വിക്കിപീഡിയ

എലൻ സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സ്

അമേരിക്കയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു വ്യാവസായിക, സുരക്ഷാ എഞ്ചിനീയർറും, പരിസ്ഥിതി രസതന്ത്രജ്ഞയും, യൂണിവേഴ്സിറ്റി ഫാക്കൽറ്റി അംഗവും ആയിരുന്നു എലൻ ഹെൻറിയേറ്റ സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സ് (ഡിസംബർ 3, 1842 – മാർച്ച് 30, 1911) . സാനിറ്ററി എഞ്ചിനീയറിംഗിലും ഗാർഹിക ശാസ്ത്രത്തിലെ പരീക്ഷണാത്മക ഗവേഷണത്തിലുമുള്ള അവളുടെ മുൻനിര പ്രവർത്തനം, ഹോം എക്കണോമിക്സ് (ഗാർഹിക സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രം) എന്ന പുതിയ ശാസ്ത്ര ശാഖക്ക് അടിത്തറയിട്ടു. [1]ശാസ്ത്രത്തെ ഗൃഹത്തിലേക്ക് എത്തിച്ച ഹോം എക്കണോമിക്സ് മോവ്മെന്റിന്റെ സ്ഥാപകയായിരുന്ന അവർ ആണ് പോഷകാഹാര പഠനത്തിന് രസതന്ത്രം ആദ്യമായി പ്രയോഗിച്ചത്. [2]

എലൻ എച്ച്. സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സ്
Richards
From The Life of Ellen H. Richards
by Caroline L. Hunt, 1912
ജനനം(1842-12-03)ഡിസംബർ 3, 1842
ഡൺസ്റ്റബിൾ, മസാച്യുസെറ്റ്സ്, യു.എസ്.
മരണംമാർച്ച് 30, 1911(1911-03-30) (പ്രായം 68)
ബോസ്റ്റൺ, മസാച്യുസെറ്റ്സ്, യു.എസ്.
അന്ത്യ വിശ്രമംക്രൈസ്റ്റ് ചർച്ച് സെമിത്തേരി, ഗാർഡിനർ, മെയിൻ, യു.എസ്.
വിദ്യാഭ്യാസം
തൊഴിൽ
  • Chemist
  • professor
അറിയപ്പെടുന്നത്Home economics
Euthenics
School meals
ജീവിതപങ്കാളി(കൾ)Robert Hallowell Richards (1844–1945) m.1875
ഒപ്പ്

റിച്ചാർഡ്സ് 1862 -ൽ വെസ്റ്റ്ഫോർഡ് അക്കാദമിയിൽ (മസാച്ചുസെറ്റ്സിലെ രണ്ടാമത്തെ ഏറ്റവും പഴയ സെക്കൻഡറി സ്കൂൾ) നിന്നും ബിരുദം നേടി. മസാച്ചുസെറ്റ്സ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ പ്രവേശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ആദ്യ വനിതയായിരുന്നു അവർ. 1873 -ൽ ബിരുദം നേടിയ അവർ പിന്നീട് അവിടുത്തെ ആദ്യ വനിതാ അധ്യാപകയായി മാറി. മിസിസ്. റിച്ചാഡ്സ് സയൻസ് ആൻഡ് ടെക്നോളജിയിലെ ഏതൊരു വിഭാഗത്തിൽ വെച്ചും അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട അമേരിക്കയിലെ ആദ്യത്തെ സ്ത്രീയും, രസതന്ത്രത്തിൽ ബിരുദം (1870 ൽ വാസർ കോളേജിൽ നിന്ന്) നേടുന്ന ആദ്യ അമേരിക്കൻ വനിതയും ആണ്. [3] [4]

റിച്ചാർഡ്സ് ഒരു ഫെമിനിസ്റ്റായിരുന്നു, കൂടാതെ ഒരു സ്ഥാപക എക്കോഫെനിനിസ്റ്റും ആയിരുന്നു. വീട്ടിനുള്ളിലെ സ്ത്രീകളുടെ ജോലി സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ സുപ്രധാന വശമാണെന്ന് അവർ വിശ്വസിച്ചു. [5] എന്നിരുന്നാലും, സ്ത്രീകളുടെ വീട്ടിലെ സ്ഥാനത്തെയും വീട്ടു ജോലിയെയും മഹത്വവൽക്കരിക്കുന്ന നിലവിലുള്ള ഗാർഹിക സംസ്കാരത്തെ അവർ നേരിട്ട് വെല്ലുവിളിച്ചില്ല. [6]

ജീവചരിത്രം

തിരുത്തുക

ശൈശവത്തിന്റെ പ്രാരംഭദശയിൽ

തിരുത്തുക
 
എലൻ ഹെൻറിയേറ്റ സ്വാലോയുടെ ഡാഗുറോടൈപ്പ്, സി. 1848

റിച്ചാർഡ്സ് ജനിച്ചത് മസാച്യുസെറ്റ്സിലെ ഡൺസ്റ്റബിളിലാണ് . പീറ്റർ സ്വാലോയുടെയും (ബി. ജൂൺ 27, 1813, ഡൺസ്റ്റബിൾ; ഡി മാർച്ച് 1871, ലിറ്റിൽടൺ, മസാച്ചുസെറ്റ്സ്) ഫാനി ഗൗൾഡ് ടെയ്‌ലറുടെയും (ബി. ഏപ്രിൽ 9, 1817, ന്യൂ ഇപ്സ്വിച്ച്, ന്യൂ ഹാംഷെയർ ) ഏക മകളായിരുന്നു അവർ. മാതാപിതാക്കൾ സ്ഥാപിത കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്ന് വന്നവരും വിദ്യാഭ്യാസ മൂല്യങ്ങളിൽ വിശ്വസിക്കുന്നവരുമായിരുന്നു. [7]

