്ക് ലഭിച്ചു. 1956 ൽ അന്നത്തെ ബോംബെ സംസ്ഥാനം പുനഃസംഘടിപ്പിച്ചു, ഇത് മിക്ക മറാഠി, ഗുജറാത്തി സംസാരിക്കുന്ന പ്രദേശങ്ങളെയും ഒരു സംസ്ഥാനത്തിന്റെ കീഴിൽ കൊണ്ടുവന്നു. 1960 മെയ് 1 ന് ബോംബെ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പുന -സംഘടന യഥാക്രമം മറാഠി സംസാരിക്കുന്ന മഹാരാഷ്ട്രയും ഗുജറാത്തി സംസാരിക്കുന്ന ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാനവും സൃഷ്ടിച്ചു. സംസ്ഥാന-സാംസ്കാരിക സംരക്ഷണത്തോടെ 1990 കളിൽ മറാഠി വലിയ മുന്നേറ്റം നടത്തി. എല്ലാ വർഷവും അഖിൽ ഭാരതീയ മറാഠി സാഹിത്യ സമ്മേലൻ എന്ന സാഹിത്യ പരിപാടി നടക്കുന്നു. കൂടാതെ, അഖിൽ ഭാരതീയ മറാഠി നാട്യ സമ്മേലനും വർഷം തോറും നടക്കുന്നു. രണ്ട് സംഭവങ്ങളും മറാഠി സംസാരിക്കുന്നവർക്കിടയിൽ വളരെ ജനപ്രിയമാണ്.

ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ മറാഠിയിലെ ശ്രദ്ധേയമായ കൃതികളിൽ ഖണ്ടേക്കറുടെ യയാതി ഉൾപ്പെടുന്നു, ഇതിന് അദ്ദേഹത്തിന് ജ്ഞാനപീഠ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു. മറാഠിയിലെ വിജയ് ടെണ്ടുൽക്കരിന്റെ നാടകങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തിന് മഹാരാഷ്ട്രയ്ക്ക് അപ്പുറം പ്രശസ്തി നേടിയിട്ടുണ്ട്. പി എൽ ദേശ്പാണ്ഡെ, വിഷ്ണു വാമൻ ഷിർ‌വാഡ്കർ, പി കെ ആത്രെ, പ്രബോദങ്കർ താക്കറെ എന്നിവർ നാടകം, ഹാസ്യം, സാമൂഹിക വ്യാഖ്യാനം എന്നീ മേഖലകളിലെ മറാഠിയിലെ രചനകൾക്ക് പ്രശസ്തരായിരുന്നു.[51]

1958 ൽ മഹാരാഷ്ട്ര ദളിത് സാഹിത്യ സംഘത്തിന്റെ ആദ്യ സമ്മേളനം മുംബൈയിൽ നടന്നപ്പോൾ "ദളിത് സാഹിത്യം" എന്ന പദം ആദ്യമായി ഉപയോഗിച്ചു. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സാമൂഹ്യ പരിഷ്കർത്താവായ ജ്യോതിബ ഫൂലെ, പ്രശസ്ത ദളിത് നേതാവ് ഡോ. ഭീംറാവു അംബേദ്കർ എന്നിവരാണ് ഈ പ്രസ്ഥാനത്തിന് പ്രചോദനമായത്.[52] മറാഠിയിലെ ദളിത് രചനകളുടെ തുടക്കക്കാരനായിരുന്നു ബാബുറാവു ബാഗുൽ (1930–2008).[53] 1963 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ കഥാസമാഹാരം ജെവ്ഹാ മീ ജാത് ചോരളി ("ഞാൻ എന്റെ ജാതി മോഷ്ടിച്ചപ്പോൾ"), ക്രൂര സമൂഹത്തെ വികാരാധീനമായി ചിത്രീകരിച്ച് മറാഠി സാഹിത്യത്തിൽ ഒരു ഇളക്കം സൃഷ്ടിച്ചു, അങ്ങനെ മറാഠിയിലെ ദളിത് സാഹിത്യത്തിന് പുതിയ ആക്കം നൽകി.[54][55] ക്രമേണ നംദിയോ ധസൽ (ദളിത് പാന്തർ സ്ഥാപിച്ച) തുടങ്ങിയ എഴുത്തുകാരുമായി ചേർന്ന് ഈ ദളിത് രചനകൾ ദളിത് പ്രസ്ഥാനത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് വഴിയൊരുക്കി.[56] മറാഠിയിൽ എഴുതിയ പ്രശസ്ത ദളിത് എഴുത്തുകാർ: അരുൺ കാംബ്ലെ, ശാന്തബായ് കാംബ്ലെ, രാജാ ധലെ, നംദേവ് ദാസൽ, ദയാ പവാർ, അന്നഭാവ് സതേ, ലക്ഷ്മൺ മാനെ, ലക്ഷ്മൺ ഗെയ്ക്വാഡ്, ശരൺ കുമാർ ലിംബാലെ, ഭൗ പഞ്ചഭായ്, കിഷോർ ശാന്തബായ് കാലെ, നരേന്ദ്ര ജാദവ്, കേശവ് മെഹ്രാം, ഊർമിള പവാർ, വിനയ് ധാർവാഡ്കർ, ഗംഗാധർ പന്തവാനെ, കുമുദ് പാവ്ഡെ, ജ്യോതി ലഞ്ചേവർ.[57][58][59][60]

