വിക്കിപീഡിയ

ഷൂബിൽ

വേൽഹെഡ് (whalehead) അല്ലെങ്കിൽ ഷൂ-ബിൽഡ് സ്റ്റോർക്ക് എന്നീ പേരുകളിലറിയപ്പെടുന്ന ഷൂബിൽ (Balaeniceps rex) കൊറ്റിയെപ്പോലെ വലിയ കൊക്കുള്ള പക്ഷിയാണ്. ഉഷ്ണമേഖലയായ കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കയിലാണ് സാധാരണയായി ഇവയെ കണ്ടുവരുന്നത്. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മാത്രം കണ്ടെത്തിയ ഈ പക്ഷിയുടെ കൊക്ക് കണ്ടാൽ ഒറ്റ നോട്ടത്തിൽ ഷൂസു പോലെയുള്ള പ്രതീതി ജനിപ്പിക്കും. നാലര അടിയോളം നീളവും ഏഴു കിലോവരെ തൂക്കവുമുള്ള വലിയൊരു നീർപ്പക്ഷിയാണ് ഷൂബിൽ. ദേശാടനപക്ഷികൾ അല്ലാത്തതിനാൽ ജീവിതകാലം മുഴുവനും വാസസ്ഥലത്തിന്റെ പരിധിക്കുള്ളിൽ സഞ്ചരിക്കുന്നു. ആഫ്രിക്ക, കോംഗോ, റുവാണ്ട, എത്യോപ്യ, സുഡാൻ, ടാൻസാനിയ, ഉഗാണ്ട തുടങ്ങി ഒൻപതോളം ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിലെ ചതുപ്പുകളും നീർത്തടങ്ങളും നിറഞ്ഞ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇവയെ കണ്ടുവരുന്നു[2]. പൊതുവെ ഒറ്റയ്ക്ക് കഴിയാനിഷ്ടമുള്ള കൂട്ടരാണിവ. ഇണപ്പക്ഷികളാണെങ്കിൽ കൂടി ഇവ ഒരു പ്രദേശത്തിന്റെ രണ്ടറ്റങ്ങളിലേ താമസിക്കൂ. കാഴ്ചയിൽ കൊക്കിനോട് സാമ്യമുണ്ടെങ്കിലും കുടുംബപരമായി നോക്കിയാൽ ഷൂബില്ലുകളുടെ ഏറ്റവുമടുത്ത ബന്ധുക്കൾ പെലിക്കണുകളാണ്. എന്നാൽ ഇവയ്ക്ക് ഹാമർകോപ് എന്നൊരു പക്ഷിയുമായി ഘടനാപരമായ സാമ്യങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട് .വലിയ കൊക്കിനുപുറമെ വലിയ കാല്പാദങ്ങളും ഇവയ്ക്കുണ്ട്. താറാവിന്റേതുപോലുള്ള കാല്പാദങ്ങളിൽ നാലുവിരലുകൾ ഉണ്ടാകും. നടുവിരലിന് ഏതാണ്ട് 18 സെന്റിമീറ്ററാണ് നീളം. വെള്ളത്തിനുമുകളിലെ ചെടിപടർപ്പുകളിലും മറ്റും ഏറെനേരം ഉറച്ചുനിൽക്കാൻ ഈ വമ്പൻപാദങ്ങൾ ഷൂബില്ലുകളെ സഹായിക്കുന്നു. നിശ്ശബ്ദരെങ്കിലും ആശയവിനിയത്തിന് ചുണ്ടുകളാൽ ഘടഘടാരവം ഉയർത്തുന്നു. ചെറുതും വലുതുമായ മത്സ്യങ്ങളാണ് ഇഷ്ടഭക്ഷണം. മീനിനുപുറമെ തവളകൾ, പാമ്പുകൾ, ചെറുമുതലകൾ, മറ്റുജലപക്ഷികളുടെ കുഞ്ഞുങ്ങൾ, തുടങ്ങിയവയെയും ഇവ അകത്താക്കും. വെള്ളക്കെട്ടുകൾ നിറഞ്ഞതും ധാരാളം തീറ്റ ലഭിക്കുന്നതുമായ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇവ മാറി മാറി ഇവ താമസിക്കാറുണ്ട്. ഉഷ്ണമേഖലയുൾപ്പെട്ട കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കയിൽ സുഡാൻ മുതൽ സാംബിയ വരെയുള്ള വലിയ ചതുപ്പുനിലങ്ങളിൽ ഇത് താമസിക്കുന്നു.[2]

ഷൂബിൽ
ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം
കിങ്ഡം:
Animalia
Phylum:
Chordata
Class:
Aves
Order:
Pelecaniformes
Family:
Balaenicipitidae

Bonaparte, 1853
Genus:
Balaeniceps

Gould, 1850
Species:
B. rex
Binomial name
Balaeniceps rex
Gould, 1850
Shoebill range

