വിക്കിപീഡിയ

ഗ്ലാക്സോസ്മിത്ത്ക്ലൈൻ

ഇംഗ്ലണ്ടിലെ ലണ്ടൻ ആസ്ഥാനമായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് ബഹുരാഷ്ട്ര ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയാണ് ഗ്ലാക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ പി‌എൽ‌സി (ജി‌എസ്‌കെ).[3] ഗ്ലാക്സോ വെൽകം, സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചം എന്നിവയുടെ ലയനത്തിലൂടെ 2000 ൽ സ്ഥാപിതമായ ജി‌എസ്‌കെ, ഫോബ്‌സ് കണക്ക് പ്രകാരം, ഫൈസർ, നൊവാർട്ടിസ്, റോച്ചെ, സനോഫി, മെർക്ക് ആൻഡ് കമ്പനി എന്നിവയ്ക്ക് ശേഷം 2019 ലെ ലോകത്തെ ആറാമത്തെ വലിയ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയാണ്.[n 1][4] ജി.എസ്.കെ. ചൈന റിസോഴ്സസ്, ജോൺസൺ & ജോൺസൺ, റോച്ചെ, സിനോഫാം, ഫൈസർ, നൊവാർട്ടിസ്, ബെയർ, മെർക്ക്, സനോഫി എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള മറ്റ് ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനികളെ പിന്നിലാക്കി 2019 ലെ ഫോർച്യൂൺ 500 ലെ പത്താമത്തെ വലിയ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയാണ് ജിഎസ്കെ.[5]

GlaxoSmithKline plc
Public limited company
Traded asഎൽ.എസ്.ഇ: GSK
NYSE: GSK
FTSE 100 Component
വ്യവസായംPharmaceutical
Biotechnology
Consumer goods
മുൻഗാമി
  • Glaxo Wellcome
  • SmithKline Beecham
സ്ഥാപിതംഡിസംബർ 2000; 24 വർഷങ്ങൾ മുമ്പ് (2000-12)
ആസ്ഥാനംLondon, England, UK
സേവന മേഖല(കൾ)Worldwide
പ്രധാന വ്യക്തി
Jonathan Symonds (Chairperson)
Emma Walmsley (CEO)
ഉത്പന്നങ്ങൾPharmaceuticals, vaccines, oral healthcare, nutritional products, over-the-counter medicines
വരുമാനംIncrease GB£34.099 billion[1] (2020)
Increase GB£7.783 billion[1] (2020)
Increase GB£5.749 billion[1] (2020)
മൊത്ത ആസ്തികൾIncrease GB£80.431 billion[1] (2020)
Total equityIncrease GB£20.808 billion[1] (2020)
ജീവനക്കാരുടെ എണ്ണം
99,000 (2021)[2]
അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങൾ
വെബ്സൈറ്റ്www.gsk.com വിക്കിഡാറ്റയിൽ തിരുത്തുക

ലണ്ടൻ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ കമ്പനിക്ക് പ്രാഥമിക ലിസ്റ്റിംഗ് ഉണ്ട്, കൂടാതെ ഇത് എഫ് ടി എസ് ഇ 100 സൂചികയുടെ ഒരു ഘടകവുമാണ്. 2016 ആഗസ്റ്റിലെ കണക്കനുസരിച്ച് കമ്പനിയുടെ വിപണി മൂലധനം 81 ബില്യൺ പൌണ്ട് (ഏകദേശം 107 ബില്ല്യൺ യുഎസ് ഡോളർ) ആയിരുന്നു. ലണ്ടൻ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിലെ നാലാമത്തെ വലിയ വിപണി മൂലധനമാണ് ഇത്.[6] ഇതിന് ന്യൂയോർക്ക് സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ ഒരു സെക്കന്ററി ലിസ്റ്റിംഗ് ഉണ്ട്.

കമ്പനി വികസിപ്പിച്ച ആദ്യത്തെ മലേറിയ വാക്സിൻ ആർ‌ടി‌എസ്,എസ് ചെലവിന് അഞ്ച് ശതമാനം മുകളിൽ ലഭ്യമാക്കുമെന്ന് 2014 ൽ അറിയിച്ചു.[7] ജി‌എസ്‌കെയിൽ‌ വികസിപ്പിച്ച ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളിൽ‌ ലോകാരോഗ്യസംഘടനയുടെ അടിസ്ഥാന മരുന്നുകളുടെ മാതൃകാ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെട്ടിട്ടിള്ള അമോക്സിലിൻ, മെർകാപ്റ്റോപുരിൻ, പിരിമെത്താമൈൻ, സിഡോവുഡിൻ എന്നിവയുണ്ട്.[8]

അംഗീകാരമില്ലാത്ത മരുന്നുകളുടെ പ്രമോഷൻ‌, സുരക്ഷാ ഡാറ്റ റിപ്പോർ‌ട്ട് ചെയ്യാതിരിക്കൽ, യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിലെ ഫിസിഷ്യൻ‌മാർ‌ക്ക് കൈക്കൂലി കൊടുക്കൽ എന്നീ ആരോപണങ്ങളിൽ 2012 ൽ ജി‌എസ്‌കെ കുറ്റം സമ്മതിക്കുകയും 3 ബില്ല്യൺ യുഎസ് ഡോളർ സെറ്റിൽമെന്റ് നൽകാമെന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. ആ രാജ്യത്തെ ഇതുവരെയുള്ള ഏറ്റവും വലിയ ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ തട്ടിപ്പ് കേസും ഒരു മരുന്ന് കമ്പനിയുടെ ഏറ്റവും വലിയ സെറ്റിൽമെന്റും ആയിരുന്നു അത്.[9]

ചരിത്രം

തിരുത്തുക

ഗ്ലാക്സോ വെൽക്കം

തിരുത്തുക
 
 
1918 ൽ ന്യൂസിലാന്റിലെ ബണ്ണിത്തോർപ്പിൽ നിർമ്മിച്ച ഗ്ലാക്സോ ഫാക്ടറി. ഗ്ലാക്സോ ലബോറട്ടറീസ് ചിഹ്നം ഇപ്പൊഴും കാണാം

ലണ്ടൻ കാരനായ ജോസഫ് എഡ്വേർഡ് നാഥൻ 1873 ൽ ന്യൂസിലാന്റിലെ വെല്ലിംഗ്ടണിൽ ഒരു പൊതു വ്യാപാര കമ്പനിയായി ജോസഫ് നാഥൻ ആന്റ് കമ്പനി സ്ഥാപിച്ചു.[10] 1904-ൽ, ബണ്ണിത്തോർപ്പിനടുത്തുള്ള ക്ഷീരകർഷകരിൽ ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്ന അധിക പാലിൽ നിന്ന് കുട്ടികൾക്കുള്ള ഉണക്കിയ പാലുൽപ്പന്നം ഉത്പാദിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഉൽപ്പന്നം ആദ്യം ഡിഫിയൻസ് എന്നും പിന്നീട് ഗ്ലാക്സോ (ലാക്ടോയിൽ നിന്ന്) എന്നും അറിയപ്പെട്ടു.[11][12]:306[13] ഇപ്പോൾ ബണ്ണിത്തോർപ്പിലെ പ്രധാന തെരുവിലെ ഒരു കാർ റിപ്പയർ ഷോപ്പ് ആയ ആ കെട്ടിടത്തിൽ ഗ്ലാക്സൊ ലബോറട്ടറീസ് ചിഹ്നം ഇപ്പോഴും കാണാം. 1924 ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ കമ്പനിയുടെ ആദ്യത്തെ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ ഉൽപ്പന്നം വിറ്റാമിൻ ഡി ആയിരുന്നു.[12]:306

ഗ്ലാക്സോ ലബോറട്ടറീസ് 1935 ൽ ലണ്ടനരൽ ഒരു പ്രത്യേക അനുബന്ധ കമ്പനിയായി ആരംഭിച്ചു.[14] ജോസഫ് നാഥന്റെ ഓഹരി ഉടമകൾ 1947 ൽ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഘടന പുനസംഘടിപ്പിച്ചു, ഗ്ലാക്സോയെ പേരന്റാക്കി[15] ലണ്ടൻ സ്റ്റോക്ക് എക്സ്ചേഞ്ചിൽ ഒരു ലിസ്റ്റിംഗ് നേടി. [16] ഗ്ലാക്സോ 1958 ൽ അല്ലെൻ & ഹാൻബറിസിനെ സ്വന്തമാക്കി. ഗ്ലാക്സോ, അല്ലെൻ & ഹാൻബറിസിനെ സ്വന്തമാക്കി ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം സ്കോട്ടിഷ് ഫാർമക്കോളജിസ്റ്റ് ഡേവിഡ് ജാക്കിനെ അലൻ & ഹാൻബറിസിന്റെ ഗവേഷകനായി നിയമിച്ചു; 1987 വരെ അദ്ദേഹം കമ്പനിയുടെ ഗവേഷണ-വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം നൽകി.[12]:306 1978 ൽ ഗ്ലാക്സോ മേയർ ലബോറട്ടറീസ് വാങ്ങിയതിനുശേഷം, യുഎസ് വിപണിയിൽ ഇത് ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കാൻ തുടങ്ങി. 1983-ൽ അമേരിക്കൻ ശാഖ ഗ്ലാക്സോ ഇൻ‌കോർ‌ട്ട് നോർത്ത് കരോലിനയിലെ റിസർച്ച് ട്രയാംഗിൾ പാർക്ക് (യു‌എസ് ആസ്ഥാനം / ഗവേഷണം), സെബുലോൺ (യു‌എസ് നിർമ്മാണം) എന്നിവയിലേക്ക് മാറി.[13]

അമേരിക്കൻ ഫാർമസിസ്റ്റുകളായ ഹെൻറി വെൽകം, സിലാസ് ബറോസ് എന്നിവർ ചേർന്ന് 1880 ൽ ലണ്ടനിൽ ബറോസ് വെൽക്കം & കമ്പനി സ്ഥാപിച്ചു. വെൽക്കം ട്രോപ്പിക്കൽ റിസർച്ച് ലബോറട്ടറീസ് 1902 ൽ ആരംഭിച്ചു. 1920 കളിൽ ബറോസ് വെൽകം ന്യൂയോർക്കിലെ ടക്കാഹോയിൽ തുടങ്ങിയ ഉത്പാദന -ഗവേഷണ സൌകര്യങ്ങൾ[17]:18[18] [19] 1971 ൽ നോർത്ത് കരോലിനയിലെ റിസർച്ച് ട്രയാംഗിൾ പാർക്കിലേക്ക് മാറുന്നതുവരെ പ്രവർത്തിച്ചു.[20][21] നോബൽ സമ്മാനം നേടിയ ശാസ്ത്രജ്ഞർ ജെർട്രൂഡ് ബി എലിയോൺ, ജോർജ് എച്ച് ഹിച്ചിങ്സ് എന്നിവർ അവിടെ ജോലി ചെയ്യുകയും മെർകാപ്റ്റോപ്യൂരിൻ പോലുള്ള മരുന്നുകൾ കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു.[22] മൃഗങ്ങളുടെ ആരോഗ്യത്തിൽ കൂടുതൽ സജീവമാകുന്നതിനായി 1959 ൽ വെൽകം ഫൌണ്ടേഷൻ കൂപ്പർ, മക്ഡൊഗാൾ, റോബർട്ട്സൺ inc എന്നിവ വാങ്ങി.[13]

