കെറ്റാമൈൻ
(S)-Ketamine ball-and-stick model
Clinical data
Trade namesKetalar, others
Other namesCI-581; CL-369; CM-52372-2[1]
AHFS/Drugs.commonograph
License data
Pregnancy
category
Addiction
liability
Moderate–high[3][4]
Routes of
administration
Any[5][6][7][8]
Drug classNMDA receptor antagonists; General anesthetics; Dissociative hallucinogens; Analgesics; Antidepressants
ATC code
Legal status
Legal status
Pharmacokinetic data
Bioavailability
Protein binding23 to 47%.[12]
MetabolismLiver, intestine (oral):[7][16][17]
Metabolites
Onset of action
  • Intravenous: seconds[13]
  • Intramuscular: 1–5 min[13][14]
  • Subcutaneous: 15–30 min[14]
  • Insufflation: 5–10 min[13]
  • By mouth: 15–30 min[13][14]
Elimination half-life
  • Ketamine: 2.5–3 hours[13][7]
  • Norketamine: 12 hours[14]
Duration of action
  • Intramuscular: 0.5–2 hours[14]
  • Insufflation: 45–60 min[13]
  • By mouth: 1–6+ hours[13][14]
Excretion
Identifiers
  • (RS)-2-(2-Chlorophenyl)-2-(methylamino)cyclohexanone
CAS Number
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
Chemical and physical data
FormulaC13H16ClNO
Molar mass237.73 g·mol−1
3D model (JSmol)
ChiralityRacemic mixture:[13]
Melting point92[18] °C (198 °F)
  • Clc1ccccc1C2(NC)CCCCC2=O
  • InChI=1S/C13H16ClNO/c1-15-13(9-5-4-8-12(13)16)10-6-2-3-7-11(10)14/h2-3,6-7,15H,4-5,8-9H2,1H3 checkY
  • Key:YQEZLKZALYSWHR-UHFFFAOYSA-N checkY
  (verify)

വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ അനസ്തേഷ്യയായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു ഡിസോസിയേറ്റീവ് അനസ്തെറ്റിക് ആണ് കെറ്റാമൈൻ. വിഷാദരോഗത്തിനും പ്രധാനമായും അനസ്തേഷ്യയ്ക്കും വേദന കുറയ്ക്കുന്നതിനും ഇതുപയോഗിക്കുന്നു. [19] കെറ്റാമൈൻ എൻ‌എം‌ഡി‌എ റിസപ്റ്റർ ആന്റഗണിസ്റ്റ് ആയതിനാൽ ഇത് സൈക്കോ ആക്റ്റീവ് ഇഫക്റ്റുകൾക്ക് കാരണമാകുന്നു.[20]

അനസ്തെറ്റിക് ഡോസുകളിൽ, കെറ്റാമൈൻ ഡിസോസിയേറ്റീവ് അനസ്തേഷ്യയുടെ ട്രാൻസ് പോലെയുള്ള ഒരു അവസ്ഥയുണ്ടാക്കുന്നു. ഈ അവസ്ഥ വേദനയ്ക്ക് ആശ്വാസവും മയക്കവും ഓർമ്മക്കുറവും (അമ്നീഷ്യ) നൽകുന്നു.[21] രക്തസമ്മർദ്ദം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്ന ഹൃദയത്തിൻ്റെ പ്രവർത്തനത്തെ ഉത്തേജിപ്പിക്കൽ, മിതമായ ബ്രോങ്കോഡിലേഷൻ എന്നിവയാണ് അനസ്തേഷ്യ എന്ന നിലയിൽ ഇതിൻ്റെ പ്രത്യേകതകൾ.[21] താഴ്ന്ന, സബ്-അനസ്തെറ്റിക് ഡോസുകളിൽ, ഇത് വേദനയുടെയും ട്രീറ്റ്-റെസിസ്റ്റൻ്റ് ഡിപ്രഷ(ടിആർഡി)ൻ്റെയും ഒരു നല്ല ഏജൻ്റാണ്.[22] പല ആൻ്റീഡിപ്രസൻ്റുകളേയും പോലെ, ഒരൊറ്റ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ്റെ ഫലങ്ങൾ കാലക്രമേണ ക്ഷയിച്ചുപോകുന്നു.[23]


കെറ്റാമൈൻ്റെ ഹാലുസിനോജെനിക്, ഡിസോസിയേറ്റീവ് ഇഫക്റ്റുകൾ ഉന്മാദ മരുന്നായി ഉപയോഗിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.[24] , ക്രിസ്റ്റലിൻ പൊടിയായും ദ്രാവക രൂപത്തിലും ഉന്മാദത്തിനായി ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു. കൂടാതെ ഉപയോക്താക്കൾ ഇതിനെ "സ്പെഷ്യൽ കെ" അല്ലെങ്കിൽ "കെ" എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ആവർത്തിച്ചുള്ള ഉപയോഗത്തിൻ്റെ ദീർഘകാല ഫലങ്ങൾ വലിയ തോതിൽ അജ്ഞാതമാണ്. അവ സജീവമായ അന്വേഷണത്തിൻ്റെ മേഖലയാണ്.[25][26][27] വിനോദ ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ഉയർന്ന അളവിൽ കെറ്റാമൈൻ പതിവായി ഉപയോഗിക്കുന്നവരിൽ കരൾ, മൂത്രം എന്നിവയിൽ വിഷാംശം എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്..[28]