ഏതാണ്ട് 50 വർഷമാണ് ഷൂബില്ലിന്റെ ശരാശരി ആയുസ്സ്. ആയുസ്സ് കൂടുതലാണെങ്കിലും ഇവ വംശനാശത്തിന്റെ വക്കിലാണ്. കാട്ടുതീ, വനനശീകരണം, കാലിവളർത്തൽ, വരൾച്ച തുടങ്ങി പലകാരണങ്ങളാൽ കാടുകളും ചതുപ്പുകളും നീർപ്രദേശങ്ങളൊക്കെ കുറഞ്ഞുവരുന്നതും അനധികൃതവേട്ടയാടലുമൊക്കെ ഇവയ്ക്ക് ഭീഷണിയാകുന്നു. ഇന്ന് ലോകത്തിൽ 5000 മുതൽ 8000 ഷൂബില്ലുകൾ മാത്രമേ അവശേഷിക്കുന്നുളളൂ എന്നാണ് കണക്ക്. മനുഷ്യനോട് വിധേയത്വം കാണിക്കുന്ന പക്ഷിയാണിത്. മറ്റുപക്ഷികളെ അപേക്ഷിച്ച് ഷൂബില്ലുകളുടെ വളർച്ച വളരെ സാവധാനത്തിലാണ്. ഏതാണ്ട് ഒന്നരമാസത്തിലധികം സമയമെടുത്താണ് ഇവ പറക്കാൻ തുടങ്ങുന്നത്. പറന്നുതുടങ്ങിയാലും ഒരു മാസക്കാലം മാതാപിതാക്കൾ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് ഭക്ഷണമെത്തിച്ചു കൊടുക്കാറുണ്ട്. പ്രത്യുൽപ്പാദനകാലം കഴിയുമ്പോഴേയ്ക്കും ഒരു കുഞ്ഞ് മാത്രമേ സാധാരണ അവശേഷിക്കാറുള്ളൂ.

ജൈവവർഗ്ഗീകരണശാസ്ത്രം തിരുത്തുക

 
ഷൂബില്ലിന്റെ ഏറ്റവും അടുത്ത ബന്ധു ഹാമർകോപ്പാണെന്ന് തന്മാത്രാ പഠനങ്ങൾ കണ്ടെത്തി.

പുരാതന ഈജിപ്തുകാരുടെയും അറബികളുടെയും ഇടയിൽ ഷൂബിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. എന്നാൽ 19-ാം നൂറ്റാണ്ടുവരെ വർഗ്ഗീകരണം നടന്നിരുന്നില്ല. കൊറ്റിയെപ്പോലെ കാണപ്പെടുന്നതുകൊണ്ട് ആദ്യം സികോണിഫോംസ് (Ciconiiformes) നിരയിൽ വർഗ്ഗീകരണം നടന്നുവെങ്കിലും പിന്നീട് ജനിതക അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഇതിനെ പെലിക്കണിഫോംസ് (Pelecaniformes) നിരയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി. സിബ്ലി-അൽക്വിസ്റ്റ് വർഗ്ഗീകരണം (Sibley-Ahlquist taxonomy) പ്രകാരം സികോണിഫോംസ് നിരയിൽ ഉൾപ്പെടുത്താനാവാത്തവിധം വസ്തുതകളുണ്ടെന്ന് തെളിഞ്ഞു. ആന്തരിക താരതമ്യ പഠനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഷൂബില്ലുകൾക്ക് പെലിക്കണുമായി സാമ്യമുണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി[3]. കോൺസ്റ്റാറ്റിൻ മിഖെയിലോവ് 1995-ൽ എഗ്ഗ് ഷെല്ലിന്റെ മാക്രോസ്കോപ്പിക്ക് അനലിസിസ് മുഖേന ഷൂബില്ലുകൾക്ക് കൂടുതൽ സാമ്യം പെലിക്കണിഫോംസ് നിരയോടാണെന്ന് തെളിഞ്ഞു. 2002-ൽ ഹാഗിയുടെ ജൈവരാസപ്രക്രിയയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഷൂബില്ലുകൾക്ക് കൊക്കുകളോട് സാമ്യമുണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി. സമീപകാലത്ത് നടത്തിയ ഡി.എൻ.എ (DNA) പഠനത്തിലൂടെ ഷൂബില്ലുകളുടെ സ്ഥാനം പെലിക്കണിഫോംസ് നിരയിലാണെന്ന് തെളിഞ്ഞു[4].

ഇതുവരെ, ഷൂബില്ലിന്റെ ബന്ധുക്കളിൽപ്പെടുന്ന ഫോസിൽ സംബന്ധമായ രണ്ട് വിവരണങ്ങൾ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്: ഈജിപ്തിലെ ആദ്യകാല ഒലിഗോസീനിൽ നിന്നുള്ള ഗോലിയാത്തിയയെയും അതേ രാജ്യത്തെ ആദ്യകാല മയോസീനിൽ നിന്നുള്ള പാലുഡാവിസിനെയും കുറിച്ചാണ് വിവരണം നൽകിയിട്ടുള്ളത്. ആഫ്രിക്കൻ ഫോസിൽ പക്ഷിയായ എറെമോപെസസും ഒരു ബന്ധുവായിരുന്നുവെന്ന് അഭിപ്രായമുണ്ട്, പക്ഷേ അതിനുള്ള തെളിവുകൾ സ്ഥിരീകരിച്ചിട്ടില്ല. എറിമോപെസസിനെക്കുറിച്ച് അറിയാവുന്നത്, അത് വളരെ വലുതും ഒരുപക്ഷേ പറക്കാത്തതുമായ പക്ഷിയായിരുന്നുവെന്നാണ്. സസ്യങ്ങളോ ഇരകളോ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ സഹായിക്കുന്ന അയവുള്ള പാദങ്ങളാണ് ഇവയ്ക്കുണ്ടായിരുന്നത്.

വിവരണം തിരുത്തുക

 
ഷൂബില്ലിന്റെ ശ്രദ്ധേയമായ കൊക്ക് അതിന്റെ ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന സവിശേഷതയാണ്.

