ഇന്ത്യയിലെ ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങൾ

ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് ഇന്തയിൽ 18 ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങൾ നിർവ്വചിച്ചിട്ടുണ്ട്. (ഇവ ഐയുസിഎൻ കാറ്റഗറി അഞ്ചിൽ വരുന്ന സംരക്ഷിത പ്രദേശങ്ങളാണ്). ദേശീയോദ്യാനത്തിനെക്കാളും വന്യജീവിസങ്കേതത്തിനേക്കാളും വലിയ വിസ്തൃതിയിലുള്ള സ്ഥലം ജൈവമണ്ഡലത്തിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഒന്നോ അതിലധികമോ ദേശീയോദ്യാനങ്ങളും അവയുടെ ബഫർ പ്രദേശങ്ങളും ഒരു ജൈവമണ്ഡലത്തിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഇവിടത്തെ സസ്യലതാദികളും ജന്തുജീവികളും മാത്രമല്ല അവിടെ താമസിക്കുന്ന മനുഷ്യരും അവരുടെ സ്വാഭാവിക ജീവിതശൈലിയും എല്ലാം സംരക്ഷണത്തിലുൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇവിടെയുള്ള എല്ലാത്തരം മൃഗങ്ങളും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു.

ലോക ജൈവമണ്ഡല ശൃംഖല

പതിനെട്ടെണ്ണത്തിൽ പത്തെണ്ണം ലോക ജൈവമണ്ഡല ശൃംഖലയുടെ ഭാഗമാണ്. യുനെസ്കോ മാൻ ആന്റ് ബയോസ്ഫിയർ പട്ടികയിൽ ഇവ ഇടംനേടിയിരിക്കുന്നു. ^[1]^[2]^[3]^[4]

പേര്	സംസ്ഥാനം	വർഷം
നീലഗിരി ജൈവ വൈവിധ്യമണ്ഡലം	തമിഴ്‌നാട്, കേരളം, കർണാടക	2000
മന്നാർ ഉൾക്കടൽ	തമിഴ്‌നാട്	2001
സുന്ദർബൻ	പശ്ചിമ ബംഗാൾ	2001
നന്ദാദേവീ ദേശീയോദ്യാനം	ഉത്തരാഖണ്ഡ്	2004
നോക്രെക് ദേശീയോദ്യാനം	മേഘാലയ	2009
പച്മർഹി ബയോസ്ഫിയർ റിസർവ്വ്	മധ്യപ്രദേശ്‌	2009
സിംലിപാൽ ദേശീയോദ്യാനം	ഒഡീഷ	2009
ഗ്രേറ്റ് നിക്കോബാർ ബയോസ്ഫിയർ റിസർവ്വ്	ഗ്രേറ്റ് നിക്കോബാർ ദ്വീപ്	2013
അചാനക്മാർ അമർകണ്ടാക് ബയോസ്ഫിയർ റിസർവ്വ്	ഛത്തീസ്‌ഗഢ്, മധ്യപ്രദേശ്‌	2012^[2]
അഗസ്ത്യവനം ബയോളജിക്കൽ പാർക്ക്	കേരളം, തമിഴ്‌നാട്	2016^[5]

ജൈവമണ്ഡലങ്ങളുടെ പട്ടിക

2009 ൽ ഹിമാചൽപ്രദേശിലെ തണുത്ത മരുഭൂമി ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിതപ്രദേശമായി. ശേഷാചലം കുന്നുകൾ 17-ാമത്തെ ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിതപ്രദേശമായി 2010 സെപ്തംബർ 20 ന് കേന്ദ്ര വനം പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2011 ആഗസ്റ്റ് 25 ന് മദ്ധ്യപ്രദേശിലെ പന്ന 18-ാമത്തെ ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിതപ്രദേശമായി മാറി.^[1]