ആദ്യകാല ജീവിതവും വിദ്യാഭ്യാസവും

തിരുത്തുക

ആദ്യകാലങ്ങളിൽ സ്വാലോ വീട്ടിൽ തന്നെയാണ് പഠിച്ചിരുന്നത്. 1859 -ൽ കുടുംബം വെസ്റ്റ്ഫോർഡിലേക്ക് മാറിയപ്പോൾ അവർ വെസ്റ്റ്ഫോർഡ് അക്കാദമിയിൽ ചേർന്നു . [8] അക്കാലത്തെ മറ്റ് ന്യൂ ഇംഗ്ലണ്ട് അക്കാദമികളെ പോലെ ഗണിതവും രചനയും ലാറ്റിനും അക്കാദമിയിലെ പഠനങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നു. സ്വാലോയുടെ ലാറ്റിൻ പ്രാവീണ്യം ന്യൂയോർക്കിന്റെ വടക്ക് ഭാഗത്തുള്ള അപൂർവ ഭാഷയായ ഫ്രഞ്ച്, ജർമ്മൻ എന്നിവ പഠിക്കാൻ അവരെ അനുവദിച്ചു. [9] അവരുടെ ഭാഷാ വൈദഗ്ദ്ധ്യം കാരണം അവർക്ക് ഒരു അദ്ധ്യാപികയെന്ന നിലയിൽ വളരെ ആവശ്യക്കാരുണ്ടായിരുന്നു, ഇതുവഴി ലഭിക്കുന്ന വരുമാനം സ്വാലോവിന് കൂടുതൽ പഠനം സാധ്യമാക്കി.

 
ഓൾഡ് വെസ്റ്റ്ഫോർഡ് അക്കാദമി

1862 മാർച്ചിൽ അവർ അക്കാദമി വിട്ടു. രണ്ട് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം, മെയ് മാസത്തിൽ, അവർക്ക് അഞ്ചാംപനി ബാധിച്ചു, അത് അവരെ ശാരീരികമായി പിന്നോട്ട് വലിക്കുകയും അദ്ധ്യാപനം ആരംഭിക്കാനുള്ള തയ്യാറെടുപ്പുകളെ തടസ്സപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു.

 
മിസ് എലൻ ഹെൻറിയേറ്റ സ്വാലോ, സി. 1864

1863 -ലെ വസന്തകാലത്ത് കുടുംബം മസാച്യുസെറ്റ്സിലെ ലിറ്റിൽട്ടണിലേക്ക് മാറി, അവിടെ മിസ്റ്റർ സ്വാലോ ഒരു വലിയ സ്റ്റോർ വാങ്ങി ബിസിനസ്സ് വിപുലീകരിച്ചു. 1864 ജൂണിൽ, സ്വാലോ ഒരു അദ്ധ്യാപക സ്ഥാനം ഏറ്റെടുത്തു. [8]

1865 -ൽ അവർ പഠിപ്പിക്കലിന് പകരം കുടുംബ സ്റ്റോർ പരിപാലിക്കുന്നതിനും രോഗിയായ അമ്മയെ പരിചരിക്കുന്നതിനും ചെലവഴിച്ചു. 1865-66 ലെ ശൈത്യകാലത്ത്, സ്വാലോ വോർസെസ്റ്ററിലെ ലെക്ചററുകളിൽ പഠിക്കുകയും പങ്കെടുക്കുകയും ചെയ്തു. [8]

കോളേജ് വിദ്യാഭ്യാസം

തിരുത്തുക

1868 സെപ്റ്റംബറിൽ അവർ പ്രത്യേക വിദ്യാർഥിയായി വാസർ കോളേജിൽ പ്രവേശിച്ചു. ഏകദേശം ഒരു വർഷത്തിനുശേഷം, അവരെ സീനിയർ ക്ലാസിൽ പ്രവേശിപ്പിച്ചു, 1870 ൽ അവർ ബിരുദാനന്തര ബിരുദം നേടി. പിന്നീട് ഇരുമ്പയിറിന്റെ രാസ വിശകലനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പ്രബന്ധത്തിലൂടെ അവർ മാസ്റ്റർ ഓഫ് ആർട്ട് ബിരുദം നേടി. അവരുടെ കോളേജ് കാലഘട്ടത്തിൽ ഏറ്റവും ശക്തമായ വ്യക്തിപരമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയവർ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞനായ മരിയ മിച്ചലും പ്രകൃതി ശാസ്ത്ര- ഗണിതശാസ്ത്ര വിഭാഗത്തിന്റെ തലവനായിരുന്ന പ്രൊഫസർ ചാൾസ് എസ്. ഫാരറും (1826-1908) ആയിരുന്നു. [10] [8]

