രാജ്യസഭ

ഇന്ത്യയിലെ നിയമനിർമ്മാണ സഭയായ പാർലമെന്റിന്റെ ഉപരിസഭയാണ്‌ രാജ്യസഭ അഥവാ ഉപരിമണ്ഡലം (ഇംഗ്ലീഷ്: Council of States). രാജ്യസഭയും അധോസഭയായ ലോക്‌സഭയും ഉൾപ്പെടുന്നതാണ് പാർലമെന്റ്. "സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ സഭ" എന്നും രാജ്യസഭ അറിയപ്പെടുന്നു. ബ്രിട്ടീഷ് പാർലമെന്റിലെ പ്രഭുസഭക്ക് സമാനമായാണ്‌ ഇന്ത്യയിലെ രാജ്യസഭ. രാജ്യസഭയിലെ പരമാവധി അംഗസംഖ്യ 250 ആയി നിജപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. സാമൂഹിക പ്രവർത്തനം,ശാസ്ത്രം,സാഹിത്യം എന്നീ മേഖലകളിൽ മികച്ച സംഭാവന നടത്തിയവരിൽ നിന്ന് രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്ന 12 അംഗങ്ങളും ഇതിൽ പ്പെടും. വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിലേയും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളിലേയും നിയമനിർമ്മാണസഭകളിലെ അംഗങ്ങൾ (എം.എൽ.എ.മാർ) സിംഗിൾ ട്രാൻസ്ഫറബിൾ വോട്ട് പ്രകാരം ആറു വർഷത്തേക്കാണ് ബാക്കിയുള്ള അംഗങ്ങളെ (എം.പി.മാരെ) തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. ഓരോ രണ്ട് വർഷം കൂടുമ്പോഴും മൂന്നിൽ ഒന്ന് ഭാഗം അംഗങ്ങൾ ഈ സഭയിൽ നിന്ന് പിരിഞ്ഞ് പോവും. ഈ സഭയുടെ അദ്ധ്യക്ഷൻ ഉപരാഷ്ട്രപതിയാണ്‌. എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെയും നിയമസഭയുള്ള കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലെയും നിയമസഭാംഗങ്ങൾ (MLAs) ആണ് തിരെഞ്ഞെടുപ്പിലൂടെ രാജ്യസഭാംഗത്തെ (MP) തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്. അതിനാൽ പരോക്ഷ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് സമ്പ്രദായത്തിലൂടെയാണ് (Indirect) ഓരോ രാജ്യസഭാ എംപിമാരെയും (രാഷ്ട്രപതിയുടെ നാമനിർദേശകർ ഉൾപ്പെടെ) തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്.സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കായി സംവരണം ചെയ്തിട്ടുള്ള കാര്യങ്ങളിൽ നിയമങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാൻ ഭരണഘടന ഇന്ത്യൻ പാർലമെൻ്റിന് അധികാരം നൽകുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, കേന്ദ്ര പാർലമെൻ്റിന് അത്തരമൊരു അധികാരം നൽകുന്ന മൂന്നിൽ രണ്ട് ഭൂരിപക്ഷത്തിൽ രാജ്യസഭ ആദ്യം പ്രമേയം പാസാക്കിയാൽ മാത്രമേ ഇത് ചെയ്യാൻ കഴിയൂ . രാജ്യസഭയുടെ അനുമതിയില്ലാതെ സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കായി സംവരണം ചെയ്ത വിഷയത്തിൽ കേന്ദ്രസർക്കാരിന് നിയമം ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയില്ല.

