വിക്കിപീഡിയ

മെത്തോട്രെക്സേറ്റ്

മുൻപ് അമേത്തോപ്റ്റെറിൻ എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന മെത്തോട്രോക്സേറ്റ് ഇംഗ്ലീഷ്:Methotrexate (MTX) ഒരു കീമോതെറാപ്പി ഏജന്റും രോഗപ്രതിരോധ സംവിധാനത്തെ താൽകാലികമായി ഇല്ലാതാക്കുന്നതുമായ മരുന്നാണ്. [1] കാൻസർ, സ്വയം രോഗപ്രതിരോധ രോഗങ്ങൾ, എക്ടോപിക് ഗർഭധാരണം എന്നിവ ചികിത്സിക്കാൻ ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു. [1] സ്തനാർബുദം, രക്താർബുദം, ശ്വാസകോശ അർബുദം, ലിംഫോമ, ഗർഭകാല ട്രോഫോബ്ലാസ്റ്റിക് രോഗം, ഓസ്റ്റിയോസാർകോമ എന്നിവയിലും ഈ മരുന്ന ഫലപ്രദമാണ്. [1] സോറിയാസിസ്, റൂമറ്റോയ്ഡ് ആർത്രൈറ്റിസ്, ക്രോൺസ് രോഗം എന്നിവയ്ക്ക് ഇത് ഉപയോഗിക്കുന്നു. [1] ഇത് വായിലൂടെയോ കുത്തിവയ്പ്പിലൂടെയോ നൽകാം. [1]

മെത്തോട്രെക്സേറ്റ്
Systematic (IUPAC) name
(2S)-2-[(4-{[(2,4-Diaminopteridin-6-yl)methyl](methyl)amino}benzoyl)amino]pentanedioic acid
Clinical data
Pronunciation/ˌmɛθəˈtrɛkˌseɪt, ˌmiː-, -θoʊ-/ ⓘ[2][3][4]
Trade namesTrexall, Rheumatrex, Otrexup, others[1]
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa682019
License data
Pregnancy
category
  • AU: D
Routes of
administration		By mouth, intravenous (IV), intramuscular (IM), subcutaneous injection (SC), intrathecal
Legal status
Legal status
  • AU: S4 (Prescription only)
  • CA: ℞-only
  • UK: POM (Prescription only)
  • US: ℞-only
  • EU: Rx-only
  • ℞ (Prescription only)
Pharmacokinetic data
Bioavailability60% at lower doses, less at higher doses.[5]
Protein binding35–50% (parent drug),[5] 91–93% (7-hydroxymethotrexate)[6]
MetabolismHepatic and intracellular[5]
Biological half-life3–10 hours (lower doses), 8–15 hours (higher doses)[5]
ExcretionUrine (80–100%), feces (small amounts)[5][6]
Identifiers
CAS Number59-05-2 checkY
ATC codeL01BA01 (WHO) L04AX03
PubChemCID 126941
IUPHAR/BPS4815
DrugBankDB00563 checkY
ChemSpider112728 checkY
UNIIYL5FZ2Y5U1 checkY
KEGGD00142 checkY
ChEBICHEBI:44185 checkY
ChEMBLCHEMBL34259 checkY
SynonymsMTX, amethopterin
PDB ligand IDMTX (PDBe, RCSB PDB)
Chemical data
FormulaC20H22N8O5
Molar mass454.45 g·mol−1
  • O=C([C@H](CCC(O)=O)NC(C1=CC=C(N(CC2=CN=C(N=C(N)N=C3N)C3=N2)C)C=C1)=O)O
  • InChI=1S/C20H22N8O5/c1-28(9-11-8-23-17-15(24-11)16(21)26-20(22)27-17)12-4-2-10(3-5-12)18(31)25-13(19(32)33)6-7-14(29)30/h2-5,8,13H,6-7,9H2,1H3,(H,25,31)(H,29,30)(H,32,33)(H4,21,22,23,26,27)/t13-/m0/s1 checkY
  • Key:FBOZXECLQNJBKD-ZDUSSCGKSA-N checkY
  (verify)

