മഹാരാഷ്ട്ര

മഹാരാഷ്ട്ര
അപരനാമം: -
തലസ്ഥാനം	മുംബൈ
രാജ്യം	ഇന്ത്യ
ഗവർണ്ണർ മുഖ്യമന്ത്രി	സി. വിദ്യാസാഗർ റാവു ഉദ്ധവ് താക്കറെ
വിസ്തീർണ്ണം	3,07,713ച.കി.മീ
ജനസംഖ്യ	96,752,247
ജനസാന്ദ്രത	314/ച.കി.മീ
സമയമേഖല	UTC +5:30
ഔദ്യോഗിക ഭാഷ	മറാഠി
ഹിന്ദി, ഗുജറാത്തി, കൊങ്കിണി എന്നീ ഭാഷകളും വ്യാപകമായി സംസാരിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്.

മഹാരാഷ്ട്ര (Maharashtra) ഇന്ത്യയിലെ 28 സംസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്നാണ്. വിസ്തൃതിയിൽ മൂന്നാമതും ജനസംഖ്യയിൽ രണ്ടാമതുമാണീ സംസ്ഥാനം. ഇന്ത്യയുടെ തെക്കു പടിഞ്ഞാറാണ് മഹാരാഷ്ട്രയുടെ സ്ഥാനം. പശ്ചിമാതിർത്തി അറബിക്കടലാണ്. കിഴക്ക് ഛത്തീസ്ഗഡ്, തെലങ്കാന, തെക്ക് കർണാടക, വടക്ക് മധ്യപ്രദേശ്, തെക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഗോവ, വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഗുജറാത്ത് കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശമായ ദാദ്രാ നഗർ ഹവേലി എന്നിവയാണ് അതിർത്തികൾ. ഇന്ത്യയുടെ വാണിജ്യ തലസ്ഥാനം എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന മുംബൈ ആണു തലസ്ഥാനം.

ഋഗ്വേദത്തിൽ രാഷ്ട്ര എന്നും അശോകചക്രവർത്തിയുടെ കാലത്ത് രാഷ്ട്രിക് എന്നും അറിയപ്പെട്ട ഈ പ്രദേശം ഷ്വാൻ ത്സാങ് തുടങ്ങിയ വിദേശ യാത്രികരുടെ രേഖകൾ മുതൽ മഹാരാഷ്ട്ര എന്നാണറിയപ്പെടുന്നത്. മറാഠി ഭാഷ സംസാരിക്കുന്നവരുടെ ഭൂപ്രദേശം എന്ന നിലയിലാണ് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു ശേഷം സംസ്ഥാനം രൂപീകൃതമായത്. എന്നാൽ മുംബൈ പോലുള്ള വൻ‌നഗരങ്ങളിൽ മറാഠിയേക്കാൾ ഹിന്ദിയും ഇതര ഭാഷകളുമാണിന്ന് സംസാരിക്കപ്പെടുന്നത്.

ദ്രുത വസ്‌തുതകൾ: രാജ്യം, രൂപീകരണം ...

1956 മുതൽ നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന ദ്വിഭാഷാ ബോംബെ സ്റ്റേറ്റിനെ യഥാക്രമം ഭൂരിപക്ഷം മറാത്തി സംസാരിക്കുന്ന മഹാരാഷ്ട്ര, ഗുജറാത്തി സംസാരിക്കുന്ന ഗുജറാത്ത് എന്നിങ്ങനെ വിഭജിച്ചാണ് 1960 മെയ് 1 ന് മഹാരാഷ്ട്ര രൂപീകരിച്ചത്.  112 ദശലക്ഷത്തിലധികം ജനങ്ങളുണ്ട്. തലസ്ഥാനമായ മുംബൈയിൽ 18.4 ദശലക്ഷം ജനസംഖ്യയുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള നഗര പ്രദേശമാണിത്.  നാഗ്പൂർ സംസ്ഥാന നിയമസഭയുടെ ശീതകാല സമ്മേളനത്തിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്നു.  നിരവധി പ്രശസ്ത വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യം കാരണം പൂനെ 'ഓക്സ്ഫോർഡ് ഓഫ് ഈസ്റ്റ്' എന്നറിയപ്പെടുന്നു.  രാജ്യത്ത് ഏറ്റവും കൂടുതൽ വൈനറികളും മുന്തിരിത്തോട്ടങ്ങളും ഉള്ളതിനാൽ നാസിക്കികൾ 'വൈൻ ക്യാപിറ്റൽ ഓഫ് ഇന്ത്യ' എന്നറിയപ്പെടുന്നു.

ഗോദാവരി, കൃഷ്ണ എന്നിവയാണ് സംസ്ഥാനത്തെ രണ്ട് പ്രധാന നദികൾ.  മഹാരാഷ്ട്രയ്ക്കും മധ്യപ്രദേശിനും ഗുജറാത്തിനും ഇടയിലുള്ള അതിർത്തിക്കടുത്താണ് നർമദ, ടാപ്പി നദികൾ ഒഴുകുന്നത്.  ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും നഗരവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട മൂന്നാമത്തെ സംസ്ഥാനമാണ് മഹാരാഷ്ട്ര.  ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുമുമ്പ്, മഹാരാഷ്ട്രയെ കാലാതീതമായി ഭരിച്ചിരുന്നത് സതവാഹന രാജവംശം, രാഷ്ട്രകൂട രാജവംശം, പടിഞ്ഞാറൻ ചാലൂക്യർ, ഡെക്കാൻ സുൽത്താനത്ത്, മുഗളരും മറാത്തകളും ബ്രിട്ടീഷുകാരും ആയിരുന്നു.  ഈ ഭരണാധികാരികൾ ഉപേക്ഷിച്ച അവശിഷ്ടങ്ങൾ, സ്മാരകങ്ങൾ, ശവകുടീരങ്ങൾ, കോട്ടകൾ, ആരാധനാലയങ്ങൾ എന്നിവ സംസ്ഥാനത്തുടനീളം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.  അജന്താന്ദ് എല്ലോറ ഗുഹകളുടെ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സ്ഥലങ്ങൾ അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ഇതും കാണുക

• എലഫൻറാ ഗുഹകൾ