110 മുതൽ 140 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (43 മുതൽ 55 ഇഞ്ച് വരെ) ഉയരമുള്ള പക്ഷിയാണ് ഷൂബിൽ. ചില മാതൃകകൾ 152 സെന്റിമീറ്റർ (60 ഇഞ്ച്) വരെ എത്തുന്നു. വാൽ മുതൽ കൊക്ക് വരെയുള്ള നീളം 100 മുതൽ 140 സെന്റിമീറ്റർ വരെയും (39 മുതൽ 55 ഇഞ്ച് വരെ) ചിറകുകൾ 230 മുതൽ 260 സെന്റിമീറ്റർ വരെയും (7 അടി 7 മുതൽ 8 അടി 6 ഇഞ്ച് വരെ) 4 മുതൽ 7 കിലോഗ്രാം വരെ (8.8 മുതൽ 15.4 പൗണ്ട് വരെ) ഭാരവും ഇവയ്ക്കുണ്ട്[5][6].4.9 കിലോഗ്രാം (11 പൗണ്ട്) ഭാരം വരുന്ന സാധാരണ പിടയെക്കാൾ വലുതാണ് 5.6 കിലോഗ്രാം (12 പൗണ്ട്) ശരാശരി ഭാരം വരുന്ന പൂവൻ.[7]ഈ ഇനത്തിന്റെ പ്രധാന സവിശേഷത അതിന്റെ ചാരനിറത്തിലുള്ള അടയാളങ്ങളുള്ള വൈക്കോൽ നിറമുള്ള കൂറ്റൻ ഗോളാകൃതിയിലുള്ള കൊക്ക് ആണ്. കൾമെൻ (culmen) (അല്ലെങ്കിൽ മുകളിലെ മാൻഡിബിളിന് മുകളിലുള്ള അളവ്) 18.8 മുതൽ 24 സെന്റിമീറ്റർ വരെയാണ് (7.4 മുതൽ 9.4 ഇഞ്ച് വരെ). പെലിക്കണുകൾക്കും വലിയ കൊറ്റികൾക്കും ശേഷം നിലവിലുള്ള പക്ഷികളിൽ ഏറ്റവും നീളമുള്ള കൊക്ക് ഉള്ള ഇവ കൊക്കിന്റെ വലിപ്പത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ മൂന്നാമത്തെ സ്ഥാനത്താണ്. മാത്രമല്ല കൊക്കിന്റെ ചുറ്റളവിൽ പ്രത്യേകിച്ചും കടുപ്പമുള്ളതും അസ്ഥികളുള്ളതുമായ കെരാറ്റിൻ ഭാഗവും കണക്കാക്കിയാൽ ഇവയ്ക്ക് പെലിക്കണുകളെ മറികടക്കാൻ കഴിയും.[7]മാൻഡിബിളുകളിലെ മൂർച്ചയുള്ള അരികുകൾ ഷൂബില്ലിന് ഇരയെ മുറിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. പെലിക്കണുകളിലേതുപോലെ, മുകളിലെ മാൻഡിബിൾ ശക്തമായി കീൽ ചെയ്ത് മൂർച്ചയുള്ള നഖത്തിൽ അവസാനിക്കുന്നു. ഇരുണ്ട നിറമുള്ള കാലുകൾക്ക് 21.7 മുതൽ 25.5 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (8.5 മുതൽ 10.0 ഇഞ്ച് വരെ) നീളമുണ്ട്. ഷൂബില്ലിന്റെ പാദങ്ങൾ വളരെ വലുതാണ്. നടുവിരലിന് 16.8 മുതൽ 18.5 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (6.6 മുതൽ 7.3 ഇഞ്ച് വരെ) നീളമുണ്ട്. ഇത് വേട്ടയാടലിനിടെ ജലസസ്യങ്ങളിൽ നിൽക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. നീളമുള്ള കാലുകളുള്ള മറ്റ് ജലപ്പക്ഷികളായ ഹെറോണുകളും ക്രൗഞ്ചം പോലുള്ള ജലപ്പക്ഷികളേക്കാൾ കഴുത്ത് താരതമ്യേന ചെറുതും കട്ടിയുള്ളതുമാണ്. 58.8 മുതൽ 78 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (23.1 മുതൽ 30.7 ഇഞ്ച് വരെ) നീളമുള്ള വിശാലമായ ചിറകുകൾ കുതിച്ചുയരുന്നതിന് നന്നായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നു.

 
The skull

പ്രായപൂർത്തിയായ പക്ഷികളുടെ തൂവലുകൾ നീല-ചാരനിറമാണ്. ചിറകുകളിലെ പറക്കാനുപയോഗിക്കുന്ന തൂവലുകൾ ഇരുണ്ട സ്ലാറ്റി-ഗ്രേ നിറമാണ്. ഇരുണ്ട ഷാഫ്റ്റുകളുള്ള നീളമേറിയ തൂവലുകൾ മാറിടത്ത് കാണപ്പെടുന്നു. പ്രായപൂർത്തിയാകാത്തതിനും സമാനമായ തൂവലുകൾ കാണപ്പെടുന്നു. പക്ഷേ തവിട്ട് നിറമുള്ള ഇരുണ്ട ചാരനിറമാണ്. [2] ആദ്യം ജനിക്കുമ്പോൾ തന്നെ ഷൂബില്ലുകൾക്ക് കൂടുതൽ മിതമായ വലിപ്പത്തിലുള്ള കൊക്ക് കാണപ്പെടുന്നു. തുടക്കത്തിൽ തിളങ്ങുന്ന-ചാരനിറമാണ്. കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് 23 ദിവസം പ്രായമാകുമ്പോൾ കൊക്ക് കൂടുതൽ ശ്രദ്ധേയമായ രീതിയിൽ വലിപ്പം വയ്ക്കുന്നു. 43 ദിവസം കൊണ്ട് നന്നായി വികസിക്കുന്നു. [7]

