സിലിക്കോസിസ്
സിലിക്ക പൊടി ശ്വസിക്കുന്നതിലൂടെ ഉണ്ടാകുന്ന തൊഴിൽപരമായ ശ്വാസകോശരോഗമാണ് സിലിക്കോസിസ്. ഇത് ഒരു തരം ന്യൂമോകോണിയോസിസ് ആണ്. [4] സിലിക്കോസിസ് ശ്വാസതടസ്സം, ചുമ, പനി, സയനോസിസ് (നീലകലർന്ന ചർമ്മം) എന്നിവയുണ്ടാക്കുന്നു. ഇത് പലപ്പോഴും പൾമണറി എഡിമ (ശ്വാസകോശത്തിലെ ദ്രാവകം), ന്യുമോണിയ അല്ലെങ്കിൽ ക്ഷയം എന്നിവയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കാണിക്കുന്നതിനാൽ അതാണോ എന്ന് തെറ്റായി നിർണ്ണയിക്കപ്പെടാം.
| Silicosis | |
|---|---|
| മറ്റ് പേരുകൾ | Miner's phthisis, Grinder's asthma, Potter's rot[1] pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis[2][3] |
 | |
| സിലിക്ക പൊടി | |
| സ്പെഷ്യാലിറ്റി | പൾമോണോളജി  |
2013-ൽ ആഗോളതലത്തിൽ 46,000 മരണങ്ങൾക്ക് സിലിക്കോസിസ് കാരണമായി. 1990-ൽ മരണസംഖ്യ 55,000 ആയിരുന്നു[5]
സിലിക്കോസിസ് എന്ന പേര് ആദ്യം ഉപയോഗിച്ചത് 1870-ൽ മിലാനിലെ ഓസ്പെഡേൽ മാഗിയോറിലെ പ്രൊസക്ടറായ Achille Visconti (1836-1911) ആണ്. [6] ലാറ്റിൻ പദമായ സൈലക്സിൽ നിന്ന് അല്ലെങ്കിൽ ഫ്ലിന്റിൽ നിന്ന് ആണ് ഈ പദമുണ്ടായത്. പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ ഖനിത്തൊഴിലാളികളിലെ പൊടി ശ്വസിക്കുന്നതിലൂടെ ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ പ്രശ്നങ്ങളെക്കുറിച്ച് തിരിച്ചറിഞ്ഞ് എഴുതിയിരുന്നു. കല്ല് വെട്ടുന്നവരുടെ ശ്വാസകോശത്തിലെ ആസ്ത്മാ ലക്ഷണങ്ങളും മണൽ പോലുള്ള വസ്തുക്കളും 1713 ൽ ബെർണാർഡിനോ റമാസ്സിനി ശ്രദ്ധിച്ചു. വ്യവസായവൽക്കരണത്തോടെ പൊടി ഉൽപാദനം വർദ്ധിച്ചു. [7] ഇത് സിലിക്കോസിസിന്റെ വ്യാപനത്തിന് കാരണമായി.
അടയാളങ്ങളും ലക്ഷണങ്ങളും തിരുത്തുക
സിലിക്കോസിസ് മന്ദഗതിയിലാണ് ബാധിക്കുക. അടയാളങ്ങളും ലക്ഷണങ്ങളും സാവധാനത്തിലാണ് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുക. [8] ലക്ഷണങ്ങളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു:
- ഡിസ്പ്നിയ (ശ്വാസം മുട്ടൽ)
- ചുമ, (പലപ്പോഴും സ്ഥിരവും കഠിനവുമാണ്)
- ക്ഷീണം
- ദ്രുത ശ്വസനം
- വിശപ്പ് കുറയുകയും ശരീരഭാരം കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു
- നെഞ്ച് വേദന
- പനി
- ചർമ്മത്തിന്റെ നിറംമാറ്റം (നീല ചർമ്മം)
- നഖങ്ങളിൽ ഇരുണ്ട വിള്ളലുകൾ.