1870 -ൽ, തന്നെ ഒരു അപ്രന്റീസായി എടുക്കുമോ എന്ന് ചോദിച്ച് ബോസ്റ്റണിലെ വാണിജ്യ രസതന്ത്രജ്ഞരായ മെറിക്ക് ആൻഡ് ഗ്രേയ്ക്ക് അവർ എഴുതി. വിദ്യാർത്ഥികളെ എടുക്കാൻ തങ്ങൾക്ക് കഴിയില്ലെന്നും ബോസ്റ്റണിലെ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ വിദ്യാർത്ഥിയായി പ്രവേശിക്കാൻ ശ്രമിക്കുക എഎന്നും അവർ മറുപടി നൽകി. [8] 1870 ഡിസംബർ 10 ന്, ചില ചർച്ചകൾക്കും വോട്ടെടുപ്പിനും ശേഷം, ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിലെ ഫാക്കൽറ്റി, കോർപ്പറേഷനോട് രസതന്ത്രത്തിൽ ഒരു പ്രത്യേക വിദ്യാർത്ഥിയായി സ്വാലോയെ പ്രവേശിപ്പിക്കാൻ ശുപാർശ ചെയ്തു. [8] മസ്സാചുസെറ്റ്സ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ പ്രവേശനം നേടിയ ആദ്യ വനിതയായി സ്വാലോ മാറി. 1873 -ൽ, "കൊളോറാഡോയിൽ നിന്നുള്ള ചില സൾഫാർസെനൈറ്റുകളുടെയും സൾഫാന്റിമോനൈറ്റുകളുടെയും കുറിപ്പുകൾ" എന്ന പ്രബന്ധത്തിന് എംഐടിയിൽ നിന്ന് സാവോയ്ക്ക് ബിരുദാനന്തര ബിരുദം ലഭിച്ചു. അവർ എംഐടിയിൽ പഠനം തുടർന്നു, അതിന്റെ ആദ്യത്തെ അഡ്വാൻസ്ഡ് ബിരുദം ലഭിക്കുമായിരുന്നു, എന്നാൽ എംഐടി ഒരു സ്ത്രീക്ക് ഈ ബിരുദം നൽകുന്നതിൽ വിമുഖത കാണിക്കുകയും 1886 വരെ അഡ്വാൻസ്ഡ് ബിരുദമായ രസതന്ത്രത്തിലെ മാസ്റ്റർ ഓഫ് സയൻസ് നൽകാതിരിക്കുകയും ചെയ്തു. [8]

റിച്ചാർഡ്സ് വർഷങ്ങളോളം വാസർ കോളേജിലെ ട്രസ്റ്റി ബോർഡിൽ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു, 1910 ൽ അവർക്ക് ഓണററി ഡോക്ടർ ബിരുദം നൽകി.

വിവാഹവും കുടുംബവും

തിരുത്തുക
 
റോബർട്ടും എല്ലൻ റിച്ചാർഡ്സും, 1904

1875 ജൂൺ 4 ന്, എംഐടിയിലെ മിനറോളജി ലബോറട്ടറിയിൽ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന മൈൻ എഞ്ചിനീയറിംഗ് വിഭാഗം ചെയർമാൻ റോബർട്ട് എച്ച്. റിച്ചാർഡ്സിനെ (1844-1945) സ്വാലോ വിവാഹം കഴിച്ചു. അവർ മസാച്ചുസെറ്റ്സിലെ ജമൈക്ക പ്ലെയിനിൽ താമസമാക്കി. ഭർത്താവിന്റെ പിന്തുണയോടെ, അവൾ MIT യുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു, "വുമൺസ് ലബോറട്ടറി"ക്കായി അവരുടെ സേവനങ്ങളും പ്രതിവർഷം $ 1,000 സംഭാവനയും നൽകി. സ്വാലൊയുടെ വിദ്യാർത്ഥികൾ കൂടുതലും രാസ പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്താനും ധാതുശാസ്ത്രം പഠിക്കാനും ആഗ്രഹിച്ച സ്കൂൾ അധ്യാപകരായിരുന്നു. [11] [4]

കരിയർ

തിരുത്തുക

1873 മുതൽ 1878 വരെ എംഐടിയിൽ ശമ്പളമില്ലാത്ത കെമിസ്ട്രി ലക്ചറർ ആയി ജോലി ചെയ്തത് ആയിരുന്നു അവരുടെ ആദ്യത്തെ പോസ്റ്റ്-കോളേജ് കരിയർ. [12]

 
ലോറൻസ് പരീക്ഷണ സ്റ്റേഷൻ, 2011 കൂട്ടിച്ചേർക്കൽ

1884 മുതൽ മരണം വരെ, സ്വാലോ ലോറൻസ് പരീക്ഷണ സ്റ്റേഷനിൽ പുതുതായി സ്ഥാപിതമായ സാനിറ്ററി കെമിസ്ട്രി ലബോറട്ടറിയിൽ ഇൻസ്ട്രക്ടറായിരുന്നു.

1884 -ൽ അവർ ശുചിത്വ പഠനത്തിനായി പുതുതായി രൂപീകരിച്ച എംഐടി ലബോറട്ടറിയിൽ സാനിറ്ററി കെമിസ്ട്രിയിൽ ഇൻസ്ട്രക്ടറായി നിയമിതയായി. [13]

മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സ് 1872 മുതൽ 1875 വരെ മസാച്ചുസെറ്റ്സ് സ്റ്റേറ്റ് ബോർഡ് ഓഫ് ഹെൽത്തിന്റെ കൺസൾട്ടിംഗ് രസതന്ത്രജ്ഞയും 1887 മുതൽ 1897 വരെ കോമൺവെൽത്തിന്റെ ഔദ്യോഗിക ജല വിശകലന വിദഗ്ധയുമായിരുന്നു. [14] യുഎസ് ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റ് ഓഫ് അഗ്രികൾച്ചറിൽ പോഷകാഹാര വിദഗ്ദ്ധയായും അവർ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു.