1962-ൽ കെറ്റാമൈൻ ആദ്യമായി സംശ്ലേഷണം ചെയ്യപ്പെട്ടു, ഇത് കുറച്ച് ഹാലുസിനോജെനിക് ഫലങ്ങളുള്ള സുരക്ഷിതമായ അനസ്തെറ്റിക് ലഭിക്കുന്നതിനായി ഫെൻസിക്ലിഡിനിൽ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാണ്.[29][30] I1970-ൽ ഇത് യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് അനുമതി നൽകിയിരുന്നു.[19] വെറ്ററിനറി മെഡിസിനിൽ ഇത് പതിവായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്നു, വിയറ്റ്നാം യുദ്ധത്തിൽ ശസ്ത്രക്രിയാവേളയിൽ അനസ്തേഷ്യയായി ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.[31] ഇത് ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുടെ അവശ്യ മരുന്നുകളുടെ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്[32] കൂടാതെ ഒരു ജനറിക് മരുന്നായി ഇത് ലഭ്യമാണ്.[33]

മെഡിക്കൽ ഉപയോഗങ്ങൾ

തിരുത്തുക

അനസ്തേഷ്യ

തിരുത്തുക

കെറ്റാമൈൻ അനസ്തേഷ്യയായി ഉപയോഗിക്കുന്നത് അതിൻ്റെ സവിശേഷതകൾ കാരണമാണ്. പേശികളുടെ അയവ് ആവശ്യമില്ലാത്ത ഹ്രസ്വകാല നടപടിക്രമങ്ങൾക്കുള്ള മരുന്നാണ് ഇത്.[34]ശ്വസന, രക്തചംക്രമണ വ്യവസ്ഥകളിൽ കെറ്റാമിൻ്റെ പ്രഭാവം മറ്റ് അനസ്തേഷ്യകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമാണ്. ലഭ്യമായ മറ്റ് അനസ്തേഷ്യകളെ അപേക്ഷിച്ച് ഇത് വളരെ കുറച്ച് മാത്രമേ ശ്വസനത്തെ ബാധിക്കുന്നുള്ളൂ.[35] അനസ്തെറ്റിക് ഡോസുകളിൽ ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ, കെറ്റാമൈൻ സാധാരണയായി രക്തചംക്രമണ വ്യവസ്ഥയെ തളർത്തുന്നതിനുപകരം ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നു.[36] സംരക്ഷിത എയർവേ റിഫ്ലെക്സുകൾ നിലനിർത്തുന്നതിനോടൊപ്പം [37] ശ്വാസനാളങ്ങൾക്ക് സംരക്ഷണ മാർഗങ്ങളില്ലാതെ കെറ്റാമൈൻ അനസ്തേഷ്യ നൽകുന്നത് ചിലപ്പോൾ സാധ്യമാണ്.[34] സൈക്കോടോമിമെറ്റിക് ഇഫക്റ്റുകൾ കെറ്റാമൈൻ സ്വീകരിക്കുന്നത് പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ലാമോട്രിജിൻ[38] , നിമോഡിപൈൻ[39] എന്നിവ സൈക്കോടോമിമെറ്റിക് ഇഫക്റ്റുകൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനാൽ ബെൻസോഡിയാസെപൈൻസ് അല്ലെങ്കിൽ പ്രൊപ്പോഫോൾ എന്നിവയുടെ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ വഴി ഇത് തടസ്സപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യാം.[40] കെറ്റാമൈൻ, പ്രൊപ്പോഫോൾ എന്നിവയുടെ സംയോജനമാണ് കെറ്റോഫോൾ.

ഗുരുതരമായി പരിക്കേറ്റവരിൽ കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗിക്കുന്നത് സുരക്ഷിതമാണെന്ന് കരുതുന്നു.[41]ഉദാഹരണത്തിന്, വിയറ്റ്നാം യുദ്ധസമയത്ത്[42] യുദ്ധമേഖലകളിലെ യുദ്ധക്കളത്തിൽ അടിയന്തിര ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്ക് ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.[42] 2011-ലെ ഒരു ക്ലിനിക്കൽ പ്രാക്ടീസ് മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശത്തിൽ ശാരീരികമായി വേദനാജനകമായ നടപടിക്രമങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ, എമർജൻസി മെഡിസിനിൽ കെറ്റാമൈൻ ഒരു മയക്കുമരുന്നായി ഉപയോഗിക്കുന്നതിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു.[21] ഹൈപ്പോടെൻഷനു സാധ്യതയുള്ള ട്രോമാറ്റിക് ഷോക്ക് ഉള്ള ആളുകൾക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കാവുന്ന മരുന്നാണിത്.[43] കെറ്റാമൈൻ രക്തസമ്മർദ്ദം കുറയ്ക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ടെന്നു സംശയമുള്ളതിനാൽ ഇത് തലയ്ക്ക് ഗുരുതരമായ പരിക്കേറ്റ ആളുകൾക്ക് അപകടകരമാണ്.[44] വാസ്തവത്തിൽ, ഇത് രക്തസമ്മർദ്ദം വർദ്ധിപ്പിക്കുമെങ്കിലും പലപ്പോഴും അത്തരം പരിക്കുകൾ ചികിത്സിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു.[45][46]

ലഘുവായ ശസ്ത്രക്രിയകൾക്കുള്ള ഏക അനസ്തെറ്റിക് എന്ന നിലയിലോ ന്യൂറോ മസ്കുലർ ബ്ലോക്കർ, ട്രാഷിയൽ ഇൻട്യൂബേഷൻ എന്നിവയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള ഒരു ഇൻഡക്ഷൻ ഏജൻ്റായോ കെറ്റാമൈൻ കുട്ടികളിൽ ഒരു തിരഞ്ഞെടുക്കൽ ആണ്.[47] പ്രത്യേകിച്ച്, സയനോട്ടിക് ഹൃദ്രോഗവും ന്യൂറോ മസ്കുലർ ഡിസോർഡറുകളും ഉള്ള കുട്ടികൾക്ക് അനസ്തേഷ്യയ്ക്കു കെറ്റാമൈൻ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു.[40][48]