രോഗബാധ വർദ്ധിക്കുമ്പോൾ ഇനിപ്പറയുന്നലക്ഷണങ്ങളുമുണ്ടാകാം:
- സയനോസിസ്, വിളർച്ച - ശരീരത്തിന്റെ മുകൾ ഭാഗങ്ങളിൽ സഹിതം നീലനിറമുള്ള ത്വക്ക്.
- കോർ പൾ‌മോണേൽ (വലത് വെൻട്രിക്കിൾ ഹൃദ്രോഗം)
- ശ്വസന തടസ്സം
സിലിക്കോസിസ് രോഗികൾക്ക് ക്ഷയം പിടിപെടാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്. സിലിക്ക, പൾമണറി മാക്രോഫേജുകളെ നശിപ്പിക്കുമെന്നും മൈകോബാക്ടീരിയയെ നശിപ്പിക്കാനുള്ള കഴിവ് തടയുന്നുവെന്നും കരുതപ്പെടുന്നു. നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന സിലിക്ക എക്സ്പോഷർ ഉള്ള തൊഴിലാളികൾക്ക് സിലിക്കോസിസ് ഇല്ലാതെ തന്നെ ക്ഷയത്തിന് സമാനമായ രോഗസാധ്യതയുണ്ട്. [9]
വിട്ടുമാറാത്ത ബ്രോങ്കൈറ്റിസ്, ശ്വസനതടസ്സം, ക്ഷയരോഗമില്ലാത്ത മൈകോബാക്ടീരിയം അണുബാധ, ഫംഗസ് ശ്വാസകോശ അണുബാധ, കോമ്പൻസേറ്ററി എംഫിസെമ, ന്യൂമോത്തോറാക്സ് എന്നിവയും സിലിക്കോസിസിന്റെ ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ സങ്കീർണതകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
പാത്തോഫിസിയോളജി തിരുത്തുക
സിലിക്ക പൊടിപടലങ്ങൾ ശ്വസിക്കുമ്പോൾ, ശ്വാസകോശത്തിലെ ചെറിയ ആൽവിയോളാർ സഞ്ചികളിലേക്കും നാളങ്ങളിലേക്കും എത്തിച്ചേരുന്നു. അവിടെനിന്ന്, ശ്വാസകോശത്തിന് കഫം അല്ലെങ്കിൽ ചുമ വഴി പൊടി നീക്കം ചെയ്യാൻ കഴിയുന്നില്ല.
സ്ഫടിക സിലിക്കയുടെ നേർത്ത കണികകൾ ശ്വാസകോശത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കുമ്പോൾ, പൊടിപടലങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന മാക്രോഫേജുകൾ ട്യൂമർ നെക്രോസിസ് ഘടകങ്ങൾ, ഇന്റർലൂക്കിൻ -1, ല്യൂക്കോട്രൈൻ ബി 4, മറ്റ് സൈറ്റോകൈനുകൾ എന്നിവ പുറത്തുവിടുന്നതിലൂടെ കോശജ്വലന പ്രതികരണത്തിന് കാരണമാകും . ഇവ സിലിക്ക കണത്തിന് ചുറ്റും കൊളാജൻ വ്യാപിപ്പിക്കുന്നതിനും ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്നതിനും ഫൈബ്രോബ്ലാസ്റ്റുകളെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നു. അങ്ങനെ ഫൈബ്രോസിസ് ഉണ്ടാകുന്നു.[10]
സിലിക്ക തിരുത്തുക
ഭൂമിയുടെ പുറംതോടിന്റെ ഏറ്റവും സാധാരണമായ രണ്ടാമത്തെ മൂലകമാണ് സിലിക്കൺ (Si). ഭൂമിയുടെ പുറംതോടിന്റെ 75% ഓക്സിജനും സിലിക്കണും ഉള്ളതിനാൽ സിലിക്ക എന്ന സംയുക്തം വളരെ സാധാരണമാണ്. ഗ്രാനൈറ്റ്, മണൽക്കല്ല്, സ്ലേറ്റ് തുടങ്ങിയ പല പാറകളിലും ചില ലോഹ അയിരുകളിലും ഇത് കാണപ്പെടുന്നു. മണലിന്റെ പ്രധാന ഘടകമാണ് സിലിക്ക. ഇത് മണ്ണ്, മോർട്ടാർ, പ്ലാസ്റ്റർ, ഷിംഗിൾസ് എന്നിവയിലും ആകാം. ഈ വസ്തുക്കളുടെ കട്ടിംഗ്, ബ്രേക്കിംഗ്, ക്രഷിംഗ്, ഡ്രില്ലിംഗ്, പൊടിക്കൽ അല്ലെങ്കിൽ ഉരച്ചിലുകൾ എന്നിവ സൂക്ഷ്മകണികകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു.