ശാസ്ത്രീയ പരീക്ഷണങ്ങൾ

തിരുത്തുക

വായുവിന്റെയും ജലത്തിന്റെയും ഗുണനിലവാരം

തിരുത്തുക

1880 കളിൽ, അവരുടെ താൽപ്പര്യങ്ങൾ ശുചിത്വ പ്രശ്നങ്ങളിലേക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് വായുവിന്റെയും ജലത്തിന്റെ യ്ഗുംണനിലവാരം എന്നിവയിലേക്ക് തിരിഞ്ഞു. [12] മസാച്യുസെറ്റ്സ് സ്റ്റേറ്റ് ബോർഡ് ഓഫ് ഹെൽത്തിന്റെ അഭ്യർത്ഥനപ്രകാരം [4] ജനങ്ങൾ കുടിവെള്ളമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന പ്രാദേശിക ജലത്തിന്റെ 40,000 സാമ്പിളുകളിൽ അവർ ഒരു ജലപരിശോധന നടത്തി. മസാച്ചുസെറ്റ്സ് സംസ്ഥാനത്തെ ഉൾനാടൻ ജല മലിനീകരണം പ്രവചിക്കുന്ന "റിച്ചാർഡ്സ് നോർമൽ ക്ലോറിൻ മാപ്പ്" രൂപീകരണത്തിലേക്ക് ഇത് നയിച്ചു. ഈ മാപ്പ് സംസ്ഥാനത്തെ ജലത്തിലെ ക്ലോറൈഡ് സാന്ദ്രതയെ പട്ടികപ്പെടുത്തി അവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ഫലമായി മസാച്ചുസെറ്റ്സ്, അമേരിക്കയിൽ ആദ്യത്തെ ജല-ഗുണനിലവാര മാനദണ്ഡങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു, തുടർന്ന് ആദ്യത്തെ ആധുനിക മലിനജല ശുദ്ധീകരണ പ്ലാന്റ് മസാച്ചുസെറ്റ്സിലെ ലോവലിൽ സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു. [15] [4]

ധാതുശാസ്ത്രം

തിരുത്തുക

ഇരുമ്പയിരിലെ വനേഡിയത്തിന്റെ അളവിന്റെ വിശകലനമായിരുന്നു വാസ്സറിലെ റിച്ചാർഡ്സിന്റെ മാസ്റ്ററൽ പ്രബന്ധം. [15] അപൂർവ ധാതുവായ സമർസ്‌കൈറ്റിന്റെ ലയിക്കാത്ത അവശിഷ്ടം കണ്ടെത്തിയതുൾപ്പെടെ ധാതുശാസ്ത്രത്തിൽ അവൾ നിരവധി പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്തി1879 -ൽ അമേരിക്കൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മൈനിംഗ് ആൻഡ് മെറ്റലർജിക്കൽ എഞ്ചിനീയർസ് അവരുടെ ആദ്യത്തെ വനിതാ അംഗമായി അവരെ അംഗീകരിച്ചു. [12]

ഗാർഹിക ശുചിത്വം

തിരുത്തുക

റിച്ചാർഡ്സ് അവരുടെ ശാസ്ത്രീയ അറിവ് വീട്ടിലേക്ക് പ്രയോഗിച്ചു. അക്കാലത്ത് വീടിനും കുടുംബ പോഷണത്തിനും സ്ത്രീകൾ ഉത്തരവാദികളായിരുന്നതിനാൽ, എല്ലാ സ്ത്രീകളും ശാസ്ത്രത്തിൽ വിദ്യാഭ്യാസം നേടണമെന്ന് റിച്ചാർഡ്സിന് തോന്നി. വീട്ടിലെ ഉപയോഗത്തിനായി അവർ 1882 -ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ദ കെമിസ്ട്രി ഓഫ് കുക്കിംഗ് ആന്റ് ക്ലീനിംഗ് പോലുള്ള ശാസ്ത്ര പുസ്തകങ്ങൾ എഴുതി [16] അവരുടെ പുസ്തകം ഫുഡ് മെറ്റീരിയൽസ് ആൻഡ് ദെയർ അഡൾട്ടറേഷൻസ് (1885) മസാച്യുസെറ്റ്സിലെ ആദ്യത്തെ ശുദ്ധമായ ഭക്ഷ്യ -മരുന്ന് നിയമം പാസാക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. [15]

ശാസ്ത്രത്തിലൂടെ ആരോഗ്യകരമായി ജീവിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പരീക്ഷണശാലയായി അവർ സ്വന്തം വീട് തന്നെ ഉപയോഗിച്ചു. വീട്ടിലെ വായുവിന്റെ ഗുണനിലവാരം ശ്രദ്ധിച്ച അവർ കൽക്കരി ചൂടാക്കലിൽ നിന്നും പാചക എണ്ണയിൽ നിന്നും ഗ്യാസിലേക്ക് മാറി. വീട്ടിനുള്ളിൽ ശുദ്ധവായു അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കാൻ വീട്ടിൽ നിന്ന് പുറത്തേക്ക് വായു പുറംതള്ളാൻ അവരും ഭർത്താവും ഫാനുകൾ സ്ഥാപിച്ചു. രാസപരിശോധനയിലൂടെ വീട്ടിലെ കിണറിന്റെ ജലത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരം നിർണ്ണയിക്കുകയും മലിനജലം കുടിവെള്ളത്തെ മലിനമാക്കുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തുകയും ചെയ്തു. [16]

യൂത്തനിക്സ്

തിരുത്തുക

റിച്ചാർഡ്സ്, ഗ്രീക്ക് ക്രിയയായ യൂഥേനിയോ (Εὐθηνέω) യിൽ നിന്നും യൂത്തനിക്സ് എന്ന പദം ഉപയോഗിച്ചു.

അവരുടെ യൂത്തനിക്സ്: സയൻസ് ഓഫ് കൺട്രോളബിൾ എൻവയോൺമെന്റ് (1910) എന്ന പുസ്തകത്തിൽ [17] മനുഷ്യരെ സുരക്ഷിതമാക്കുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ ബോധപൂർവമായ പരിശ്രമത്തിലൂടെ ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നത് എന്ന് ഈ പദം നിർവചിച്ചു.

