വിക്കിപീഡിയ

ഇന്ത്യയുടെ ബഹുമതികളും, മെഡലുകളും, പുരസ്‌കാരങ്ങളും

ഇന്ത്യാ മഹാരാജ്യത്തിന് വിവിധ സേവനങ്ങൾ ചെയ്ത വ്യക്തികൾക്ക് നൽകുന്ന പുരസ്കാരങ്ങളുടെ സമ്പ്രദായമാണ് ഇന്ത്യൻ ഓണേഴ്സ് സിസ്റ്റം. ഇന്ത്യൻ പൗരന് ലഭിക്കുന്ന പരമോന്നത ബഹുമതിയാണ് ഭാരതരത്നം. അവാർഡുകളുടെ വിഭാഗങ്ങൾ ഇപ്രകാരമാണ്:

ഇന്ത്യയിലെ ബഹുമതി സമ്പ്രദായം
ഭാരതരത്നം (ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സിവിലിയൻ ബഹുമതി)
രാജ്യം India

സിവിലിയൻ അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

ഭാരതരത്നം

തിരുത്തുക

 ഇന്ത്യയിലെ പരമോന്നത സിവിലിയൻ ബഹുമതിയായ ഭാരതരത്നം, [1] 1954-ലാണ് സ്ഥാപിതമായത്. ജാതി, ജോലി, സ്ഥാനം, ലിംഗഭേദം, മതം എന്നിവയുടെ വ്യത്യാസമില്ലാതെ ഏതൊരു വ്യക്തിക്കും ഈ അവാർഡിന് അർഹതയുണ്ട്. അസാധാരണമായ സേവനത്തിനോ മാനുഷിക പ്രയത്നത്തിന്റെ ഏത് മേഖലയിലും ഉയർന്ന പ്രകടനത്തിനോ അംഗീകാരമായാണ് ഇത് നൽകുന്നത്. അവാർഡ് നൽകുമ്പോൾ, സ്വീകർത്താവിന് രാഷ്ട്രപതി ഒപ്പിട്ട ഒരു "സനദും" [2] (സർട്ടിഫിക്കറ്റ്) ഒരു മെഡലും ലഭിക്കും.

പത്മ പുരസ്കാരങ്ങൾ

തിരുത്തുക

1954-ലാണ് പത്മ പുരസ്‌കാരങ്ങൾ [3] ഏർപ്പെടുത്തിയത്. 1978 മുതൽ 1979 വരെയും 1993 മുതൽ 1997 വരെയും ചെറിയ തടസ്സങ്ങളൊഴികെ, എല്ലാ വർഷവും റിപ്പബ്ലിക് ദിനത്തിൽ ഈ പുരസ്കാരങ്ങൾ പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. പത്മവിഭൂഷൺ, പത്മഭൂഷൺ, പത്മശ്രീ എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് വിഭാഗങ്ങളിലായാണ് അവാർഡ് നൽകുന്നത്.

  •   "അസാധാരണവും വിശിഷ്ടവുമായ സേവനത്തിനാണ്" പത്മവിഭൂഷൺ പുരസ്‌കാരം നൽകുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സിവിലിയൻ ബഹുമതി ആണ് പത്മവിഭൂഷൺ. ഭാരതരത്നം പുരസ്കാരം കഴിഞ്ഞാൽ രണ്ടാമത്തെ പരമോന്നത പുരസ്കാരമാണിത്.
  •   "ഒരു ഉന്നത വിശിഷ്ട സേവനത്തിനാണ്" പത്മഭൂഷൺ പുരസ്‌കാരം നൽകുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും മൂന്നാമത്തെ ഉന്നത സിവിലിയൻ ബഹുമതിയാണ് പത്മഭൂഷൺ.
  •   "വിശിഷ്‌ട സേവനത്തിനാണ്" പത്മശ്രീ പുരസ്‌കാരം നൽകുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ നാലാമത്തെ (നാലാമത്) ഉന്നത സിവിലിയൻ ബഹുമതിയാണ് പത്മശ്രീ.

