നഗ്ന നേത്രം
ദൂരദർശിനി അല്ലെങ്കിൽ മൈക്രോസ്കോപ്പ് പോലുള്ള മാഗ്നിഫൈയിംഗ് ഒപ്റ്റിക്കൽ ഉപകരണത്തിന്റെ സഹായമില്ലാതെയുള്ള കാഴ്ചയെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന പദമാണ് നഗ്ന നേത്രം. തിരുത്തൽ ലെൻസുകൾ (ഉദാ: കണ്ണടകൾ) ഉപയോഗിച്ച് സാധാരണ കാഴ്ചയിലേക്ക് മാറ്റിയ കണ്ണുകളും "നഗ്നമായി" കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിൽ, കൺജക്ഷനുകൾ, കടന്നുപോകുന്ന ധൂമകേതുക്കൾ, ഉൽക്കാവർഷം, 4 വെസ്റ്റ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഏറ്റവും തിളക്കമുള്ള ഛിന്നഗ്രഹങ്ങൾ എന്നിവപോലുള്ള ഖഗോള സംഭവങ്ങളും വസ്തുക്കളും, ഉപകരണങ്ങളില്ലാതെ നഗ്നനേത്രങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് നിരീക്ഷിക്കാം. സ്കൈ ലോറും വിവിധ പരിശോധനകളും അൺഎയ്ഡഡ് കണ്ണിന് ദൃശ്യമാകുന്ന വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രതിഭാസങ്ങൾ പ്രകടമാക്കുന്നു.
മനുഷ്യന്റെ കണ്ണിന്റെ അടിസ്ഥാന കൃത്യതകൾ ഇവയാണ്:
- 25 സെൻറിമീറ്റർ (ചെറുപ്പക്കാർ) മുതൽ 50 സെൻറിമീറ്റർ (50 വയസും അതിൽ കൂടുതലുമുള്ളവർ) വരെ ദൂരങ്ങളിൽ നിന്നും അനന്തതയിലേക്ക് ദ്രുത ഓട്ടോഫോക്കസ്.
- കോണീയ മിഴിവ് : ഏകദേശം 1 ആർക്ക് മിനിറ്റ്, ഏകദേശം 0.02° അല്ലെങ്കിൽ 0.0003 റേഡിയൻസ്,[1] ഇത് 1 കിലോമീറ്റർ ദൂരത്തിന് 0.3 മിനിറ്റ് ന് തുല്യമാണ്.
- ഫീൽഡ് ഓഫ് വ്യൂ (FOV): ഏകദേശം 160° × 175° പ്രദേശത്ത് ഒരേസമയം വിഷ്വൽ പെർസെപ്ഷൻ.[2]
- തികച്ചും ഇരുണ്ട ആകാശത്തിന് കീഴിൽ +8m തീവ്രത വരെ മങ്ങിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ.[3]
- ഫോട്ടോമെട്രി (തെളിച്ചം) ± 10% വരെ അല്ലെങ്കിൽ 1% തീവ്രത - രാത്രിയും പകലും 1: 10,000,000,000 വരെയുള്ള ശ്രേണിയിൽ.
- സമമിതികളുടെ 10-20' (1 കിലോമീറ്ററിന് 3-6 മീറ്റർ), ടൈക്കോ ബ്രാഹെ അളവുകൾ കാണുക.
- ഇടവേള കണക്കാക്കൽ (ഉദാഹരണത്തിന് കടലാസിലെ ഒരു പ്ലാനിൽ) 3–5% വരെ.
- ചലനത്തെ അബോധാവസ്ഥയിൽ തിരിച്ചറിയൽ (അതാണ് "അലാം സിസ്റ്റവും" റിഫ്ലെക്സും).
വിഷ്വൽ പെർസെപ്ഷൻ ഒരു വ്യക്തിയെ അവരുടെ ചുറ്റുപാടുകളെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ നേടാൻ അനുവദിക്കുന്നു:
- വസ്തുക്കളുടെയും വ്യക്തികളുടെയും ദൂരവും ത്രിമാന സ്ഥാനവും.
- ലംബവും (പ്ലംബ് ലൈനും) പ്ലെയിൻ ഒബ്ജക്റ്റുകളുടെ ചരിവും.