ബ്രോങ്കോഡിലേറ്റിംഗ് ഗുണങ്ങൾ കെറ്റാമൈന് ഉള്ളതിനാൽ ആസ്ത്മ, വിട്ടുമാറാത്ത ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ അസുഖം, സജീവമായ ബ്രോങ്കോസ്പാസം ഉൾപ്പെടെയുള്ള കഠിനമായ റിയാക്ടീവ് എയർവേ രോഗം ഉള്ളവർക്ക് അനസ്തേഷ്യയ്ക്ക് കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗിക്കാം.[47][40][49]

വേദന സംഹാരി

തിരുത്തുക

കെറ്റാമൈൻ ഇൻഫ്യൂഷനുകൾ അത്യാഹിത വിഭാഗങ്ങളിലും റിഫ്രാക്റ്ററി വേദനയുള്ള വ്യക്തികൾക്ക് പെരിഓപ്പറേറ്റീവ് കാലഘട്ടത്തിലും കടുത്ത വേദനയ്ക്കുള്ള ചികിത്സയ്ക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. അനസ്തേഷ്യയ്ക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്നതിനേക്കാൾ ഡോസുകൾ ഇതിന് കുറവാണ്. അവയെ സാധാരണയായി സബ് അനസ്തെറ്റിക് ഡോസുകൾ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു. കെറ്റാമൈൻ മോർഫിനുമായി ചേർന്ന് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ വേദനയുടെ അളവ്, ഓക്കാനം, ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്ക് ശേഷം ഛർദ്ദി എന്നിവ കുറയ്ക്കുന്നു. ഓപിയോയിഡ്-സഹിഷ്ണുതയുള്ള രോഗികൾക്ക് ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്കു ശേഷമുള്ള കഠിനമായ വേദനയ്ക്ക് കെറ്റാമൈൻ ഏറ്റവും ഗുണം ചെയ്യുന്നു.[50][51]

അതിൻ്റെ ഫലപ്രാപ്തിയും ശ്വസന ക്ലേശത്തിനുള്ള കുറഞ്ഞ സാധ്യതയും കെറ്റാമൈൻ പ്രീ ഹോസ്പിറ്റൽ ക്രമീകരണത്തിൽ പ്രത്യേകിച്ചും ഫലപ്രദമാണ്. [52]ഒരു ഹോസ്പിറ്റൽ എമർജൻസി ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻ്റിലെ ഒപിയോയിഡുകൾക്ക് സമാനമായ ഫലപ്രാപ്തി കെറ്റാമൈനുണ്ട്. [53] ഇത് ഒപിയോയിഡ്-ഇൻഡ്യൂസ്ഡ് ഹൈപ്പർഅൽജിസിയയും[54][55] അനെസ്തേഷ്യയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള വിറയലും തടയുന്നു.[56]

വിട്ടുമാറാത്ത വേദനയ്ക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് വേദന ന്യൂറോപതിക് ആണെങ്കിൽ കെറ്റാമൈൻ ഒരു ഇൻട്രാവണസ് വേദനസംഹാരിയായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. [30] സ്‌പൈനൽ സെൻസിറ്റൈസേഷൻ അല്ലെങ്കിൽ വിട്ടുമാറാത്ത വേദന അനുഭവപ്പെടുന്ന വിൻഡ്-അപ്പ് പ്രതിഭാസങ്ങളെ ചെറുക്കുന്നതിൻ്റെ അധിക ഗുണം ഇതിന് ഉണ്ട്.[57] ഒന്നിലധികം ക്ലിനിക്കൽ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ, കെറ്റാമൈൻ ഇൻഫ്യൂഷനുകൾ ന്യൂറോപതിക് വേദന, നട്ടെല്ലിന് മുറിവുകൊണ്ടുണ്ടായ പരിക്കേറ്റതിന് ശേഷമുള്ള വേദന, ഫൈബ്രോമയാൾജിയ, കോംപ്ലക്സ് റീജിയണൽ പെയിൻ സിൻഡ്രോം (CRPS) തുടങ്ങിയവയുടെ രോഗനിർണ്ണയത്തിൽ ഹ്രസ്വകാല വേദനയ്ക്ക് ആശ്വാസം നൽകുന്നു. [30]എന്നിരുന്നാലും, വിട്ടുമാറാത്ത വേദനയെക്കുറിച്ചുള്ള 2018 ലെ സമവായ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ, മൊത്തത്തിൽ, നട്ടെല്ലിന്റെ പരിക്കുമൂലമുണ്ടാകുന്ന വേദനയിൽ കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗത്തിന് അനുകൂലമായ തെളിവുകൾ കുറച്ചു മാത്രമേ ഉള്ളൂ. CRPS-നുള്ള കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗത്തിന് അനുകൂലമായ മിതമായ തെളിവുകളുണ്ടെങ്കിലും മിക്സഡ് ന്യൂറോപാത്തിക് വേദന, ഫൈബ്രോമയാൾജിയ, കാൻസർ വേദന എന്നിവയിൽ കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗത്തിന് ദുർബലമായതോ അല്ലെങ്കിൽ അനുകൂലമായതോ ആയ തെളിവുകളില്ല.[30]