ദേശീയ ബഹുമതികളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, പത്മ അവാർഡുകളിൽ ക്യാഷ് അലവൻസുകളോ ആനുകൂല്യങ്ങളോ റെയിൽവേ/വിമാന യാത്രകളിലെ പ്രത്യേക ഇളവുകളോ ഉൾപ്പെടുന്നില്ല. [4] ഇന്ത്യയുടെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ 1995 ഡിസംബറിലെ ഒരു വിധിന്യായം അനുസരിച്ച്, ഭാരതരത്‌നയോ പത്മ പുരസ്‌കാരങ്ങളോടോ പദവികളോ ബഹുമതികളോ ബന്ധപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല; ബഹുമതികൾക്ക് അവയോ അവരുടെ ചുരുക്കപേരുകളോ അവാർഡ് ജേതാവിന്റെ പേരിനൊപ്പമായി ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയില്ല. ചുരുക്കി പറഞ്ഞാൽ ഭാരതരത്ന, പത്മ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചവർക്ക് അവരുടെ പേരിനു കൂടെയോ അല്ലെങ്കിൽ മറ്റു ആവിശ്യങ്ങൾക്കോ പുരസ്കാരത്തിൻ്റെ പേര് ഉപയോഗിക്കാൻ പാടില്ല. ലെറ്റർഹെഡുകൾ, ക്ഷണ കത്തുകൾ, പോസ്റ്ററുകൾ, പുസ്‌തകങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയിൽ അത്തരത്തിലുള്ള ഏതെങ്കിലും ഉപയോഗം ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഏതെങ്കിലും ദുരുപയോഗത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ, അവാർഡ് ജേതാവിന് അവാർഡ് നഷ്‌ടമാകും, കൂടാതെ ബഹുമതി ലഭിക്കുമ്പോൾ അത്തരം ദുരുപയോഗത്തിനെതിരെ അവൻ അല്ലെങ്കിൽ അവൾക്ക് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു. [5]

  • ബഹുമതിയിൽ രാഷ്ട്രപതിയുടെ കൈയിലും മുദ്രയിലും നൽകുന്ന സനദ് (സർട്ടിഫിക്കറ്റ്) കൂടാതെ മെഡലും ഉൾപ്പെടുന്നു.
  • സ്വീകർത്താക്കൾക്ക് മെഡലിന്റെ ഒരു പകർപ്പും നൽകും, അത് അവർക്ക് വേണമെങ്കിൽ ഏതെങ്കിലും ആചാരപരമായ/സംസ്ഥാന ചടങ്ങുകളിൽ ധരിക്കാം.
  • ഓരോ അവാർഡ് ജേതാവിനെയും സംബന്ധിക്കുന്ന ഹ്രസ്വമായ വിശദാംശങ്ങൾ നൽകുന്ന ഒരു സ്മാരക ലഘുവിവരണപത്രവും നിക്ഷേപ ചടങ്ങിന്റെ ദിവസം പുറത്തിറക്കും.

തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രക്രിയ

തിരുത്തുക

ഈ അവാർഡുകൾ ഏതെങ്കിലും വ്യതിരിക്തതയുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങളെ അംഗീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു, കല, സാഹിത്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, കായികം, വൈദ്യശാസ്ത്രം, സാമൂഹ്യപ്രവർത്തനം, ശാസ്ത്രം, എഞ്ചിനീയറിംഗ്, പൊതുകാര്യങ്ങൾ, സിവിൽ സർവീസ്, വ്യാപാരം, വ്യവസായം തുടങ്ങിയ എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളിലും/മേഖലകളിലും വിശിഷ്ടവും അസാധാരണവുമായ നേട്ടങ്ങൾ/സേവനം എന്നിവയ്ക്ക് നൽകപ്പെടുന്നു. വംശം, തൊഴിൽ, സ്ഥാനം, ലിംഗഭേദം എന്നി വ്യത്യാസം ഇല്ലാതെ എല്ലാ വ്യക്തികളും ഈ അവാർഡുകൾക്ക് അർഹരാണ്.