- തിളക്കവും നിറങ്ങളും സമയവും ദിശയും അനുസരിച്ച് അവയുടെ മാറ്റങ്ങളും.
ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിൽ
തിരുത്തുകപ്രകാശ മലിനീകരണം ജ്യോതിശാസ്ത്ര വസ്തുക്കളുടെ ദൃശ്യപരതയെ ശക്തമായി ബാധിക്കുന്നു. ഒരു മെട്രോപൊളിറ്റൻ പ്രദേശത്ത് ഏതാനും നൂറു കിലോമീറ്റർ അകലെയാണെങ്കിലും ആകാശം വളരെ ഇരുണ്ടതായി കാണപ്പെടും, അവശേഷിക്കുന്ന പ്രകാശ മലിനീകരണമാണ് മങ്ങിയ വസ്തുക്കളുടെ ദൃശ്യപരതയ്ക്ക് പരിധി നിശ്ചയിക്കുന്നത്. മിക്ക ആളുകൾക്കും, ഇവ അവരുടെ പരിധിക്കുള്ളിലെ ഏറ്റവും മികച്ച നിരീക്ഷണ സാഹചര്യങ്ങളായിരിക്കാം. അത്തരം "സാധാരണ" ഇരുണ്ട ആകാശ സാഹചര്യങ്ങളിൽ, നഗ്നനേത്രങ്ങൾക്ക് +6m വരെ വ്യക്തമായ വലുപ്പമുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളെ കാണാൻ കഴിയും. എല്ലാ പ്രകാശ മലിനീകരണവും ഇല്ലാത്ത തികഞ്ഞ ഇരുണ്ട ആകാശ സാഹചര്യങ്ങളിൽ, +8m വരെ മങ്ങിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ ദൃശ്യമാകും. [4]
നഗ്നനേത്രങ്ങളുടെ കോണീയ മിഴിവ് ഏകദേശം 1 ആർക്ക് മിനിറ്റ് ആണ്; എന്നിരുന്നാലും, ചില ആളുകൾക്ക് അതിനേക്കാൾ മൂർച്ചയുള്ള കാഴ്ചയുണ്ട്. ദൂരദർശിനികൾ കണ്ടുപിടിക്കുന്നതിനുമുമ്പ് ആളുകൾ വ്യാഴത്തിന്റെ ഗലീലിയൻ ഉപഗ്രഹങ്ങളെ കണ്ടതായി നിരവധി തെളിവുകൾ ഉണ്ട്.[5] യുറാനസും വെസ്റ്റയും മിക്കവാറും കണ്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അവ പരമാവധി തെളിച്ചത്തിൽ പോലും മങ്ങിയതായി കാണപ്പെടുന്നതിനാൽ ഗ്രഹങ്ങളായി തിരിച്ചറിയാൻ കഴിഞ്ഞിരുന്നില്ല. യുറാനസിന്റെ വ്യാപ്തി +5.3m മുതൽ +5.9m വരെയും വെസ്റ്റയുടെ +5.2m മുതൽ +8.5m വരെയും വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു (അതിനാൽ ഇത് എതിർ തീയതികളിൽ മാത്രമേ ദൃശ്യമാകൂ). 1781 ൽ കണ്ടെത്തിയ യുറാനസ്, നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് കണ്ടെത്തുന്നതിനുപകരം സാങ്കേതികവിദ്യ (ദൂരദർശിനി) ഉപയോഗിച്ച് കണ്ടെത്തിയ ആദ്യത്തെ ഗ്രഹമാണ്.
സൈദ്ധാന്തികമായി, ഒരു സാധാരണ ഇരുണ്ട ആകാശത്തിൽ, മനുഷ്യ നേത്രത്തിന് +6m നേക്കാൾ തെളിച്ചമുള്ള 5,600 നക്ഷത്രങ്ങൾ കാണാൻ സാധിക്കും, തികഞ്ഞ ഇരുണ്ട ആകാശാവസ്ഥയിൽ +8m നേക്കാൾ തെളിച്ചമുള്ള 45,000 നക്ഷത്രങ്ങൾ വരെ കാണാനാവും. പ്രായോഗികമായി, അന്തരീക്ഷ മലിനീകരണവും പൊടിയും ഈ സംഖ്യയെ കുറയ്ക്കുന്നു. ഒരു നഗരത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത്, പ്രകാശം മലിനീകരണം മൂലം +2m വരെയുള്ളവയേ കാണാൻ കഴിയൂ, ഇത് ഏകദേശം 50 നക്ഷത്രങ്ങൾ വരെയേ ഉണ്ടാകൂ. ഈ സാഹചര്യത്തിലും വർണ്ണങ്ങൾ കാണാൻ കഴിയും, പക്ഷേ മങ്ങിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ കാണുന്നതിന് കണ്ണുകൾ, വർണ്ണ ദർശനത്തിന് സഹായിക്കുന്ന കോൺ കോശങ്ങൾക്ക് പകരം റോഡ് കോശങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നുവെന്നതിനാൽ ഇത് പരിമിതപ്പെടുന്നു.