ലബോറട്ടറി ജോലി

തിരുത്തുക

പ്രൊഫസർ നിക്കോൾസിനെ കീഴിൽ വാട്ടർ അനലിസ്റ്റായുള്ള ആദ്യ അനുഭവ ശേഷം, റിച്ചാർഡ്സ്, ജലം, വായു, ഭക്ഷണം എന്നിവയുടെ പരിശോധന, തുണി വാൾപേപ്പർ എന്നിവയിലെ ആർസെനിക് പരിശോധന എന്നിവ ഉൾപ്പെടെ സാനിറ്ററി രസതന്ത്രത്തിൽ ഒരു വലിയ സ്വകാര്യ പരിശീലനം, തുടങ്ങി. 1878 ലും 1879 ലും അവർ സംസ്ഥാനത്തിനായി ധാരാളം പലചരക്ക് സാധനങ്ങൾ പരിശോധിച്ചു. നേരത്തെയുള്ള ബോർഡ് ഓഫ് ഹെൽത്തിന് ശേഷം വന്ന ബോർഡ് ഓഫ് ഹെൽത്ത് ലൂനസി ആൻഡ് ചാരിറ്റിയുടെ ആദ്യ വാർഷിക റിപ്പോർട്ടിൽ അവരുടെ അന്വേഷണ ഫലങ്ങൾ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. [8]

നിർമ്മാതാക്കളായ മ്യൂച്വൽ ഫയർ ഇൻഷുറൻസ് കമ്പനിയുടെ കൺസൾട്ടന്റായും അവർ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. 1900 ൽ അവർ എജി വുഡ്‌മാനോടൊപ്പം എയർ, വാട്ടർ, ആൻഡ് ഫുഡ് ഫ്രം എ സാനിറ്ററി സ്റ്റാൻ‌പോയിന്റ് എന്ന പുസ്തകം എഴുതി. പരിസ്ഥിതിയോടുള്ള അവളുടെ താൽപര്യം 1892 -ൽ ഇംഗ്ലീഷിലേക്ക് എക്കോളജി എന്ന വാക്ക് അവതരിപ്പിക്കാൻ അവരെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. ജർമ്മൻ ജീവശാസ്ത്രജ്ഞനായ ഏണസ്റ്റ് ഹെക്കൽ "പ്രകൃതിയുടെ ഗൃഹം" എന്ന് വിവരിക്കാൻ ഈ വാക്ക് ഉപയോഗിച്ചു.

പോഷകാഹാരം, വസ്ത്രം, ശാരീരിക ക്ഷമത, ശുചിത്വം, കാര്യക്ഷമമായ ഗാർഹിക മാനേജ്മെന്റ്, ഗാർഹിക സാമ്പത്തിക മേഖല സൃഷ്ടിക്കൽ തുടങ്ങിയ ആഭ്യന്തര സാഹചര്യങ്ങളിൽ ശാസ്ത്രീയ തത്വങ്ങൾ പ്രയോഗിക്കുന്നതും റിച്ചാർഡ്സിന്റെ താൽപര്യങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. 1881 ൽ കെമിസ്ട്രി ഓഫ് കുക്കിംഗ് ആൻഡ് ക്ലീനിങ്: എ മാനുവൽ ഓഫ് ഹൌസ് കീപ്പേഴ്സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അവർ, മാതൃകാ അടുക്കളകൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യുകയും പ്രദർശിപ്പിക്കുകയും പാഠ്യപദ്ധതികൾ സംഘടിപ്പിക്കുകയും കോൺഫറൻസുകൾ സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. [18]

സ്ത്രീ വിദ്യാഭ്യാസം

തിരുത്തുക

വുമൺസ് ലബോറട്ടറി അസിസ്റ്റന്റ് ഇൻസ്ട്രക്ടർ

തിരുത്തുക

മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സ് 1875 നവംബർ 11 ന് ബോസ്റ്റണിലെ വുമൺ എഡ്യുക്കേഷൻ അസോസിയേഷന് മുന്നിൽ ഹാജരായി സ്ത്രീകളുടെ ആവശ്യങ്ങൾ മുന്നോട്ടുവച്ചു. ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയുടെ ഭരണസമിതി ഒരു വുമൺസ് ലബോറട്ടറിക്ക് ആവശ്യമായ ഉപകരണങ്ങൾ ഉപകരണങ്ങൾ, പുസ്തകങ്ങൾ എന്നിവ നൽകുമെന്ന വിശ്വാസം അവർ പ്രകടിപ്പിച്ചു. സ്കോളർഷിപ്പുകൾ ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്തതാണെന്ന് അവർ പറഞ്ഞു. [8]

വുമൺസ് എഡ്യൂക്കേഷൻ അസോസിയേഷൻ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയുമായി ചർച്ച നടത്താൻ ഒരു സമിതിയെ നിയോഗിച്ചു, ഇത് 1876 നവംബറിൽ എംഐടി വുമൺസ് ലബോറട്ടറി സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. ലബോറട്ടറിയുടെ സ്ഥാനമെന്ന നിലയിൽ ഒരു ജിംനേഷ്യത്തിനായി ആസൂത്രണം ചെയ്ത ഒരു ചെറിയ കെട്ടിടം ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് നൽകി. 1879 -ൽ മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സ് പ്രൊഫസർ ജോൺ എം. ഓർഡ്‌വേയുടെ കീഴിൽ രാസ വിശകലനം, വ്യാവസായിക രസതന്ത്രം, ധാതുശാസ്ത്രം, പ്രായോഗിക ബയോളജി എന്നിവയിൽ ശമ്പളമില്ലാത്ത അസിസ്റ്റന്റ് ഇൻസ്ട്രക്ടറായി. ലബോറട്ടറിക്ക് ഉപകരണങ്ങൾ വാങ്ങാൻ പണം സ്വരൂപിക്കാൻ വുമൺസ് എഡ്യുക്കേഷൻ അസോസിയേഷൻ സമ്മതിച്ചു. [8][4]

1883 -ൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് സ്ഥാപിച്ച ഒരു പുതിയ കെട്ടിടം, സ്ത്രീപുരുഷ ഭേദമന്യേ എല്ലാ ലബോറട്ടറി വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും ഉപയോഗിക്കാവുന്ന സ്ഥലം ആയി മാറി. യഥാർത്ഥ വുമൺസ് ലബോറട്ടറി അടക്കുകയും കെട്ടിടം പൊളിക്കുകയും ചെയ്തു. [4]