പ്രധാന നഗര പ്രദേശങ്ങളിലെ എല്ലാ സാമൂഹിക വർഗങ്ങളിലും മറാഠി സംസാരിക്കുന്ന മാതാപിതാക്കൾക്കിടയിൽ തങ്ങളുടെ കുട്ടികളെ ഇംഗ്ലീഷ് മാധ്യമ വിദ്യാലയങ്ങളിലേക്ക് അയയ്ക്കുന്ന പ്രവണത അടുത്ത ദശകങ്ങളിൽ ഉണ്ട്. അടിത്തറയില്ലെങ്കിലും ഇത് ഭാഷയുടെ പാർശ്വവൽക്കരണത്തിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാമെന്ന ആശങ്കയുണ്ട്.[61]

ഭാഷാഭേദങ്ങൾ

തിരുത്തുക

വിദഗ്ധരും അച്ചടി മാധ്യമങ്ങളും ഉപയോഗിക്കുന്ന പ്രാദേശിക ഭാഷകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് മാനദണ്ഡ മറാഠി. സംഭാഷണ മറാഠിയിലെ 42 ഭാഷാഭേദങ്ങളെ ഇന്തിക് പണ്ഡിതന്മാർ വേർതിരിക്കുന്നു. മറ്റ് പ്രധാന ഭാഷാ പ്രദേശങ്ങളുടെ അതിർത്തിയിലുള്ള ഭാഷാഭേദങ്ങൾക്ക് ആ ഭാഷകളുമായി പൊതുവായ നിരവധി ഗുണങ്ങളുണ്ട്, ഇത് മാനദണ്ഡ സംഭാഷണ മറാഠിയിൽ നിന്ന് കൂടുതൽ വ്യത്യാസപ്പെടുത്തുന്നു. ഈ ഭാഷാഭേദങ്ങളിലെ വ്യത്യാസത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും പ്രാഥമികമായി ശബ്‌ദകോശപരമായ, ധ്വനിസ്വരൂപപരമായ എന്നിവയാണ്. ഭാഷാഭേദങ്ങളുടെ എണ്ണം ഗണ്യമായെങ്കിലും, ഈ ഭാഷാഭേദങ്ങളിലെ സ്‌പഷ്‌ടതയുടെ അളവ് താരതമ്യേന ഉയർന്നതാണ്.[62]

വർഹാഡി

തിരുത്തുക

വർഹാഡി (वऱ्हाडी) or വൈദർഭി (वैदर्भी) മഹാരാഷ്ട്രയിലെ പടിഞ്ഞാറൻ വിദർഭ മേഖലയിലാണ് സംസാരിക്കുന്നത്.