**ഇന്ത്യയിലെ സംരക്ഷിത ജൈവമണ്ഡലങ്ങൾ** (area wise)
നം.	വർഷം	പേര്	സ്ഥാനം	സംസ്ഥാനം	ഭൂവിഭാഗം	പ്രധാന ജീവിവർഗ്ഗങ്ങൾ	വിസ്തീർണം
1	1986	നീലഗിരി ജൈവ വൈവിധ്യമണ്ഡലം	Part of വയനാട്, നാഗർഹോളെ, ബന്ദിപ്പൂർ and മുതുമലൈ, നിലമ്പൂർ, സൈലന്റ്‌വാലി	തമിഴ്നാട്, കേരളം, കർണാടക	പശ്ചിമഘട്ടം	വരയാട്, സിംഹവാലൻ കുരങ്ങ്‌	5520
2	1988	നന്ദാദേവീ ദേശീയോദ്യാനവും ബയോസ്ഫിയർ റിസർവും	ചമോലി, പിഥോരഡഢ്, ബാഗേശ്വർ എന്നീ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	ഉത്തരാഖണ്ഡ്	പടിഞ്ഞാറൻ ഹിമാലയം	ഹിമപ്പുലി, Himalayan Black Bear	5860
3	1989	മന്നാർ ഉൾക്കടൽ	വടക്ക് രാമേശ്വരം ദ്വീപ് മുതൽ തെക്ക് കന്യാകുമാരി വരെയുള്ള തമിഴ്നാട്ടിലെ ഗൾഫ് ഓഫ് മാന്നാറിലെ ഇന്ത്യയുടെ ഭാഗവും ശ്രീലങ്കയുടെ ഭാഗവും	തമിഴ്‌നാട്	തീരം	കടൽപ്പശു	10500
4	1988	നോക്രെക്	പടിഞ്ഞാറൻ ഗാരോ കുന്നുകൾ	മേഘാലയ	കിഴക്കൻ ഹിമാലയം	ചെമ്പൻ പാണ്ട	820
5	1989	സുന്ദർബൻ	ഗംഗാനദിയിലേയും ബ്രഹ്മപുത്ര നദിയിലേയും ഡെൽറ്റയുടെ ഭാഗം	പശ്ചിമ ബംഗാൾ	ഗംഗ ഡെൽറ്റ	ബംഗാൾ കടുവ	9630
6	1989	മാനസ്	കോക്രഝാർ, ബൊങ്ഗൈഗാവ്, ബാർപേട്ട, നൽബാരി, കാംറൂപ്, ദരാംഗ് ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	ആസാം	കിഴക്കൻ ഹിമാലയം	Golden langur, ചെമ്പൻ പാണ്ട	2837
7	1994	സിംലിപാൽ	മയൂർഭഞ്ജ് ജില്ലയുടെ ഭാഗം	ഒഡീഷ	ഡക്കാൻ ഉപദ്വീപ്	Gaur, ബംഗാൾ കടുവ, ഏഷ്യൻ ആന	4374
8	1998	ദിഹാംഗ് - ദിബാംഗ്	സിയാംഗ്, ദിബാംഗ് താഴ്വരയുടെ ഭാഗം	അരുണാചൽ പ്രദേശ്	കിഴക്കൻ ഹിമാലയം	Mishmi Takin, Musk Deer	5112
9	1999	പച്മർഹി സംരക്ഷിത ജൈവമണ്ഡലം	ബേതൂൽ, ഹോശംഗാബാദ്, ചിന്ദ്വാഡ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	മധ്യപ്രദേശ്‌	Semi-Arid	മലയണ്ണാൻ, flying squirrel	4981.72
10	2005	അചാനക്മാർ - അമർകാണ്ടക് സംരക്ഷിത ജൈവമണ്ഡലം	അന്നുപുർ, ദിന്ദോരി, ബിലാസ്പുർ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	മധ്യപ്രദേശ്‌, ഛത്തീസ്‌ഗഢ്	മൈക്കാല കുന്നുകൾ	Four-horned antelope, Indian wild dog, Sarus crane, White-rumped vulture, Philautus sanctisilvaticus (Sacred grove bush frog)	3835
11	2008	റാൻ ഓഫ് കച്ച്	കച്ച്, രാജ്കോട്ട്, സുരേന്ദ്രനഗർ, പതൻ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	ഗുജറാത്ത്	മരുഭൂമി	Indian wild ass	12454
12	2009	കോൾഡ് ഡിസേർട്ട്	പിൻ വാലി ദേശീയോദ്യാനവും അതിന്റെ ചുറ്റുഭാഗങ്ങളും; ചന്ദ്രതാൽ,സർചു, കിബ്ബർ വന്യജീവി സങ്കേതം	ഹിമാചൽ പ്രദേശ്‌	പടിഞ്ഞാറൻ ഹിമാലയം	ഹിമപ്പുലി	7770
13	2000	Khangchendzonga	കാഞ്ചൻജംഗയുടെ ഭാഗം	സിക്കിം	കിഴക്കൻ ഹിമാലയം	ഹിമപ്പുലി, ചെമ്പൻ പാണ്ട	2620
14	2001	അഗസ്ത്യവനം ബയോളജിക്കൽ പാർക്ക്	നെയ്യാർ, പേപ്പാറ, ചെന്തുരുണി വന്യജീവി സങ്കേവും അവയോട് ചേർന്ന് കിടക്കുന്ന പ്രദേശങ്ങളും	കേരളം, തമിഴ്‌നാട്	പശ്ചിമഘട്ടം	വരയാട്, ആന	3500.08
15	1989	ഗ്രേറ്റ് നിക്കോബാർ സംരക്ഷിത ജൈവമണ്ഡലം	ആൻഡമാൻ നിക്കോബാറിലെ തെക്കൻ ദ്വീപുകൾ	ആൻഡമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ	ദ്വീപുകൾ	Saltwater crocodile	885
16	1997	ദിബ്രു-സൈഖോവ	ദിബ്രുഗഢ്, തിൻസൂക്കിയ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	Assam	കിഴക്കൻ ഹിമാലയം	Golden langur	765
17	2010	ശേഷാചലം കുന്നുകൾ	ചിറ്റൂർ, കഡപ്പ ജില്ലകളിലെ ശേഷാചലം കുന്നുകൾ	ആന്ധ്രപ്രദേശ്	പൂർവഘട്ടം	Slender Loris	4755
18	2011	പന്ന	പന്ന, ഛത്തർപുർ ജില്ലകളുടെ ഭാഗം	മധ്യപ്രദേശ്‌	കെൻ നദീതടം	Tiger, chital, chinkara, sambhar and sloth bear	2998.98

