പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റ്
പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റ്, K2Cr2O7, ഒരു സാധാരണ അജൈവ രാസസംയുക്തമാണ്, ഇത് സാധാരണയായി വിവിധ ലബോറട്ടറികളിലും വ്യാവസായികശാലകളിലും ഓക്സിഡൈസിംഗ് ഏജന്റായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. K
2Cr
2O
7മറ്റെല്ലാ ഹെക്സാവലന്റ് ക്രോമിയം സംയുക്തങ്ങളെയും പോലെ ആരോഗ്യത്തിന് ദോഷകരമാണ്. വളരെ തിളക്കമുള്ളതും ചുവപ്പ്-ഓറഞ്ച് നിറമുള്ളതുമായ ക്രിസ്റ്റൽ ഖരമാണിത്. സോഡിയം ഡൈക്രോമേറ്റിനെ അപേക്ഷിച്ച് ആർദ്രീകരണ സ്വഭാവം കുറവായതിനാൽ പരീക്ഷണശാലകളിൽ ഇതിന് പ്രാധാന്യം കൂടുതലാണ് .[1]
| |
| |
| പേരുകൾ | |
|---|---|
| IUPAC നാമം
പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റ് (IV)
| |
മറ്റു പേരുകൾ
| |
| Identifiers | |
3D model (JSmol)
|
|
| ChEMBL | |
| കെംസ്പൈഡർ | |
| <span title="echa.europa.eu">ECHA InfoCard</span> | 100.029.005 |
| <span title="European Community number (chemical identifier)">EC നമ്പർ</span> |
|
| RTECS നമ്പർ |
|
| UNII | |
| യുഎൻ നമ്പർ | 3288 |
CompTox Dashboard (<abbr title="<nowiki>U.S. Environmental Protection Agency</nowiki>">EPA)
|
|
| |
| |
| സവിശേഷതകൾ | |
| K2Cr2O7 | |
| മോളാർ മാസ് | 294.185 g/mol |
| രൂപം | ചുവപ്പും ഓറഞ്ചും കലർന്ന പരൽ |
| ഗന്ധം | ഗന്ധമില്ല |
| ഘനത്വം | 2.676 g/cm3, solid |
| 398 °C (748 °F; 671 K) | |
| ക്വഥനാങ്കം | 500 °C (932 °F; 773 K) വിഘടിക്കുന്നു |
ജലത്തിലെ ലേയത്വം
|
4.9 g/100 mL (0 °C) 13 g/100 mL (20 °C) 102 g/100 mL (100 °C) |
| ലേയത്വം | iഎഥനോൾ, അസെറ്റോൺ എന്നിവയിൽ ലയിക്കാത്തത് |
അപവർത്തനാങ്കം (nD)
|
1.738 |
| ഘടന | |
| ട്രൈക്ലിനിക് (α-രൂപം, <241.6 °C) | |
| ചതുർഫലകം (Cr ന്) | |
| താപരസതന്ത്രം | |
താപധാരിത (C)
|
219 J/mol |
പ്രാമാണിക മോളാർ എൻട്രോപ്പി (S⦵298)
|
291.2 J/(K·mol) |
പ്രാമാണിക രൂപീകരണ എൻഥാൽപി (ΔfH⦵298)
|
−2033 kJ/mol |
| അപകടസാധ്യതകൾ | |
| Occupational safety and health (OHS/OSH): | |
പ്രധാനപ്പെട്ട അപകടങ്ങൾ
|
അർബുദത്തിനു കാരണമാകുന്നത്, നാശകസ്വഭാവം |
| <b>ജി.എച്ച്.എസ്. ലേബലിങ്</b>: | |
    
| |
| <b>NFPA 704</b> (fire diamond) | ഫലകം:NFPA 704 diamond/styles.css താളിൽ ഉള്ളടക്കം ഒന്നുമില്ല.