2015-ൽ, പത്മ പുരസ്‌കാരങ്ങൾക്കായി മന്ത്രിമാർ പേരുകൾ ശുപാർശ ചെയ്യുന്ന രീതി അവസാനിപ്പിക്കാൻ സർക്കാർ തീരുമാനിക്കുകയും പകരം ഏതെങ്കിലും ഇന്ത്യൻ പൗരൻ ഓൺലൈനിൽ പത്മ അവാർഡിന് ശുപാർശ ചെയ്യുന്ന രീതി സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഓരോ പൗരനും രാജ്യത്തിന് എന്തെങ്കിലും സംഭാവന ചെയ്യാനുണ്ടെന്ന വിശ്വാസത്തോടെയാണ് ഇത് ചെയ്തതെന്നും രാജ്യത്തിന്റെ വളർച്ചയ്‌ക്കൊപ്പം സംഭാവനകൾ സമന്വയിപ്പിക്കണമെന്നും സർക്കാർ പറഞ്ഞു. അതനുസരിച്ച്, ഇതുവരെ അറിയപ്പെടാത്ത നിരവധി പൗരന്മാർക്ക് 2017 ൽ പത്മ അവാർഡുകൾ ലഭിച്ചു. സംസ്ഥാന സർക്കാരുകളുടെ പങ്കും ഇതോടെ കുറഞ്ഞു.

അവാർഡുകൾ അസാധുവാക്കൽ

തിരുത്തുക

പത്മ പുരസ്‌കാരം പിൻവലിക്കുന്നതിന് പ്രത്യേക മാനദണ്ഡങ്ങൾ ഒന്നുമില്ലെങ്കിലും, പുരസ്‌കാര ചട്ടങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, സ്വീകർത്താവ് എന്തെങ്കിലും തെറ്റായ പെരുമാറ്റം നടത്തിയാൽ, ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിക്ക് ഏത് അവാർഡും റദ്ദാക്കാൻ കഴിയും. കുറഞ്ഞത് മൂന്ന് പത്മശ്രീ അവാർഡുകളെങ്കിലും അസാധുവാക്കിയിട്ടുണ്ട്, 1958-ൽ പഞ്ചാബിൽ നിന്നുള്ള സ്വീകർത്താക്കൾക്ക് രണ്ട് തവണയും 1974-ൽ ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു സ്വീകർത്താവിന് ഒരു തവണയും പുരസ്കാരം അസാധുവാക്കിയിട്ടുണ്ട്. [6]

സൈനിക അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
പ്രധാന ലേഖനം: ഇന്ത്യയുടെ സൈനിക ബഹുമതികളും അവാർഡുകളും

യുദ്ധകാല ധീരതയ്ക്കുള്ള അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

1947 ഓഗസ്റ്റ് 15 മുതൽ മുൻകാല പ്രാബല്യത്തോടെ 1950 ജനുവരി 26 ന് സ്ഥാപിതമായി.

  •   പരമവീര ചക്രം - ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സൈനിക ബഹുമതിയാണിത്. ശത്രുവിന്റെ സാന്നിധ്യത്തിൽ ദേശീയ ധീരതയ്ക്കുള്ള പുരസ്കാരം. രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിൽ ഇന്ത്യക്കാർക്ക് അവസാനമായി നൽകിയ വിക്ടോറിയ ക്രോസിന് തുല്യമാണിത്.
  •   മഹാ വീര ചക്രം – ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന രണ്ടാമത്തെ സൈനിക ബഹുമതിയാണ് മഹാവീർ ചക്ര, കരയിലായാലും കടലിലായാലും വായുവിലായാലും ശത്രുവിന്റെ സാന്നിധ്യത്തിൽ പ്രകടമായ ധീരതയ്ക്ക് ഈ പുരസ്‌കാരം നൽകുന്നു.
  •   വീര ചക്രം – യുദ്ധകാല ധീരതയ്ക്കുള്ള പുരസ്കാരങ്ങളിൽ മൂന്നാമത്തേതാണ് ഇത്.