ആൽഫ-ക്വാർട്സ്, ക്രിസ്റ്റൊബലൈറ്റ് അല്ലെങ്കിൽ ട്രൈഡൈമൈറ്റ് രൂപത്തിൽ ക്രിസ്റ്റലിൻ സിലിക്കൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് അടങ്ങിയ നേർത്ത പൊടി (10 മൈക്രോമീറ്ററിൽ താഴെ വ്യാസം ) നിക്ഷേപിക്കുന്നതിനാലാണ് സിലിക്കോസിസ് ഉണ്ടാകുന്നത്.
രോഗനിർണയം തിരുത്തുക
സിലിക്കോസിസ് രോഗനിർണയത്തിന് മൂന്ന് പ്രധാന ഘടകങ്ങളുണ്ട്. ആദ്യം, രോഗിയുടെ ചരിത്രം ഈ അസുഖത്തിന് കാരണമാകുന്നത്ര സിലിക്ക പൊടി എക്സ്പോഷർ വെളിപ്പെടുത്തണം. രണ്ടാമതായി, സിലിക്കോസിസുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്ന കണ്ടെത്തലുകൾ (സാധാരണയായി നെഞ്ചിന്റെ എക്സ്-റേ). മൂന്നാമത്, അസാധാരണതകൾ ഉണ്ടാക്കാൻ സാധ്യതയുള്ള അടിസ്ഥാന രോഗങ്ങളുണ്ടോ എന്ന കണ്ടെത്തൽ. .
-
സങ്കീർണ്ണമല്ലാത്ത സിലിക്കോസിസ് കാണിക്കുന്ന നെഞ്ച് എക്സ്-റേ -
സങ്കീർണ്ണമായ സിലിക്കോസിസ് -
സിലിക്കോസിസ് ILO വർഗ്ഗീകരണം 2-2 RR -
സിലിക്കോസിസ് മൂലമുണ്ടാകുന്ന ഫൈബ്രോതോറാക്സും പ്ലൂറൽ എഫ്യൂഷനും
.png)
വർഗ്ഗീകരണം തിരുത്തുക
രോഗത്തിന്റെ കാഠിന്യം (റേഡിയോഗ്രാഫിക് പാറ്റേൺ ഉൾപ്പെടെ), ആരംഭം, പുരോഗതിയുടെ വേഗത എന്നിവ അനുസരിച്ച് സിലിക്കോസിസിന്റെ വർഗ്ഗീകരണം നടത്തുന്നു. [11] ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നവ:
- വിട്ടുമാറാത്ത ലളിതമായ സിലിക്കോസിസ്
- സാധാരണയായി ദീർഘകാല എക്സ്പോഷർ (10 വർഷമോ അതിൽ കൂടുതലോ) ഉണ്ടാകുകയും സാധാരണയായി എക്സ്പോഷർ ചെയ്തതിന് ശേഷം 10-30 വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയും ചെയ്യും. [12] ഇതാണ് ഏറ്റവും സാധാരണമായ സിലിക്കോസിസ്. ഇത്തരത്തിലുള്ള സിലിക്കോസിസ് ഉള്ള രോഗികൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് തുടക്കത്തിൽ, രോഗത്തിന്റെ വ്യക്തമായ ലക്ഷണങ്ങൾ ഉണ്ടാകണമെന്നില്ല, പക്ഷേ എക്സ്-റേ വഴി അസാധാരണതകൾ കണ്ടെത്താം. വിട്ടുമാറാത്ത ചുമ, ശ്വാസതടസ്സം (ശ്വാസം മുട്ടൽ) എന്നിവയുണ്ടാവാം.