കെറ്റാമൈൻ ദ്രുതഗതിയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു ആൻ്റീഡിപ്രസൻ്റാണ്[19] എന്നിരുന്നാലും അതിൻ്റെ ഫലം ക്ഷണികമാണ്.[58] ട്രീറ്റമെന്റ്-റെസിസ്റ്റന്റ് ഡിപ്രക്ഷൻ രോഗത്തിനുള്ള ഇൻട്രാവണസ് കെറ്റാമൈൻ ഇൻഫ്യൂഷൻ 4 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ മെച്ചപ്പെട്ട മാനസികാവസ്ഥയ്ക്ക് കാരണമായേക്കാം. [22][25] ഇൻട്രാവണസ് കെറ്റാമൈനിൻ്റെ ഒരു ഡോസ്, കഴിഞ്ഞ് 4.5 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ 60% ത്തിൽ കൂടുതലും (24 മണിക്കൂറിന് ശേഷം ഒരു സുസ്ഥിര ഫലത്തോടെ) 7 ദിവസത്തിന് ശേഷം 40% ത്തിൽ കൂടുതലും ഫലം കാണിക്കുന്നു.[59] ഒപ്റ്റിമൽ ഡോസിനെക്കുറിച്ചുള്ള തുടക്കത്തിലുള്ള പഠനങ്ങളാണെങ്കിലും, വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന തെളിവുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് 0.5 mg/kg ഡോസ് 40 മിനിറ്റിനുള്ളിൽ കുത്തിവയ്ക്കുന്നത് മികച്ച ഫലം നൽകുമെന്നാണ്.[60] കെറ്റാമൈനിൻ്റെ ആൻ്റീഡിപ്രസൻ്റ് പ്രഭാവം 7 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ കുറയുമെങ്കിലും മിക്ക ആളുകളിലും 10 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ രോഗം കുറഞ്ഞിട്ടു പിന്നെയും വർദ്ധിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും ഗണ്യമായ ഒരു ന്യൂനപക്ഷത്തിന് 30 ദിവസമോ അതിൽ കൂടുതലോ നീണ്ടുനിൽക്കും.[25][26][59][61]

കെറ്റാമൈൻ ചികിത്സയുടെ പ്രധാന വെല്ലുവിളികളിലൊന്ന് ചികിത്സയുടെ ഒരു കോഴ്സ് പൂർത്തിയാക്കിയതിന് ശേഷം ആൻ്റീഡിപ്രസൻ്റ് ഇഫക്റ്റുകളുടെ സമയം നീണ്ടുനിൽക്കുന്നു എന്നതാണ്. കെറ്റാമൈൻ ഉപയോഗിച്ചുള്ള മെയിൻ്റനൻസ് തെറാപ്പിയാണ് സാധ്യമായ ഒരു തിരഞ്ഞെടുക്കൽ. സാധാരണയായി ആഴ്ചയിൽ രണ്ടുതവണ മുതൽ രണ്ടാഴ്ചയിലൊരിക്കൽ വരെ ഫലം കാണുന്നു.[25][26][27] കുത്തിവയ്പ്പിന് ശേഷം മൂന്ന് ദിവസത്തേക്ക് കെറ്റാമൈൻ ആത്മഹത്യാ ചിന്തകൾ കുറയ്ക്കുന്നു.[62]

കെറ്റാമൈനിൻ്റെ ഒരു എൻ്റിയോമർ ആയ എസ്‌കെറ്റാമൈൻ വാണിജ്യപരമായി സ്പ്രാവറ്റോ എന്ന പേരിൽ വിൽക്കുന്നു. 2019-ൽ യൂറോപ്യൻ മെഡിസിൻസ് ഏജൻസി ഒരു ആൻ്റീഡിപ്രസൻ്റായി ഇതിനെ അംഗീകരിക്കുകയുണ്ടായി.[63] 2019-ൽ യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിലും [64]മറ്റിടങ്ങളിലും ട്രീറ്റമെന്റ്-റെസിസ്റ്റന്റ് ഡിപ്രക്ഷന് മൂക്കിലുപയോഗിക്കുന്ന സ്പ്രേയായി എസ്കെറ്റാമൈൻ അംഗീകരിച്ചു. കനേഡിയൻ നെറ്റ്‌വർക്ക് ഫോർ മൂഡ് ആൻഡ് ആൻസൈറ്റി ട്രീറ്റ്മെന്റ് (CANMAT) നുള്ള മൂന്നാം നിര ചികിത്സയായി എസ്‌കെറ്റാമൈൻ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു.[26]

മുതിർന്നവരിൽ യൂണിപോളാർ മേജർ ഡിപ്രസീവ് ഡിസോർഡർ ഉള്ളവരിൽ നടത്തിയ നിയന്ത്രിത പരീക്ഷണങ്ങളുടെ ഒരു കോക്രേൻ അവലോകനത്തിൽ[19] കെറ്റാമൈൻ അല്ലെങ്കിൽ എസ്‌കെറ്റാമൈൻ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് ചികിത്സിക്കുന്ന ആളുകൾക്ക് 1 മുതൽ 7 ദിവസം വരെ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ കുറയുകയോ മുക്തി ലഭിക്കുകയോ ചെയ്തതായി കണ്ടെത്തുകയുണ്ടായി.[65] 18.7% (4.1 മുതൽ 40.4% വരെ) കൂടുതൽ ആളുകൾ ചില പ്രയോജനങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുകയും 9.6% (0.2 മുതൽ 39.4% വരെ) കെറ്റാമൈൻ ചികിത്സയിലൂടെ 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ മുക്തി നേടുകയും ചെയ്തു. എസ്‌കെറ്റാമൈൻ സ്വീകരിക്കുന്നവരിൽ, 2.1% (2.5 മുതൽ 24.4%) ആളുകൾക്ക് 24 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ കുറച്ച് ആശ്വാസം ലഭിച്ചു. 10.3% (4.5 മുതൽ 18.2% വരെ) കൂടുതൽ പേർക്ക് രോഗലക്ഷണങ്ങൾ കുറവോ ഇല്ലാതെയോ കണ്ടു. ഈ ഫലങ്ങൾ ഒരാഴ്‌ചയ്‌ക്കപ്പുറം നിലനിന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും ചില പഠനങ്ങളിൽ നിരക്ക് കാണിക്കുന്നത് ഫലത്തിന്റെ കാലാവധി വ്യക്തമല്ല എന്നാണ്.[65]