ഗ്ലാക്സോയും വെൽകോമും 1995-ൽ ലയിച്ച് ഗ്ലാക്സോ വെൽക്കം പി.എൽ.സി രൂപീകരിച്ചു.[23][12] ഗ്ലാക്സോ വെൽകം ആ വർഷം ഗവേഷണ-വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾ പുനഃസംഘടിപ്പിച്ച് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള 10,000 തൊഴിലവസരങ്ങൾ വെട്ടിക്കുറച്ചു, ഒപ്പം ബെക്കൻഹാമിലെ ഗവേഷണ-വികസന സൗകര്യം അടച്ച് ഹെർട്ട്‌ഫോർഡ്ഷയറിലെ സ്റ്റീവനേജിൽ ഒരു ഗവേഷണ കേന്ദ്രം ആരംഭിച്ചു.[24][25][26] ആ വർഷം, ഗ്ലാക്സോ വെൽകം, കോമ്പിനേറ്റോറിയൽ കെമിസ്ട്രി മേഖലയിലെ പ്രധാന കമ്പനികളിൽ ഒന്നായ കാലിഫോർണിയ ആസ്ഥാനമായുള്ള അഫിമാക്സിനെ സ്വന്തമാക്കി.[27]

1999 ആയപ്പോഴേക്കും ഗ്ലാക്സോ വെൽകം ഏകദേശം 4 ശതമാനം ആഗോള വിപണി വിഹിതത്തോടെ ലോകത്തെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയായി മാറി (നോവാർട്ടിസിനും മെർക്കിനും പിന്നിൽ).[28] ഇമിഗ്രാൻ (മൈഗ്രെയ്ൻ ചികിത്സയ്ക്കായി), സാൽബുട്ടമോൾ (വെന്റോലിൻ) (ആസ്ത്മ ചികിത്സയ്ക്കായി), സോവിറാക്സ് (കോൾഡ്‌സോർ ചികിത്സയ്ക്കായി), റെട്രോവിർ, എപിവിർ (എയ്ഡ്‌സ് ചികിത്സയ്ക്കായി) എന്നിവ അവരുടെ ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. 1999 ൽ, ആസ്ത്മ, എച്ച്ഐവി / എയ്ഡ്സ് ചികിത്സയ്ക്കായുള്ള ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മരുന്ന് നിർമ്മാതാക്കളായിരുന്നു കമ്പനി.[29] കമ്പനി യുകെയിൽ 13,400 പേർ ഉൾപ്പെടെ 59,000 പേർക്ക് തൊഴിൽ നൽകി. ലോകത്ത് 76 ഓപ്പറേറ്റിംഗ് കമ്പനികളും 50 ഉൽ‌പാദന സൌകര്യങ്ങളുമുണ്ട്. ലോകത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച 50 ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കലുകളിൽ അവരുടെ ഏഴ് ഉൽപ്പന്നങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഹെർട്ട്‌ഫോർഡ്ഷയർ, കെന്റ്, ലണ്ടൻ, വെറോണ (ഇറ്റലി) എന്നിവിടങ്ങളിൽ കമ്പനിക്ക് ഗവേഷണ-വികസന സൗകര്യങ്ങളും സ്കോട്ട്‌ലൻഡിലും ഇംഗ്ലണ്ടിന്റെ വടക്ക് ഭാഗത്തും നിർമ്മാണശാലകളും ഉണ്ടായിരുന്നു. യുഎസിലും ജപ്പാനിലും ഗവേഷണ-വികസന കേന്ദ്രങ്ങളും യുഎസ്, യൂറോപ്പ്, ഫാർ ഈസ്റ്റ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഉൽപാദന സൗകര്യങ്ങളും ഇതിനുണ്ടായിരുന്നു.[30]

സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചം

തിരുത്തുക
 
1877 ൽ നിർമ്മിച്ച ബീച്ചത്തിന്റെ ക്ലോക്ക് ടവർ

1848-ൽ തോമസ് ബീച്ചം ഇംഗ്ലണ്ടിൽ ബീച്ചം പിൽസ് ആരംഭിച്ചതിലൂടെ, ബീച്ചം ഗ്രൂപ്പിന് ജന്മം നൽകി. 1859 ൽ ബീച്ചം ലങ്കാഷെയറിലെ സെന്റ് ഹെലൻസിൽ ആദ്യത്തെ ഫാക്ടറി തുറന്നു. 1960 കളോടെ ബീച്ചം ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ്, ഉപഭോക്തൃ ഉൽ‌പ്പന്നങ്ങളായ മക്ലീൻസ് ടൂത്ത് പേസ്റ്റ്, ലൂക്കോസാഡ്, സിന്തറ്റിക് പെൻസിലിൻ ഗവേഷണം എന്നിവയിൽ വ്യാപൃതമായി.[13][31]

ജോൺ കെ. സ്മിത്ത് 1830 ൽ ഫിലാഡൽഫിയയിൽ തന്റെ ആദ്യത്തെ ഫാർമസി ആരംഭിച്ചു. 1865-ൽ മഹ്‌ലോൺ ക്ലൈൻ ബിസിനസ്സിൽ ചേർന്നു, ഇത് 10 വർഷത്തിന് ശേഷം സ്മിത്ത്, ക്ലൈൻ & കോ ആയി മാറി. 1891-ൽ ഇത് ഫ്രഞ്ച്, റിച്ചാർഡ് ആൻഡ് കമ്പനി എന്നിവയുമായി ലയിച്ചു, 1929-ൽ അതിന്റെ പേര് സ്മിത്ത് ക്ലൈൻ & ഫ്രഞ്ച് ലബോറട്ടറീസ് എന്ന് മാറ്റി. വർഷങ്ങൾക്കുശേഷം അവർ വാക്സിനുകളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിനായി മൃഗങ്ങളുടെ ആരോഗ്യത്തെക്കുറിച്ച് ഗവേഷണം നടത്തുന്ന നോർഡൻ ലബോറട്ടറീസ്, ബെൽജിയത്തിലെ റീചെർചെ എറ്റ് ഇൻഡസ്ട്രി തെറാപ്പ്യൂട്ടിക്സ് എന്നിവ വാങ്ങി. 1969 ൽ കാനഡയിലും അമേരിക്കയിലും ഏഴ് ലബോറട്ടറികൾ വാങ്ങി കമ്പനി ആഗോളതലത്തിൽ വികസിക്കാൻ തുടങ്ങി. 1982 ൽ അവർ കണ്ണ്, ത്വക്ക് സംരക്ഷണ ഉൽ‌പന്നങ്ങളുടെ നിർമ്മാതാക്കളായ അലർ‌ഗാനെ വാങ്ങി.[13]

സ്മിത്ത് ക്ലൈൻ ആൻഡ് ഫ്രഞ്ച് 1982 ൽ ബെക്ക്മാൻ ഇങ്കുമായി ലയിച്ചു, അതിന്റെ പേര് സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബെക്ക്മാൻ എന്ന് മാറ്റി.[32] 1988 ൽ ഇത് ഇന്റർനാഷണൽ ക്ലിനിക്കൽ ലബോറട്ടറീസ് വാങ്ങി,[33] 1989 ൽ അവർ ബീച്ചവുമായി ലയിച്ച് സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചം പി‌എൽ‌സി രൂപീകരിച്ചു.[34] ആസ്ഥാനം അമേരിക്കയിൽ നിന്ന് ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മാറി. അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിൽ ഗവേഷണ-വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾ വ്യാപിപ്പിക്കുന്നതിന്, കമ്പനി 1995 ൽ ഒരു പുതിയ ഗവേഷണ കേന്ദ്രം വാങ്ങി; മറ്റൊരു ഗവേഷണ കേന്ദ്രം 1997 ൽ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ ഹാർലോയിലെ ന്യൂ ഫ്രോണ്ടിയേഴ്സ് സയൻസ് പാർക്കിൽ തുറന്നു.[13]

2000: ഗ്ലാക്സോ വെൽകം, സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചം ലയനം

തിരുത്തുക

ഗ്ലാക്സോ വെൽകം, സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചം എന്നിവ ലയിപ്പിക്കാനുള്ള ഉദ്ദേശ്യം 2000 ജനുവരിയിൽ പ്രഖ്യാപിച്ചു. ആ വർഷം ഡിസംബറിൽ ലയനം പൂർത്തിയായി ഗ്ലാക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ (ജിഎസ്കെ) രൂപീകരിച്ചു.[35][36] കമ്പനിയുടെ ആഗോള ആസ്ഥാനം 2002 ൽ അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ടോണി ബ്ലെയർ ലണ്ടനിലെ ബ്രെന്റ്ഫോർഡിലെ ജിഎസ്കെ ഹൌസിൽ ഔദ്യോഗികമായി തുന്നു. 300 ദശലക്ഷം ഡോളർ ചെലവിൽ പണിത കെട്ടിടത്തിൽ 2002 ൽ മൂവായിരം അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സ്റ്റാഫുകളുണ്ടായിരുന്നു.[37]

2001–2010

തിരുത്തുക
 
2008 മെയ് മുതൽ 2017 ഏപ്രിൽ വരെ ജി‌എസ്‌കെയുടെ സിഇഒ ആയിരുന്ന ആൻഡ്രൂ വിറ്റി

ജി‌എസ്‌കെ 2001 ൽ 1.24 ബില്യൺ ഡോളറിന് ന്യൂജേഴ്‌സി ആസ്ഥാനമായുള്ള ബ്ലോക്ക് ഡ്രഗ് ഏറ്റെടുത്തു.[38] 2006 ൽ ജി‌എസ്‌കെ 566 ദശലക്ഷം ഡോളറിന് യു‌എസ് ആസ്ഥാനമായുള്ള ഉപഭോക്തൃ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ കമ്പനിയായ സി‌എൻ‌എസ് ഇൻ‌കോർപ്പറേറ്റ് സ്വന്തമാക്കി, അതിന്റെ ഉൽപ്പന്നങ്ങളിൽ ബ്രീത്ത് റൈറ്റ് നാസൽ സ്ട്രിപ്പുകളും ഫൈബർ‌ചോയ്സ് ഡയറ്ററി സപ്ലിമെന്റുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.[39]

മുമ്പ് വോഡഫോണിന്റെ സിഇഒ ആയിരുന്ന ക്രിസ് ജെന്റിനെ 2005 ൽ ബോർഡ് ചെയർമാനായി നിയമിച്ചു.[40] ജി‌എസ്‌കെ 2007 ൽ ചൈനയിലെ ആദ്യത്തെ ഗവേഷണ-വികസന കേന്ദ്രം ഷാങ്ഹായിൽ ആരംഭിച്ചു, തുടക്കത്തിൽ ന്യൂറോ ഡീജനറേറ്റീവ് രോഗങ്ങളെ കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരുന്നു ഇത് പ്രവർത്തിച്ചത്.[41] 2008 ൽ ആൻഡ്രൂ വിറ്റി ചീഫ് എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസറായി.[42] 1985-ൽ ഗ്ലാക്സോയിൽ ചേർന്ന വിറ്റി 2003 മുതൽ ജി.എസ്.കിയുടെ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ് യൂറോപ്പിന്റെ പ്രസിഡന്റായിരുന്നു.[43]