ഝാഡി ബോലി

തിരുത്തുക

ഝാഡി ബോലി[63] (झाडीबोली) ഗൊണ്ടിയ, ഭണ്ഡാര, ചന്ദ്രപൂർ, ഗാഡ്‌ചിരോലി, നാഗ്പൂരിലെ ചില ഭാഗങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന കിഴക്കൻ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ ഝാഡിപ്രാന്തിൽ (വന സമ്പന്നമായ പ്രദേശം) സംസാരിക്കുന്നു. ഝാഡി ബോലി സാഹിത്യ മണ്ഡലവും നിരവധി സാഹിത്യകാരന്മാരും മറാത്തിയിലെ ഈ പ്രധാനപ്പെട്ടതും വ്യത്യസ്തവുമായ ഭാഷാഭേദത്തിന്റെ സംരക്ഷണത്തിനായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

ദക്ഷിണേന്ത്യൻ മറാഠി

തിരുത്തുക

തഞ്ചാവൂർ മറാഠി, നമദേവ ഷിമ്പി മറാഠി, അരേ മറാഠി, ഭാവ്സർ മറാഠി എന്നിവയാണ് തെക്കേ ഇന്ത്യയിലേക്ക് കുടിയേറിയ മഹാരാഷ്ട്രക്കാരുടെ പിൻഗാമികൾ സംസാരിക്കുന്ന മറാത്തിയിലെ ചില ഭാഷാഭേദങ്ങൾ. ഈ ഭാഷാഭേദങ്ങൾ പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലെ മറാത്തിയുടെ അടിസ്ഥാന രൂപം നിലനിർത്തുന്നു, കൂടാതെ കുടിയേറ്റത്തിനുശേഷം ദ്രാവിഡ ഭാഷകൾ വളരെയധികം സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്. [64] ഈ ഭാഷാഭേദങ്ങൾ തമിഴ്‌നാട്, ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, കർണാടക എന്നിവിടങ്ങളിൽ സംസാരിക്കുന്നു.

മറ്റുള്ളവ

തിരുത്തുക
  • ജുദെഒ-മറാഠി, ബെനെ ഇസ്രായേൽ യഹൂദന്മാർ സംസാരിക്കുന്നു
  • ക്രിസ്ത്യൻ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യക്കാർ സംസാരിക്കുന്ന ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യൻ മറാഠി