ഫ്ലൈറ്റ് പാറ്റേൺ തിരുത്തുക

കുതിച്ചുയർന്ന് പറക്കുന്നതിനിടയിൽ അതിന്റെ ചിറകുകൾ പരന്നുകിടക്കുന്നു. പെലിക്കൻ, ലെപ്റ്റോപ്റ്റിലോസ് ജനുസ്സിലെ കൊറ്റികൾ എന്നിവ പോലെ, ഷൂബിൽ കഴുത്ത് പിൻവലിച്ച് പറക്കുന്നു. ചിറകടിച്ചു പറക്കുന്ന ഇതിന്റെ ചിറകടിനിരക്ക്, മിനിറ്റിന് 150 ആണ്. ഷൂബില്ലുകൾ സാധാരണയായി 100 മുതൽ 500 മീറ്റർ വരെ ഉയരത്തിൽ (330 മുതൽ 1,640 അടി വരെ) പറക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. [7] ഷൂബില്ലിന്റെ ദൈർഘ്യമേറിയ പറക്കൽ അപൂർവമാണ്. മാത്രമല്ല അതിന്റെ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ ദൂരം 20 മീറ്റർ (66 അടി) ആണ്.

തിരിച്ചറിയൽ തിരുത്തുക

അടുത്ത ശ്രേണിയിൽ, അതിന്റെ തനതായ സവിശേഷതകളാൽ ഇതിനെ എളുപ്പത്തിൽ തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. പറക്കലിൽ, അതിന്റെ അസാധാരണമായ കൊക്ക് കാണാൻ കഴിയുന്നില്ലെങ്കിലും ഷൂബില്ലിന്റെ നിഴൽച്ചിത്രം ഒരു കൊറ്റി അല്ലെങ്കിൽ കോണ്ടറിനോട് സാമ്യമുള്ളതാണ്. എന്നാൽ അതിന്റെ തൂവലുകൾ അസാധാരണവും ഒരു പ്രത്യേക ഇടത്തരം നീല-ചാരനിറമാണ്. അതിന്റെ വാൽ അതിന്റെ ചിറകുകളുടെ അതേ നിറമാണ്. വ്യക്തമല്ലാത്ത കാഴ്ചയിലും, അതിന്റെ വലിപ്പവും ചിറകുകളും അതിന്റെ ആവാസവ്യവസ്ഥയിലെ മറ്റ് പക്ഷികളിൽ നിന്ന് വേർതിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും.

വിതരണവും ആവാസ വ്യവസ്ഥയും തിരുത്തുക

A shoebill at the Ueno Zoo, Tokyo, (video)

മധ്യ ഉഷ്ണമേഖലാ ആഫ്രിക്കയിലെ ശുദ്ധജല ചതുപ്പുനിലങ്ങളിൽ, സുഡാൻ, ദക്ഷിണ സുഡാൻ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്ന് കിഴക്കൻ കോംഗോ, റുവാണ്ട, ഉഗാണ്ട, പടിഞ്ഞാറൻ ടാൻസാനിയ, വടക്കൻ സാംബിയ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നാണ് ഷൂബിൽ വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നത്. പശ്ചിമ നൈൽ ഉപമേഖലയിലും ദക്ഷിണ സുഡാനിലും (പ്രത്യേകിച്ചും Sudd) ഈ ഇനം വളരെയധികം കാണപ്പെടുന്നു. ഉഗാണ്ടയിലെയും പടിഞ്ഞാറൻ ടാൻസാനിയയിലെയും തണ്ണീർത്തടങ്ങളിലും ഇത് പ്രബലമായി കാണപ്പെടുന്നു. കെനിയ, മധ്യ ആഫ്രിക്കൻ റിപ്പബ്ലിക്, വടക്കൻ കാമറൂൺ, തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറൻ എത്യോപ്യ, മലാവി എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഷൂബില്ലുകളെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ ഒറ്റപ്പെട്ട രേഖകൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഒകാവാംഗോ ബേസിൻ, ബോട്സ്വാന, അപ്പർ കോംഗോ നദി എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഇവ അലഞ്ഞുതിരിയുന്നതായി കാണാം. ഈ ഇനത്തിന്റെ വ്യാപനം പ്രധാനമായും പാപ്പിറസ്, ലംഗ് ഫിഷ് എന്നിവയുമായി ഒത്തുപോകുന്നതായി കാണുന്നു. ആവാസവ്യവസ്ഥയിലെ മാറ്റങ്ങൾ, ഭക്ഷണ ലഭ്യത, മനുഷ്യരുടെ ഉപദ്രവം എന്നിവ കാരണം പരിമിതമായ കാലാനുസൃതമായ ചലനങ്ങളുള്ള ഷൂബിൽ ദേശാടനരഹിതരാണ്.[8]

ആദ്യകാല ഹോളോസീൻ] കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഷൂബിൽ അക്കാലത്തെ സഹാറ മരുഭൂമിയെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന തണ്ണീർത്തടങ്ങളിൽ വടക്ക് ഭാഗത്ത് കാണപ്പെട്ടിരുന്നതായി കിഴക്കൻ അൾജീരിയയിലെ ഊഡ് ജെറാറ്റിൽ നിന്നുള്ള ശിലാചിത്രങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു. [9]