സമാധാനകാലത്തുള്ള ധീരതയ്ക്കുള്ള അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

ഈ അവാർഡുകൾ 1952 ജനുവരി 4 ന് സ്ഥാപിച്ചു. ഈ അവാർഡുകൾ യഥാക്രമം അശോകചക്ര (ക്ലാസ് I), അശോക ചക്ര (ക്ലാസ് II), അശോക ചക്ര (ക്ലാസ് III) എന്നിവയിൽ നിന്ന് യഥാക്രമം അശോകചക്ര, കീർത്തി ചക്ര, ശൗര്യ ചക്ര എന്നിങ്ങനെ പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു.

യുദ്ധകാല/സമാധാനകാല സേവന അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

യുദ്ധകാലത്തെ വിശിഷ്ട പുരസ്കാരങ്ങൾ

തിരുത്തുക

സമാധാനകാലത്തെ വിശിഷ്ട പുരസ്‌കാരങ്ങൾ

തിരുത്തുക

1960 ജനുവരി 26 നാണ് ഇവ സ്ഥാപിതമായത്. 2019 ജൂലൈ 11 മുതൽ, യുദ്ധസ്മാരകങ്ങൾ, ശ്മശാനങ്ങൾ, ശവസംസ്കാരം എന്നിവയിലെ ആദരാഞ്ജലി ചടങ്ങുകളിൽ പങ്കെടുക്കുമ്പോൾ , മരണമടഞ്ഞ സൈനികരുടെ അടുത്ത ബന്ധുക്കൾക്ക് അവരുടെ മെഡലുകൾ നെഞ്ചിന്റെ വലതുവശത്ത് ധരിക്കാൻ ഇന്ത്യൻ കരസേന അനുവാദം നൽകി. [7]

പ്രത്യേക അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

പോലീസ് അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
പ്രധാന ലേഖനം: പോലീസ് മെഡൽ

ഹോം ഗാർഡ്, സിവിൽ ഡിഫൻസ് അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
  • രാഷ്ട്രപതിയുടെ ധീരതയ്ക്കുള്ള ഹോം ഗാർഡ്, സിവിൽ ഡിഫൻസ് മെഡൽ
  • ധീരതയ്ക്കുള്ള ഹോം ഗാർഡിനും സിവിൽ ഡിഫൻസിനുമുള്ള മെഡൽ
  • വിശിഷ്ട സേവനത്തിനുള്ള രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഹോം ഗാർഡിനും സിവിൽ ഡിഫൻസിനുമുള്ള മെഡൽ
  • സ്തുത്യർഹ സേവനത്തിനുള്ള ഹോം ഗാർഡിനും സിവിൽ ഡിഫൻസിനുമുള്ള മെഡൽ

അഗ്നിശമന സേവന അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
  • ധീരതയ്ക്കുള്ള രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഫയർ സർവീസസ് മെഡൽ
  • ധീരതയ്ക്കുള്ള ഫയർ സർവീസസ് മെഡൽ
  • വിശിഷ്ട സേവനത്തിനുള്ള രാഷ്ട്രപതിയുടെ ഫയർ സർവീസസ് മെഡൽ
  • സ്തുത്യർഹ സേവനത്തിനുള്ള ഫയർ സർവീസസ് മെഡൽ

തിരുത്തൽ ജയിൽ സേവന അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
  • ധീരതയ്ക്കുള്ള രാഷ്ട്രപതിയുടെ ജയിൽ സേവന മെഡൽ
  • ധീരതയ്ക്കുള്ള തിരുത്തൽ (ജയിൽ) സേവന മെഡൽ
  • വിശിഷ്ട സേവനത്തിനുള്ള രാഷ്ട്രപതിയുടെ തിരുത്തൽ (ജയിൽ) സേവന മെഡൽ
  • സ്തുത്യർഹമായ സേവനത്തിനുള്ള തിരുത്തൽ (ജയിൽ) സേവന മെഡൽ

കോസ്റ്റ് ഗാർഡ് അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

ധീരത

തിരുത്തുക
  • ദേശീയ ധീരത പുരസ്കാരം
    • ഭാരത് അവാർഡ്
    • സഞ്ജയ് ചോപ്ര അവാർഡ്
    • ഗീത ചോപ്ര അവാർഡ്
    • ബാപ്പു ഗൈധാനി അവാർഡ്
  • ജീവൻ രക്ഷാ പദക് അവാർഡുകൾ
    •   സർവോത്തം ജീവൻ രക്ഷാ പദക്
    •   ഉത്തം ജീവൻ രക്ഷാ പദക്
    •   ജീവൻ രക്ഷാ പദക്