രാജ്യസഭ Council of States
വിഭാഗം
തരം	ഉപരിസഭ of the പാർലമെന്റ്
നേതൃത്വം
ചെയർമാൻ	ജഗ്ദീപ് ധൻകർ (ഉപരാഷ്ട്രപതി) 11 August 2017 മുതൽ
ഡെപ്യൂട്ടി ചെയർമാൻ	ഹരിവംശ് നാരായൺ സിംഗ്, ബി.ജെ.പി 9 August 2018 മുതൽ
സഭാ നേതാവ്	പീയുഷ് ഗോയൽ, ബിജെപി July 2014 മുതൽ
പ്രതിപക്ഷ നേതാവ്	മല്ലികാർജുൻ ഖർഗെ, കോൺഗ്രസ് May 2014 മുതൽ
വിന്യാസം
സീറ്റുകൾ	ആകെ 245 (തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട 233 അംഗങ്ങൾ + നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ട 12 അംഗങ്ങൾ) ഭരണഘടനപ്രകാരം അനുവദനീയമായ പരമാവധി അംഗങ്ങളുടെ എണ്ണം 250 ആണ്
രാഷ്ടീയ മുന്നണികൾ	ഗവൺമെൻ്റ് (109) എൻ.ഡി.എ. (109)   ബി.ജെ.പി. (93)      NCP(AP) (1)   JD(S) (1)   PMK (1)   AGP (1)   MNF (1)   UPPL (1)   NPP (1)   RPI(A) (1)   TMC(M) (1)   AIADMK (OPS) (1)   IND (1)   NOM (5) പ്രതിപക്ഷം (97) I.N.D.I.A. (98)   കോൺഗ്രസ് (30)   AITC (13)   AAP (10)   DMK (10)   RJD (6)   സി.പി.എം. (5)   JD(U) (5)   SP (3)   NCP (3)   SS(UBT) (3)   സി.പി.ഐ. (2)   JMM (2)   മുസ്ലിം ലീഗ് (1)   RLD (1)   MDMK (1)   KC(M) (1)   AGM (1)   IND (1) സഖ്യമില്ലാത്തവ (31)   BJD (9)   YSRCP (9)   BRS (7)   AIADMK (3)   ബി.എസ്.പി (1)   TDP (1)   SDF (1) Vacant (8)   Vacant (8)
തെരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ
	ഒറ്റ കൈമാറ്റ വോട്ട്
സഭ കൂടുന്ന ഇടം
രാജ്യസഭ ചേംബർ, സൻസദ് ഭവൻ, ന്യൂ ഡെൽഹി
വെബ്സൈറ്റ്
rajyasabha.nic.in

ഭാരതം ഭാരതം:രാഷ്ട്രതന്ത്രവും സർക്കാരും എന്ന പരമ്പരയുടെ ഭാഗം

ഭാരതം ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന മൗലികാവകാശങ്ങൾ                ഭരണകൂടം കേന്ദ്രസർക്കാർ രാഷ്ട്രപതി ഉപരാഷ്ട്രപതി പ്രധാനമന്ത്രി കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭ സംസ്ഥാന സർക്കാറുകൾ ഗവർണ്ണർമാർ മുഖ്യമന്ത്രിമാർ മന്ത്രിസഭ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങൾ ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവർണ്ണർമാർ മുഖ്യമന്ത്രിമാർ മന്ത്രിസഭ                നിയമ നിർമ്മാണ സഭകൾ പാർലമെന്റ് രാജ്യസഭ അധ്യക്ഷൻ  ലോകസഭ  സ്പീക്കർ സംസ്ഥാന നിയമസഭകൾ നിയമസഭ  സ്പീക്കർ വിധാൻപരിഷത്                നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ സുപ്രീം കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റീസ്  ജഡ്ജിമാർ ഹൈക്കോടതികൾ ചീഫ് ജസ്റ്റീസ്  ജഡ്ജിമാർ ജില്ലാ കോടതികൾ  ജില്ലാ ജഡ്ജി  സെഷൻസ് ജഡ്ജി                തദ്ദേശ ഭരണം ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി  ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് ഗ്രാമസഭ  ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് അംഗം ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി  ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് ഭരണസമിതി  ജില്ലാ പഞ്ചായത്ത് പ്രസിഡന്റ് നഗരസഭ ഭരണസമിതി  നഗരസഭാ ചെയർമാൻ കോർപ്പറേഷൻ ഭരണസമിതി  മേയർ                മറ്റു ഭരണഘടനാ സ്ഥാപനങ്ങൾ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ മുഖ്യ തെരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷണർ സി.എ.ജി. ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷൻ മനുഷ്യാവകാശ കമ്മീഷൻ അറ്റോർണി ജനറൽ കേന്ദ്ര വിജിലൻസ് കമ്മീഷൻ പട്ടികജാതി കമ്മീഷൻ പട്ടികവർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ ദേശീയ വനിതാ കമ്മീഷൻ ദേശീയ പിന്നാക്ക വർഗ്ഗ കമ്മീഷൻ യൂനിവേഴ്സിറ്റി ഗ്രാൻറ്സ് കമ്മിഷൻ രാഷ്ട്രീയ വികാസ് പരിഷത്ത്                രാഷ്ട്രീയകക്ഷികൾ ദേശീയ കക്ഷികൾ സംസ്ഥാന കക്ഷികൾ ദേശീയ മുന്നണികൾ ഇടതു മുന്നണി ദേശീയ ജനാധിപത്യ സഖ്യം (എൻ.ഡി.എ) ഐക്യ പുരോഗമന സഖ്യം (യു.പി എ.)