വിപുലമായ, ഇടതൂർന്ന ശുദ്ധജല ചതുപ്പുകളിലാണ് ഷൂബിൽ കാണപ്പെടുന്നത്. മിക്കവാറും സൈപ്രസ് പാപ്പിറസ് ഞാങ്ങണ ടൈഫ എന്നിവ കാണപ്പെടുന്ന എല്ലാ തണ്ണീർത്തടങ്ങളിലും ഇതിന്റെ സ്പീഷിസുകളെ ആകർഷിക്കുന്നു. ഇവയുടെ വിതരണം പ്രധാനമായും മധ്യ ആഫ്രിക്കയിലെ പാപ്പിറസിന്റെ വിതരണവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നതായി തോന്നുമെങ്കിലും, ഈ ഇനം ശുദ്ധമായ പാപ്പിറസ് ചതുപ്പുകൾ ഒഴിവാക്കുന്നതായി കാണപ്പെടുന്നു. മാത്രമല്ല പലപ്പോഴും സസ്യജാലങ്ങളുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു. അപൂർവ്വമായി, കൂടുതലും നെൽവയലുകളിലും വെള്ളപ്പൊക്കമുള്ള തോട്ടങ്ങളിലും ഈ ഇനം കാണപ്പെടുന്നു.[10]

സ്വഭാവവും പരിസ്ഥിതിശാസ്ത്രവും തിരുത്തുക

ഷൂബിൽ അതിന്റെ മന്ദഗതിയിലുള്ള ചലനങ്ങൾക്കും ദീർഘനേരം അനങ്ങാതിരിക്കാനുള്ള പ്രവണതയ്ക്കും പേരുകേട്ടതാണ്. ഇതിന്റെ ഫലമായി ഈ സ്പീഷീസിനെ "പ്രതിമ പോലെയാണ്" എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. മനുഷ്യരുടെ സാന്നിദ്ധ്യത്തിൽ അവ വളരെ സെൻസിറ്റീവ് ആണ്. മാത്രമല്ല ഇക്കാരണത്താൽ അവയുടെ കൂടുകൾ വരെ ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യാം. എന്നിരുന്നാലും, തീറ്റതേടുന്നതിനിടയിൽ, ഇടതൂർന്ന സസ്യങ്ങൾ അതിനും മനുഷ്യർക്കും ഇടയിൽ നിൽക്കുന്നുവെങ്കിൽ, ഈ നീർപ്പക്ഷിയെ മെരുക്കാൻ കഴിയും. മത്സ്യം ഇടയ്ക്കിടെ ശ്വസിക്കാനായി ജലോപരിതലത്തിലെത്തുന്നതിനാൽ ഓക്സിജൻ കുറവുള്ള ജലത്തിലേക്ക് ഷൂബിൽ ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു. അസാധാരണമായ ഈ പക്ഷിയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, ഷൂബിൽ പലപ്പോഴും പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്ന സസ്യജാലങ്ങളിൽ ഒരിടത്ത് നിൽക്കുകയും ചേക്കേറുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് ഒരു ജയന്റ് ജക്കാനയെപ്പോലെ കാണപ്പെടുന്നു, എന്നിരുന്നാലും സമാന വലിപ്പത്തിലുള്ളതും ഇടയ്ക്കിടെ അനുഭാവമുള്ളതുമായ ഗോലിയാത്ത് ഹെറോൺ (ആർഡിയ ഗോലിയാത്ത്) ജലസസ്യങ്ങളിൽ നിൽക്കുന്നതായും അറിയപ്പെടുന്നു. ഷൂബില്ലുകൾ സാധാരണയായി ചെളി നിറഞ്ഞ വെള്ളത്തിലാണ് ഭക്ഷണം തേടുന്നത്. ഏകാന്തത ഉള്ളതിനാൽ താരതമ്യേന ജനസാന്ദ്രതയുള്ള സ്ഥലത്ത് 20 മീറ്റർ (66 അടി) അല്ലെങ്കിൽ അതിൽ കൂടുതൽ അകലത്തിൽ തീറ്റ തേടുന്നു. ഈ ഇനം ഇരയെ ക്ഷമയോടെ, പതുങ്ങിയിരുന്ന് പതുക്കെ പിടിക്കുന്നു. വേട്ടയാടുന്ന സമയത്ത്, ഷൂബിൽ വളരെ സാവധാനത്തിൽ സഞ്ചരിക്കുകയും പതിവായി ചലനരഹിതമാവുകയും ചെയ്യുന്നു. മറ്റ് ചില വലിയ നീർപ്പക്ഷികളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഈ ഇനം പൂർണ്ണമായും കാഴ്ച ഉപയോഗിച്ചാണ് വേട്ടയാടുന്നത്. സ്പർശിക്കുന്ന വേട്ടയിൽ ഏർപ്പെടുന്നതായി അറിയില്ല. ഇരയെ കണ്ടെത്തുമ്പോൾ, അത് പെട്ടെന്നുള്ള ഒരാക്രമണം തുടങ്ങുന്നു. ആക്രമണത്തിന് ശേഷം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന സമയം 10 മിനിറ്റ് കവിയാം. ഏകദേശം 60% ആക്രമണങ്ങളിലും ഇരയെ ലഭിക്കുന്നു. ഹിപ്പോപ്പൊട്ടാമസിന്റെ പ്രവർത്തനം അശ്രദ്ധമായി ഷൂബില്ലിന് ഗുണം ചെയ്യുന്നു. നീർക്കുതിര ഇടയ്ക്കിടെ വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങുമ്പോൾ യാദൃച്ഛികമായി മത്സ്യം ജലോപരിതലത്തിലേക്ക് എത്താൻ കാരണമാകുന്നു.[7]

 
ടോക്കിയോയിലെ യുനോ മൃഗശാലയിൽ ഒരു ഷൂബിൽ നിൽക്കുന്നു.