കോർപ്പറേറ്റ് അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

നാഷണൽ കോർപ്പറേറ്റ് സോഷ്യൽ റെസ്‌പോൺസിബിലിറ്റി അവാർഡുകൾ നൽകുന്നത് ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രപതിയാണ് . കോർപ്പറേറ്റ് കാര്യ മന്ത്രാലയമാണ് ഈ അവാർഡുകൾ ഏർപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത്. 20 വ്യത്യസ്ത ഉപവിഭാഗങ്ങളിലായാണ് അവാർഡുകൾ നൽകുന്നത്.

വിദേശ ഇന്ത്യാക്കാർക്കുള്ള അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക

  പ്രവാസി ഭാരതീയ സമ്മാൻ; വിദേശ ഇന്ത്യക്കാർക്ക് മികവിനുള്ള പുരസ്കാരം ആണിത്.

മറ്റ് ദേശീയ അവാർഡുകൾ

തിരുത്തുക
  • ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥർ ചെയ്യുന്ന അസാധാരണവും നൂതനവുമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ അംഗീകരിക്കുന്നതിനും അംഗീകരിക്കുന്നതിനും കൃതജ്ഞതക്കും പ്രതിഫലം നൽകുന്നതിനുമാണ് പൊതുഭരണത്തിലെ മികവിനുള്ള പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ അവാർഡ്.
  • ദുരന്ത നിവാരണത്തിനുള്ള സുഭാഷ് ചന്ദ്രബോസ് ആപ്‌ദ പ്രബന്ധൻ പുരസ്‌കാരം രാജ്യത്തിന് വേണ്ടി നിസ്വാർത്ഥ സേവനം ചെയ്തവർക്ക് നൽകുന്ന ഇന്ത്യൻ ദേശീയ അവാർഡാണ്.
  • ദേശീയ ഐക്യവും അഖണ്ഡതയും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് സംഭാവനകൾ നൽകുന്ന വ്യക്തികൾക്കാണ് സർദാർ പട്ടേൽ ദേശീയ യൂണിറ്റി അവാർഡ് നൽകുന്നത്. [8]
  • സ്വച്ഛ് ഭാരത് മിഷനും നീതി ആയോഗും നൽകുന്ന മാറ്റത്തിന്റെ ചാമ്പ്യന്മാർ പുരസ്കാരം (Champions of Change Award)

സ്ത്രീകൾ

തിരുത്തുക

കുട്ടികൾ

തിരുത്തുക
  1. ↑ Ministry of Home Affairs, Govt of India, Samarth Ratna Archived November 26, 2011, at the Wayback Machine.
  2. ↑ "Definition of SANADS". www.merriam-webster.com (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2022-01-02.
  3. ↑ "Padma Awards" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-11-15. Retrieved 2014-12-26.
  4. ↑ "Lok Sabha Unstarred Question No. 1219: Padma Awards (2015)". Lok Sabha: Government of India. Retrieved 19 June 2018.
  5. ↑ "Lok Sabha Unstarred Question No. 2536: Use of Title of Awards (2016)" (PDF). Lok Sabha: Government of India. Archived from the original (PDF) on 2018-06-20. Retrieved 19 June 2018.
  6. ↑ "Lok Sabha Unstarred Question No. 4895: Persons Awarded with Padmashree (2006)". Lok Sabha: Government of India. Retrieved 19 June 2018.
  7. ↑ Indian Army allows next of kin to wear medals of late ex-servicemen during homage ceremonies, India Today, 23 July 2019.
  8. ↑ "ആർക്കൈവ് പകർപ്പ്". Archived from the original on 2022-06-19. Retrieved 2023-09-15.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ഇന്ത്യയുടെ_ബഹുമതികളും,_മെഡലുകളും,_പുരസ്‌കാരങ്ങളും&oldid=3972684" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്