2009 ൽ ജി‌എസ്‌കെ 3.6 ബില്യൺ ഡോളറിന് അന്നത്തെ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സ്വതന്ത്ര ഡെർമറ്റോളജി മരുന്ന് കമ്പനിയായ സ്റ്റീഫൽ ലബോറട്ടറീസ് ഏറ്റെടുത്തു.[44] 2009 എച്ച് 1 എൻ 1 ഇൻഫ്ലുവൻസ സംരക്ഷണത്തിനുള്ള ജിഎസ്കെയുടെ വാക്സിൻ 2009 നവംബറിൽ എഫ്ഡിഎ അംഗീകരിച്ചു. [45] എച്ച്ഐവി ഗവേഷണത്തിൽ ശ്രദ്ധകേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിനായി വിഐവി ഹെൽത്ത് കെയർ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനായി 2009 നവംബറിൽ ജിഎസ്കെ ഫൈസറുമായി ഒരു സംയുക്ത സംരംഭത്തിന് രൂപം നൽകി.[46] കമ്പനി 2010 ൽ, അർജന്റീനയിലെ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയായ ലബോറട്ടോറിയോസ് ഫീനിക്സിനെ 253 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിനും[47] യുകെ ആസ്ഥാനമായുള്ള സ്പോർട്സ് ന്യൂട്രീഷൻ കമ്പനിയായ മാക്സി ന്യൂട്രീഷ്യനെ 162 ദശലക്ഷം ഡോളറിനും ഏറ്റെടുത്തു.[48]

2011 - ഇന്നുവരെ

തിരുത്തുക

2011 ൽ 660 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ ഇടപാടിൽ പ്രസ്റ്റീജ് ബ്രാൻഡ്സ് ഹോൾഡിംഗ്സ് 17 ജിഎസ്കെ ബ്രാൻഡുകൾ ഏറ്റെടുത്തു.[49] വടക്കൻ ഇംഗ്ലണ്ടിലെ അൾവർസ്റ്റണിൽ 500 മില്യൺ ഡോളർ ഉൽപാദന സൗകര്യങ്ങൾക്കായി നിക്ഷേപിക്കുമെന്ന് 2012 ൽ കമ്പനി പ്രഖ്യാപിച്ചു, മുമ്പ് പ്രഖ്യാപിച്ച ബയോടെക് പ്ലാന്റിന്റെ സൈറ്റായി ഇത് പ്രഖ്യാപിച്ചു.[50] ആ വർഷം മെയ് മാസത്തിൽ ജർമ്മൻ ബയോടെക് കമ്പനിയായ സെൽസോമിനെ 98 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളറിന് സ്വന്തമാക്കി,[51] ജൂണിൽ 302 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളറിന് എക്‌സിമ മരുന്നായ അലിട്രെറ്റിനോയിന്റെ (ടോക്റ്റിനോ) ലോകമെമ്പാടുമുള്ള അവകാശങ്ങളും കരസ്ഥമാക്കി.[52] 2013 ൽ ജി‌എസ്‌കെ 3 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് ഹ്യൂമൻ ജീനോം സയൻസസ് (എച്ച്ജിഎസ്) സ്വന്തമാക്കി; ല്യൂപ്പസ് മരുന്ന് ബെലിമുമാബ് (ബെൻലിസ്റ്റ), ടൈപ്പ് 2 പ്രമേഹത്തിനുള്ള ആൽബിഗ്ലൂടൈഡ്, അതെറോസ്ലീറോസിസിനുള്ള ഡാരപ്ലാഡിബ്, എന്നിവ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് കമ്പനികൾ സഹകരിച്ചിരുന്നു.[53] സെപ്റ്റംബറിൽ അതിന്റെ പാനീയ വിഭാഗം സന്റോറിക്ക് വിറ്റു. ഇതിൽ ലൂക്കോസാഡ്, റിബേന എന്നീ ബ്രാൻഡുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു; എന്നിരുന്നാലും, ഇടപാടിൽ ഹോർലിക്സ് ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നില്ല.[54]

2014 മാർച്ചിൽ ജി.എസ്.കെ വളർന്നുവരുന്ന വിപണികളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാനുള്ള നീക്കത്തിന്റെ ഭാഗമായി 1 ബില്യൺ ഡോളർ ചിലവിട്ട് ഇന്ത്യൻ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ യൂണിറ്റായ ഗ്ലാക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസിലെ ഓഹരി 75 ശതമാനമായി ഉയർത്തി.[55] 2014 ഏപ്രിലിൽ നൊവാർട്ടിസും ഗ്ലാക്സോയും 20 ബ്ല്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് പരസ്പര സഹകരണത്തി കരാറായി (നൊവാർട്ടിസ് വാക്സിൻ ബിസിനസ്സ് ജി‌എസ്‌കെക്ക് വിൽക്കുകയും ജി‌എസ്‌കെയുടെ കാൻസർ ബിസിനസ്സ് വാങ്ങുകയും ചെയ്തു).[56][57] സ്വിസ് ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനിയായ ഗ്ലൈക്കോവാക്സിൻ 190 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് ഏറ്റെടുക്കുമെന്ന് ജിഎസ്കെ 2015 ഫെബ്രുവരിയിൽ പ്രഖ്യാപിച്ചു,[58]ആ വർഷം ജൂണിൽ രണ്ട് മെനിഞ്ചൈറ്റിസ് മരുന്നുകൾ ഫൈസർ, നിമെൻറിക്സ്, മെൻസെവാക്സ് എന്നിവയ്ക്ക് 130 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളറിന് വിൽക്കുമെന്നും പ്രഖ്യാപിച്ചു. [59]

അക്കാലത്ത് റോയൽ ബാങ്ക് ഓഫ് സ്കോട്ട്‌ലൻഡിന്റെ ചെയർമാനായിരുന്ന ഫിലിപ്പ് ഹാംപ്ടൺ 2015 സെപ്റ്റംബറിൽ ജി.എസ്.കെ ചെയർമാനായി.[60]

31 മാർച്ച് 2017 ന് എമ്മ വാൽംസ്ലി സിഇഒ ആയി. കമ്പനിയുടെ ആദ്യത്തെ വനിതാ സിഇഒയാണ് അവർ.[61][62]

2017 ഡിസംബറിൽ ഗ്ലാക്സോ സൗദി അറേബ്യൻ യൂണിറ്റിലെ ഓഹരി 75 ശതമാനമായി (49 ശതമാനത്തിൽ നിന്ന്) ഉയർത്തിയതായി റോയിട്ടേഴ്‌സ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. [63]

2019 ഒക്ടോബറിൽ ജി‌എസ്‌കെ അതിന്റെ റാബിസ് വാക്സിൻ, റാബ്അവർട്ട്, ടിക്ക്-ബോൺ എൻസെഫലൈറ്റിസ് വാക്സിൻ എൻസെപൂർ എന്നിവ ബവേറിയൻ നോർഡിക്ക് 1.06 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് വിൽക്കാൻ സമ്മതിച്ചു.[64] [65]

2020 ജൂലൈയിൽ ജർമ്മൻ ബയോടെക് കമ്പനിയായ ക്യൂർവാക്കിൽ 10 ശതമാനം ഓഹരി ജിഎസ്കെ സ്വന്തമാക്കി. [66]

ജി‌എസ്‌കെ-നൊവാർട്ടിസ് ബൈ-ഔട്ട്

തിരുത്തുക

കൺസ്യൂമർ ഹെൽത്ത് കെയർ ജോയിന്റ് വെഞ്ച്വറിലെ നോവാർട്ടിസിന്റെ 36.5 ശതമാനം ഓഹരി 13 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന് ഏറ്റെടുക്കുന്നതിന് 2018 മാർച്ചിൽ ജിഎസ്കെ നോവാർട്ടിസുമായി ധാരണയിലെത്തിയതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.[67][68]

ജിഎസ്കെ-ഫൈസർ സംയുക്ത സംരംഭം

തിരുത്തുക

2018 ഡിസംബറിൽ ജി‌എസ്‌കെ, ഫൈസറിനൊപ്പം, അവരുടെ ഉപഭോക്തൃ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ വിഭാഗങ്ങളെ ലയിപ്പിക്കാനും സംയോജിപ്പിക്കാനും ഒരു കരാറിലെത്തിയതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. സംയുക്ത സ്ഥാപനത്തിന് ഏകദേശം 9.8 ബില്യൺ ഡോളർ (12.7 ബില്യൺ ഡോളർ) വിൽപ്പനയുണ്ടാകും, ജി‌എസ്‌കെ സംയുക്ത സംരംഭത്തിൽ 68 ശതമാനം ഓഹരി നിയന്ത്രിക്കുന്നു. ശേഷിക്കുന്ന 32% ഷെയർഹോൾഡിംഗ് ഫൈസർ സ്വന്തമാക്കും.

ഗവേഷണ മേഖലകളും ഉൽപ്പന്നങ്ങളും

തിരുത്തുക

ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ്

തിരുത്തുക

ജിഎസ്കെ, ആസ്ത്മ, ക്യാൻസർ, അണുബാധ, പ്രമേഹം, മാനസികാരോഗ്യം തുടങ്ങിയ പ്രധാന രോഗ മേഖലകൾക്കായി ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നു. ജി‌എസ്‌കെയിലും അതിന്റെ ലെഗസി കമ്പനികളിലും ഉള്ള ഗവേഷകർ കണ്ടെത്തിയതോ വികസിപ്പിച്ചതോ ആയ മരുന്നുകളിൽ ഇപ്പോൾ അമോക്സിലിൻ[69], അമോക്സിലിൻ-ക്ലാവുലനേറ്റ്,[70] ടികാർസിലിൻ-ക്ലാവുലനേറ്റ്,[71] മുപിറോസിൻ,[72], ബാക്ടീരിയ അണുബാധയ്ക്കുള്ള സെഫ്റ്റാസിഡൈം,[73] എച്ച്ഐവി അണുബാധയ്ക്കുള്ള സിഡോവുഡിൻ, ഹെർപ്പസ് വൈറസ് അണുബാധയ്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ള വലസൈക്ലോവിർ, പരാന്നഭോജി അണുബാധയ്ക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ആൽബൻഡസോൾ, മൈഗ്രെയ്ൻ ചികിത്സയിലെ സുമട്രിപൻ, അപസ്മാര ചികിത്സയിലെ ലാമോട്രിജിൻ, വിഷാദരോഗ ചികിത്സയിലെ ബുപ്രൊപിയോണും ഗ്യാസ്ട്രോ ഈസോഫേഷ്യൽ റിഫ്ലക്സ് ഡിസോർഡറിനുള്ള സിമെറ്റിഡിൻ, റാണിറ്റിഡിൻ, രക്താർബുദ ചികിത്സയിലെ മെർകാപ്റ്റോപ്യൂരിൻ[74] തയോഗ്വാനിൻ[75] എന്നിവ, സന്ധിവാത ചികിത്സയിലെ അല്ലൊപ്യുരിനോൾ,[76] മലേറിയ ചികിത്സയിലെ പൈറിമെത്താമിൻ,[77] ആന്റി ബാക്ടീരിയൽ ട്രൈമെത്തോപ്രിം എന്നിവയുണ്ട്.[75]

ഇവയിൽ, ആൽബെൻഡാസോൾ, അമോക്സിസില്ലിൻ, അമോക്സിസില്ലിൻ-ക്ലാവുലനേറ്റ്, അലോപുരിനോൾ, മെർകാപ്റ്റോപുരിൻ, മുപിറോസിൻ, പിരിമെത്താമൈൻ, റാണിറ്റിഡിൻ, തിയോഗുവാനൈൻ, ട്രൈമെത്തോപ്രിം, സിഡോവുഡിൻ എന്നിവ ലോകാരോഗ്യസംഘടനയുടെ അടിസ്ഥാന മരുന്നുകളുടെ മാതൃകാ പട്ടികയിൽ ഉണ്ട്.[8]