ഇന്ത്യാ കവാടം ·  രാഷ്ട്രീയം കവാടം

എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലുടനീളമുള്ള പൗരന്മാരെ നേരിട്ട് ബാധിക്കുന്ന നിയമങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാനുള്ള അധികാരം കേന്ദ്ര ഗവൺമെൻ്റിൽ നിക്ഷിപ്തമാണ്, അതേസമയം ഒരു സംസ്ഥാനം തന്നെ അവരുടെ പ്രദേശത്തെ നിയമങ്ങളും ഭരണനിയമങ്ങളും നിർമ്മിക്കാനുള്ള അധികാരം നിക്ഷിപ്തമാണ്. സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ സംസ്‌കാരവും താൽപ്പര്യങ്ങളും സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ രാജ്യസഭ സുപ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഓരോ സംസ്ഥാനത്തിൻ്റെയും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശത്തിൻ്റെയും ജനസംഖ്യയുടെ ആനുപാതികമായാണ് സീറ്റുകൾ അനുവദിക്കുന്നത് . ചില സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് സംഖ്യയുള്ള മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളേക്കാൾ കൂടുതൽ പ്രതിനിധികൾ ഉണ്ടായിരിക്കാം,കാരണം മുൻകാലങ്ങളിൽ അവർക്കും ഉയർന്ന ജനസംഖ്യ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, തമിഴ്‌നാട്ടിൽ 72 ദശലക്ഷം ആളുകൾക്ക് (2011 ൽ) 18 പ്രതിനിധികളാണുള്ളത്, ബിഹാറിനും (104 ദശലക്ഷം) പശ്ചിമ ബംഗാളിലും (91 ദശലക്ഷം) 16 പേർ മാത്രമാണുള്ളത്. അംഗങ്ങളെ സംസ്ഥാന നിയമസഭയാണ് തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത്, ചില ചെറിയ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങക്ക് നിയമനിർമ്മാണ സഭകൾക്ക് പ്രാതിനിധ്യം ഉണ്ടാകില്ല. അതിനാൽ, ആൻഡമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ , ചണ്ഡീഗഡ് , ദാദ്ര, നഗർ ഹവേലി, ദാമൻ ദിയു , ലഡാക്ക് , ലക്ഷദ്വീപ് എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് പ്രതിനിധികളെ അയക്കുന്നില്ല. പന്ത്രണ്ട് അംഗങ്ങളെ രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നു.

