മാണിക്യം (നവരത്നം)

നവരത്നങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് മാണിക്യം. അലൂമിനിയം ഓക്സൈഡ് ധാതുവായ ഇതിന്റെ ചുവപ്പ് നിറത്തിന് കാരണം ക്രോമിയത്തിന്റെ സാന്നിധ്യമാണ്( Al₂O₃:Cr ). മോസ് സ്കെയിലിൽ ഇതിന്റെ കാഠിന്യം 9.0 ആണ്. പ്രകൃതിയിൽ നിന്നും ലഭിക്കുന്ന വസ്തുക്കളിൽ ഇതിന്റെക്കാൾ കാഠിന്യമുള്ള വജ്രവും മോസ്സനൈറ്റും (SiC) മാത്രമാണ്. അലൂമിനിയത്തിന്റെ ഏറ്റവും സ്ഥിരതയുള്ള രൂപമായ α-അലൂമിനയിൽ (α-alumina Al2O3) ചെറിയ അളവിൽ അലൂമിനയം3+ അയോണുകൾക്ക് പകരം ക്രോമിയം3+ അയോണുകൾ ചേർന്നാലാണ് മാണിക്യം ഉണ്ടാവുന്നത്. ഓരോ ക്രോമിയം3+ അയോണുകൾക്ക് ചുറ്റും ആറ് ഓക്സിജൻ(O2-) അയോണുകൾ നിലകൊള്ളുന്നു. ഈ ക്രിസ്റ്റൽ ഘടന ക്രോമിയം3+ അയോണുളിൽ ചെലുത്തുന്ന സ്വാധീനം പ്രകാശവർണ്ണരാജിയിലെ മഞ്ഞ-പച്ച ഭാഗത്തെ രശ്മികളെ ആഗിരണം ചെയ്യുന്നതുവഴിയാണ് മാണിക്യത്തിന് ചുവന്ന നിറം ഉണ്ടാകുന്നത്.

മാണിക്യം Ruby
ടാൻസാനിയയിലെ വിൻസയിൽനിന്നും (Winza) ലഭിച്ച പ്രകൃതിദത്തമായ മാണിക്യം
General
Category	Mineral variety
Formula (repeating unit)	aluminium oxide with chromium, Al2O3:Cr
Identification
നിറം	Red, may be brownish, purplish or pinkish
Crystal habit	Varies with locality. Terminated tabular hexagonal prisms.
Crystal system	Trigonal (Hexagonal Scalenohedral) Symbol (-3 2/m) Space Group: R-3c
Cleavage	No true cleavage
Fracture	Uneven or conchoidal
മോസ് സ്കെയിൽ കാഠിന്യം	9.0
Luster	Vitreous
Streak	white
Diaphaneity	transparent
Specific gravity	4.0
അപവർത്തനാങ്കം	nω=1.768 - 1.772 nε=1.760 - 1.763, Birefringence 0.008
Pleochroism	Orangey red, purplish red
Ultraviolet fluorescence	red under longwave
Melting point	2044 °C
Solubility	none
Major varieties
Sapphire	Any color except red
Corundum	various colors
Emery	Granular

മാണിക്യത്തിന്റെ ക്രിസ്റ്റൽ ഘടന