മലേറിയ വാക്സിൻ

തിരുത്തുക

2014 ൽ ജിഎസ്‌കെ ആദ്യത്തെ മലേറിയ വാക്‌സിനുള്ള റെഗുലേറ്ററി അംഗീകാരത്തിനായി അപേക്ഷിച്ചു.[7] പ്രതിവർഷം 650,000 മരണങ്ങൾക്ക് മലേറിയ കാരണമാകുന്നു, മരണങ്ങൾ പ്രധാനമായും ആഫ്രിക്കയിൽ ആണ്.[78] ആർ‌ടി‌എസ്,എസ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന വാക്സിൻ, PATH വാക്സിനേഷൻ സംരംഭവും ബിൽ ആൻഡ് മെലിൻഡ ഗേറ്റ്സ് ഫൌണ്ടേഷനും സംയുക്തമായി വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു. ഉൽ‌പാദനച്ചെലവിനേക്കാൾ അഞ്ച് ശതമാനം മാത്രം കൂടിയ വിലയ്ക്ക് വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ വാക്സിൻ ലഭ്യമാക്കാൻ കമ്പനി തീരുമാനിച്ചു.[7]

2013 ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, ജി‌എസ്‌കെയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള AS01 അഡ്ജുവന്റ് ഉപയോഗിക്കുന്ന ആർ‌ടി‌എസ്, എസ് എട്ട് ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളിൽ മൂന്നാം ഘട്ട ട്രയലിലാണ്. വാക്സിനേഷന് ശേഷമുള്ള 12 മാസ കാലയളവിൽ ആർ‌ടി‌എസ്, എസ്, 5-17 മാസം പ്രായമുള്ള കുട്ടികളിൽ ക്ലിനിക്കൽ പ്ലാസ്മോഡിയം ഫാൽസിപ്പാറം രോഗത്തിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 50% പരിരക്ഷയും, എക്സ്പാൻഡഡ് പ്രോഗ്രാം ഫോർ ഇമ്മ്യൂണൈസേഷൻ (ഇപിഐ) വാക്സിനുകൾക്കൊപ്പം നൽകുമ്പോൾ 6-12 ആഴ്ച പ്രായമുള്ള കുട്ടികളിൽ ഏകദേശം 30% പരിരക്ഷയും നൽകിയതായി PATH റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു.[79] 2014 ൽ 350 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിലധികം ഇതിനായി ചെലവഴിച്ചതായും, റെഗുലേറ്ററി അനുമതി തേടുന്നതിന് മുമ്പ് 260 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ അധികമായി ചെലവഴിക്കുമെന്നും ഗ്ലാക്സോ പറഞ്ഞു.[80][81]

ഉപഭോക്തൃ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം

തിരുത്തുക

ജി‌എസ്‌കെയുടെ ഉപഭോക്തൃ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ വിഭാഗം 2013 ൽ 5.2 ബില്യൺ പൌണ്ട് വരുമാനം നേടി. അവർ അക്വാഫ്രെഷ്, മക്ലീൻസ്, സെൻസോഡൈൻ ടൂത്ത് പേസ്റ്റുകൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഓറൽ ഹെൽത്ത് കെയർ ഉത്പ്പന്നങ്ങളും, കൂടാതെ ഹോർലിക്സ്, ബൂസ്റ്റ്, ചോക്ലേറ്റ്-ഫ്ലേവർഡ് മാൾട്ട് ഡ്രിങ്ക് എന്നിവയും വിൽക്കുന്നു. മുമ്പ് ലൂക്കോസാഡ്, റിബേന എന്നീ ബ്രാൻഡുകളുടെ ശീതളപാനീയങ്ങളും ജി‌എസ്‌കെ സ്വന്തമാക്കിയിരുന്നുവെങ്കിലും അവ 2013 ൽ 1.35 ബില്യൺ പൌണ്ടിന് സന്റോറിക്ക് വിറ്റു.[54] ജലദോഷം ചികിത്സിക്കാൻ ഉപയോഗിന്നുന്ന അബ്രേവ, നൈറ്റ് നഴ്സ്, രൈറ്റ് നേസൽ സ്ട്രിപ്പ്സ്, നിക്കോഡെം, നിക്കോറെറ്റ് എന്നിവയാണ് മറ്റ് ഉത്പ്പന്നങ്ങൾ.[82] ഉപഭോക്തൃ പരാതികളെത്തുടർന്ന്, തകരാറുണ്ടാകാൻ സാധ്യതയുള്ളതിനാൽ, 2014 മാർച്ചിൽ , അമേരിക്കയിലും പ്യൂർട്ടോ റിക്കോയിലും അമിത ഭാരം കുറയ്ക്കാനുള്ള മരുന്നായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന അല്ലി പിൻവലിച്ചു.[83]

സൌകര്യങ്ങൾ

തിരുത്തുക

2013 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് 115 രാജ്യങ്ങളിൽ ജി‌എസ്‌കെക്ക് ഓഫീസുകളുണ്ടായിരുന്നു. 99,000 ത്തിലധികം ആളുകൾ ജോലി ചെയ്തു, അതിൽ 12,500 പേർ ഗവേഷണ-വികസന മേഖലകളിൽ ആണ്. കമ്പനിയുടെ ഏറ്റവും വലിയ ഒറ്റ വിപണി അമേരിക്കയാണ്. യുഎസ് ആസ്ഥാനം ഫിലാഡൽഫിയയിലെ നേവി യാർഡ്, നോർത്ത് കരോലിനയിലെ റിസർച്ച് ട്രയാംഗിൾ പാർക്ക് എന്നിവിടങ്ങളിലാണ്; അതിന്റെ ഉപഭോക്തൃ-ഉൽ‌പന്ന വിഭാഗം പെൻ‌സിൽ‌വാനിയയിലെ മൂൺ ടൌൺ‌ഷിപ്പിലാണ്.[84]

കോവിഡ് -19 വാക്സിൻ

തിരുത്തുക

ജി‌എസ്‌കെയും സനോഫിയും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത കോവിഡ് -19 വാക്‌സിൻ 60 ദശലക്ഷം ഡോസുകൾക്കായി 2020 ജൂലൈയിൽ യുകെ സർക്കാർ കരാർ ഒപ്പിട്ടു. ജി‌എസ്‌കെയുടെ പാൻഡെമിക് സാങ്കേതികവിദ്യയും സനോഫിയുടെ പുനസ്സംയോജക ഡിഎൻഎ പ്രോട്ടീൻ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സാങ്കേതികവിദ്യയുമാണ് ഇതിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. 2021 ന്റെ ആദ്യ പകുതിയിൽ, വിജയകരമായ പരീക്ഷണങ്ങൾക്കും നിയന്ത്രണ അംഗീകാരത്തിനും വിധേയമായി ഒരു ബില്യൺ ഡോസുകൾ നിർമ്മിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് കമ്പനികൾ അവകാശപ്പെട്ടു.[85] 100 ദശലക്ഷം ഡോസ് വാക്സിൻ ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്നതിനായി അമേരിക്കയുമായി 2.1 ബില്യൺ ഡോളറിന്റെ കരാറിനും കമ്പനി സമ്മതിച്ചു.[86]

അംഗീകാരം, മനുഷ്യസ്‌നേഹം, സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തം

തിരുത്തുക

ശാസ്ത്രീയ അംഗീകാരം

തിരുത്തുക

അടിസ്ഥാന മെഡിക്കൽ സയൻസ് കൂടാതെ / അല്ലെങ്കിൽ ചികിത്സാ വികസനത്തിന് നൽകിയ സംഭാവനകൾ പരിഗണിച്ച് നാല് ഗ്ലാക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ശാസ്ത്രജ്ഞരെ നൊബേൽ കമ്മിറ്റി അംഗീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

  • പോൾ എർ‌ലിച്ചിന്റെ മുൻ വിദ്യാർത്ഥിയായ ഹെൻ‌റി ഡേലിന് 1936 ലെ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനം ലഭിച്ചത് ന്യൂറൽ പ്രേരണകളുടെ രാസപ്രവാഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിലാണ്. ഡേൽ ഒരു ഫാർമക്കോളജിസ്റ്റായും പിന്നീട് 1904 മുതൽ 1914 വരെ വെൽക്കം ഫിസിയോളജിക്കൽ റിസർച്ച് ലബോറട്ടറീസ് ഡയറക്ടറായും പിന്നീട് ട്രസ്റ്റിയായും വെൽക്കം ട്രസ്റ്റിന്റെ ബോർഡ് ചെയർമാനായും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.[87]
  • പ്രോസ്റ്റാഗ്ലാൻഡിൻ ബയോളജിയിലെ പഠനങ്ങൾക്കും പ്രോസ്റ്റാസൈക്ലിൻ കണ്ടെത്തലിനുമായി വെൽക്കം റിസർച്ച് ലബോറട്ടറീസിലെ ജോൺ വെയ്ൻ 1982-ലെ മെഡിസിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനം പങ്കിട്ടു. 1973 മുതൽ 1985 വരെ വെൽക്കം ഫൌണ്ടേഷന്റെ ഗ്രൂപ്പ് റിസർച്ച് ആന്റ് ഡവലപ്മെന്റ് ഡയറക്ടറായി വെയ്ൻ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.[88]
  • വെൽക്കം റിസർച്ച് ലബോറട്ടറികളിലെ ജെർ‌ട്രൂഡ് ബി. എലിയോൺ, ജോർജ്ജ് ഹിച്ചിംഗ്സ് എന്നിവർ 1988 ലെ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിനുള്ള നൊബേൽ സമ്മാനം സർ ജെയിംസ് ഡബ്ല്യു. ബ്ലാക്ക് (സ്മിത്ത് ക്ലൈൻ & ഫ്രഞ്ച്, വെൽകം ഫൌണ്ടേഷൻ മുൻ അംഗം) എന്നിവരുമായി പങ്കിട്ടു. രക്താർബുദ ചികിത്സയ്ക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്ന മെർകാപ്റ്റോപൈറിൻ[74], തിയോഗുവാനൈൻ[75], ഇമ്യൂണോ സപ്രസന്റ് അസോത്തിയോപ്രൈൻ,[89] സന്ധിവാത ചികിത്സയിലെ അലോപുരിനോൾ,[76] മലേറിയയ്ക്ക് എതിരെ ഉപയോഗിക്കുന്ന പിരിമെത്താമൈൻ,[77] ആൻറി ബാക്ടീരിയൽ ട്രൈമെത്തോപ്രിം,[75] ഹെർപ്പസ് വൈറസ് ചികിത്സയിലെ അസൈക്ലോവിർ,[90] കാൻസർ ചികിത്സയിലെ നെലറബിൻ[91] എന്നിവയുടെ കണ്ടെത്തലിനാണ് അംഗീകാരം ലഭിച്ചത്.