<span class="notheme mw-no-invert" title="Health 4: Very short exposure could cause death or major residual injury. E.g. VX gas">4</span>
<span class="notheme mw-no-invert" title="Flammability 0: Will not burn. E.g. water">0</span>
<span class="notheme mw-no-invert" title="Instability 1: Normally stable, but can become unstable at elevated temperatures and pressures. E.g. calcium">1</span> <span class="nfpa-704-diamond-white-wors" title="Special hazard OX: Oxidizer. E.g. potassium perchlorate">OX</span> |
| ഫ്ലാഷ് പോയിന്റ് | കത്താത്തവ |
| ലീതെൽ ഡോസ് (LD, LC): | |
LD50 (median dose)
|
25 mg/kg (oral, rat) |
| സുരക്ഷാ ഡാറ്റ ഷീറ്റ് (SDS) | ICSC 1371 |
| അനുബന്ധ സംയുക്തങ്ങൾ | |
മറ്റ് ആനയോണുകൾ
|
പൊട്ടാസ്യം ക്രോമേറ്റ് പൊട്ടാസ്യം മോളിബ്ഡേറ്റ് പൊട്ടാസ്യം ടങ്സ്റ്റേറ്റ് |
മറ്റു കാറ്റയോണുകൾ
|
അമോണിയം ഡൈക്രോമേറ്റ് സോഡിയം ഡൈക്രോമേറ്റ് |
അനുബന്ധ സംയുക്തങ്ങൾ
|
പൊട്ടാസ്യം പെർമാംഗനേറ്റ് |
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Infobox references
| |
രസതന്ത്രം
തിരുത്തുകഉൽപ്പാദനം
തിരുത്തുകസോഡിയം ഡൈക്രോമേറ്റും പൊട്ടാസ്യം ക്ലോറൈഡും തമ്മിൽ പ്രവർത്തിപ്പിച്ചാണ് ഡൈക്രോമേറ്റ് സാധാരണയായി തയ്യാറാക്കുന്നത്. ക്രോമൈറ്റ് അയിരിനെ റോസ്റ്റിങ്ങിനു വിധേയമാക്കിയാൽ ലഭിക്കുന്ന പൊട്ടാസ്യം ക്രോമേറ്റിൽനിന്നും ഇത് ഉത്പാദിപ്പിക്കാം. ഇത് വെള്ളത്തിൽ ലയിക്കുകയും, ലയിക്കുന്ന പ്രക്രിയയിൽ അയോണൈസ് ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നുഃ
- K2Cr2O7 → 2 K+ + Cr
2O2−
7 - Cr
2O2−
7 + H2O ⇌ 2 CrO2−
4 + 2 H+
രാസപ്രവർത്തനം
തിരുത്തുകഓർഗാനിക് രസതന്ത്രത്തിൽ ഓക്സിഡൈസിംഗ് ഏജന്റായ പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റിന് പൊട്ടാസ്യം പെർമാംഗനേറ്റിനെക്കാൾ പ്രവർത്തനശേഷി കുറവാണ്. ഇത് ആൽക്കഹോളുകളെ ഓക്സീകരിച്ച് പ്രാഥമിക ആൽക്കഹോളുകളെയും ആൽഡിഹൈഡുകളെയും നിർമ്മിക്കാൻ സഹായകമാണ്. കൂടുതൽ നിർബന്ധിത സാഹചര്യങ്ങളിൽ കാർബോക്സിലിക് ആസിഡുകളായും പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നു. എന്നാൽ ഇതിനു വിപരീതമായി, പൊട്ടാസ്യം പെർമാംഗനേറ്റ് കാർബോക്സിലിക് ആസിഡുകൾ മാത്രമേ ഉത്പന്നമായി നൽകുന്നുള്ളൂ. ദ്വിതീയ ആൽക്കഹോളുകൾ കീറ്റോണുകളായും പരിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഉദാഹരണമായി, മെന്തോൾ എന്ന സംയുക്തത്തെ അമ്ലീകരിച്ച പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റ് ഉപയോഗിച്ച് മെന്തോൺ എന്ന സംയുക്തം നിർമ്മിക്കാവുന്നതാണ്.[2] തൃതീയ ആൽക്കഹോളുകൾക്ക് ഓക്സീകരണം സാധ്യമല്ല.
സ്വാഭാവിക സ്രോതസ്സ്
തിരുത്തുക.jpg)
പൊട്ടാസ്യം ഡൈക്രോമേറ്റ് സ്വാഭാവികമായി ലോപ്പസൈറ്റ് എന്ന ധാതുവിന്റെ രൂപത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു. ചിലിയിലെ അറ്റക്കാമ മരുഭൂമി, ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ ബുഷ്വെൽഡ് അഗ്നിപർവതത്തിലുമുള്ള നൈട്രേറ്റ് നിക്ഷേപങ്ങളിൽ മാത്രമേ ഇത് വഗ് ഫില്ലിംഗുകളായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുള്ളൂ.[3]
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ Gerd Anger, Jost Halstenberg, Klaus Hochgeschwender, Christoph Scherhag, Ulrich Korallus, Herbert Knopf, Peter Schmidt, Manfred Ohlinger, "Chromium Compounds" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. doi:10.1002/14356007.a07_067
- ↑ L. T. Sandborn, "l-Menthone", Org. Synth.; Coll. Vol., 1: 340
{{citation}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Lópezite: Lópezite mineral information and data".
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ
തിരുത്തുക- Potassium Dichromate at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
- International Chemical Safety Card 1371
- National Pollutant Inventory – Chromium VI and compounds fact sheet
- NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
- IARC Monograph "Chromium and Chromium compounds"
- Gold refining article listing color change when testing metals with Schwerter's Solution Archived 2018-04-03 at the Wayback Machine.