മഹാരാഷ്ട്രയിൽ സംസാരിക്കുന്ന മറ്റ് ഭാഷാഭേദങ്ങളിൽ മഹാരാഷ്ട്ര കൊങ്കണി, മാൽവാനി, സംഗമേശ്വരി, അഗ്രി, ആന്ധ്, വാർലി, ഫുഗാഡി, കഡോഡി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 "Abstract of Language Strength in India: 2011 Census" (PDF). Censusindia.gov.in.
  2. ↑ 2.0 2.1 Top 30 languages of the world ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; "dadra" എന്ന പേര് വ്യത്യസ്തമായ ഉള്ളടക്കത്തോടെ നിരവധി തവണ നിർവ്വചിച്ചിരിക്കുന്നു
  3. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "ആധുനിക മറാഠി". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  4. ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "പഴയ മറാഠി". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. {{cite book}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
  5. ↑ arts, South Asian." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica 2007 Ultimate Reference Suite.
  6. ↑ Dhoṅgaḍe, Rameśa; Wali, Kashi (2009). "Marathi". London Oriental and African Language Library. 13. John Benjamins Publishing Company: 101, 139. ISBN 9789027238139.
  7. ↑ 7.0 7.1 "Marathi". ethnologue.com.
  8. ↑ "Marathi Culture, History and Heritage in Mauritius" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2020-12-06. Retrieved 22 January 2020.
  9. ↑ The Goa, Daman, and Diu Official Language Act, 1987 makes Konkani the official language but provides that Marathi may also be used "for all or any of the official purposes". The Government also has a policy of replying in Marathi to correspondence received in Marathi. Commissioner Linguistic Minorities, [1], pp. para 11.3 Archived 19 September 2009 at the Wayback Machine.
  10. ↑ "SCHEDULE". constitution.org. Archived from the original on 2019-11-09. Retrieved 2020-11-27.
  11. ↑ "Marathi may become the sixth classical language". Indian Express. Retrieved 25 June 2017.
  12. ↑ "Dept. of Marathi, M.S. University of Baroda". Msubaroda.ac.in. Archived from the original on 4 November 2012. Retrieved 9 May 2013.
  13. ↑ "University College of Arts and Social Sciences". osmania.ac.in.
  14. ↑ kudadmin. "Departments and Faculty". kudacademics.org. Archived from the original on 27 June 2014.
  15. ↑ "Department of P.G. Studies and Research in Marathi". kar.nic.in. Archived from the original on 2017-10-11. Retrieved 2020-11-27.
  16. ↑ "Devi Ahilya Vishwavidyalaya, Indore". www.dauniv.ac.in. Retrieved 7 December 2019.
  17. ↑ "Dept.of Marathi, Goa University". Unigoa.ac.in. 27 April 2012. Archived from the original on 17 May 2013. Retrieved 9 May 2013.
  18. ↑ "01 May 1960..." www.unitedstatesofindia.com. Archived from the original on 2017-10-11. Retrieved 2020-11-27.
  19. ↑ "मराठी भाषा दिवस - २७ फेब्रुवारी". www.marathimati.com. Archived from the original on 2018-05-25. Retrieved 2020-11-27.
  20. ↑ Bloch 1970, പുറം. 32.
  21. ↑ Clara Lewis (16 April 2018). "Clamour grows for Marathi to be given classical language status". The Times of India. Retrieved 7 May 2018.
  22. ↑ 22.0 22.1 Christian Lee Novetzke 2016, പുറം. 53.
  23. ↑ 23.0 23.1 Christian Lee Novetzke 2016, പുറങ്ങൾ. 53–54.
  24. ↑ Christian Lee Novetzke 2016, പുറം. 54.
  25. ↑ Cynthia Talbot (20 September 2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. pp. 211–213. ISBN 978-0-19-803123-9.
  26. ↑ Kher 1895, പുറങ്ങൾ. 446–454.
  27. ↑ Keune, Jon Milton (2011). Eknāth Remembered and Reformed: Bhakti, Brahmans, and Untouchables in Marathi Historiography. New York, NY, USA: Columbia University press. p. 32. Retrieved 9 March 2016.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  28. ↑ 28.0 28.1 28.2 Natarajan, ed. by Nalini (1996). Handbook of twentieth century literatures of India (1. publ. ed.). Westport, Conn. [u.a.]: Greenwood Press. p. 209. ISBN 978-0313287787. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
  29. ↑ Kulkarni, G.T. (1992). "DECCAN (MAHARASHTRA) UNDER THE MUSLIM RULERS FROM KHALJIS TO SHIVAJI : A STUDY IN INTERACTION, PROFESSOR S.M KATRE Felicitation". Bulletin of the Deccan College Research Institute. 51/52: 501–510. JSTOR 42930434.
  30. ↑ Qasemi, S. H. "MARATHI LANGUAGE, PERSIAN ELEMENTS IN". Encyclopedia Iranica. Retrieved 17 September 2017.
  31. ↑ Gordon, Stewart (1993). Cambridge History of India: The Marathas 1600-1818. Cambridge, UK: Cambridge University press. p. 16. ISBN 978-0-521-26883-7.
  32. ↑ Kamat, Jyotsna. "The Adil Shahi Kingdom (1510 CE to 1686 CE)". Kamat's Potpourri. Retrieved 4 December 2014.
  33. ↑ Eaton, Richard M. (2005). The new Cambridge history of India (1. publ. ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 154. ISBN 0-521-25484-1. Retrieved 25 March 2016.
  34. ↑ Callewaert, Winand M.; Snell, Rupert; Tulpule, S G (1994). According to Tradition: Hagiographical Writing in India. Wiesbaden, Germany: Harrassowitz Verlag. p. 166. ISBN 3-447-03524-2. Retrieved 9 April 2015.
  35. ↑ 35.0 35.1 Kosambi, Meera (Editor); Ranade, Ashok D. (Author) (2000). Intersections : socio-cultural trends in Maharashtra. London: Sangam. pp. 194–210. ISBN 978-0863118241. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
  36. ↑ Ray, Mohit K. (Editor); Sawant, Sunil (Author) (2008). Studies in translation (2nd rev. and enl. ed.). New Delhi: Atlantic Publishers & Distributors. pp. 134–135. ISBN 9788126909223. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