ഷൂബില്ലുകൾ വലിയ തോതിൽ മത്സ്യഭുക്കാണ്. പക്ഷേ അവ തണ്ണീർത്തട കശേരുക്കളുടെ ഗണ്യമായ ശ്രേണിയിൽ പെടുന്നു. മാർബിൾഡ് ലംഗ് ഫിഷ് (Protopterus aethiopicus), സെനഗൽ ബിച്ചിർ (Polypterus senegalus), വിവിധ തിലാപ്പിയ സ്പീഷിസുകൾ, ക്യാറ്റ്ഫിഷ്, ക്ലാരിയാസ് ജനുസ്സിൽപ്പെടുന്നവ എന്നിവ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന ഇരകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. തവളകൾ, ജലപാമ്പുകൾ, നൈൽ മോണിറ്ററുകൾ (Varanus niloticus), കുഞ്ഞ് മുതലകൾ എന്നിവ ഈ ഇനം തിന്നുന്ന മറ്റ് ഇരകളാണ്. കൂടുതൽ അപൂർവ്വമായി, ആമകൾ, ഒച്ചുകൾ, എലി, ചെറിയ വാട്ടർഫൗൾ എന്നിവ കഴിച്ചതായും രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. മൂർച്ചയുള്ള അഗ്രമുള്ള കൊക്ക്, കൂറ്റൻ കൊക്ക്, വിശാലമായ വായ എന്നിവ കണക്കിലെടുത്ത്, ഷൂബില്ലിന് വലിയ ഇരയെ വേട്ടയാടാൻ കഴിയുന്നു. ഈ ഇനം കഴിക്കുന്ന മത്സ്യം സാധാരണയായി 15 മുതൽ 50 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (5.9 മുതൽ 19.7 ഇഞ്ച് വരെ) നീളവും 500 ഗ്രാം (1.1 പൗണ്ട്) ഭാരവുമാണ്. എന്നിരുന്നാലും 1 മീറ്റർ (3.3 അടി) വരെയുള്ള ലംഗ്ഫിഷ് ആക്രമിക്കപ്പെടുന്നു. ഇരകളായ പാമ്പുകൾക്ക് സാധാരണയായി 50 മുതൽ 60 സെന്റിമീറ്റർ വരെ (20 മുതൽ 24 ഇഞ്ച് വരെ) നീളമുണ്ട്. സാംബിയയിലെ ബാങ്‌വേലു ചതുപ്പുനിലങ്ങളിൽ, മാതാപിതാക്കൾ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് നൽകുന്ന പ്രധാന ഇരകൾ ക്യാറ്റ്ഫിഷ് ക്ലാരിയാസ് ഗാരിപിനസ് [11] (syn. C. mossambicus), ജല പാമ്പുകൾ എന്നിവയായിരുന്നു. ഉഗാണ്ടയിൽ ലംഗ്ഫിഷും ക്യാറ്റ്ഫിഷും പ്രധാനമായും കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് നൽകി. [7] വലിയ കൊക്ക് ഉപയോഗിച്ച് ചിലപ്പോൾ കുളത്തിന്റെ അടിഭാഗത്തെ ചെളിയിൽ കുഴിച്ച് അവയുടെ മാളങ്ങളിൽ നിന്ന് ഉഷ്ണകാലം മുഴുവൻ നീണ്ടുനില്ക്കുന്ന ഉറക്കത്തിലേർപ്പെടുന്ന ലംഗ്ഫിഷിനെ പിടിച്ചെടുക്കുന്നു.

പ്രജനനം തിരുത്തുക

 
ചെക്ക് റിപ്പബ്ലിക്കിലെ പ്രാഗ് മൃഗശാലയിൽ ഇരിക്കുന്ന ഷൂബിൽ.