ബൈപോളാർ ഡിപ്രഷൻ ഉള്ളവരിൽ കെറ്റാമൈൻ ചികിത്സ കഴിഞ്ഞ് [19]24 മണിക്കൂറിനുള്ളിലോ മൂന്നോ അതിലധികമോ ദിവസത്തിനുള്ളിലോ വിഷാദ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ ഭാഗികമായി ഇല്ലാതാകുന്നു[66] പ്രബലമായി ബൈപോളാർ ഡിപ്രഷനുള്ള 1000 പേരിൽ 10പേർക്ക് ചെറിയ പുരോഗതി ഉണ്ടായേക്കാം. പക്ഷേ ചികിത്സ കഴിഞ്ഞ് ഒരു ദിവസം കൊണ്ട് രോഗലക്ഷണങ്ങൾ ഇല്ലാതാകില്ല. ഈ കണക്കുകൾ ലഭ്യമായ പരിമിതമായ ഗവേഷണങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ് .[66]

2022 ഫെബ്രുവരിയിൽ, യുഎസ് ഫുഡ് ആൻഡ് ഡ്രഗ് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ, വിഷാദരോഗം ചികിത്സിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ള കെറ്റാമൈൻ അടങ്ങിയ സംയുക്തമായ നാസൽ സ്പ്രേ ഉൽപ്പന്നങ്ങളെക്കുറിച്ച് ആരോഗ്യ പരിപാലന വിദഗ്ധർക്ക് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.[67]

മരണത്തോട് അടുക്കുന്ന അനുഭവം

തിരുത്തുക

ഒരു NDE യുടെ സാധ്യമായ ഏറ്റവും വിപുലമായ നിർവചനം ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ കെറ്റാമൈൻ അനസ്തേഷ്യയുടെ സമയത്ത് അവരുടെ സ്വപ്നങ്ങൾ ഓർത്തെടുക്കാൻ കഴിയുന്ന മിക്ക ആളുകളും മരണത്തോടടുത്ത അനുഭവങ്ങൾ (NDEs) റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. [68]കെറ്റാമൈന് സാധാരണയായി എൻഡിഇകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന സവിശേഷതകൾ വീണ്ടും ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയും.[69] മയക്കുമരുന്ന് അനുഭവങ്ങളുടെ മറ്റ് രേഖാമൂലമുള്ള റിപ്പോർട്ടുകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ കെറ്റാമൈൻ അനുഭവങ്ങളുടെ രേഖാമൂലമുള്ള റിപ്പോർട്ടുകൾക്ക് എൻഡിഇയുടെ രേഖാമൂലമുള്ള റിപ്പോർട്ടുകളുമായി ഉയർന്ന സാമ്യമുണ്ടെന്ന് 2019 ലെ വലിയ തോതിലുള്ള ഒരു പഠനം കണ്ടെത്തി.[70]