- ത്വരിതപ്പെടുത്തിയ സിലിക്കോസിസ്
- സിലിക്ക പൊടിയുടെ ഉയർന്ന സാന്ദ്രത ആദ്യമായി എക്സ്പോഷർ ചെയ്തതിന് ശേഷം 5-10 വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഉണ്ടാവുന്ന സിലിക്കോസിസ്. ലക്ഷണങ്ങളും എക്സ്-റേ കണ്ടെത്തലുകളും വിട്ടുമാറാത്ത ലളിതമായ സിലിക്കോസിസിന് സമാനമാണ്, പക്ഷേ നേരത്തെ സംഭവിക്കുകയും കൂടുതൽ വേഗത്തിൽ ശക്തിപ്രാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഫൈബ്രോസിസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള സങ്കീർണ്ണമായ രോഗങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ സാധ്യതയുണ്ട്.
- സങ്കീർണ്ണമായ സിലിക്കോസിസ്
- മാരകമായ ഫൈബ്രോസിസ് ഉണ്ടാവുന്നു. സിലിക്കോസിസ് "സങ്കീർണ്ണമാകാം. ക്ഷയരോഗം, ക്ഷയരോഗമില്ലാത്ത മൈകോബാക്ടീരിയ അണുബാധ, ഫംഗസ് അണുബാധ, ശ്വാസകോശ അർബുദം എന്നിവ പോലുള്ള മറ്റ് ശ്വാസകോശരോഗങ്ങൾക്കും കാരണമാകാം.
- അക്യൂട്ട് സിലിക്കോസിസ്
- ഉയർന്ന അളവിലുള്ള സിലിക്ക പൊടി എക്സ്പോഷർ ചെയ്തതിന് ശേഷം ഏതാനും ആഴ്ചകൾ മുതൽ 5 വർഷത്തിനകം ബാധിക്കുന്ന സിലിക്കോസിസ്. ഇതിനെ സിലിക്കോപ്രോട്ടിനോസിസ് എന്നും വിളിക്കുന്നു. അക്യൂട്ട് സിലിക്കോസിസിന്റെ ലക്ഷണങ്ങളിൽ ശ്വാസതടസ്സം, ചുമ, ബലഹീനത, ശരീരഭാരം കുറയൽ എന്നിവ കാണപ്പെടാം. ഇത് പലപ്പോഴും മരണത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. ന്യൂമോണിയ, ശ്വാസകോശത്തിലെ നീർക്കെട്ട്, ആൽവിയോളാർ രക്തസ്രാവം, ശ്വാസകോശ കാൻസർ എന്നിവയുണ്ടാവാം.
പ്രതിരോധം തിരുത്തുക
പൊടിപടലങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുക എന്നതാണ് സിലിക്കോസിസ് തടയാനുള്ള ഏറ്റവും നല്ല മാർഗം.[13][14]
ചികിത്സ തിരുത്തുക
ചികിത്സയില്ലാത്ത സ്ഥിരമായ ഒരു രോഗമാണ് സിലിക്കോസിസ്. [15] നിലവിൽ ലഭ്യമായ ചികിത്സകൾ രോഗലക്ഷണങ്ങളെ ലഘൂകരിക്കുന്നതിലും രോഗാവസ്ഥയുടെ കൂടുതൽ പുരോഗതി തടയുന്നതിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നവ:
- വായുവിലൂടെയുള്ള സിലിക്ക, സിലിക്ക പൊടി, പുകയില, പുകവലി ഉൾപ്പെടെയുള്ള മറ്റ് ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ അസ്വസ്ഥതകൾ എന്നിവയ്ക്കുള്ള സാധ്യതകൾ തടയുന്നു.
- ശ്വാസകോശ ബാക്ടീരിയ അണുബാധയ്ക്കുള്ള ആൻറിബയോട്ടിക്കുകൾ ഉപയോഗിക്കുക
- ക്ഷയരോഗ ത്വക്ക് പരിശോധന
- ക്ഷയരോഗ പ്രതിരോധം
- ഹൈപ്പോക്സീമിയ ഉണ്ടെങ്കിൽ ഓക്സിജൻ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ.