ഷൂബില്ലുകളുടെ ഏകാന്ത സ്വഭാവം അവയുടെ പ്രജനനരീതിയിലേക്ക് വ്യാപിക്കുന്നു. സാധാരണയായി കോളനികളിൽ കൂടുണ്ടാക്കുന്ന ഹെറോണുകൾ, നീർക്കാക്കകൾ, പെലിക്കൻ, കൊറ്റികൾ എന്നിവയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി ഒരു ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിന് മൂന്ന് കൂടുകൾ ആണ് ഉണ്ടാക്കുന്നത്. ബ്രീഡിംഗ് ജോഡി ഷൂബില്ലുകൾ 2 to 4 km2 (0.77 to 1.54 sq mi) (0.77 മുതൽ 1.54 ചതുരശ്ര മൈൽ വരെ) പ്രദേശത്തെ ശക്തമായി പ്രതിരോധിക്കുന്നു. പരമാവധി വടക്ക്, തെക്ക് ഭാഗങ്ങളിൽ, മഴ അവസാനിച്ച ഉടൻ തന്നെ കൂടുണ്ടാക്കൽ ആരംഭിക്കുന്നു. കൂടുതൽ മധ്യപ്രദേശങ്ങളുടെ പരിധിയിൽ അടുത്ത ആർദ്ര സീസണിന്റെ തുടക്കത്തിൽ കുഞ്ഞുങ്ങളെ വിരിയിക്കാൻ നനഞ്ഞ സീസണിന്റെ അവസാനത്തിൽ ഇത് കൂടുണ്ടാക്കുന്നു. ഏകദേശം 3 മീറ്റർ (9.8 അടി) വിസ്തീർണ്ണം വൃത്തിയാക്കിയ ശേഷം മാതാപിതാക്കൾ രണ്ട് പേരും വെള്ളത്തിൽ പൊങ്ങിക്കിടക്കുന്ന പ്ലാറ്റ്ഫോമിൽ കൂടു പണിയുന്നതിൽ ഏർപ്പെടുന്നു. വലിയതും പരന്നതുമായ നെസ്റ്റിംഗ് പ്ലാറ്റ്ഫോം പലപ്പോഴും ഭാഗികമായി വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങുകയും 3 മീറ്റർ (9.8 അടി) ആഴത്തിൽ ആകുകയും ചെയ്യും. കൂടു 1 മുതൽ 1.7 മീറ്റർ വരെ (3.3 മുതൽ 5.6 അടി വരെ) വീതിയുള്ളതാണ്. നെസ്റ്റും പ്ലാറ്റ്ഫോമും ജലസസ്യങ്ങളാൽ നിർമ്മിച്ചതാണ്. സാംബിയയിൽ അങ്ങനെയല്ലെങ്കിലും സുഡാനിൽ ഒരു മുതിർന്ന പൂവന്റെ ഭാരം താങ്ങാൻ കൂടുകൾക്ക് കഴിയുന്നു. ഒന്ന് മുതൽ മൂന്ന് വരെ വെളുത്ത മുട്ടകൾ ഇടുന്നു. ഈ മുട്ടകൾ 80 മുതൽ 90 മില്ലീമീറ്റർ വരെയും (3.1 മുതൽ 3.5 ഇഞ്ച് വരെ) 56 മുതൽ 61 മില്ലീമീറ്റർ വരെയും (2.2 മുതൽ 2.4 ഇഞ്ച് വരെ) വലിപ്പവും 164 ഗ്രാം (5.8 z ൺസ്) വരെ ഭാരം കാണുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇൻകുബേഷൻ ഏകദേശം 30 ദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കും. പിട കുറച്ചുകൂടി ശ്രദ്ധാലുക്കളാണെങ്കിലും മാതാപിതാക്കൾ‌ രണ്ടു പേരും കുഞ്ഞുങ്ങളെ സജീവമായി വളർത്തുന്നു. ഭക്ഷണസാധനങ്ങൾ ഗല്ലറ്റിൽ നിന്ന് നേരെ കുഞ്ഞുങ്ങളുടെ കൊക്കിലേക്ക് കൊടുക്കുന്നു. ഷൂബില്ലുകൾ ഒന്നിൽ കൂടുതൽ കുഞ്ഞുങ്ങളെ അപൂർവ്വമായി വളർത്തുന്നു. പക്ഷേ കൂടുതൽ വിരിയിക്കുന്നു. മൂത്ത കുഞ്ഞു മരിക്കുകയോ ദുർബലമാവുകയോ ചെയ്താൽ ഇളയ കുഞ്ഞുങ്ങൾ ഒടുവിൽ മരിക്കുകയും "back-ups" ആയി കണക്കാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. 105 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് പറക്കാൻ കഴിയുന്നു. 112 ദിവസം കഴിയുമ്പോൾ ഇളം പക്ഷികൾ നന്നായി പറക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അപ്പോഴും ഇതിന് ശേഷവും ഒരു മാസമോ അതിൽ കൂടുതലോ കുഞ്ഞുങ്ങൾക്ക് ഭക്ഷണം നൽകുന്നു. പൂർണ്ണമായും ലൈംഗിക പക്വത പ്രാപിക്കുന്നതിന് മൂന്ന് വർഷം വരെ ഷൂബില്ലുകൾ എടുക്കുന്നു.[7]

ശബ്ദം തിരുത്തുക

ഷൂബിൽ സാധാരണയായി നിശ്ശബ്ദമാണ്. പക്ഷേ അവ നെസ്റ്റിൽ ബിൽ-ക്ലാറ്ററിംഗ് ഡിസ്പ്ലേകൾ നടത്തുന്നു. [2]ഈ ഡിസ്പ്ലേകളിൽ ഏർപ്പെടുമ്പോൾ, മുതിർന്ന പക്ഷികൾ പശുവിനെപ്പോലെയുള്ള ഒരു മൂ ശബ്ദവും ഉയർന്ന പിച്ചുള്ള കഠോരശബ്ദവും ഉച്ചരിക്കുന്നതായി ശ്രദ്ധയിൽ പെട്ടിട്ടുണ്ട്. പറക്ക മുറ്റാത്ത പക്ഷികളും മുതിർന്നവരും ആശയവിനിമയത്തിനുള്ള മാർഗ്ഗമായി നെസ്റ്റിംഗ് സീസണിൽ ബിൽ-ക്ലാറ്ററിംഗിൽ ഏർപ്പെടുന്നു. കുഞ്ഞുങ്ങൾ ഭക്ഷണത്തിനായി യാചിക്കുമ്പോൾ, അവ ബീഭത്സമായി മനുഷ്യരുടെ ഏമ്പക്കം പോലെയുള്ള ശബ്ദത്തോടെ വിളിക്കുന്നു. ഒരു കേസിൽ, പ്രത്യക്ഷത്തിൽ അടുത്തുള്ള മാറാബൂ സ്റ്റോർക്കിന്റെ (Leptoptilos crumeniferus) ആക്രമണത്തിന്റെ അടയാളമായി പറക്കുന്ന മുതിർന്ന പക്ഷി തൊണ്ടയടച്ച തവളക്കരച്ചിൽ ഉച്ചരിക്കുന്നതായി കേട്ടു.[7]

നിലയും സംരക്ഷണവും തിരുത്തുക

ജനസംഖ്യ 5,000 മുതൽ 8,000 വരെ ആണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇതിൽ ഭൂരിഭാഗവും തെക്കൻ സുഡാൻ, ഉഗാണ്ട, കിഴക്കൻ ഡെമോക്രാറ്റിക് റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് കോംഗോ, സാംബിയ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ചതുപ്പുനിലങ്ങളിലാണ് താമസിക്കുന്നത്. [12] ടാൻസാനിയയിലെ മലഗരാസി തണ്ണീർത്തടങ്ങളിലും ജീവനക്ഷമമായ ഒരു ജനസംഖ്യ കാണപ്പെടുന്നു. [13] ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നാശം, വേട്ടയാടൽ എന്നിവയാണ് പ്രധാന ഭീഷണികൾ.