  37. ↑ James, Molesworth, Thomas Candy, Narayan G Kalelkar (1857). Molesworth's, Marathi-English dictionary (2nd ed.). Pune: J.C. Furla, Shubhada Saraswat Prakashan. ISBN 81-86411-57-7.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  38. ↑ Chavan, Dilip (2013). Language politics under colonialism : caste, class and language pedagogy in western India. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars. p. 174. ISBN 978-1443842501.
  39. ↑ Chavan, Dilip (2013). Language politics under colonialism : caste, class and language pedagogy in western India (first ed.). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars. pp. 136–184. ISBN 978-1443842501. Retrieved 13 December 2016.
  40. ↑ Natarajan, Nalini (editor); Deo, Shripad D. (1996). Handbook of twentieth century literatures of India (1. publ. ed.). Westport, Conn. [u.a.]: Greenwood Press. p. 212. ISBN 978-0313287787. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
  41. ↑ Goparaju Sambasiva Rao (editor); Rajyashree (author) (1994). Language Change: Lexical Diffusion and Literacy. Academic Foundation. pp. 45–58. ISBN 978-81-7188-057-7. {{cite book}}: |author1= has generic name (help)
  42. ↑ Smith, George (2016). Life of William Carey: Shoemaker and Missionary. CreateSpace Independent Publishing Platform. p. 258. ISBN 978-1536976120.
  43. ↑ Tucker, R., 1976. Hindu Traditionalism and Nationalist Ideologies in Nineteenth-Century Maharashtra. Modern Asian Studies, 10(3), pp.321-348.
  44. ↑ Govind, Ranjani (2019-05-29). "Musical drama brings epic to life". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-15.
  45. ↑ Rosalind O'Hanlon (22 August 2002). Caste, Conflict and Ideology: Mahatma Jotirao Phule and Low Caste Protest in Nineteenth-Century Western India. Cambridge University Press. p. 288. ISBN 978-0-521-52308-0.
  46. ↑ Rao, P.V. (2008). "Women's Education and the Nationalist Response in Western India: Part II–Higher Education". Indian Journal of Gender Studies. 15 (1): 141–148. doi:10.1177/097152150701500108. S2CID 143961063.
  47. ↑ Rao, P.V. (2007). "Women's Education and the Nationalist Response in Western India: Part I-Basic Education". Indian Journal of Gender Studies. 14 (2): 307. doi:10.1177/097152150701400206. S2CID 197651677.
  48. ↑ Gail Omvedt (1974). "Non-Brahmans and Nationalists in Poona". Economic and Political Weekly. 9 (6/8): 201–219. JSTOR 4363419.
  49. ↑ Natarajan, Nalini (editor); Deo, Shripad D. (1996). Handbook of twentieth century literatures of India (1. publ. ed.). Westport, Conn. [u.a.]: Greenwood Press. pp. 213–214. ISBN 978-0313287787. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
  50. ↑ Pardeshi, Prashant (2000). The Passive and Related Constructions in Marathi. Kobe papers in linguistics, 2, pp.123-146 (PDF). Kobe, Japan. pp. 123–146. Archived from the original (PDF) on 2022-01-20. Retrieved 2020-11-29.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
  51. ↑ Deshpande, G. P. (1997). "Marathi Literature since Independence: Some Pleasures and Displeasures". Economic and Political Weekly. 32 (44/45): 2885–2892. JSTOR 4406042.
  52. ↑ Natarajan, Nalini; Emmanuel Sampath Nelson (1996). "Chap 13: Dalit Literature in Marathi by Veena Deo". Handbook of twentieth-century literatures of India. Greenwood Publishing Group. p. 363. ISBN 0-313-28778-3.
  53. ↑ Issues of Language and Representation: Babu Rao Bagul Handbook of twentieth-century literatures of India, Editors: Nalini Natarajan, Emmanuel Sampath Nelson. Greenwood Publishing Group, 1996. ISBN 0-313-28778-3. Page 368.
  54. ↑ Mother 1970 Indian short stories, 1900–2000, by E.V. Ramakrishnan, I. V. Ramakrishnana. Sahitya Akademi. Page 217, Page 409 (Biography).
  55. ↑ Jevha Mi Jat Chorali Hoti (1963) Encyclopaedia of Indian literature vol. 2. Editors Amaresh Datta. Sahitya Akademi, 1988. ISBN 81-260-1194-7. Page 1823.
  56. ↑ "Of art, identity, and politics". The Hindu. 23 January 2003. Archived from the original on 2003-07-02. Retrieved 2020-11-29.
  57. ↑ Mathur, Barkha (28 March 2018). "City hails Pantawane as 'father of Dalit literature'". The Times of India. Retrieved 22 February 2019.
  58. ↑ Deo, Veena; Zelliot, Eleanor (1994). "Dalit Literaturetwenty-Five Years of Protest? Of Progress?". Journal of South Asian Literature. 29 (2): 41–67. JSTOR 25797513.
  59. ↑ Feldhaus, Anne (1996). Images of Women in Maharashtrian Literature and Religion. SUNY Press. p. 78. ISBN 9780791428375. Retrieved 22 February 2019.
  60. ↑ Maya Pandit (27 December 2017). "How three generations of Dalit women writers saw their identities and struggle?". The Indian Express. Retrieved 22 February 2019.
  61. ↑ Assayag, Jackie; Fuller, Christopher John (2005). Globalizing India: Perspectives from Below. London, UK: Anthem Press. p. 80. ISBN 1-84331-194-1.
  62. ↑ Khodade, 2004
  63. ↑ "झाडी बोली (मराठी भाषेतील सौंदर्यस्थळे) | मिसळपाव". www.misalpav.com. Retrieved 2020-03-15.
  64. ↑ "Marathi | South Asian Languages and Civilizations". salc.uchicago.edu. Retrieved 2020-03-15.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