- ശ്വസനം സുഗമമാക്കുന്നതിന് ബ്രോങ്കോഡൈലേറ്ററുകൾ .
- കേടായ ശ്വാസകോശ ടിഷ്യു മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള ശ്വാസകോശ മാറ്റിവയ്ക്കൽ ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായ ചികിത്സയാണ്.
ഉയർന്ന സിലിക്ക മണ്ണിന്റെ ഉള്ളടക്കവും ഇടയ്ക്കിടെയുള്ള പൊടി കൊടുങ്കാറ്റും ഉള്ള പ്രദേശങ്ങളിൽ വിട്ടുമാറാത്ത സിലിക്കോസിസ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നു. [16]
മരുഭൂമിയിലെ ശ്വാസകോശരോഗം തിരുത്തുക
സഹാറ, ലിബിയൻ മരുഭൂമി, നെഗേവ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കേസുകൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുള്ള മരുഭൂമിയിലെ മണൽ പൊടി ദീർഘകാലമായി ശ്വസിക്കുന്നതാണ് സിലിക്കോസിസിന്റെ തൊഴിൽരഹിതമായ ഒരു രീതി. [18] ഈ പൊടി ശ്വാസകോശത്തിൽ അടിഞ്ഞുകൂടിയാണ് രോഗം വരുന്നത്. [19]
നിയന്ത്രണം തിരുത്തുക
സിലിക്കോസിസ്, ശ്വാസകോശ അർബുദം, മറ്റ് സിലിക്ക സംബന്ധമായ രോഗങ്ങൾ എന്നിവ തടയുന്നതിന് കമ്പനികൾ സിലിക്ക അനുബന്ധ ജോലിചെയ്യുന്ന ജീവനക്കാർക്ക് ചില സുരക്ഷാ നടപടികൾ നൽകണമെന്ന് 2016 മാർച്ചിൽ ഒ‌എസ്‌എച്ച്‌എ നിർബന്ധമാക്കി. [20]
പ്രധാന വ്യവസ്ഥകൾ തിരുത്തുക
- എട്ട് മണിക്കൂർ ഷിഫ്റ്റിൽ ശരാശരി, സ്ഫടിക സിലിക്കയുടെ അനുവദനീയമായ എക്സ്പോഷർ പരിധി (പിഇഎൽ) ഒരു ക്യുബിക് മീറ്റർ വായുവിൽ 50 മൈക്രോഗ്രാമിലേക്ക് കുറയ്ക്കുക.
- സിലിക്ക പൊടിയിലേക്കുള്ള തൊഴിലാളികളുടെ എക്സ്പോഷർ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നതിന് എഞ്ചിനീയറിംഗ് നിയന്ത്രണങ്ങൾ (വെള്ളം അല്ലെങ്കിൽ വെന്റിലേഷൻ പോലുള്ളവ) ഉപയോഗിക്കുക; എഞ്ചിനീയറിംഗ് നിയന്ത്രണങ്ങൾക്ക് എക്സ്പോഷർ വേണ്ടത്ര പരിമിതപ്പെടുത്താൻ കഴിയാത്തപ്പോൾ റെസ്പിറേറ്ററുകൾ നൽകുക; ഉയർന്ന എക്സ്പോഷർ ഏരിയകളിലേക്ക് തൊഴിലാളികളുടെ പ്രവേശനം പരിമിതപ്പെടുത്തുക; ഒരു രേഖാമൂലമുള്ള എക്സ്പോഷർ നിയന്ത്രണ പദ്ധതി വികസിപ്പിക്കുക, ഉയർന്ന എക്സ്പോഷർ ഉള്ള തൊഴിലാളികൾക്ക് മെഡിക്കൽ പരിരക്ഷ നൽകുക. സിലിക്കയുടെ അപകടസാധ്യതകളെക്കുറിച്ചും എങ്ങനെ പരിമിതപ്പെടുത്താമെന്നും തൊഴിലാളികളെ പരിശീലിപ്പിക്കുക. [21]
- തൊഴിലാളികളെ നിരീക്ഷിക്കുന്നതിന് മെഡിക്കൽ പരിശോധന നൽകുകയും അവരുടെ ശ്വാസകോശാരോഗ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ നൽകുകയും ചെയ്യുക.