മനുഷ്യസ്‌നേഹവും സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തവും

തിരുത്തുക

2010 മുതൽ ഗ്ലോക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ, ബിൽ ആന്റ് മെലിൻഡ ഗേറ്റ്സ് ഫൌണ്ടേഷന്റെ ധനസഹായത്തോടെയുള്ള ഗ്ലോബൽ ആക്സസ് ടു മെഡിസിൻസ് ഇൻഡെക്സിൽ ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽ കമ്പനികളിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തെത്തി.[92] 2014 ൽ, എൽ‌ജിബിടി- റൈറ്റ്സ് അഡ്വക്കസി ഗ്രൂപ്പായ ഹ്യൂമൻ റൈറ്റ്സ് കാമ്പെയ്ൻ ജി‌എസ്‌കെക്ക് കോർപ്പറേറ്റ് ഇക്വാലിറ്റി സൂചികയിൽ 100 ശതമാനം സ്‌കോർ നൽകി.[93]

ലിംഫറ്റിക് ഫിലേറിയാസിസ് (മന്ത്) ഇല്ലാതാക്കുന്നതിനുള്ള ഗ്ലോബൽ അലയൻസിൽ ജിഎസ്കെ ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുമായി (ഡബ്ല്യുഎച്ച്ഒ) സഹകരിക്കുന്നു. ആഗോളതലത്തിൽ ഏകദേശം 120 മില്യൺ ആളുകൾക്ക് ലിംഫറ്റിക് ഫിലറിയാസിസ് ബാധിച്ചതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.[94] ലണ്ടൻ ഡിക്ലറേഷൻ ഓൺ നെഗ്ലെക്റ്റഡ് ട്രോപ്പിക്കൽ ഡിസീസസ് (അവഗണിക്കപ്പെട്ട ഉഷ്ണമേഖലാ രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ലണ്ടൻ പ്രഖ്യാപനം) 2012 ൽ കമ്പനി അംഗീകരിക്കുകയും മണ്ണിലൂടെ പകരുന്ന ഹെൽമിൻതിയാസിസിനെതിരെ പോരാടുന്നതിന് ഓരോ വർഷവും 600 ദശലക്ഷം ആൽബെൻഡാസോൾ ഗുളികകൾ നൽകാനും, മന്ത് രോഗം ഉന്മൂലനം ചെയ്യുന്നത് വരെ ഓരോവർഷവും 400 ദശലക്ഷം ആൽബെൻഡാസോൾ ഗുളികകളും ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയ്ക്ക് സംഭാവന ചെയ്യാനും കമ്പനി സമ്മതിച്ചു.[95] 2014 വരെ 5 ബില്യണ് മുകളിൽ മരുന്നുകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്, എൻഡമിക് ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന 73 രാജ്യങ്ങളിൽ 18 എണ്ണം നിരീക്ഷണ ഘട്ടത്തിലേക്ക് പുരോഗമിച്ചു. [96]

2009 ൽ കമ്പനി, 50 ദരിദ്ര രാജ്യങ്ങളിൽ മരുന്ന് വില 25 ശതമാനം കുറയ്ക്കുമെന്നും അവഗണിക്കപ്പെട്ട രോഗത്തിന് പ്രസക്തമായ വസ്തുക്കൾക്കും പ്രക്രിയകൾക്കുമുള്ള ബൌദ്ധിക സ്വത്തവകാശം പുതിയ മരുന്ന് വികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി പേറ്റന്റ് പൂളാക്കി മാറ്റുമെന്നും, മെഡിക്കൽ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചൻ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങളിൽ ലാഭത്തിന്റെ 20 ശതമാനം നിക്ഷേപിക്കുമെന്നും വ്യക്തമാക്കി.[97] [98] ഈ തീരുമാനത്തെ മൊഡെസിൻസ് സാൻസ് ഫ്രോണ്ടിയേഴ്സ് സ്വാഗതം ചെയ്തു, പക്ഷേ എച്ച്ഐവി പേറ്റന്റുകൾ പേറ്റന്റ് പൂളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ജിഎസ്കെ പരാജയപ്പെട്ടുവെന്നും, മധ്യ-വരുമാന രാജ്യങ്ങളെ ഉൾപ്പെടുത്താത്തതിനെയും അവർ വിമർശിച്ചു.[99]

2013-ൽ ജി.എസ്.കെ അവരുടെ എച്ച്.ഐ.വി പോർട്ട്ഫോളിയോ കുട്ടികൾക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്ന മെഡിസിൻസ് പേറ്റന്റ് പൂളിലേക്ക് ലൈസൻസ് നൽകി, ഒപ്പം ക്ലിനിക്കൽ വികസനത്തിൽ ഉള്ള ഇന്റഗ്രീസ് ഇൻഹിബിറ്ററായ ഡോലുറ്റെഗ്രാവിറിനുള്ള ലൈസൻസിനെക്കുറിച്ച് ചർച്ച ചെയ്യാനും സമ്മതിച്ചു.[100] 2014 ൽ ഡോലുറ്റെഗ്രാവിർ, എച്ച്ഐവി ബാധിതരായ മുതിർന്നവർ എന്നിവരെ ഉൾപ്പെടുത്തി ഈ ലൈസൻസ് വിപുലീകരിച്ചു. എച്ച്ഐവി ബാധിതരായ 93 ശതമാനം മുതിർന്നവരും 99 ശതമാനം കുട്ടികളും താമസിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളാണ് ലൈസൻസിൽ ഉൾപ്പെടുന്നത്.[101] എല്ലാ ക്ലിനിക്കൽ പരീക്ഷണങ്ങളും രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെന്നും ഫലങ്ങൾ റിപ്പോർട്ടുചെയ്യുന്നുവെന്നും ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനായി ബ്രിട്ടീഷ് കാമ്പെയ്‌നായ ഓൾട്രിയൽസിൽ 2013 ൽ ജിഎസ്‌കെ ചേർന്നു. പഠനം അവസാനിച്ച് ഒരു വർഷത്തിനുള്ളിൽ തങ്ങളുടെ മുൻ ക്ലിനിക്കൽ-ട്രയൽ റിപ്പോർട്ടുകളും ഭാവി റിപ്പോർട്ടുകളും ലഭ്യമാക്കുമെന്ന് കമ്പനി അറിയിച്ചു.[102]

വിവാദങ്ങൾ

തിരുത്തുക

2012 ക്രിമിനൽ, സിവിൽ സെറ്റിൽമെന്റ്

തിരുത്തുക

2012 ജൂലൈയിൽ ജി‌എസ്‌കെ അമേരിക്കയിൽ ക്രിമിനൽ കുറ്റങ്ങൾക്ക് കുറ്റം സമ്മതിക്കുകയും 3 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ നൽകാമെന്ന് സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു, ജസ്റ്റിസ് ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റും ഒരു മരുന്ന് കമ്പനിയും തമ്മിലുള്ള അന്നത്തെ ഏറ്റവും വലിയ സെറ്റിൽമെന്റായിരുന്നു അത്. ആ 3 ബില്യൺ ഡോളറിൽ 956,814,400 യുഎസ് ഡോളർ ക്രിമിനൽ പിഴയും 43,185,600 യുഎസ് ഡോളർ പിഴയും ഉൾപ്പെടുന്നു. ശേഷിക്കുന്ന 2 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ വ്യാജ ക്ലെയിം നിയമപ്രകാരം സർക്കാരുമായുള്ള സിവിൽ സെറ്റിൽമെന്റ് ആണ്. വ്യാജ ക്ലെയിം നിയമപ്രകാരം കമ്പനിക്കെതിരെ ക്വി ടാം (വിസിൽബ്ലോവർ) കേസ് ഫയൽ ചെയ്ത നാല് വിസിൽബ്ലോവർമാരിൽ നിന്നുള്ള വിവരങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചത്.[9]

1998 മുതൽ 2003 വരെ അംഗീകാരമില്ലാത്ത ഉപയോഗങ്ങൾക്കായി ജി‌എസ്‌കെയുടെ ആന്റി-ഡിപ്രസന്റുകളായ പാക്‌സിൽ (പരോക്‌സെറ്റൈൻ), വെൽബുട്രിൻ (ബ്യൂപ്രോപിയോൺ) എന്നിവയുടെ പ്രൊമോഷൻ, അവാൻഡിയയെക്കുറിച്ചുള്ള (റോസിഗ്ലിറ്റാസോൺ ) സുരക്ഷാ ഡാറ്റ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാതിരുന്നത് , ഫെഡറൽ ഫുഡ്, ഡ്രഗ്, കോസ്മെറ്റിക് ആക്റ്റ് ലംഘനം എന്നിവയായിരുന്നു പ്രധാന കുറ്റങ്ങൾ. രണ്ടു ഇൻഹേലറുകൾ, അഡാവിർ (ഫ്ലൂട്ടികാസോൺ / സാൽമെറ്റെറോൾ), ഫ്ലോവെന്റ് (ഫ്ലൂട്ടികാസോൺ പ്രൊപ്പിയോണേറ്റ്), സോഫ്രാൻ (ഒൻഡാൻസെട്രോൺ), ഇമിട്രെക്സ് (സുമാട്രിപ്റ്റാൻ), ലോട്രോനെക്സ് (അലോസെട്രോൺ), വാൽട്രെക്സ് (വലാസിക്ലോവിർ) എന്നിവയാണ് അംഗീകാരമില്ലാത്ത ഉപയോഗങ്ങൾക്കായി പ്രൊമോട്ട് ചെയ്ത മറ്റ് മരുന്നുകൾ.[9]

തെറ്റായ വിലകൾ റിപ്പോർട്ടുചെയ്യുന്നതും, മെഡികെയ്ഡ് ഡ്രഗ് റിബേറ്റ് പ്രോഗ്രാമിന് കീഴിലുള്ള ഇളവുകൾ നൽകാത്തതും, ജി‌എസ്‌കെയുടെ മരുന്നുകൾ നിർദ്ദേശിക്കുന്നതിനായി ഡോക്ടർമാർക്ക് കൈക്കൂലി നൽകിയതും എല്ലാം ഈ സെറ്റിൽമെന്റിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ദോക്ടർമാർക്കുള്ള കൈക്കൂലികളിൽ എല്ലാ ചെലവുകളും ഉൾപ്പടെ ഡോക്ടർമാർക്കും അവരുടെ പങ്കാളികൾക്കുമായി യാത്രകൾ, കോൺഫറൻസുകളിലെ ഫീസ് , ലേഖനങ്ങൾക്കുള്ള പേയ്മെന്റ്, ഡോക്ടർമാർ സ്ഥാപിക്കൽ എന്നിവ ഉണ്ടായിരുന്നു.[9] തുടക്കത്തിൽ പാക്‌സിലിനെക്കുറിച്ച് ലേഖനങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിനായി കമ്പനി CASPPER എന്ന പേരിൽ ഒരു ഗോസ്റ്റ് റൈറ്റിംഗ് പ്രോഗ്രാം ആരംഭിച്ചു, പിന്നീട് അവാൻഡിയയെ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഇത് വിപുലീകരിച്ചു.[103]

ഒത്തുതീർപ്പിന്റെ ഭാഗമായി ജി‌എസ്‌കെ ആരോഗ്യ-മനുഷ്യ സേവന വകുപ്പുമായി അഞ്ച് വർഷത്തെ കോർപ്പറേറ്റ് ഇന്റഗ്രിറ്റി കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ചു, ഇത് ബിസിനസ്സ് രീതിയിൽ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താൻ കമ്പനിയെ നിർബന്ധിച്ചു. [9] മരുന്ന് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനോ മെഡിക്കൽ കോൺഫറൻസുകളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നതിനോ മേലിൽ ഡോക്ടർമാർക്ക് പണം നൽകില്ലെന്നും സെയിൽസ് സ്റ്റാഫിന് കുറിപ്പടി ലക്ഷ്യങ്ങളില്ലെന്നും കമ്പനി 2013 ൽ പ്രഖ്യാപിച്ചു.[104]