1950 ജനുവരി 26-ന് ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ നാലാമത്തെ ഷെഡ്യൂൾ അനുസരിച്ച്, രാജ്യസഭയിൽ 216 അംഗങ്ങൾ ഉണ്ടായിരിക്കണം, അതിൽ 12 അംഗങ്ങളെ രാഷ്ട്രപതി നോമിനേറ്റ് ചെയ്യുകയും ബാക്കി 204 പേരെ സംസ്ഥാനങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കാൻ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും വേണം. ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയിൽ രാജ്യസഭയുടെ അംഗീകൃത അംഗബലം 250 ആണ്, ഇത് ഭരണഘടനാ ഭേദഗതിയിലൂടെ വർദ്ധിപ്പിക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, 1951-ലെ ജനപ്രാതിനിധ്യ നിയമം അനുസരിച്ച് 245 അംഗങ്ങൾ ആണ് നിലവിലുള്ളത് , അത് നിയമം തന്നെ ഭേദഗതി ചെയ്ത് 250 ആയി ഉയർത്താം, ഇതിൽ 233 സംസ്ഥാനങ്ങളുടെയും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളുടെയും പ്രതിനിധികളും 12 പേരെ രാഷ്ട്രപതി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യുന്നതുമാണ്.രാജ്യസഭയിലെ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ട 12 അംഗങ്ങൾ പ്രത്യേക മേഖലകളിൽ പ്രഗത്ഭരായ വ്യക്തികളും പ്രത്യേക മേഖലയിൽ അറിയപ്പെടുന്ന സംഭാവന ചെയ്യുന്നവരുമായിരിക്കും.

ധന ബില്ലുകൾ

ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 110 ൽ മണി ബില്ലിൻ്റെ നിർവചനം നൽകിയിരിക്കുന്നു. ഒരു മന്ത്രിക്ക് മാത്രമേ ലോക്‌സഭയിൽ ഒരു മണി ബിൽ അവതരിപ്പിക്കാൻ കഴിയൂ, ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിയുടെ ശുപാർശയിൽ മാത്രം. ലോക്‌സഭ ഒരു മണി ബിൽ പാസാക്കുമ്പോൾ, ലോക്‌സഭ പണ ബിൽ രാജ്യസഭയിലേക്ക് 14 ദിവസത്തേക്ക് അയയ്‌ക്കും, ഈ സമയത്ത് അതിന് ശുപാർശകൾ നൽകാം. 14 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ രാജ്യസഭ പണ ബിൽ ലോക്‌സഭയിൽ തിരികെ നൽകുന്നതിൽ പരാജയപ്പെട്ടാലും, ആ ബിൽ ഇരുസഭകളും പാസാക്കിയതായി കണക്കാക്കും. കൂടാതെ, രാജ്യസഭ നിർദ്ദേശിച്ച ഭേദഗതികളിൽ ഏതെങ്കിലും (അല്ലെങ്കിൽ എല്ലാം) ലോക്‌സഭ നിരസിച്ചാൽ, ലോക്‌സഭ അത് പാസാക്കുന്ന രൂപത്തിൽ പാർലമെൻ്റിൻ്റെ ഇരുസഭകളും പാസാക്കിയതായി കണക്കാക്കുന്നു. അതിനാൽ, രാജ്യസഭയ്ക്ക് ഒരു മണി ബില്ലിനുള്ള ശുപാർശകൾ മാത്രമേ നൽകാൻ കഴിയൂ, എന്നാൽ രാജ്യസഭയ്ക്ക് മണി ബിൽ ഭേദഗതി ചെയ്യാൻ കഴിയില്ല. മണി ബില്ലിൽ പണേതര വിഷയങ്ങളൊന്നും രാജ്യസഭ ചേർക്കുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പാക്കാനാണിത്. മണി ബില്ലുകൾക്കായി ഇരുസഭകളുടെയും സംയുക്ത സമ്മേളനം നടക്കുന്നില്ല, കാരണം എല്ലാ അന്തിമ തീരുമാനങ്ങളും ലോക്‌സഭയാണ് എടുക്കുന്നത്.

ഇതും കാണുക

• കേരളത്തിൽ നിന്നുള്ള രാജ്യസഭാംഗങ്ങൾ
• ലോകസഭ

പുറം കണ്ണികൾ

• Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government Archived 2016-08-29 at the Wayback Machine.
• Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government Archived 2009-06-21 at the Wayback Machine.
• Nominated members list Archived 2009-04-19 at the Wayback Machine.
• State wise list Archived 2009-04-19 at the Wayback Machine.