നക്ഷത്ര ക്ലസ്റ്ററുകൾ, താരാപഥങ്ങൾ എന്നിവപോലുള്ള വ്യാപിക്കുന്ന വസ്തുക്കളുടെ ദൃശ്യപരത ഗ്രഹങ്ങളെയും നക്ഷത്രങ്ങളെയും അപേക്ഷിച്ച് പ്രകാശ മലിനീകരണത്തെ ശക്തമായി ബാധിക്കുന്നു. സാധാരണ ഇരുണ്ട സാഹചര്യങ്ങളിൽ അത്തരം കുറച്ച് വസ്തുക്കൾ മാത്രമേ കാണാനാകൂ. പ്ലേയാഡ്സ്, h/ χ പെർസി, ആൻഡ്രോമിഡ ഗാലക്സി, കരീന നെബുല, ഓറിയൺ നെബുല, ഒമേഗ സെന്റൗറി, 47 ടുക്കാനെ, സ്കോർപിയസിന്റെ വാലിനടുത്തുള്ള ടോളമി ക്ലസ്റ്റർ മെസ്സിയർ 7, ഹെർക്കുലീസിലെ ഗ്ലോബുലർ ക്ലസ്റ്റർ എം 13 എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ട്രയാംഗുലം ഗാലക്സി (എം 33) ഒരു പ്രയാസകരമായ ഒഴിവാക്കപ്പെട്ട കാഴ്ച വസ്തുവാണ്, മാത്രമല്ല ഇത് ആകാശത്ത് 50° ൽ കൂടുതലാണെങ്കിൽ മാത്രമേ കാണാനാകൂ. അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ കെയ്ൻസ് വെനാറ്റിസിയിലെ എം 3, ഹെർക്കുലീസിലെ എം 92 എന്നീ ഗ്ലോബുലർ ക്ലസ്റ്ററുകളും നഗ്നനേത്രങ്ങളാൽ കാണാം. ശരിക്കും ഇരുണ്ട ആകാശ സാഹചര്യങ്ങളിൽ, നേരിട്ടുള്ള കാഴ്ചയിൽ പോലും എം33 കാണാൻ എളുപ്പമാണ്. അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ മറ്റ് പല മെസ്സിയർ വസ്തുക്കളും ദൃശ്യമാണ്.[4] നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് ദൃശ്യമാകുന്ന ഏറ്റവും ദൂരെയുള്ള വസ്തുക്കൾ, സമീപത്തുള്ള ശോഭയുള്ള താരാപഥങ്ങളായ സെന്റോറസ് എ,[6] ബോഡേസ് ഗാലക്സി,[7] [8] [9] സ്കൾപ്ചർ ഗാലക്സി, മെസ്സിയർ 83 എന്നിവയാണ്.[10]
ബുധൻ, ശുക്രൻ, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി എന്നീ അഞ്ച് ഗ്രഹങ്ങളെ നഗ്നനേത്രങ്ങളാൽ ഭൂമിയിൽ നിന്ന് തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും. സാധാരണ ഇരുണ്ട ആകാശ സാഹചര്യങ്ങളിൽ യുറാനസ് (മാഗ്നിറ്റ്യൂഡ് +5.8), അതുപോലെ വെസ്റ്റ എന്ന ഛിന്നഗ്രഹം എന്നിവയും ദൃശ്യമാകും. സൂര്യനും ചന്ദ്രനും സൗരയൂഥത്തിന്റെ അവശേഷിക്കുന്ന നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് കാണാൻ കഴിയുന്ന അഞ്ച് ഗ്രഹങ്ങളെയും ചേർത്താണ് പ്രാചീന കാലത്ത് "ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങൾ" എന്ന് പറഞജ്ഞിരുന്നത്. പകൽസമയത്ത് ചന്ദ്രനും സൂര്യനും മാത്രമാണ് നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് കാണാൻ കഴിയുന്നത്. എന്നാൽ ശുക്രനെയും അപൂർവ സന്ദർഭങ്ങളിൽ വ്യാഴത്തെയും പകൽ വെളിച്ചത്തിൽ കാണാൻ കഴിയും. സൂര്യാസ്തമയത്തിനും സൂര്യോദയത്തിനും, സിറിയസ് അല്ലെങ്കിൽ കനോപ്പസ് പോലുള്ള ശോഭയുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളെ നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് കാണാൻ കഴിയും. ചരിത്രപരമായി, ടൈക്കോ ബ്രാഹെയുടെ (1546–1601) കൃതിയാണ് നഗ്നനേത്ര ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഉന്നതി. മാഗ്നിഫിക്കേഷന് ഉപകരണങ്ങളില്ലാതെ ആകാശത്തെ കൃത്യമായി അളക്കാൻ അദ്ദേഹം വിപുലമായ ഒരു നിരീക്ഷണാലയം നിർമ്മിച്ചു. 1610 ൽ ഗലീലിയോ ഗലീലി ദൂരദർശിനി കൊണ്ട് വ്യാഴത്തിന്റെ ഉപഗ്രഹങ്ങളും ശുക്രന്റെ ഘട്ടങ്ങളും കണ്ടെത്തി.
ബൈനോക്കുലറുകളേക്കാൾ നഗ്നനേത്രങ്ങളാൽ ഉൽക്കാവർഷം നന്നായി നിരീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു. അത്തരം ഉൽക്കാ വർഷങ്ങളിൽ പെർസൈഡ്സ് (10-12 ഓഗസ്റ്റ്) ഡിസംബർ ജെമിനിഡ്സ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. എല്ലാ രാത്രിയിലും ഏകദേശം 100 ഓളം ഉപഗ്രഹങ്ങൾ, അന്താരാഷ്ട്ര ബഹിരാകാശ നിലയം, ക്ഷീരപഥം എന്നിവ നഗ്നനേത്രങ്ങൾക്ക് കാണാവുന്ന മറ്റ് ജനപ്രിയ വസ്തുക്കളാണ്.[11]
ജിയോഡെസിയിലും നാവിഗേഷനിലും
തിരുത്തുകഒരു ഉപകരണം ഇല്ലാതെ മറ്റ് പല കാര്യങ്ങളും കണക്കാക്കാം. നിവർത്തിപ്പിടിച്ച കൈകൾ ഉണ്ടാക്കുന്ന കോൺ 18 മുതൽ 20° വരെയാണ്. നീട്ടിയ തള്ളവിരലാൽ മൂടപ്പെട്ട ഒരാളുടെ ദൂരം ഏകദേശം 100 മീറ്ററാണ്. ലംബത്തെ ഏകദേശം 2° കൃത്യതയോടെ കണക്കാക്കാം, അതേപോലെ വടക്കൻ അർദ്ധഗോളത്തിൽ, ഒരു പ്രൊട്ടക്റ്റർ ഉപയോഗിച്ച് ധ്രുവനക്ഷത്രം നിരീക്ഷിച്ചാൽ നിരീക്ഷകന്റെ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ അക്ഷാംശം, 1 ഡിഗ്രി വരെ കൃത്യതയോടെ കണക്കാക്കാൻ കഴിയും.
ബാബിലോണിയക്കാർ, മായന്മാർ, പുരാതന ഈജിപ്തുകാർ, പുരാതന ഇന്ത്യക്കാർ, ചൈനക്കാർ എന്നിവർ അതാത് സമയത്തെയും കലണ്ടർ സംവിധാനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള എല്ലാ അടിസ്ഥാന കാര്യങ്ങളും നഗ്നനേത്രങ്ങളാൽ അളന്നിരുന്നു:
- ഒരു വർഷത്തിന്റെയും ഒരു മാസത്തിന്റെയും ദൈർഘ്യം ±0.1 മണിക്കൂർ അല്ലെങ്കിൽ 1 മിനിറ്റിൽ കൂടുതൽ (0.001%)
- ദിവസത്തിലെ 24 മണിക്കൂറും വിഷുവങ്ങളും
- ഗ്രഹങ്ങളുടെ കാലഘട്ടങ്ങൾ മായൻ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർ കണക്കാക്കി, അതും ശുക്രന്റെയും ചൊവ്വയുടെയും കാര്യത്തിൽ 5 മുതൽ 10 മിനിറ്റ് കൃത്യതയോടെ.