1884 -ൽ, ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയിൽ തന്നെ സാനിറ്ററി കെമിസ്ട്രിയിൽ ഇൻസ്ട്രക്ടറായി മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സിനെ നിയമിച്ചു, മരണം വരെ അവർ ആ സ്ഥാനം വഹിച്ചു. ഫാക്കൽറ്റി ചുമതലകൾക്കും ഇൻസ്ട്രക്ഷൻ ജോലികൾക്കും പുറമേ, അവൾ "പേരിടാത്ത" വനിതാ ഡീൻ കൂടിയായിരുന്നു. [8]

അമേരിക്കൻ കറസ്പോണ്ടൻസ് സ്കൂൾ ഇൻസ്ട്രക്ടർ

തിരുത്തുക

1876 ജനുവരിയിൽ, മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സ് ആദ്യത്തെ അമേരിക്കൻ കറസ്പോണ്ടൻസ് സ്കൂളായ സൊസൈറ്റി ടു ഇൻകറേജ് സ്റ്റഡീസ് ഇൻ, ഇൻസ്ട്രക്ടർ എന്ന നിലയിൽ ഒരു നീണ്ട ബന്ധം ആരംഭിക്കുകയും അതിന്റെ ശാസ്ത്ര വിഭാഗം വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. [8]

1886 -ൽ റിച്ചാർഡ്സ്, സൊസൈറ്റിയിൽ സാനിറ്ററി സയൻസ് വിഭാഗം സ്ഥാപിച്ചു. വെള്ളം, ഗ്യാസ് അല്ലെങ്കിൽ വൈദ്യുതി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഗാർഹിക സൗകര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ സാധാരണമായിക്കൊണ്ടിരുന്ന സമയത്തായിരുന്നു എന്നാൽ ഈ പുതിയ ഉപകരണങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതിലെ അപകടസാധ്യതകളോ ബുദ്ധിമുട്ടുകളോ വീട്ടുജോലിക്കാർ മനസ്സിലാക്കുന്നത് കുറവായിരുന്നു. സൊസൈറ്റി യഥാർത്ഥ ശാസ്ത്രീയ തത്വങ്ങളിൽ ഒരു വീട് എങ്ങനെ ഒരുക്കാം എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ നൽകാൻ തുടങ്ങി. [8]

അമേരിക്കൻ അസോസിയേഷൻ ഓഫ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി വുമൺ

തിരുത്തുക
 
വാഷിംഗ്ടൺ ഡിസിയിലെ AAUW ആസ്ഥാനം

റിച്ചാർഡ്സും മരിയൻ ടാൽബോട്ടും (1880 -ലെ ബോസ്റ്റൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റി ക്ലാസ്) പിന്നീട് അമേരിക്കൻ അസോസിയേഷൻ ഓഫ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി വുമൺ (AAUW) [19] ആയി മാറിയ സംഘടനയുടെ സ്ഥാപകരാണ്. നവംബർ 28, 1881ന് ബോസ്റ്റണിലെ ടാൽബോട്ടിന്റെ വീട്ടിൽ പതിനഞ്ച് വനിതാ കോളേജ് ബിരുദധാരികളെ അവർ ക്ഷണിച്ചതാണിതിന്റെ തുടക്കം. സ്ത്രീകൾക്ക് ഉന്നതവിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ വാതിലുകൾ തുറക്കുന്നതിനും അവരുടെ പരിശീലനത്തിന് വിശാലമായ അവസരങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും വനിതാ കോളേജ് ബിരുദധാരികൾ ഒത്തുചേരുന്ന ഒരു സംഘടനയാണ് സംഘം വിഭാവനം ചെയ്തത്. AAUW- ന്റെ മുൻഗാമിയായ അസോസിയേഷൻ ഓഫ് കൊളീജിയേറ്റ് അലുമ്നൈ (ACA) 1882 ജനുവരി 14 -നാണ് ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥാപിതമായത്. [20]

ടീച്ചേഴ്സ് സ്കൂൾ ഓഫ് സയൻസ്

തിരുത്തുക

ബോസ്റ്റൺ പ്രദേശത്തെ വനിതാ ക്ലബ്ബുകളുടെയും മറ്റുള്ളവരുടെയും സഹായങ്ങൾക്കുമൊപ്പം ലുക്രെഷ്യ ക്രോക്കർ, ബാക്ക് ബേയിൽ ബോസ്റ്റൺ സൊസൈറ്റിയുടെ പുതിയ മ്യൂസിയത്തിൽ ഒരു "ടീച്ചേഴ്സ് സ്കൂൾ ഓഫ് സയൻസ്" സൃഷ്ടിച്ചു. മിസിസ്. റിച്ചാർഡ്സ്, ക്രോക്കർ അധ്യാപകർക്കായി ഒരു ധാതുശാസ്ത്ര കോഴ്സ് സൃഷ്ടിച്ചു. ബോസ്റ്റൺ പ്രദേശത്തെ ശാസ്ത്രജ്ഞർ സ്കൂളിനായി അവരുടെ അധ്യാപന സേവനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു, അത്തരം പാഠങ്ങൾ എളുപ്പത്തിൽ എടുക്കാൻ അധ്യാപകരെ അനുവദിച്ചു. [21]

