അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ്

(NH₄)HCO₃ അഥവാ NH₅CO₃ എന്ന സൂത്രവാക്യമുള്ള ഒരു അജൈവ സംയുക്തമാണ് അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ്. നിറമില്ലാത്ത ഖരമാണിത്., ഇത് എളുപ്പത്തിൽ വിഘടിച്ച് കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ്, ജലം, അമോണിയ എന്നിവ രൂപം കൊള്ളുന്നു .

Ammonium bicarbonate

Ball-and-stick model of the ammonium cation Ball-and-stick model of the bicarbonate anion
Names
IUPAC name Ammonium hydrogen carbonate
Other names Bicarbonate of ammonia, ammonium hydrogen carbonate, hartshorn, AmBic, powdered baking ammonia
Identifiers
CAS Number	1066-33-7 Y
3D model (JSmol)	Interactive image
ChemSpider	13395 Y
ECHA InfoCard	100.012.647
EC Number	213-911-5
E number	E503(ii) (acidity regulators, ...)
PubChem CID	14013
RTECS number	BO8600000
UNII	45JP4345C9 Y
UN number	3077
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID5035618
InChI
SMILES
Properties
തന്മാത്രാ വാക്യം
Molar mass	0 g mol−1
സാന്ദ്രത	1.586 g/cm3
ദ്രവണാങ്കം
Solubility in water	11.9 g/100 mL (0 °C) 21.6 g/100 mL (20 °C) 24.8 g/100 mL (25 °C) 36.6 g/100 mL (40 °C)
Solubility	insoluble in methanol
Hazards
Main hazards	Decomposes to release ammonia
Safety data sheet	ICSC 1333
GHS pictograms
GHS Signal word	Warning
GHS hazard statements	H302
GHS precautionary statements	P264, P270, P301+312, P330, P501
Flash point	{{{value}}}
Related compounds
Other anions	Ammonium carbonate
Other cations	Sodium bicarbonate Potassium bicarbonate
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa). | colspan=2 |  Y verify (what is: Y/N?) Infobox references

ഉത്പാദനം

കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡും അമോണിയയും സംയോജിപ്പിച്ചാണ് അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് നിർമ്മിക്കുന്നത്:

CO₂ + NH₃ + H₂O → (NH₄) HCO₃

അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് താപപരമായി അസ്ഥിരമായിരിക്കുന്നതിനാൽ, ലായനി തണുപ്പിച്ച് സൂക്ഷിക്കുന്നു. ഇത് വെളുത്ത ഖരരൂപമായിത്തീരുന്നു.

ഉപയോഗങ്ങൾ

ഭക്ഷ്യവ്യവസായത്തിൽ, പുളിപ്പിക്കുന്ന ഏജന്റായി അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് ഉപയോഗിക്കുന്നു. ആധുനിക കാലത്തെ ബേക്കിംഗ് പൗഡർ ലഭ്യമാക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ഇത് സാധാരണയായി വീട്ടിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. പല ബേക്കിംഗ് പാചകപുസ്തകങ്ങളും, ഇതിനെ ഹാർട്ട്ഷോർൺ അല്ലെങ്കിൽ ഹോർൺസാൾട്ട് എന്ന് വിളിക്കാറുണ്ട്, ഇത് പാചകക്കുറിപ്പ് ഘടനയും പുളിപ്പിക്കൽ ആവശ്യകതകളും അനുസരിച്ച് ബേക്കിംഗ് സോഡ അല്ലെങ്കിൽ ബേക്കിംഗ് പൗഡർ അല്ലെങ്കിൽ ഇവ രണ്ടും ചേർന്നതാണ്. എന്നിരുന്നാലും സാധാരണ ബ്രെഡ് അല്ലെങ്കിൽ ദോശ പോലുള്ള നനഞ്ഞതും വലുതുമായ ചുട്ടുപഴുത്ത സാധനങ്ങൾക്ക് ഇത് ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയില്ല, കാരണം, അമോണിയ ഉള്ളിൽ കുടുങ്ങുകയും അസുഖകരമായ രുചി ഉണ്ടാക്കുകയും ചെയ്യും. യൂറോപ്യൻ യൂണിയനിൽ ഭക്ഷ്യ അഡിറ്റീവായി ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് ഇ നമ്പർ E503 നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