സമാനമായ രീതിയിൽ ചന്ദ്രന്റെ നക്ഷത്ര ഉപഗൂഹനം നിരീക്ഷിക്കാനാകും. ഒരു ഡിജിറ്റൽ ക്ലോക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്നതിലൂടെ 0.2 സെക്കൻഡ് കൃത്യത സാധ്യമാണ്. ചന്ദ്രന്റെ 385,000 കി.മീ അകലത്തിൽ 200 മീറ്റർ മാത്രമാണ് ഇത് പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്.
ചെറിയ വസ്തുക്കളും മാപ്പുകളും
തിരുത്തുകമാഗ്നിഫൈയിംഗ് ഗ്ലാസോ മൈക്രോസ്കോപ്പോ ഇല്ലാതെ അടുത്തുള്ള ഒരു ചെറിയ വസ്തു നിരീക്ഷിക്കുമ്പോൾ, വസ്തുവിന്റെ വലുപ്പം, കാണുന്ന ദൂരത്തെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. സാധാരണ ലൈറ്റിംഗ് സാഹചര്യങ്ങളിൽ (പ്രകാശ സ്രോതസ്സ് ~1000 ല്യൂമെൻ, 600 - 700 മില്ലീമീറ്റർ ഉയരത്തിൽ, വ്യൂവിംഗ് ആംഗിൾ ~35 ഡിഗ്രി) നഗ്നനേത്രങ്ങൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞ കോണീയ വലുപ്പം 1 ആർക്ക് മിനിറ്റ് = 1/60 ഡിഗ്രി = 0.0003 റേഡിയൻ ആയിരിക്കും.[12] യുഎസിലെ സാധാരണ വായനാ ദൂരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന 16 "= ~400 മില്ലീമീറ്റർ ദൂരത്തിൽ, ഏറ്റവും ചെറിയ ഒബ്ജക്റ്റ് റെസലൂഷൻ ~0.116 മില്ലിമീറ്ററായിരിക്കും. പരിശോധന ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ലബോറട്ടറികൾ 200-250 മില്ലീമീറ്റർ കാണാനുള്ള ദൂരം ഉപയോഗിക്കുന്നു, ഇത് ~0.055- 0.072 മില്ലീമീറ്റർ (~55-75 മൈക്രോമീറ്റർ) നഗ്നനേത്രങ്ങൾക്ക് തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയുന്ന ഒബ്ജക്റ്റിന്റെ ഏറ്റവും ചെറിയ വലുപ്പം നൽകുന്നു.ഒരു അളവിന്റെ കൃത്യത 0.1 മുതൽ 0.3 മില്ലിമീറ്റർ വരെയാണ്, ഇത് നിരീക്ഷകന്റെ അനുഭവത്തെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. മാപ്പുകളിലും സാങ്കേതിക പ്ലാനുകളിലും മങ്ങിയ വിശദാംശങ്ങളുടെ പതിവ് സ്ഥാന കൃത്യതയാണ് കണക്ക്.
പരിസ്ഥിതി മലിനീകരണം
തിരുത്തുകക്ഷീരപഥം ദൃശ്യമാകുന്നുണ്ടെങ്കിൽ അത് ശുദ്ധമായ അന്തരീക്ഷം സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഊർദ്ധ്വഭാഗം ചക്രവാളവുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, വായു മലിനീകരണത്തിന്റെയും പൊടിയുടെയും അളവ് അനുസരിച്ച് "നീല ഗുണനിലവാരം" എങ്ങനെ തരംതാഴ്ത്തപ്പെടുന്നുവെന്ന് കാണിക്കുന്നു. ഒരു നക്ഷത്രം മിന്നുന്നത് വായുവിന്റെ പ്രക്ഷുബ്ധതയുടെ സൂചനയാണ്. കാലാവസ്ഥാ ശാസ്ത്രത്തിലും ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിലും ഇത് പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു.