  1. Morton IK, Hall JM (6 December 2012). Concise Dictionary of Pharmacological Agents: Properties and Synonyms. Springer Science & Business Media. pp. 159–. ISBN 978-94-011-4439-1. Archived from the original on 11 April 2017.
  2. "Ketamine (Ketalar) Use During Pregnancy". Drugs.com. 22 November 2019. Archived from the original on 26 June 2020. Retrieved 18 May 2020.
  3. "Drug Scheduling". US DEA. Archived from the original on 8 April 2024. Retrieved 29 December 2023. Ketamine is listed in Schedule III.
  4. Huang, MC., Lin, SK. (2020). Ketamine Abuse: Past and Present. In: Hashimoto, K., Ide, S., Ikeda, K. (eds) Ketamine. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-15-2902-3_1
  5. Bell RF, Eccleston C, Kalso EA (June 2017). "Ketamine as an adjuvant to opioids for cancer pain" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6 (9): CD003351. doi:10.1002/14651858.CD003351.pub3. PMC 6481583. PMID 28657160. Archived (PDF) from the original on 12 January 2024. Retrieved 10 September 2018.
  6. Moyse DW, Kaye AD, Diaz JH, Qadri MY, Lindsay D, Pyati S (March 2017). "Perioperative Ketamine Administration for Thoracotomy Pain". Pain Physician. 20 (3): 173–184. PMID 28339431.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 Mathew SJ, Zarate Jr CA (25 November 2016). Ketamine for Treatment-Resistant Depression: The First Decade of Progress. Springer. pp. 8–10, 14–22. ISBN 978-3-319-42925-0. Archived from the original on 8 September 2017.
  8. Brayfield A, ed. (9 January 2017). "Ketamine Hydrochloride: Martindale: The Complete Drug Reference". MedicinesComplete. London, UK: Pharmaceutical Press. Archived from the original on 28 August 2021. Retrieved 24 August 2017.
  9. Kintz P (22 March 2014). Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes. Elsevier Science. pp. 87–. ISBN 978-0-12-416969-2. Archived from the original on 8 September 2017.
  10. 10.0 10.1 10.2 Marland S, Ellerton J, Andolfatto G, Strapazzon G, Thomassen O, Brandner B, Weatherall A, Paal P (June 2013). "Ketamine: use in anesthesia". CNS Neurosci Ther. 19 (6): 381–9. doi:10.1111/cns.12072. PMC 6493613. PMID 23521979.
  11. Hashimoto K (October 2019). "Rapid-acting antidepressant ketamine, its metabolites and other candidates: A historical overview and future perspective". Psychiatry and Clinical Neurosciences. 73 (10): 613–627. doi:10.1111/pcn.12902. PMC 6851782. PMID 31215725.
  12. Dayton PG, Stiller RL, Cook DR, Perel JM (1983). "The binding of ketamine to plasma proteins: emphasis on human plasma". Eur J Clin Pharmacol. 24 (6): 825–31. doi:10.1007/BF00607095. PMID 6884418. S2CID 807011.
  13. 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 Sinner B, Graf BM (2008). "Ketamine". In Schüttler J, Schwilden H (eds.). Modern Anesthetics. Handbook of Experimental Pharmacology. Vol. 182. pp. 313–33. doi:10.1007/978-3-540-74806-9_15. ISBN 978-3-540-72813-9. PMID 18175098.
  14. 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; Quibell2011 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  15. 15.0 15.1 ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid4603048 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  16. Hijazi Y, Boulieu R (July 2002). "Contribution of CYP3A4, CYP2B6, and CYP2C9 isoforms to N-demethylation of ketamine in human liver microsomes". Drug Metabolism and Disposition. 30 (7): 853–8. doi:10.1124/dmd.30.7.853. PMID 12065445. S2CID 15787750.
  17. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid27763887 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  18. Sass W, Fusari S (1977). "Ketamine". Analytical Profiles of Drug Substances. Vol. 6. Academic Press. pp. 297–322. doi:10.1016/S0099-5428(08)60347-0. ISBN 9780122608063.
  19. 19.0 19.1 19.2 19.3 19.4 Sachdeva B, Sachdeva P, Ghosh S, Ahmad F, Sinha JK (March 2023). "Ketamine as a therapeutic agent in major depressive disorder and posttraumatic stress disorder: Potential medicinal and deleterious effects". Ibrain (in ഇംഗ്ലീഷ്). 9 (1): 90–101. doi:10.1002/ibra.12094. ISSN 2769-2795. PMC 10528797. PMID 37786516. S2CID 257117630.
  20. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid29945898 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  21. 21.0 21.1 21.2 Green SM, Roback MG, Kennedy RM, Krauss B (May 2011). "Clinical practice guideline for emergency department ketamine dissociative sedation: 2011 update". Annals of Emergency Medicine. 57 (5): 449–461. doi:10.1016/j.annemergmed.2010.11.030. PMID 21256625.
  22. 22.0 22.1 Zhang K, Hashimoto K (January 2019). "An update on ketamine and its two enantiomers as rapid-acting antidepressants". Expert Review of Neurotherapeutics. 19 (1): 83–92. doi:10.1080/14737175.2019.1554434. PMID 30513009. S2CID 54628949.
  23. Hibicke M, Landry AN, Kramer HM, Talman ZK, Nichols CD (March 2020). "Psychedelics, but Not Ketamine, Produce Persistent Antidepressant-like Effects in a Rodent Experimental System for the Study of Depression". ACS Chemical Neuroscience. 11 (6): 864–871. doi:10.1021/acschemneuro.9b00493. PMID 32133835. S2CID 212418003.
  24. Morgan CJ, Curran HV (January 2012). "Ketamine use: a review". Addiction. 107 (1): 27–38. doi:10.1111/j.1360-0443.2011.03576.x. PMID 21777321. S2CID 11064759.
  25. 25.0 25.1 25.2 25.3 Marcantoni WS, Akoumba BS, Wassef M, Mayrand J, Lai H, Richard-Devantoy S, Beauchamp S (December 2020). "A systematic review and meta-analysis of the efficacy of intravenous ketamine infusion for treatment resistant depression: January 2009 - January 2019". J Affect Disord. 277: 831–841. doi:10.1016/j.jad.2020.09.007. PMID 33065824. S2CID 223557698.