ചൈനയിൽ വിലകുറഞ്ഞ നൈട്രജൻ വളമായി ഇത് സാധാരണയായി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. ഇത് അമോണിയയുടെ ഉറവിടമാണ്. അഗ്നിശമന സംയുക്തങ്ങൾ, ഫാർമസ്യൂട്ടിക്കൽസ്, ഡൈകൾ, പിഗ്മെന്റുകൾ എന്നിവയുടെ ഉൽ‌പാദനത്തിൽ ഈ സംയുക്തം ഒരു ഘടകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. പ്ലാസ്റ്റിക്, റബ്ബർ വ്യവസായം, സെറാമിക്സ് നിർമ്മാണം, ക്രോം ലെതർ ടാനിംഗ്, കാറ്റലിസ്റ്റുകളുടെ സമന്വയം എന്നിവയ്ക്ക് അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് ഇപ്പോഴും വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. 

ഉയർന്ന പ്രകടനമുള്ള ലിക്വിഡ് ക്രോമാറ്റോഗ്രാഫി പോലുള്ള രാസ ശുദ്ധീകരണ സമയത്ത് അവയെ ചെറുതായി ക്ഷാരമാക്കുന്നതിന് ബഫറിംഗ് ലായനിയായും ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു.

പ്രതികരണങ്ങൾ

അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് ജലത്തിൽ ലയിക്കുന്നു. എന്നാൽ, അസെറ്റോൺ, ആൽക്കഹോൾ എന്നിവയിൽ ലയിക്കുന്നില്ല.

അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ് 36 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസിനു മുകളിൽ അമോണിയ, കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ്, ജലം എന്നിവയിലേക്ക് എന്റോതെർമിക് പ്രക്രിയയിൽ വിഘടിക്കുന്നു, അതിനാൽ ജലത്തിന്റെ താപനില കുറയുന്നു:

NH₄HCO₃ → NH₃ + H₂O + CO₂ .

ആസിഡുകൾ ഉപയോഗിച്ച് പ്രവർത്തിപ്പിക്കുമ്പോൾ, അമോണിയം ലവണങ്ങൾ ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു:

NH₄ HCO₃ + HCl → NH₄Cl + CO₂ + H₂O.

ആൽക്കലൈൻ-എർത്ത് ലോഹങ്ങളുടെ സൾഫേറ്റുകളുമായി ഇത് പ്രതിപ്രവർത്തിച്ച് അവയുടെ കാർബണേറ്റുകളെ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നു:

CaSO<sub id="mwgQ">4</sub> + 2 NH₄ HCO₃ → CaCO₃ + (NH₄)₂SO₄ + CO₂ + H₂O.

ഇത് ക്ഷാര ലോഹ ഹാലൈഡുകളുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുകയും ക്ഷാര ലോഹ ബൈകാർബണേറ്റ്, അമോണിയം ഹാലൈഡ് എന്നിവ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു:

NH₄HCO₃ + NaCl → NH₄Cl + NaHCO₃;

NH₄HCO₃ + KI → NH<sub id="mwnA">4</sub>I + KHCO<sub id="mwng">3</sub>;

NH₄HCO₃ + NaBr → NH<sub id="mwpA">4</sub>Br + NaHCO₃.

സുരക്ഷ

ചർമ്മത്തിനും കണ്ണുകൾക്കും ശ്വസനവ്യവസ്ഥയ്ക്കും പ്രകോപനമുണ്ടാക്കുന്നതാണ് അമോണിയം ബൈകാർബണേറ്റ്. ആവർത്തിച്ചുള്ള ശ്വസിക്കൽ, ചുമ, ശ്വാസം മുട്ടൽ എന്നിവയ്ക്കൊപ്പം ബ്രോങ്കൈറ്റിസ് ഉണ്ടാകാൻ കാരണമായേക്കാം.