പ്രകാശ മലിനീകരണം അമേച്വർ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമാണ്, വൈകിയ രാത്രിയിൽ ഭൂരിപക്ഷം ലൈറ്റുകളും അണയുമ്പോൾ ഈ പ്രശ്നം കുറയും. "ലൈറ്റ് ഡോം" വഴി ഒരു നഗരത്തിൽ നിന്ന് വളരെ ദൂരെയുള്ള വായു പൊടി പോലും കാണാൻ കഴിയും.
ഇതും കാണുക
തിരുത്തുകസാഹിത്യം
തിരുത്തുക- ഡേവിഡ്സൺ, എൻ: സ്കൈ പ്രതിഭാസം: നഗ്നനേത്രങ്ങളുടെ നിരീക്ഷണത്തിലേക്കുള്ള ഒരു ഗൈഡ്. ഫ്ലോറിസ്ബുക്ക്സ് (208 പി), ISBN 0-86315-168-X , എഡിൻബർഗ് 1993.
- ഗെർസ്റ്റ്ബാക്ക് ജി: ആസ്ട്രോ ജേണൽ സ്റ്റെർനെൻബോട്ട്, 20 പി., വാല്യം 2000/8, വിയന്ന 2000.
- കഹ്മെൻ എച്ച്: പ്രൊസീഡിംഗ്സ്, ഐസൻസ്റ്റാഡ് 1999.
പരാമർശങ്ങൾ
തിരുത്തുക- ↑ Yanoff, Myron; Duker, Jay S. (2009). Ophthalmology 3rd Edition. MOSBY Elsevier. p. 54. ISBN 978-0444511416.
- ↑ Wandell, B. (1995). "Foundations of Vision." Sinauer, Sunderland, MA as cited in Neurobiology of Attention. (2005). Eds. Laurent Itti, Geraint Rees, and John K., Tsotos. Chapter 102, Elder, J.H. et al. Elsevier, Inc.
- ↑ "Light Pollution and Astronomy: How Dark Are Your Night Skies?". skyandtelescope.com. 18 July 2006. Archived from the original on 31 March 2014. Retrieved 6 August 2013.
- ↑ 4.0 4.1 John E. Bortle (February 2001). "The Bortle Dark-Sky Scale". Sky & Telescope. Archived from the original on 23 March 2009. Retrieved 2009-11-18.
- ↑ Zezong, Xi, "The Discovery of Jupiter's Satellite Made by Gan De 2000 years Before Galileo", Chinese Physics 2 (3) (1982): 664–67.
- ↑ "Aintno Catalog". astronomy-mall.com.
- ↑ SEDS, Messier 81
- ↑ S. J. O'Meara (1998). The Messier Objects. Cambridge: Cambridge University. ISBN 978-0-521-55332-2.
- ↑ http://messier.obspm.fr/xtra/supp/m81naked.txt
- ↑ Inglis Mike (2007). "Galaxies". Patrick Moore's Practical Astronomy Series: 157–189. doi:10.1007/978-1-84628-736-7_4. ISBN 978-1-85233-890-9.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 2013-09-12.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ Yanoff, Myron; Duker, Jay S. (2009). Ophthalmology 3rd Edition. MOSBY Elsevier. p. 54. ISBN 978-0444511416.
ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ
തിരുത്തുക- ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിൽ നഗ്നനേത്ര നിരീക്
- നേക്കഡ്-ഐ സ്റ്റാർഗേസിംഗ്: ആകാശവും അതിന്റെ നക്ഷത്രരാശികളും പഠിക്കുക
- നേക്കഡ് ഐ നാവിഗേഷൻ, പോളിനേഷ്യ വോയേജസ്
- ഹ്യൂമൻ വിഷ്വൽ സിസ്റ്റം ദുർബലമായ ഒപ്റ്റിക്കൽ സിഗ്നലുകൾ കണ്ടെത്തൽ: ന്യൂറോ സയൻസിലും ക്വാണ്ടം ഫിസിക്സിലും കാഴ്ചപ്പാടുകൾ[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
- നൈറ്റ് സ്കൈയിലെ നഗ്ന നേത്ര ഗ്രഹങ്ങൾ (അവ എങ്ങനെ തിരിച്ചറിയാം)