തിരുത്തുക
നിഘണ്ടുക്കൾ
  • മോൾസ്‌വർത്ത്, ജെയിംസ് തോമസ്. A dictionary, Marathi, and English. രണ്ടാം പതിപ്പ്, ബോംബെ: 1857 ലെ ബോംബെ എഡ്യൂക്കേഷൻ സൊസൈറ്റിയുടെ പ്രസ്സിൽ സർക്കാരിനായി അച്ചടിച്ചു.
  • വസെ, ശ്രീധർ ഗണേഷ്. The Aryabhusan school dictionary, Marathi-English. പൂനെ: ആര്യ-ഭൂഷൺ പ്രസ്സ്, 1911.
  • തുൽ‌പുലെ, ശങ്കർ ഗോപാൽ, ആൻ ഫെൽ‌ഹോസ്. A dictionary of old Marathi. മുംബൈ: പൊപുലർ പ്രകാശൻ, 1999.
  ഭാരതത്തിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ
ഫെഡറൽതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ
ഇംഗ്ലീഷ് • ഹിന്ദി
സംസ്ഥാനതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ
ആസ്സാമീസ് • ബംഗാളി • ബോഡോ • ദോഗ്രി •ഗോണ്ടി • ഗുജറാത്തി• ഹിന്ദി • കന്നഡ • കശ്മീരി • കൊങ്കണി • മലയാളം • മൈഥിലി • മണിപ്പൂരി • മറാഠി• നേപ്പാളി • ഒറിയ • പഞ്ചാബി • സംസ്കൃതം • സന്താലി • സിന്ധി • തമിഴ് • തെലുങ്ക് • ഉർദു •
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മറാഠി_ഭാഷ&oldid=4112435" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്