  26. 26.0 26.1 26.2 26.3 Swainson J, McGirr A, Blier P, Brietzke E, Richard-Devantoy S, Ravindran N, et al. (November 2020). "The Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) Task Force Recommendations for the Use of Racemic Ketamine in Adults with Major Depressive Disorder: Recommandations Du Groupe De Travail Du Réseau Canadien Pour Les Traitements De L'humeur Et De L'anxiété (Canmat) Concernant L'utilisation De La Kétamine Racémique Chez Les Adultes Souffrant De Trouble Dépressif Majeur". Can J Psychiatry. 66 (2): 113–125. doi:10.1177/0706743720970860. PMC 7918868. PMID 33174760.
  27. 27.0 27.1 Bobo WV, Riva-Posse P, Goes FS, Parikh SV (April 2020). "Next-Step Treatment Considerations for Patients With Treatment-Resistant Depression That Responds to Low-Dose Intravenous Ketamine". Focus (Am Psychiatr Publ). 18 (2): 181–192. doi:10.1176/appi.focus.20190048. PMC 7587874. PMID 33162856.
  28. Orhurhu VJ, Vashisht R, Claus LE, Cohen SP (April 2022). "Ketamine toxicity". StatPearLiver and urinary toxicity have been reporls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. PMID 31082131. Archived from the original on 16 May 2022. Retrieved 18 August 2022.
  29. Peltoniemi MA, Hagelberg NM, Olkkola KT, Saari TI (September 2016). "Ketamine: A Review of Clinical Pharmacokinetics and Pharmacodynamics in Anesthesia and Pain Therapy". Clinical Pharmacokinetics. 55 (9): 1059–77. doi:10.1007/s40262-016-0383-6. PMID 27028535. S2CID 5078489.
  30. 30.0 30.1 30.2 30.3 Cohen SP, Bhatia A, Buvanendran A, Schwenk ES, Wasan AD, Hurley RW, et al. (July 2018). "Consensus Guidelines on the Use of Intravenous Ketamine Infusions for Chronic Pain From the American Society of Regional Anesthesia and Pain Medicine, the American Academy of Pain Medicine, and the American Society of Anesthesiologists". Reg Anesth Pain Med. 43 (5): 521–546. doi:10.1097/AAP.0000000000000808. PMC 6023575. PMID 29870458.
  31. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid20693870 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  32. World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. hdl:10665/345533. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.
  33. "Ketamine Injection". Drugs.com. Archived from the original on 10 December 2014. Retrieved 1 December 2014.
  34. 34.0 34.1 Rosenbaum SB, Gupta V, Palacios JL (2020). "Ketamine". StatPearls. StatPearls Publishing. PMID 29262083. Archived from the original on 12 November 2020. Retrieved 5 March 2020.
  35. Heshmati F, Zeinali MB, Noroozinia H, Abbacivash R, Mahoori A (December 2003). "Use of ketamine in severe status asthmaticus in intensive care unit". Iranian Journal of Allergy, Asthma, and Immunology. 2 (4): 175–80. PMID 17301376. Archived from the original on 6 October 2014.
  36. Adams HA (December 1997). "[S-(+)-ketamine. Circulatory interactions during total intravenous anesthesia and analgesia-sedation]" [S-(+)-ketamine. Circulatory interactions during total intravenous anesthesia and analgesia-sedation]. Der Anaesthesist (in ജർമ്മൻ). 46 (12): 1081–7. doi:10.1007/s001010050510. PMID 9451493. S2CID 36323023.
  37. Wong JJ, Lee JH, Turner DA, Rehder KJ (August 2014). "A review of the use of adjunctive therapies in severe acute asthma exacerbation in critically ill children". Expert Review of Respiratory Medicine. 8 (4): 423–41. doi:10.1586/17476348.2014.915752. PMID 24993063. S2CID 31435021.
  38. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid10711913 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  39. ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; pmid11750186 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  40. 40.0 40.1 40.2 Barrett W, Buxhoeveden M, Dhillon S (October 2020). "Ketamine: a versatile tool for anesthesia and analgesia". Current Opinion in Anesthesiology. 33 (5): 633–638. doi:10.1097/ACO.0000000000000916. PMID 32826629. S2CID 221236545.
  41. Cohen L, Athaide V, Wickham ME, Doyle-Waters MM, Rose NG, Hohl CM (January 2015). "The effect of ketamine on intracranial and cerebral perfusion pressure and health outcomes: a systematic review". Annals of Emergency Medicine. 65 (1): 43–51.e2. doi:10.1016/j.annemergmed.2014.06.018. PMID 25064742.
  42. 42.0 42.1 Mion G (September 2017). "History of anaesthesia: The ketamine story – past, present and future". Eur J Anaesthesiol. 34 (9): 571–575. doi:10.1097/EJA.0000000000000638. PMID 28731926. S2CID 27536846.
  43. Nickson C (7 August 2013). "Intubation, Hypotension and Shock". Life in the Fastlane (blog). Critical Care Compendium. Archived from the original on 9 February 2014. Retrieved 10 April 2014.[unreliable medical source?]
  44. Manley G, Knudson MM, Morabito D, Damron S, Erickson V, Pitts L (October 2001). "Hypotension, hypoxia, and head injury: frequency, duration, and consequences". Archives of Surgery. 136 (10): 1118–23. doi:10.1001/archsurg.136.10.1118. PMID 11585502.
  45. Hemmingsen C, Nielsen JE (November 1991). "Intravenous ketamine for prevention of severe hypotension during spinal anaesthesia". Acta Anaesthesiologica Scandinavica. 35 (8): 755–7. doi:10.1111/j.1399-6576.1991.tb03385.x. PMID 1763596. S2CID 1324453.
  46. Wong DH, Jenkins LC (May 1975). "The cardiovascular effects of ketamine in hypotensive states". Canadian Anaesthetists' Society Journal. 22 (3): 339–48. doi:10.1007/BF03004843. PMID 1139377.
  47. 47.0 47.1 Kurdi MS, Theerth KA, Deva RS (September 2014). "Ketamine: Current applications in anesthesia, pain, and critical care". Anesthesia: Essays and Researches. 8 (3): 283–90. doi:10.4103/0259-1162.143110. PMC 4258981. PMID 25886322.
  48. Bali A, Dang AK, Gonzalez DA, Kumar R, Asif S (2024-04-24). "Clinical Uses of Ketamine in Children: A Narrative Review - PMC". Cureus. 14 (7): e27065. doi:10.7759/cureus.27065. PMC 9389002. PMID 35989801.
  49. Goyal S, Agrawal A (May 2013). "Ketamine in status asthmaticus: A review". Indian Journal of Critical Care Medicine. 17 (3): 154–61. doi:10.4103/0972-5229.117048. PMC 3777369. PMID 24082612.