2010 പാൻഡെമിക്സും നാർക്കോലെപ്‌സിയുമായുള്ള ബന്ധം

തിരുത്തുക

പാൻഡെമിക്സ് ഇൻഫ്ലുവൻസ വാക്സിൻ 2006 ൽ ഗ്ലാക്സോ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻഫിൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തതാണ്. 2009 ലെ പന്നിപ്പനിബാധക്കെതിരായ എച്ച് 1 എൻ 1 മാസ് വാക്സിനേഷനിൽ ഫിൻ‌ലൻഡും സ്വീഡനും ഇത് ഉപയോഗിച്ചു. 2010 ഓഗസ്റ്റിൽ സ്വീഡിഷ് മെഡിക്കൽ പ്രൊഡക്റ്റ്സ് ഏജൻസി (എം‌പി‌എ), ഫിന്നിഷ് നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ ഹെൽത്ത് ആൻഡ് വെൽ‌ഫെയർ (ടി‌എച്ച്എൽ) എന്നിവ കുട്ടികളിൽ പാൻ‌ഡെമെറിക്സ് ഫ്ലൂ വാക്സിനേഷന്റെ പാർശ്വഫലമായി നാർക്കോലെപ്‌സി ഉണ്ടായത് സംബന്ധിച്ച് അന്വേഷണം ആരംഭിക്കുകയും കുട്ടികൾക്കും യുവാക്കൾക്കുമിടയിൽ അപകടസാധ്യത വർദ്ധിച്ചതായി കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തു.[105]

2011 ഫെബ്രുവരിയിൽ, ഫിന്നിഷ് നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഫോർ ഹെൽത്ത് ആൻഡ് വെൽഫെയർ (ടിഎച്ച്എൽ) 2009, 2010 ലെ പാൻഡെംറിക്സ് വാക്സിനേഷനും ഫിൻ‌ലാൻഡിലെ നാർക്കോലെപ്‌സി പകർച്ചവ്യാധിയും തമ്മിൽ വ്യക്തമായ ബന്ധമുണ്ടെന്ന് നിഗമനം ചെയ്തു. 2009-2010 കാലയളവിൽ ഫിൻ‌ലാൻഡിൽ മൊത്തം 152 നാർക്കോലെപ്‌സി കേസുകൾ കണ്ടെത്തിയതിൽ തൊണ്ണൂറു ശതമാനം പേർക്കും പാൻഡെംറിക്സ് വാക്സിനേഷൻ ലഭിച്ചിരുന്നു.[106] [107] [108] എന്നിരുന്നാലും മറ്റ് വർഷങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് 2009 ലും 2010 ലും സ്വീഡനിൽ വളരെ കുറച്ച് ഇൻഫ്ലുവൻസ കേസുകൾ മാത്രമേ നിരീക്ഷിച്ചിരുന്നുള്ളൂ. [109] പന്നിപ്പനി വാക്സിൻ ഉപയോഗിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങളിൽ നിയമനടപടി സ്വീകരിക്കുന്ന 80 രോഗികൾക്ക് ബ്രിട്ടീഷ് ആരോഗ്യവകുപ്പ് സോഡിയം ഓക്സിബേറ്റ് മരുന്നുകൾ നൽകുമെന്ന് 2015 ൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്നു, ഇത് പ്രതിവർഷം ഒരു രോഗിക്ക് 12,000 ഡോളർ എന്ന നിരക്കിൽ സർക്കാരിന് ചിലവുണ്ടാക്കി. .

2000 കളിൽ റിബേന

തിരുത്തുക

2013 വരെ ജി‌എസ്‌കെയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുണ്ടായിരുന്ന ബ്ലാക്ക് കറന്റ് അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സിറപ്പും ശീതളപാനീയവുമായ റിബീനയുടെ പഞ്ചസാര ഉള്ളടക്കവും വിറ്റാമിൻ ഉള്ളടക്കവും സംബന്ധിച്ച് 2000 കളിൽ ആശങ്കയുണ്ടായിരുന്നു. 1930 മുതൽ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ എച്ച്ഡബ്ല്യു കാർട്ടർ ആന്റ് കോ നിർമ്മിച്ച കമ്പനിയുടെ ബ്രാൻഡഡ് സിറപ്പ് ആരോഗ്യത്തിന് നല്ലതാണെന്ന് പ്രചാരണം നൽകി രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധസമയത്ത് വിറ്റാമിൻ സിയുടെ ഉറവിടമായി കുട്ടികൾക്ക് വിതരണം ചെയ്തു. ബീച്ചം 1955 ൽ എച്ച്ഡബ്ല്യു കാർട്ടർ വാങ്ങി. [110]

പഞ്ചസാരയുടെ താഴ്ന്ന ഇനമായ റിബേന ടൂത്ത്കൈൻഡ് പല്ലുകൾ നശിക്കുന്നതിനെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നില്ലെന്ന വാദം പിൻവലിക്കാൻ 2001 ൽ ബ്രിട്ടീഷ് അഡ്വർടൈസിംഗ് സ്റ്റാൻഡേർഡ് അതോറിറ്റി (എഎസ്എ) ജിഎസ്കെയോട് ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. ഒരു കമ്പനി പോസ്റ്ററിൽ, ഒരു ടൂത്ത് ബ്രഷിലെ നാരുകൾക്ക് പകരം ടൂത്ത്കൈൻഡ് കുപ്പികൾ കാണിച്ചു. എ.എസ്.എയുടെ വിധി ഹൈക്കോടതി ശരിവച്ചു.[111] ഉയർന്ന അളവിൽ വിറ്റാമിൻ സി അടങ്ങിയിട്ടുണ്ടെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്ന റിബീനയിൽ വിറ്റാമിൻ സി കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലെന്ന് കണ്ടെത്തിയതിനെത്തുടർന്ന് 2007-ൽ ന്യൂസിലാന്റിൽ ജി.എസ്.കെക്ക് 217,000 യുഎസ് ഡോളർ പിഴ ചുമത്തി. 2013-ൽ ജി.എസ്.കെ റിബേനയെയും മറ്റൊരു പാനീയമായ ലൂക്കോസാഡും ജാപ്പനീസ് മൾട്ടിനാഷണൽ സന്റോറിക്ക് 1.37 ബില്യൺ പൌണ്ടിന് വിറ്റു. [54]

എസ്.ബി ഫാർംകോ പ്യൂർട്ടോ റിക്കോ

തിരുത്തുക

2010 ൽ യുഎസ് നീതിന്യായ വകുപ്പ് ജിഎസ്കെ കമ്പനിക്കെതിരെ വ്യാജ ക്ലെയിം നിയമപ്രകാരം 150 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ ക്രിമിനൽ പിഴയും 600 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ സിവിൽ സെറ്റിൽമെന്റും വിധിച്ചു. അനുചിതമായി നിർമ്മിച്ചതും മായം ചേർത്തതുമായ മരുന്നുകൾ 2001 മുതൽ 2005 വരെ ജി‌എസ്‌കെയുടെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായ പ്യൂർട്ടോ റിക്കോയിലെ സിഡ്രയിലെ എസ്ബി ഫാർംകോ പ്യൂർട്ടോ റിക്കോ ഇൻ‌കോർപ്പറേറ്റിൽ നിന്ന് വിറ്റതിന്റെ പേരിലാണ് പിഴ ഈടാക്കിയത്, അക്കാലത്ത് ഈ കമ്പനി വർഷത്തിൽ 5.5 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ വിറ്റിരുന്നു. ആന്റിമെറ്റിക് ആയ കൈട്രിൽ ചർമ്മ അണുബാധയ്ക്ക് ചികിത്സിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന ബാക്ട്രോബൻ, ആന്റി-ഡിപ്രസന്റ് പാക്‌സിൽ, അവാൻഡമെറ്റ് എന്ന പ്രമേഹ മരുന്ന് എന്നിവയായിരുന്നു ആ ഉത്പ്പന്നങ്ങൾ.[112] ജി‌എസ്‌കെ 2009 ൽ ഫാക്ടറി അടച്ചു.

ചൈന

തിരുത്തുക

700 ഓളം ട്രാവൽ ഏജൻസികളും കൺസൾട്ടിംഗ് സ്ഥാപനങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് ജി‌എസ്‌കെ മാനേജർമാർ, ഡോക്ടർമാർ, ആശുപത്രികൾ, മരുന്ന് നിർദ്ദേശിച്ച മറ്റുള്ളവർ എന്നിവർക്ക് കോടിക്കണക്കിന് കൈക്കൂലി നൽകി 2007 മുതൽ, ജി‌എസ്‌കെ 3.8 ബില്യൺ ഹോങ്കോങ് ഡോളർ സമാഹരിച്ചതായി 2013 ൽ ചൈനീസ് അധികൃതർ പ്രഖ്യാപിച്ചു.[113] നാലുമാസത്തെ അന്വേഷണത്തിന്റെ ഭാഗമായി ഡോക്ടർമാർക്ക് കൈക്കൂലിയും ലൈംഗിക ഒത്താശകളും നൽകിയെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞ നാല് ജി.എസ്.കെ എക്സിക്യൂട്ടീവുകളെ ചൈനീസ് അധികൃതർ അറസ്റ്റ് ചെയ്തു.[114] 2014 ൽ ചൈനീസ് കോടതി കമ്പനി കുറ്റക്കാരനാണെന്ന് കണ്ടെത്തി 490 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ പിഴ ചുമത്തി. ജി‌എസ്‌കെയുടെ ചൈനീസ് ഓപ്പറേഷൻസ് മേധാവി മാർക്ക് റെയ്‌ലിക്ക് രഹസ്യമായി നടന്ന ഏകദിന വിചാരണയ്ക്ക് ശേഷം മൂന്ന് വർഷത്തെ സസ്‌പെൻഷൻ തടവ് ശിക്ഷ ലഭിച്ചു. റെയ്‌ലിയെ ചൈനയിൽ നിന്ന് നാടുകടത്തിയതായും കമ്പനി പിരിച്ചുവിട്ടതായും റിപ്പോർട്ടുണ്ട്.[115]

യുകെയിലെ മാർക്കറ്റ് കൃത്രിമത്വം

തിരുത്തുക

ജനറിക് ഇനം പരോക്സൈറ്റിൻ യുകെ വിപണിയിൽ നിന്ന് അകറ്റി നിർത്തുന്നതിന് ജെനെറിക്സ് യുകെ, ആൽഫാർമ, നോർട്ടൺ ഹെൽത്ത് കെയർ എന്നിവയ്ക്ക് 2001 നും 2004 നും ഇടയിൽ 50 മില്യൺ ഡോളറിൽ കൂടുതൽ നൽകിയതിന് മാർക്കറ്റ് കൃത്രിമത്വത്തിന്റെ പേരിൽ യുകെയിൽ 2016 ഫെബ്രുവരിയിൽ കമ്പനിക്ക് 37 മില്യൺ പൌണ്ടിലധികം പിഴ ചുമത്തി. ജനറിക്സ് കമ്പനികൾക്ക് 8 ദശലക്ഷം പൌണ്ട് കൂടി പിഴ ചുമത്തിയിരുന്നു. 2003 അവസാനത്തോടെ, യുകെയിൽ ജനറിക്സ് ലഭ്യമായപ്പോൾ, പാരോക്സൈറ്റിന്റെ വില 70 ശതമാനം കുറഞ്ഞു.

