സാം മനേക്‌ഷാ

ഇന്ത്യൻ കരസേനയുടെ പരമോന്നത പദവിയായ ഫീൽഡ് മാർഷൽ (കരസൈന്യാധിപൻ) എന്ന പദവിയിലെത്തിയ ആദ്യ വ്യക്തിയാണ്‌ സാം ഹോർമുസ്ജി "സാം ബഹാദൂർ" ജംഷെഡ്ജി മനേക്‌ഷാ (ഏപ്രിൽ 3, 1914 - ജൂൺ 27, 2008). നൈനിത്താളിലെ ഷർവുഡ് കോളേജിലും ഡെറാഡൂനിലെ ഇന്ത്യൻ മിലിട്ടറി അക്കാദമിയിലും ക്യൂറ്റായിലെ മിലിട്ടറി സ്റ്റാഫ് കോളേജിലുമായിരുന്നു പഠനം.

Field Marshal സാം മനേക്ഷാ MC
ഫീൽഡ് മാർഷൽ സാം മനേക്ഷ (ജനറലിന്റെ ചിഹ്നം ധരിച്ചിരിക്കുന്ന ചിത്രം c. 1970)
7 ആമത്തെ കരസേനാ മേധാവി (ഇന്ത്യ)
ഓഫീസിൽ 8 ജൂൺ 1969 (1969-06-08) – 15 ജനുവരി 1973 (1973-01-15)
പ്രസിഡന്റ്	വി വി ഗിരി മുഹമ്മദ് ഹിദായത്തുള്ള (acting)
പ്രധാനമന്ത്രി	ഇന്ദിരാഗാന്ധി
മുൻഗാമി	ജനറൽ പി.പി. കുമാരമംഗലം
പിൻഗാമി	ജനറൽ ഗോപാൽ ഗുരുനാഥ് ബേവൂർ
9th General Officer Commanding-in-Chief, Eastern Command
ഓഫീസിൽ 16 November 1964 – 8 June 1969
മുൻഗാമി	Lt Gen P P Kumaramangalam
പിൻഗാമി	Lt Gen Jagjit Singh Aurora
9th General Officer Commanding-in-Chief, Western Command
ഓഫീസിൽ 4 December 1963 – 15 Nov 1964
മുൻഗാമി	Lt Gen ദൌലത്ത് സിംഗ്
പിൻഗാമി	Lt Gen Harbaksh Singh
2nd General Officer Commanding, IV Corps
ഓഫീസിൽ 2 December 1963 - 4 December 1963
മുൻഗാമി	Lt Gen ബ്രിജ് മോഹൻ കൌൾ
പിൻഗാമി	Lt Gen മൻ മോഹൻ ഖന്ന
വ്യക്തിഗത വിവരങ്ങൾ
ജനനം	(1914-04-03)3 ഏപ്രിൽ 1914 അമൃത്സർ, പഞ്ചാബ്(ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ), ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണം
മരണം	27 ജൂൺ 2008(2008-06-27) (പ്രായം 94) വെല്ലിംഗ്ടൺ, തമിഴ്നാട്, തമിഴ്നാട്, ഇന്ത്യ
പങ്കാളി(കൾ)	സില്ലോ ബോഡെ
അവാർഡുകൾ	പത്മവിഭൂഷൺ പത്മഭൂഷൺ സൈനിക ക്രോസ്
മാറപ്പേര്(കൾ)	സാം ബഹാദൂർ
Military service
Allegiance	British India India
Branch/service	British Raj Army ഇന്ത്യൻ ആർമി
Years of service	1934 – 2008 (1973-ൽ മനേക്ഷ സജീവ സേവനത്തിൽ നിന്ന് വിരമിച്ചു, എന്നിരുന്നാലും, ഇന്ത്യൻ മിലിട്ടറി ഫൈവ്-സ്റ്റാർ റാങ്ക് ഉദ്യോഗസ്ഥർ ആജീവനാന്തം അവരുടെ റാങ്ക് നിലനിർത്തുന്നു, അവരുടെ മരണം വരെ സേവിക്കുന്ന ഓഫീസർമാരായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.)
Rank	Field Marshal
Unit	12th Frontier Force Regiment 8 Gorkha Rifles
Commands	Eastern Army Western Army IV Corps 26th Infantry Division Defence Services Staff College, Wellington The Infantry School 167th ഇൻഫൻററി ബ്രിഗേഡ്
Battles/wars	രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധം 1947ലെ ഇന്ത്യ-പാകിസ്ഥാൻ യുദ്ധം ഇന്ത്യ-ചൈന യുദ്ധം 1965ലെ ഇന്ത്യ-പാകിസ്ഥാൻ യുദ്ധം ബംഗ്ലാദേശ് വിമോചന യുദ്ധം
Service number	IC-14

1934 ഫെബ്രുവരിയിൽ പട്ടാളത്തിൽ ചേർന്ന മനേക് ഷാ രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിൽ പങ്കെടുത്തു. മിലിട്ടറി സ്റ്റാഫ് കോളേജ് ഡയറക്ടർ, ബ്രിഗേഡിയർ, മേജർ, ജനറൽ എന്നീ പദവികൾ വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്‌. 1969-ൽ മനേക് ഷാ കരസേനാധിപനായി. 1971-ലെ ഇന്ത്യ-പാക്ക് യുദ്ധത്തിൽ പ്രമുഖമായ പങ്ക്‌ വഹിച്ചു. പട്ടാളക്കാരുടെ പട്ടാളക്കാരനെന്നും ബംഗ്ലാദേശിന്റെ വിമോചകനെന്നും അറിയപ്പെടുന്ന അദ്ദേഹത്തിന് സഹപ്രവർത്തകരുടെ സ്നേഹം പിടിച്ചുപറ്റുന്നതിൽ പ്രത്യേക കഴിവുണ്ടായിരുന്നു.

ഇന്ത്യയുടെ പ്രഥമ ഫീൽഡ് മാർഷലായ മനേക് ഷായ്ക്ക്‌ 1968-ൽ പത്മഭൂഷൺ പുരസ്കാരവും 1972-ൽ പത്മവിഭൂഷൺ പുരസ്കാരവും ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.

മരണം

സാം മനേക് ഷാ വിരമിച്ചശേഷം ഊട്ടിയിലാണ് സ്ഥിരവാസമാക്കിയത്. വെല്ലിങ്‌ടണിനടുത്തായുള്ള ‘സ്റ്റാവ്ക’ എന്ന ബംഗ്ലാവിലാണ് സാം മനേക് ഷാ തൻറെ വിശ്രമജീവിതം നയിച്ചുവന്നിരുന്നത്. നീലഗിരിക്കുന്നിൽ അന്ത്യവിശ്രമം കൊള്ളുന്ന മനേക്‌ ഷായുടെ ഊട്ടി ബന്ധം തുടങ്ങുന്നത് 1950-കളിലാണ്. വെല്ലിങ്‌ടണിലെ ഡിഫൻസ് സർവീസസ് സ്റ്റാഫ് കോളേജിലെ കമാൻഡന്റ്‌ ആയി വന്നതുമുതൽ.

2008 ജൂൺ 27-ന്‌ തമിഴ്‌നാട്ടിലെ വെല്ലിങ്ടണിലുള്ള സൈനികാശുപത്രിയിൽ വച്ച് മരണമടഞ്ഞു. മരണസമയത്ത് അദ്ദേഹത്തിന്‌ 94 വയസുണ്ടായിരുന്നു