  50. Schwenk ES, Viscusi ER, Buvanendran A, Hurley RW, Wasan AD, Narouze S, Bhatia A, Davis FN, Hooten WM, Cohen SP (July 2018). "Consensus Guidelines on the Use of Intravenous Ketamine Infusions for Acute Pain Management From the American Society of Regional Anesthesia and Pain Medicine, the American Academy of Pain Medicine, and the American Society of Anesthesiologists". Reg Anesth Pain Med. 43 (5): 456–466. doi:10.1097/AAP.0000000000000806. PMC 6023582. PMID 29870457.
  51. Sin B, Ternas T, Motov SM (March 2015). "The use of subdissociative-dose ketamine for acute pain in the emergency department". Academic Emergency Medicine. 22 (3): 251–7. doi:10.1111/acem.12604. PMID 25716117. S2CID 24658476.
  52. Svenson J, Biedermann M (2011). "Ketamine: a unique drug with several potential uses in the prehospital setting". Journal of Paramedic Practice. 3 (10): 552–556. doi:10.12968/jpar.2011.3.10.552.
  53. Karlow N, Schlaepfer CH, Stoll CR, Doering M, Carpenter CR, Colditz GA, et al. (October 2018). "A Systematic Review and Meta-analysis of Ketamine as an Alternative to Opioids for Acute Pain in the Emergency Department". Academic Emergency Medicine. 25 (10): 1086–1097. doi:10.1111/acem.13502. PMID 30019434.
  54. Radvansky BM, Shah K, Parikh A, Sifonios AN, Le V, Eloy JD (2015). "Role of ketamine in acute postoperative pain management: a narrative review". BioMed Research International. 2015: 749837. doi:10.1155/2015/749837. PMC 4606413. PMID 26495312.
  55. Lee M, Silverman SM, Hansen H, Patel VB, Manchikanti L (2011). "A comprehensive review of opioid-induced hyperalgesia". Pain Physician. 14 (2): 145–61. doi:10.36076/ppj.2011/14/145. PMID 21412369.
  56. Zhou Y, Mannan A, Han Y, Liu H, Guan HL, Gao X, et al. (December 2019). "Efficacy and safety of prophylactic use of ketamine for prevention of postanesthetic shivering: a systematic review and meta analysis". BMC Anesthesiology. 19 (1): 245. doi:10.1186/s12871-019-0910-8. PMC 6937868. PMID 31888509.
  57. Elia N, Tramèr MR (January 2005). "Ketamine and postoperative pain—a quantitative systematic review of randomised trials". Pain. 113 (1–2): 61–70. doi:10.1016/j.pain.2004.09.036. PMID 15621365. S2CID 25925720.
  58. Sanacora G, Frye MA, McDonald W, Mathew SJ, Turner MS, Schatzberg AF, et al. (April 2017). "A Consensus Statement on the Use of Ketamine in the Treatment of Mood Disorders". JAMA Psychiatry. 74 (4): 399–405. doi:10.1001/jamapsychiatry.2017.0080. PMID 28249076. S2CID 28320520.
  59. 59.0 59.1 Molero P, Ramos-Quiroga JA, Martin-Santos R, Calvo-Sánchez E, Gutiérrez-Rojas L, Meana JJ (May 2018). "Antidepressant Efficacy and Tolerability of Ketamine and Esketamine: A Critical Review". CNS Drugs. 32 (5): 411–420. doi:10.1007/s40263-018-0519-3. PMID 29736744. S2CID 13679905.
  60. Sanacora G, Katz R (July 2018). "Ketamine: A Review for Clinicians". Focus. 16 (3). American Psychiatric Association Publishing: 243–250. doi:10.1176/appi.focus.20180012. PMC 6493090. PMID 31975918.
  61. Singh I, Morgan C, Curran V, Nutt D, Schlag A, McShane R (May 2017). "Ketamine treatment for depression: opportunities for clinical innovation and ethical foresight". The Lancet. Psychiatry. 4 (5): 419–426. doi:10.1016/S2215-0366(17)30102-5. hdl:10871/30208. PMID 28395988. S2CID 28186580. Archived from the original on 9 March 2019. Retrieved 10 September 2018.
  62. Witt K, Potts J, Hubers A, Grunebaum MF, Murrough JW, Loo C, Cipriani A, Hawton K (January 2020). "Ketamine for suicidal ideation in adults with psychiatric disorders: A systematic review and meta-analysis of treatment trials". Aust N Z J Psychiatry. 54 (1): 29–45. doi:10.1177/0004867419883341. PMID 31729893. S2CID 208035394. Archived from the original on 2 July 2022. Retrieved 18 January 2021.
  63. "Spravato (esketamine)". European Medicines Agency. 8 July 2022. Archived from the original on 23 November 2020. Retrieved 20 July 2022.
  64. "FDA approves new nasal spray medication for treatment-resistant depression; available only at a certified doctor's office or clinic". US Food and Drug Administration. 5 March 2019. Archived from the original on 23 July 2021. Retrieved 29 July 2022.
  65. 65.0 65.1 Dean RL, Hurducas C, Hawton K, Spyridi S, Cowen PJ, Hollingsworth S, et al. (September 2021). "Ketamine and other glutamate receptor modulators for depression in adults with unipolar major depressive disorder". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (11): CD011612. doi:10.1002/14651858.CD011612.pub3. PMC 8434915. PMID 34510411.
  66. 66.0 66.1 Dean RL, Marquardt T, Hurducas C, Spyridi S, Barnes A, Smith R, et al. (October 2021). "Ketamine and other glutamate receptor modulators for depression in adults with bipolar disorder". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2021 (10): CD011611. doi:10.1002/14651858.CD011611.pub3. PMC 8499740. PMID 34623633.
  67. "FDA alerts health care professionals of potential risks associated with compounded ketamine nasal spray". US Food and Drug Administration. 16 February 2022. Archived from the original on 31 August 2022. Retrieved 29 July 2022.
  68. Jansen K (2001). Ketamine: Dreams and Realities. Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies. p. 122. ISBN 978-0-9660019-3-8.
  69. Peinkhofer C, Dreier JP, Kondziella D (July 2019). "Semiology and Mechanisms of Near-Death Experiences". Current Neurology and Neuroscience Reports. 19 (9): 62. doi:10.1007/s11910-019-0983-2. PMID 31352520. S2CID 198965307.
  70. Martial C, Cassol H, Charland-Verville V, Pallavicini C, Sanz C, Zamberlan F, Vivot RM, Erowid F, Erowid E, Laureys S, Greyson B, Tagliazucchi E (March 2019). "Neurochemical models of near-death experiences: A large-scale study based on the semantic similarity of written reports". Consciousness and Cognition. 69: 52–69. doi:10.1016/j.concog.2019.01.011. hdl:2268/231971. PMID 30711788. S2CID 73432875.


വർഗ്ഗം:അവശ്യ മരുന്നുകൾ വർഗ്ഗം:മൃഗവൈദ്യം

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=കരട്:കെറ്റാമൈൻ&oldid=4113543" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്