ഇതും കാണുക തിരുത്തുക
അവലംബം തിരുത്തുക
- ↑ Jane A. Plant; Nick Voulvoulis; K. Vala Ragnarsdottir (13 March 2012). Pollutants, Human Health and the Environment: A Risk Based Approach. John Wiley & Sons. p. 273. ISBN 978-0-470-74261-7. Archived from the original on 31 December 2013. Retrieved 24 August 2012.
- ↑ "Pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Retrieved 2017-10-10.
{{cite web}}: no-break space character in|work=at position 9 (help) - ↑ "Pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis". Merriam-Webster Dictionary.
- ↑ Derived from Gr. πνεῦμα pneúm|a (lung) + buffer vowel -o- + κόνις kóni|s (dust) + Eng. scient. suff. -osis (like in asbest"osis" and silic"osis", see ref. 10).
- ↑ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 December 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMC 4340604. PMID 25530442.
{{cite journal}}:|first=has generic name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ United States Bureau of Mines, "Bulletin: Volumes 476–478", U.S. G.P.O., (1995), p 63.
- ↑ "Diseases associated with exposure to silica and nonfibrous silicate minerals. Silicosis and Silicate Disease Committee". Arch. Pathol. Lab. Med. 112 (7): 673–720. July 1988. PMID 2838005.
- ↑ "Silicosis Fact Sheet". World Health Organization. May 2000. Archived from the original on 2007-05-10. Retrieved 2007-05-29.
- ↑ Cowie RL (November 1994). "The epidemiology of tuberculosis in gold miners with silicosis". Am. J. Respir. Crit. Care Med. 150 (5 Pt 1): 1460–2. doi:10.1164/ajrccm.150.5.7952577. PMID 7952577.
- ↑ "The Nalp3 inflammasome is essential for the development of silicosis". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 105 (26): 9035–40. June 2008. Bibcode:2008PNAS..105.9035C. doi:10.1073/pnas.0803933105. PMC 2449360. PMID 18577586.
- ↑ NIOSH Hazard Review. Health Effects of Occupational Exposure to Respirable Crystalline Silica. DHHS 2002-129. pp. 23.
- ↑ Weisman DN and Banks DE. Silicosis. In: Interstitial Lung Disease. 4th ed. London: BC Decker Inc. 2003, pp391.
- ↑ "Guide to Training Your Staff for OSHA Compliance | Industrial Vacuum". www.industrialvacuum.com. Archived from the original on 2018-10-24. Retrieved 2018-10-23.
- ↑ CPWR-The Center for Construction Research and Training. "Work Safely with Silica: methods to control silica exposure". Archived from the original on 2012-12-20.
- ↑ Wagner, GR (May 1997). "Asbestosis and silicosis". Lancet. 349 (9061): 1311–1315. doi:10.1016/S0140-6736(96)07336-9. PMID 9142077.
- ↑ "Silicosis in a Himalayan village population: role of environmental dust". Thorax. 46 (5): 341–3. May 1991. doi:10.1136/thx.46.5.341. PMC 463131. PMID 2068689.
- ↑ DoH (2019-11-21). "The Department of Health National Dust Disease Taskforce". Department of Health. Retrieved 07-01-2020.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=(help) - ↑ Hawass ND (September 1987). "An association between 'desert lung' and cataract—a new syndrome". Br J Ophthalmol. 71 (9): 694–7. doi:10.1136/bjo.71.9.694. PMC 1041277. PMID 3663563.
- ↑ Nouh MS (1989). "Is the desert lung syndrome (nonoccupational dust pneumoconiosis) a variant of pulmonary alveolar microlithiasis? Report of 4 cases with review of the literature". Respiration. 55 (2): 122–6. doi:10.1159/000195715. PMID 2549601.
- ↑ "OSHA publishes final rule on silica" (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Archived from the original on 2016-08-18. Retrieved 2016-08-18.
- ↑ Greenfieldboyce, Nell (2019-10-02). "Workers Are Falling Ill, Even Dying, After Making Kitchen Countertops". National Public Radio. Retrieved 2019-11-27.