ഓക്കാനം, ക്ഷീണം, പനി, അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത, കുറഞ്ഞ വെളുത്ത രക്താണുക്കളുടെ എണ്ണം, വായയ്ക്കുള്ളിലെ ചർമ്മത്തിന്റെ തകർച്ച എന്നിവ സാധാരണ പാർശ്വഫലങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. [7] മറ്റ് പാർശ്വഫലങ്ങളിൽ കരൾ രോഗം, ശ്വാസകോശ രോഗം, ലിംഫോമ, കഠിനമായ ചർമ്മ തിണർപ്പ് എന്നിവ ഉൾപ്പെടാം. [7] ദീർഘകാല ചികിത്സയിലുള്ള ആളുകൾ പതിവായി പാർശ്വഫലങ്ങൾക്കായി പരിശോധിക്കണം. [7] മുലയൂട്ടുന്ന സമയത്ത് ഇത് സുരക്ഷിതമല്ല. [7] വൃക്ക തകരാറുള്ളവരിൽ, കുറഞ്ഞ ഡോസുകൾ ആവശ്യമായി വന്നേക്കാം. [7] ശരീരത്തിന്റെ ഫോളിക് ആസിഡിന്റെ ഉപയോഗം തടയുന്നതിലൂടെ ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നു. [7]

1947 ലാണ് മെത്തോട്രെക്സേറ്റ് ആദ്യമായി നിർമ്മിച്ചത്, അക്കാലത്തെ കാൻസർ ചികിത്സകളേക്കാൾ വിഷാംശം കുറവായതിനാൽ തുടക്കത്തിൽ ക്യാൻസറിനെ ചികിത്സിക്കാൻ ഉപയോഗിച്ചു. [8] 1956-ൽ ഇത് ഒരു മെറ്റാസ്റ്റാറ്റിക് ക്യാൻസറിന്റെ ആദ്യ ചികിത്സാ ഫലം നൽകി. [9] ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയുടെ അവശ്യ മരുന്നുകളുടെ പട്ടികയിലാണ് ഇത് . [10] [11] മെത്തോട്രെക്സേറ്റ് ഒരു ജനറിക് മരുന്നായി ലഭ്യമാണ്. [12] 2020-ൽ, അമേരിക്കയിൽ ഏറ്റവും സാധാരണയായി നിർദ്ദേശിക്കപ്പെടുന്ന 113-ാമത്തെ മരുന്നായിരുന്നു ഇത്, 5-ൽ കൂടുതൽ ദശലക്ഷം കുറിപ്പടികൾ എഴുതപ്പെടുന്നുണ്ട്. [13] [14]

റഫറൻസുകൾ തിരുത്തുക

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Methotrexate". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 8 October 2016. Retrieved 22 August 2016.
  2. ↑ "methotrexate – definition of methotrexate in English from the Oxford dictionary". OxfordDictionaries.com. Archived from the original on 22 October 2012. Retrieved 20 January 2016.
  3. ↑ "Methotrexate". Merriam-Webster Dictionary.
  4. ↑ "methotrexate". Dictionary.com Unabridged (Online). n.d.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 "Trexall, Rheumatrex (methotrexate) dosing, indications, interactions, adverse effects, and more". Medscape Reference. WebMD. Archived from the original on 8 February 2014. Retrieved 12 April 2014.
  6. ↑ 6.0 6.1 Bannwarth B, Labat L, Moride Y, Schaeverbeke T (January 1994). "Methotrexate in rheumatoid arthritis. An update". Drugs. 47 (1): 25–50. doi:10.2165/00003495-199447010-00003. PMID 7510620. S2CID 46974070.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 "Methotrexate". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 8 October 2016. Retrieved 22 August 2016.
  8. ↑ Sneader W (2005). Drug Discovery: A History. John Wiley & Sons. p. 251. ISBN 9780470015520. Archived from the original on 16 February 2017.
  9. ↑ {{cite news}}: Empty citation (help)
  10. ↑ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  11. ↑ World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. hdl:10665/345533. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.
  12. ↑ "Methotrexate". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 8 October 2016. Retrieved 22 August 2016.
  13. ↑ "The Top 300 of 2020". ClinCalc. Retrieved 7 October 2022.
  14. ↑ "Methotrexate - Drug Usage Statistics". ClinCalc. Retrieved 7 October 2022.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മെത്തോട്രെക്സേറ്റ്&oldid=3838716" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്