ബോസ്റ്റണിലെ ന്യൂ ഇംഗ്ലണ്ട് അടുക്കള

തിരുത്തുക

1890 ജനുവരി 1 -ന്, റിച്ചാർഡ്സ് മേരി ഹിൻമാൻ ആബെലുമായി (1850-1938) സഹകരിച്ച് 142 പ്ലസന്റ് സ്ട്രീറ്റിൽ, ന്യൂ ഇംഗ്ലണ്ട് കിച്ചൻ തുടങ്ങി. മിതമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ സന്നദ്ധപ്രവർത്തകരെ ഉപയോഗിച്ചുകൊണ്ട്, അവർ ഏറ്റവും ചെലവുകുറഞ്ഞതും രുചികരവും പോഷകസമൃദ്ധവുമായ ഭക്ഷണം തയ്യാറാക്കാനുള്ള വഴികൾ പരീക്ഷിച്ചു. [8]

മരണം

തിരുത്തുക

റിച്ചാർഡ്സ് 1911 മാർച്ച് 30 ന് ആഞ്ചിന ബാധിച്ചതിനെ തുടർന്ന് മസാച്യുസെറ്റ്സിലെ ജമൈക്ക പ്ലെയിനിലെ വീട്ടിൽ വച്ച് മരിച്ചു. മെയിനിലെ ഗാർഡിനറിലെ കുടുംബ സെമിത്തേരിയിൽ അവരെ സംസ്കരിച്ചു.

ലെഗസി

തിരുത്തുക
  • 1992 -ൽ എല്ലെൻ സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സ് ഹൗസ് ഒരു നാഷണൽ ഹിസ്റ്റോറിക് ലാൻഡ്മാർക്ക് ആയി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു [22]
  • 1925-ൽ, വസ്സർ കോളേജ് റിച്ചാഡ്സിന്റെ ആശയങ്ങൾ അടിസ്ഥാനമാക്കി യൂത്തെനിക്സ് ഡിസിപ്ളിനറി കരിക്കുലം തുടങ്ങി. 1929 ൽ അത് ഔദ്യോഗികമായി സമർപ്പിച്ചു. [23]
  • അവരുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം, എംഐടി പ്രധാന കെട്ടിടത്തിൽ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ഉപയോഗത്തിനായി ഒരു മുറി നിശ്ചയിച്ചു, 1973 ൽ റിച്ചാർഡിന്റെ ബിരുദത്തിന്റെ നൂറാം വാർഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച്, വിശിഷ്ട വനിതാ ഫാക്കൽറ്റി അംഗങ്ങൾക്കായി എല്ലെൻ സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സ് പ്രൊഫസർഷിപ്പ് സ്ഥാപിച്ചു.
  • 1993 ൽ റിച്ചാർഡ്സിനെ നാഷണൽ വിമൻസ് ഹാൾ ഓഫ് ഫെയിമിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി .
  • 2011 ൽ, MIT- ൽ നിന്നുള്ള മുൻനിര 150 കണ്ടുപിടിത്തക്കാരുടെയും ആശയങ്ങളുടെയും MIT150 പട്ടികയിൽ, ഗാർഹിക ജലവിതരണത്തിന്റെ സുരക്ഷ ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനുള്ള അവരുടെ പ്രവർത്തനത്തെ പരാമർശിച്ച്, "ഡ്രിങ്ക് അപ്പ്", എന്ന ടാഗ് ലൈനോടുകൂടി അവരെ എട്ടാം സ്ഥാനത്ത് ഉൾപ്പെടുത്തി.
  • ബോസ്റ്റൺ വനിതാ പൈതൃക പാതയിൽ അവരെ അനുസ്മരിക്കുന്നു. [24]
  • ജന്മനാടായ ഡൺസ്റ്റബിളിലെ സ്വാലോ യൂണിയൻ എലിമെന്ററി സ്കൂളിന് അവരുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം പേരിട്ടു. [25]

തിരഞ്ഞെടുത്ത കൃതികൾ

തിരുത്തുക
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, ഫുഡ് മെറ്റീരിയൽസ് ആൻഡ് ദെയർ അഡൾട്റേഷൻസ് (1885);
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, പ്ലെയിൻ വേഡ്സ് അബൌട്ട് ഫുഡ്: ദ രംഫോഡ് കിച്ചൺ ലീഫ്ലറ്റ്സ് (1899)
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, ഫസ്റ്റ് ലസൺസ് ഇൻ ഫുഡ് ആൻഡ് ഡയറ്റ് (1904)
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, ദ കോസ്റ്റ് ഓഫ് ഷെൽറ്റർ (1905) ISBN 1414230125
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ (1906? ). മീറ്റ് ആൻഡ് ഡ്രിങ്ക്. ബോസ്റ്റൺ: ഹെൽത്ത് എഡ്യൂക്കേഷൻ ലീഗ്.
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ (c.1908). ദ എഫിഷ്യന്റ് വർക്കർ . ബോസ്റ്റൺ: ഹെൽത്ത് എഡ്യൂക്കേഷൻ ലീഗ്.
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ (c.1908). ഹെൽത്ത് ഇൻ ലേബർ ക്യാമ്പ്സ് . ബോസ്റ്റൺ: ഹെൽത്ത് എഡ്യൂക്കേഷൻ ലീഗ്.
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ (1908 അല്ലെങ്കിൽ 1909). ടോണിക്ക്സ് ആൻഡ് സ്റ്റിമുലന്റ്സ് . ബോസ്റ്റൺ: ഹെൽത്ത് എഡ്യൂക്കേഷൻ ലീഗ്.
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, എയർ, വാട്ടർ ആൻഡ് ഫുഡ്: ഫ്രൊം എ സാനിറ്ററി സ്റ്റാൻഡ്പോയൻഡ് (1909) ന്യൂയോർക്ക്: ആൽഫിയസ് ജി. വുഡ്മാനോടൊപ്പം
  • റിച്ചാർഡ്സ്, എല്ലൻ, യൂത്തനിക്സ്:ദ സയൻസ് ഓഫ് കൺട്രോളബിൾ എൻവയോൺമെന്റ് (1912) ISBN 0405098278
  • സുമിദ, കഴുക്കോ, എഡി. (2007) എല്ലെൻ എച്ച്. സ്വാലോ റിച്ചാർഡ്സിന്റെ ശേഖരിച്ച കൃതികൾ . (5 വാല്യങ്ങൾ. ടോക്കിയോ: എഡിഷൻ സിനാപ്സ്.ISBN 978-4-86166-048-1