മനുഷ്യരുമായുള്ള ബന്ധം തിരുത്തുക

പക്ഷി നിരീക്ഷകർ ആഫ്രിക്കയിലെ ഏറ്റവും ആകർഷകത്വമുള്ള അഞ്ച് പക്ഷികളിൽ ഒന്നായി ഈ ഇനം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[14]

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. ↑ BirdLife International (2012). "Balaeniceps rex". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. Retrieved 26 November 2013. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameters: |last-author-amp= and |authors= (help); Invalid |ref=harv (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 del Hoyo, J. Elliott, A. & Sargatal, J. (editors). (1992) Handbook of the Birds of the World. Volume 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions. ISBN 84-87334-10-5
  3. ↑ Mayr, Gerald (2003). "The phylogenetic affinities of the Shoebill (Balaeniceps rex)" (PDF). Journal für Ornithologie. doi:10.1046/j.1439-0361.2003.03002.x.
  4. ↑ Hackett, SJ; Kimball, RT; Reddy, S; Bowie, RC; Braun, EL; Braun, MJ; Chojnowski, JL; Cox, WA; Han, KL; et al. (2008). "A phylogenomic study of birds reveals their evolutionary history" (PDF). Science. 320 (5884): 1763–8. doi:10.1126/science.1157704. PMID 18583609. Archived from the original (PDF) on 2013-08-19. Retrieved 2017-12-18.
  5. ↑ Balaeniceps rex Archived 2011-07-19 at the Wayback Machine.. Fsbio-hannover.de. Retrieved on 2012-08-21.
  6. ↑ Stevenson, Terry and Fanshawe, John (2001). Field Guide to the Birds of East Africa: Kenya, Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi. Elsevier Science, ISBN 978-0856610790
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 Hancock, James (James A.) (1992). Storks, ibises and spoonbills of the world. Kushlan, James A. (James Anthony), 1947-, Kahl, M. Philip, 1934-2012., Harris, Alan, 1957-, Quinn, David, 1959-, Brehm Foundation. London: Academic Press/Harcourt Brace Jovanovich, Publishers. ISBN 0-12-322730-5. OCLC 26933579.
  8. ↑ Hancock & Kushan, Storks, Ibises and Spoonbills of the World. Princeton University Press (1992), ISBN 978-0-12-322730-0.
  9. ↑ Oeschger, E. (2004). "Sahara - Algeria - Rock Art in Oued Derat and the Tefedest Region" (PDF). Adoranten (in English). 2004: 5–19.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. ↑ Hancock, James (James A.) (1992). Storks, ibises and spoonbills of the world. Kushlan, James A. (James Anthony), 1947-, Kahl, M. Philip, 1934-2012., Harris, Alan, 1957-, Quinn, David, 1959-, Brehm Foundation. London: Academic Press/Harcourt Brace Jovanovich, Publishers. ISBN 0-12-322730-5. OCLC 26933579.
  11. ↑ Tomita, Julie (2014). "Challenges and successes in the propagation of the Shoebill Balaeniceps rex: with detailed observations from Tampa's Lowry Park Zoo, Florida". International Zoo Yearbook. 48 (1): 69–82. doi:10.1111/izy.12038.
  12. ↑ Williams, J.G; Arlott, N (1980). A Gield Guide to the Birds of East Africa. Collins. ISBN 978-0-00-219179-1.
  13. ↑ John, Jasson; Nahonyo, Cuthbert; Lee, Woo; Msuya, Charles (March 2013). "Observations on nesting of shoebill Balaeniceps rex and wattled crane Bugeranus carunculatus in Malagarasi wetlands, western Tanzania". African Journal of Ecology. 51 (1): 184–187. doi:10.1111/aje.12023.
  14. ↑ Matthiessen, Peter (1991). African Silences. New York: Random House. p. 56. ISBN 978-0-679-40021-9.

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക് തിരുത്തുക

Muir, Allan; King, C.E. (January 2013). "Management and husbandry guidelines for Shoebills Balaeniceps rex in captivity". International Zoo Yearbook. 47 (1): 181–189. doi:10.1111/j.1748-1090.2012.00186.x. Guillet, A (1978). "Distribution and Conservation of the Shoebill (Balaeniceps Rex) in the Southern Sudan". Biological Conservation. 13 (1): 39–50. doi:10.1016/0006-3207(78)90017-4.

Tomita, Julie. "Challenges and successes in the propagation of the Shoebill Balaeniceps rex: with detailed observations from Tampa's Lowry Park Zoo, Florida". International Zoo Yearbook. 132 (1): 69–82. doi:10.1111/izy.12038.

"B. rex" redirects here. For the dinosaur, see B-rex.

John, Jasson; Nahonyo, Cuthbert; Lee, Woo; Msuya, Charles (March 2013). "Observations on nesting of shoebill Balaeniceps rex and wattled crane Bugeranus carunculatus in Malagarasi wetlands, western Tanzania". African Journal of Ecology. 51 (1): 184–187. doi:10.1111/aje.12023.

പുറം കണ്ണി തിരുത്തുക

 
Wikimedia Commons has media related to Balaeniceps rex.
 
വിക്കിസ്പീഷിസിൽ Balaeniceps rex എന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ ലഭ്യമാണ്.
 
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഷൂബിൽ&oldid=3948977" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്