പലവക

തിരുത്തുക

ഇറ്റാലിയൻ പോലീസ് 2004 മെയ് മാസത്തിൽ 4,400 ഡോക്ടർമാർക്കും 273 ജിഎസ്കെ ജീവനക്കാർക്കുമെതിരെ കൈക്കൂലി നൽകിയതിന് നടപടിയെടുത്തു. ജി‌എസ്‌കെയും അതിന്റെ മുൻഗാമിയും, ഫിസിഷ്യൻമാർക്കും ഫാർമസിസ്റ്റുകൾക്കും മറ്റുള്ളവർക്കുമായി 152 മില്യൺ ഡോളർ ചെലവഴിച്ചുവെന്നും അവർക്ക് ക്യാമറകൾ, കമ്പ്യൂട്ടറുകൾ, അവധിദിനങ്ങൾ, പണം എന്നിവ നൽകിയെന്നും ആരോപിക്കപ്പെട്ടു. ടോപ്പോടെക്കൺ (ഹൈകാംടിൻ) എന്ന കാൻസർ മരുന്ന് ഉപയോചിച്ച് ചികിത്സിച്ച രോഗികളുടെ എണ്ണത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഡോക്ടർമാർക്ക് പണം ലഭിച്ചതായി ആരോപണമുണ്ട്.[116] 1997 നും 1999 നും ഇടയിൽ 70-100 ഡോക്ടർമാർ സ്മിത്ത്ക്ലൈൻ ബീച്ചത്തിൽ നിന്ന് കൈക്കൂലി വാങ്ങിയതായി അടുത്ത മാസം മ്യൂണിക്കിലെ പ്രോസിക്യൂട്ടർമാർ ആരോപിച്ചു. നാലായിരത്തോളം ആശുപത്രി ഡോക്ടർമാർക്ക് പണവും സൌജന്യ യാത്രകളും കമ്പനി നൽകി എന്ന ആരോപണത്തെ തുടർന്നാണ് അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചത്.[117] എല്ലാ ആരോപണങ്ങളും വെറോണ കോടതി 2009 ജനുവരിയിൽ നിരസിച്ചു. [118]

ഐ‌ആർ‌എസ് ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ നികുതി തർക്കത്തിനൊടുവിൽ 2006 ൽ യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിൽ ജി‌എസ്‌കെ 3.1 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ നൽകാമെന്ന് സമ്മതിച്ചു. കേസ് ഇൻട്രാകമ്പാനി ട്രാൻസ്ഫർ പ്രൈസിംഗിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ്.[119]

കൈക്കൂലി നിയമം 2010 പ്രകാരം ജി‌എസ്‌കെയുടെ വിൽപ്പന രീതികളെക്കുറിച്ച് യുകെയിലെ സീരിയസ് ഫ്രോഡ് ഓഫീസ് (എസ്‌എഫ്‌ഒ) 2014 ൽ ക്രിമിനൽ അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചു. ചൈന, യൂറോപ്പ്, മിഡിൽ ഈസ്റ്റ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ ജി‌എസ്‌കെയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് യുകെയിൽ ചാർജുകൾ കൊണ്ടുവരുന്നത് അന്വേഷിക്കാൻ ചൈനീസ് അധികാരികളുമായി സഹകരിക്കുന്നതായി എസ്‌എഫ്‌ഒ അറിയിച്ചു. [120] 2014 മുതൽ, വിദേശ അഴിമതി നടപടികളിൽ യുഎസ് നീതിന്യായ വകുപ്പ് ജി‌എസ്‌കെയെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കുകയായിരുന്നു.[121]

കുറിപ്പുകൾ

തിരുത്തുക
  1. ↑ Glaxo Wellcome was formed from Glaxo's 1995 acquisition of The Wellcome Foundation and SmithKline Beecham from the 1989 merger of the Beecham Group and the SmithKline Beckman Corporation.

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Full year and fourth quarter 2020" (PDF). GlaxoSmithKline. Retrieved 4 February 2021.
  2. ↑ "Key Facts". GlaxoSmithKline. Retrieved 25 February 2021.
  3. ↑ "GlaxoSmithKline on the Forbes Top Multinational Performers List". Forbes. Retrieved 11 December 2017.
  4. ↑ "The World's Largest Public Companies 2019 ranking". Forbes. Retrieved 12 March 2020.
  5. ↑ "Global 500". Fortune. Retrieved 16 March 2020.
  6. ↑ "FTSE All-Share Index Ranking". stockchallenge.co.uk.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Plumridge, Hester (24 July 2014). "Glaxo Files Its Entry in Race for a Malaria Vaccine". The Wall Street Journal.

    Lorenzetti, Laura (24 July 2014). "GlaxoSmithKline seeks approval on first-ever malaria vaccine". Fortune.