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ "Richards, Ellen Swallow, Residence". National Historic Landmarks Program. April 7, 1991. Archived from the original on October 11, 2012. Retrieved 2013-09-04.
  2. ↑ Mozans, H. J. (1913). Woman in science. London: University of Notre Dame Press. p. 217. ISBN 0-268-01946-0.
  3. ↑ Bowden, Mary Ellen (1997). Chemical achievers : the human face of the chemical sciences. Philadelphia, PA: Chemical Heritage Foundation. pp. 156–158. ISBN 9780941901123.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 "Ellen H. Swallow Richards". Science History Institute. June 2016. Retrieved 21 March 2018.
  5. ↑ Richardson, Barbara (2002). "Ellen Swallow Richards: 'Humanistic Oekologist,' 'Applied Sociologist,' and the Founding of Sociology". American Sociologist. 33 (3): 21–58. doi:10.1007/s12108-002-1010-6.
  6. ↑ Koch, Shelley L. (2012). A theory of grocery shopping : food, choice and conflict (English ed.). London: Berg. pp. 13–30. ISBN 978-0-85785-150-5. OCLC 794136434.
  7. ↑ Dyball, Robert. "Ellen Swallow Richards: Mother of Human Ecology?" (PDF). press-files.anu.edu.au.
  8. ↑ 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 8.11 8.12 8.13 Hunt, Caroline Louisa (1912). The life of Ellen H. Richards (1st ed.). Boston: Whitcomb & Barrows.
  9. ↑ Kennedy, June W. (2006). Westford Recollections of Days Gone By: Recorded Interviews 1974-1975 A Millennium Update (1st ed.). Bloomington, IN: Author House. ISBN 1-4259-2388-7. LCCN 2006904814.
  10. ↑ Vassar Historian. "Charles Farrar". Vassar Encyclopedia. Retrieved 26 August 2013.
  11. ↑ Rossiter, Margaret W. (1982). Women Scientists in America. Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 68. ISBN 0801824435.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Linda Zierdt-Warshaw (2000). American Women in Technology. ISBN 9781576070727.
  13. ↑ Marilyn Bailey Ogilvie (1986). Women in science: antiquity through the nineteenth century. Cambridge, Mass: MIT Press. ISBN 026215031X.
  14. ↑ "Ellen H. Swallow Richards (1842–1911) - American Chemical Society". American Chemical Society. Retrieved 2016-11-02.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 Elizabeth H. Oakes (2002). International Encyclopedia of Women Scientists (Facts on File Science Library). Facts on File. ISBN 9780816043811.
  16. ↑ 16.0 16.1 Clarke, Robert (1973). Ellen Swallow. Chicago: Follett Pub. Co. ISBN 0695803883.
  17. ↑ Ellen H. Richards (1910). Euthenics, the science of controllable environment. Boston: Whitcomb & Barrows. OL 7171559M.
  18. ↑ "Ellen Swallow Richards: Rumford Kitchen: Institute Archives & Special Collections: MIT". Archived from the original on 2019-07-03. Retrieved 2021-09-10.
  19. ↑ "Our History". AAUW.org. AAUW. Archived from the original on 2020-02-07. Retrieved 13 April 2015.
  20. ↑ "Association of Collegiate Alumnae Records". five colleges.edu. Five College Archives & Manuscript Collections. Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 13 April 2015.
  21. ↑ Kohlstedt, Sally Gregory. (September 2005). Nature, Not Books: Scientists and the Origins of the Nature-Study Movement in the 1890s. Isis, Vol. 96, No. 3. pp. 324–352, p. 328.
  22. ↑ National Historic Landmark profile Archived 2012-10-11 at the Wayback Machine., National Park Service. Accessed 2013-09-03.
  23. ↑ Vassar Historian. "The Vassar Summer Institute". Vassar Encyclopedia. Archived from the original on 4 March 2012. Retrieved 26 August 2013.
  24. ↑ "Back Bay West". Boston Women's Heritage Trail.
  25. ↑ "Swallow Union Elementary School". About Us - Swallow Union Elementary School. Archived from the original on 2018-08-01. Retrieved 2021-09-10.

ഉറവിടങ്ങൾ

തിരുത്തുക

  This article incorporates text from a publication now in the public domain: Gilman, D. C.; Peck, H. T.; Colby, F. M., eds. (1905). "Richards, Ellen Swallow" . New International Encyclopedia (1st ed.). New York: Dodd, Mead. {{cite encyclopedia}}: Cite has empty unknown parameters: |HIDE_PARAMETER2=, |HIDE_PARAMETER21=, |HIDE_PARAMETER23=, |HIDE_PARAMETER28=, |HIDE_PARAMETER18=, |HIDE_PARAMETER17=, |HIDE_PARAMETER31=, |HIDE_PARAMETER26=, |HIDE_PARAMETER19=, |HIDE_PARAMETER30=, |HIDE_PARAMETER22=, |HIDE_PARAMETER29=, |HIDE_PARAMETER25=, |HIDE_PARAMETER33=, |HIDE_PARAMETER24=, |HIDE_PARAMETER20=, |HIDE_PARAMETER1=, and |HIDE_PARAMETER27= (help); Invalid |ref=harv (help)

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

തിരുത്തുക

പുറം കണ്ണികൾ

തിരുത്തുക
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=എലൻ_സ്വാലോ_റിച്ചാർഡ്സ്&oldid=3976671" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്