പ്രധാനപ്പെട്ട സ്ഥലങ്ങൾ

കേന്ദ്ര വനം പരിസ്ഥിതി മന്ത്രാലയം തെരഞ്ഞെടുത്ത ജൈവമണ്ഡല സംരക്ഷിതപ്രദേശങ്ങൾക്കുള്ള പ്രധാനപ്പെട്ട സ്ഥങ്ങളുടെ പട്ടിക താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.^[6]

അബുജ്മർഗ്, ഛത്തീസ്‌ഗഢ്
ആന്തമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ, വടക്കേ ദ്വീപുകൾ
ചിന്തപ്പള്ളി, വിശാഖപട്ടണം ആന്ധ്രാപ്രദേശ്‌
കൻഹ കടുവ സംരക്ഷിതകേന്ദ്രം, മധ്യപ്രദേശ്‌
കോവളം, കേരളം
ലക്ഷദ്വീപ്, ലക്ഷദ്വീപ്
ലിറ്റിൽ റാൻ ഓഫ് കച്ച്, ഗുജറാത്ത്
ഭവാങ്പുയി നീല പർവ്വതം, മിസോറം
നാംഡഭ ദേശീയോദ്യാനം, അരുണാചൽ പ്രദേശ്
സിംഗുഭം
തവാങ് തെക്കേ കമേങ്ങ്, അരുണാചൽ പ്രദേശ്
ഥാർ മരുഭൂമി, രാജസ്ഥാൻ

അവലംബങ്ങൾ

↑ ^1.0 ^1.1 [1]
↑ ^2.0 ^2.1 UNESCO "20 new Biosphere Reserves added to UNESCO’s Man and the Biosphere (MAB) Programme", 11 July 2012
↑ UNESCO, Man and the Biosphere (MAB) Programme list
↑ "20 new Biosphere Reserves added"
↑ "20 new Biosphere Reserves added", 19 March 2016
↑ "Status of Bioshpere reserves in India" (PDF). ENVIRO NEWS, Ministry of Environment and Forests, Vol. 14. January–March 2008. p. 9. Archived from the original (PDF) on January 20, 2013. Retrieved June 1, 2013.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

Wildlife Institute of India webpage on India's Biosphere Reserves
United Nations List of National Parks and Protected Areas: India (1993) Archived 2001-11-25 at the Library of Congress
Ministry of Environment and Forests Archived 2006-07-20 at the Wayback Machine.

[MOEF_2011-1] 1.0 ^1.1 [1]

[UNESCO_2012-2] 2.0 ^2.1 UNESCO "20 new Biosphere Reserves added to UNESCO’s Man and the Biosphere (MAB) Programme", 11 July 2012

[3] UNESCO, Man and the Biosphere (MAB) Programme list

[4] "20 new Biosphere Reserves added"

[UNESCO_2016-5] "20 new Biosphere Reserves added", 19 March 2016

[6] "Status of Bioshpere reserves in India" (PDF). ENVIRO NEWS, Ministry of Environment and Forests, Vol. 14. January–March 2008. p. 9. Archived from the original (PDF) on January 20, 2013. Retrieved June 1, 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]