  8. ↑ 8.0 8.1 World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 "GlaxoSmithKline to Plead Guilty and Pay $3 Billion to Resolve Fraud Allegations and Failure to Report Safety Data", United States Department of Justice, 2 July 2012.
  10. ↑ R. P. T. Davenport-Hines, Judy Slinn, Glaxo: A History to 1962, Cambridge University Press, 1992, pp. 7–13.
  11. ↑ David Newton, Trademarked: A History of Well-Known Brands, from Airtex to Wright's Coal Tar, The History Press, 2012, p. 435.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 David J. Ravenscraft, William F. Long, "Paths to Creating Value in Pharmaceutical Mergers," in Steven N. Kaplan (ed.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 "GSK History". GlaxoSmithKline. Archived from the original on 8 June 2011. Retrieved 18 April 2011.
  14. ↑ New "Glaxo" Company.
  15. ↑ J. Nathan And "Glaxo" Reorganization.
  16. ↑ Joseph Nathan & Co. The Times, Thursday, 20 February 1947; pg. 8; Issue 50690
  17. ↑ 1664-1964 "The Story of a Town", Tricentennial Committee.
  18. ↑ "Addition to Factory", The Eastchester Citizen-Bulletin, 19 November 1924
  19. ↑ Peter Pennoyer, Anne Walker, The Architecture of Delano & Aldrich, W. W. Norton & Company, 2003, p. 188.
  20. ↑ "Iconic Burroughs Wellcome Headquarters Open for Rare Public Tour" Archived 28 August 2018 at the Wayback Machine., Triangle Modernist Houses, press release, 8 October 2012.
  21. ↑ Cummings, Alex Sayf (13 June 2016). "Into the Spaceship: A Visit to the Old Burroughs Wellcome Building". Tropics of Meta historiography for the masses. Retrieved 25 November 2019.
  22. ↑ Bouton, Katherine (29 January 1989). "The Nobel Pair". The New York Times. Retrieved 12 March 2020.
  23. ↑ Mark S. Lesney, "The ghosts of pharma past", Modern Drug Discovery, January 2004, pp. 25–26.
  24. ↑ "10,000 face Glaxo's axe at Wellcome". The Independent. 15 June 1995.
  25. ↑ Grimond, Magnus (21 June 1995). "Glaxo warns of redundancies". The Independent.
  26. ↑ Grimond, Magnus (7 September 1995). "Glaxo Wellcome plans to axe 7,500 jobs". The Independent.
  27. ↑ "Glaxo to Acquire Affymax". The New York Times. 27 January 1995. Retrieved 12 March 2020.
  28. ↑ "Outlook: Glaxo Wellcome". The Independent. 30 March 1999.
  29. ↑ "Company of the week: Glaxo Wellcome". The Independent. 1 August 1999.
  30. ↑ "Profile: Glaxo Wellcome". BBC News. 17 January 2000.
  31. ↑ Corely, T.A.B. (2011). Beechams, 1848-2000: from Pills to Pharmaceuticals. Crucible Books. ISBN 978-1905472147.
  32. ↑ Kleinfield, N. R. (29 May 1984). "Smithkline: One-Drug Image". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 30 September 2019.
  33. ↑ "SmithKline Beckman Corp. and International Clinical Laboratories Inc. announced..." UPI. Retrieved 30 September 2019.
  34. ↑ Lohr, Steve (13 April 1989). "SmithKline, Beecham to Merge". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 30 September 2019.
  35. ↑ "The new alchemy – The drug industry's flurry of mergers is based on a big gamble". The Economist. 20 January 2000.
  36. ↑ Gershon D (May 2000). "Partners resolve their differences and unite at the second attempt". Nature. 405 (6783): 258. doi:10.1038/35012210. PMID 10821289.
  37. ↑ "Hall that glitters isn't shareholder gold". The Daily Telegraph. 15 July 2002.
  38. ↑ "GlaxoSmithKline Completes the Purchase of Block Drug for $1.24 Billion". PR Newswire. Retrieved 1 August 2010.
  39. ↑ Stouffer, Rick (9 October 2006). "Glaxo unit buys Breathe Right maker". Trib Live.
  40. ↑ "Sir Christopher Gent to exit GlaxoSmithKline", The Daily Telegraph, 28 October 2012.
  41. ↑ Ben Hirschler (24 May 2007). "Glaxo China R&D centre to target neurodegeneration". Reuters. Archived from the original on 2015-10-17. Retrieved 2021-05-12.
    Cyranoski, David (29 October 2008). "Pharmaceutical futures: Made in China?". Nature.
  42. ↑ "Corporate Executive Team", GlaxoSmithKline. Retrieved 16 November 2013. Archived 14 October 2012 at the Wayback Machine.
  43. ↑ "Andrew Witty's journey from Graduate to GSK CEO", GlaxoSmithKline, 12 August 2008; "Andrew Philip Witty", Bloomberg.
  44. ↑ Ruddick, Graham (20 April 2009). "GlaxoSmithKline buys Stiefel for $3.6bn". The Daily Telegraph.
  45. ↑ "FDA Approves Additional Vaccine for 2009 H1N1 Influenza Virus". US Food and Drug Administration (FDA). 16 November 2009. Archived from the original on 2017-03-08. Retrieved 2021-05-12.
  46. ↑ Jack, Andrew (16 April 2009). "Companies / Pharmaceuticals – GSK and Pfizer to merge HIV portfolios". Financial Times.
  47. ↑ GSK Acquires Laboratorios Phoenix for $253m, InfoGrok.
  48. ↑ Sandle, Paul (13 December 2010). "UPDATE 2-Glaxo buys protein-drinks firm Maxinutrition". Reuters.
  49. ↑ Ranii, David (21 December 2011). "GSK sells BC, Goody's and other brands". News & Observer. Archived from the original on 15 April 2012.
  50. ↑ "GSK confirms 500 mln stg UK investment plans" Archived 2015-09-24 at the Wayback Machine., Reuters, 22 March 2012.
  51. ↑ European Biotechnology News 16 May 2012.
  52. ↑ John Carroll for FiercePharma. 12 June 2012 GSK continues deal spree with $302M pact for Basilea eczema drug; Basilea Pharmaceutica Press Release. 11 June 2012 Basilea enters into global agreement with Stiefel, a GSK company, for Toctino (alitretinoin)
  53. ↑ Matthew Herper, "Three Lessons From GlaxoSmithKline's Purchase Of Human Genome Sciences", Forbes, 16 July 2012.
  54. ↑ 54.0 54.1 54.2 Angela Monaghan "Ribena and Lucozade sold to Japanese drinks giant", The Guardian, 9 September 2013
  55. ↑ Hirschler, Ben (10 March 2014). "GSK pays $1 billion to lift Indian unit stake to 75 percent". Reuters. Archived from the original on 2014-03-11. Retrieved 10 March 2014.
  56. ↑ Bray, Chad; Jolly, David (23 April 2014). "Novartis and Glaxo Agree to Trade $20 Billion in Assets". The New York Times. Retrieved 12 March 2020.
  57. ↑ Rockoff, Jonathan D.; Whalen, Jeanne; Falconi, Marta (22 April 2014). "Deal Flurry Shows Drug Makers' Swing Toward Specialization". The Wall Street Journal. Retrieved 12 March 2020.
  58. ↑ "GEN - News Highlights:GSK Acquires GlycoVaxyn for $190M". GEN.
  59. ↑ "Pfizer Buys Two GSK Meningitis Vaccines for $130M". GEN. Retrieved 25 March 2016.
  60. ↑ James Quinn, "Sir Philip Hampton to chair Glaxo", The Daily Telegraph, 25 September 2014.
  61. ↑ Herper, Matthew. "GlaxoSmithKline Appoints Big Pharma's First Woman Chief Executive". Forbes. Retrieved 11 December 2017.
  62. ↑ Yeomans, Jon (20 September 2016). "Emma Walmsley becomes latest female CEO in FTSE 100 as she replaces Sir Andrew Witty at GSK". Daily Telegraph, London. Retrieved 20 September 2016.
  63. ↑ "GlaxoSmithKline boosts stake in Saudi Arabia unit". 18 December 2017.
  64. ↑ Sagonowsky, Eric (21 October 2019). "Zeroing in on fast-growing vaccines, GSK sheds 2 shots to Bavarian Nordic for up to $1.1B". FiercePharma. Archived from the original on 5 January 2020. Retrieved 26 January 2020.
  65. ↑ "GSK agrees to divest rabies and tick-borne encephalitis vaccines to Bavarian Nordic". gsk.com. Retrieved 26 January 2020.
  66. ↑ "GSK buys 10% of CureVac in vaccine tech deal". 20 July 2020. Archived from the original on 2020-07-20. Retrieved 2021-05-12.
  67. ↑ "GSK buys out Novartis in $13 billion consumer healthcare shake-up". Reuters. 27 March 2018. Archived from the original on 2018-03-27. Retrieved 27 March 2018.
  68. ↑ "GlaxoSmithKline considers splitting up the group - FT". Reuters. 21 July 2018. Archived from the original on 2020-11-24. Retrieved 23 July 2018.
  69. ↑ "Most-recognized brands: Anti-infectives, December 2013". Drugs.com.
  70. ↑ "Introduction: historical perspective and development of amoxicillin/clavulanate". Int J Antimicrob Agents. 30 (Suppl 2): S109–12. December 2007. doi:10.1016/j.ijantimicag.2007.07.015. PMID 17900874.
  71. ↑ "Clavulanic acid, a novel beta-lactamase inhibitor--a case study in drug discovery and development". Drug des Deliv. 1 (1): 1–21. August 1986. PMID 3334541.
  72. ↑ "mupirocin search results". DailyMed. Retrieved 12 March 2020.
  73. ↑ "Ceftazidime. A review of its antibacterial activity, pharmacokinetic properties and therapeutic use". Drugs. 29 (2): 105–61. February 1985. doi:10.2165/00003495-198529020-00002. PMID 3884319.
  74. ↑ 74.0 74.1 "6-Mercaptopurine". Chemical & Engineering News.
  75. ↑ 75.0 75.1 75.2 75.3 "George Hitchings and Gertrude Elion". Science History Institute.
  76. ↑ 76.0 76.1 "The purine path to chemotherapy". Science. 244 (4900): 41–7. 1989. Bibcode:1989Sci...244...41E. doi:10.1126/science.2649979. PMID 2649979.
  77. ↑ 77.0 77.1 Altman, Lawrence K. (23 February 1999). "Gertrude Elion, Drug Developer, Dies at 81". The New York Times.
  78. ↑ "Press release: Malaria vaccine candidate reduces disease over 18 months of follow-up in late-stage study of more than 15,000 infants and young children". PATH.
  79. ↑ "Malaria vaccine R&D in the Decade of Vaccines: breakthroughs, challenges and opportunities". Vaccine. 31 (Supplement 2): B233–43. April 2013. doi:10.1016/j.vaccine.2013.02.040. PMID 23598488.
  80. ↑ "Malaria vaccine candidate reduces disease over 18 months of follow-up in late-stage study of more than 15,000 infants and young children". GlaxoSmithKline. Archived from the original on 7 April 2014.
  81. ↑ McNeil Jr., Donald G. (18 October 2011). "Scientists See Promise in Vaccine for Malaria". The New York Times.
  82. ↑ Majumdar, Ramanuj (2007). Product management in India (3rd ed.). PHI Learning. p. 242. ISBN 978-81-203-3383-3.
  83. ↑ Aaron Smith, "Alli weight-loss drug recalled for tampering", CNN, 27 March 2014.
  84. ↑ "About us: what we do", GlaxoSmithKline, accessed 16 November 2013 Archived 13 October 2013 at the Wayback Machine.
  85. ↑ "Coronavirus vaccine: UK signs deal with GSK and Sanofi". 29 July 2020.
  86. ↑ "U.S. agrees to pay Sanofi and GSK $2.1 billion for 100 million doses of coronavirus vaccine". CNBC.
  87. ↑ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1936". NobelPrize.org.
  88. ↑ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1982". NobelPrize.org.
  89. ↑ Maltzman JS, Koretzky GA (April 2003). "Azathioprine: old drug, new actions". J. Clin. Invest. 111 (8): 1122–4. doi:10.1172/JCI18384. PMC 152947. PMID 12697731.
  90. ↑ Elion GB (1993). "Acyclovir: discovery, mechanism of action, and selectivity". J. Med. Virol. Suppl 1: 2–6. doi:10.1002/jmv.1890410503. PMID 8245887. S2CID 37848199.
  91. ↑ Koenig R (2006). "The legacy of great science: the work of Nobel Laureate Gertrude Elion lives on". Oncologist. 11 (9): 961–5. doi:10.1634/theoncologist.11-9-961. PMID 17030634.
  92. ↑ "Access to medicine" (PDF). Archived from the original (PDF) on 7 February 2014.
  93. ↑ Human Rights Campaign. Profile: Buyers Guide entry for GlaxoSmithKline Archived 2016-05-13 at the Wayback Machine.. Accessed 16 May 2014
  94. ↑ "Global alliance to eliminate Lymphatic Filariasis". Ifpma.org. Archived from the original on 27 December 2008.
  95. ↑ "Private and Public Partners Unite to Combat 10 Neglected Tropical Diseases by 2020". Bill & Melinda Gates Foundation. 30 January 2012. Archived from the original on 14 March 2013. Retrieved 30 May 2013.

    "Research-based pharma pledges on neglected tropical diseases". The Pharma Letter. 31 January 2012. Archived from the original on 2012-07-19. Retrieved 2021-05-12.

  96. ↑ "Global programme to eliminate lymphatic filariasis: progress report, 2014" (PDF). World Health Organization. 18 September 2015. p. 490.
  97. ↑ Sarah Boseley, "Drug giant GlaxoSmithKline pledges cheap medicine for world's poor", The Guardian, 13 February 2009.
  98. ↑ UNITAID 16 February 2009.
  99. ↑ Tido von Schoen-Angerer, Letter to the editor, The Guardian, 16 February 2009.
  100. ↑ "GlaxoSmithKline unit joins patent pool for AIDS drugs | Reuters". Archived from the original on 2015-10-17. Retrieved 2021-05-12.
  101. ↑ "Medicines Patent Pool, ViiV Healthcare Sign Licence for the Most Recent HIV Medicine to Have Received Regulatory Approval". Medicines Patent Pool.
  102. ↑ Ben Goldacre, Bad Pharma, Fourth Estate, 2013 [2012], p. 387.
  103. ↑ Max Baucus, Chuck Grassley, "Finance Committee Letter to the FDA Regarding Avandia", United States Senate Finance Committee, 12 July 2010.
  104. ↑ "GSK to stop paying doctors in major marketing overhaul" Archived 28 October 2014 at the Wayback Machine., Thomson/Reuters, 17 December 2013.
  105. ↑ Report from an epidemiological study in Sweden on vaccination with Pandemrix and narcolepsy, Swedish medical product agency, 30 June 2011.
  106. ↑ "THL: Pandemrixilla ja narkolepsialla on selvä yhteys". Mtv3.fi. Retrieved 8 September 2018.
  107. ↑ "Terveyden ja hyvinvoinnin laitos - THL". Terveyden ja hyvinvoinnin laitos. Archived from the original on 5 September 2012. Retrieved 8 September 2018.
  108. ↑ "Narkolepsia ja sikainfluenssarokote - THL". Terveyden ja hyvinvoinnin laitos. Archived from the original on 17 May 2013. Retrieved 8 September 2018.
  109. ↑ "Statistikdatabas för dödsorsaker (den öppna delen av dödsorsaksregistret)" (in സ്വീഡിഷ്). Socialstyrelsen. Retrieved 24 March 2020.
  110. ↑ Oliver Thring, "Consider squash and cordial", The Guardian, 7 September 2010.
  111. ↑ Linus Gregoriadis, "Makers of Ribena lose fight over anti-decay claims", The Daily Telegraph, 18 January 2001.
  112. ↑ "GlaxoSmithKline to Plead Guilty & Pay $750 Million to Resolve Criminal and Civil Liability Regarding Manufacturing Deficiencies at Puerto Rico Plant", U.S. Department of Justice, 26 October 2010.
  113. ↑ Alice Yan; Toh Han Shih (16 July 2013). "Shanghai travel agent's revenue surge led to arrests in GSK bribery case". South China Morning Post.
  114. ↑ Rupert Neate and Angela Monaghan, "GlaxoSmithKline admits some staff in China involved in bribery", The Guardian, 22 July 2013.
  115. ↑ Malcolm Moore, Denise Roland, "China fines Glaxo £297m for bribery, Mark Reilly sentenced", The Daily Telegraph, 19 September 2014.
  116. ↑ John Hooper, Heather Stewart, "Over 4,000 doctors face charges in Italian drugs scandal", The Guardian, 27 May 2004.
  117. ↑ Jane Burgermeister, "German prosecutors probe again into bribes by drug companies", BMJ, 328, 5 June 2004; "Glaxo probed over doctor freebies", BBC News, 12 March 2002.
  118. ↑ "GlaxoSmithKline Annual Report 2008" (PDF). p. 177. Retrieved 8 October 2015.
  119. ↑ "GlaxoSmithKline to Settle Tax Dispute With U.S.", Reuters, 12 September 2006; "IRS Accepts Settlement Offer in Largest Transfer Pricing Dispute" Archived 2020-11-13 at the Wayback Machine., IRS, 11 September 2006.
  120. ↑ Kirsten Ridley, "UK fraud office liaising with China on GSK bribery case" Archived 2015-10-17 at the Wayback Machine., Reuters, 23 July 2014.
  121. ↑ "GlaxoSmithKline faces bribery claims in Syria", Reuters, 12 August 2014.

പുറം കണ്ണികൾ

തിരുത്തുക
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഗ്ലാക്സോസ്മിത്ത്ക്ലൈൻ&oldid=4114260" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്