അരുൺ നദി, ചൈന-നേപ്പാൾ
ഒരു അതിർത്തി നദിയായ അരുൺ നദി നേപ്പാളിലെ കോസി അല്ലെങ്കിൽ സപ്ത് കോശി നദി സംവിധാനത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. പീപ്പിൾസ് റിപ്പബ്ലിക്ക് ഓഫ് ചൈനയിലെ ടിബറ്റ് സ്വയംഭരണ പ്രദേശത്ത് നിന്നാണ് ഇത് ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. ഇവിടെ ഇതിനെ ഫംഗ് ചു അല്ലെങ്കിൽ ബം-ചു എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
| Arun | |
|---|---|
 | |
| നദിയുടെ പേര് | Bum-chu |
| Country | Nepal, China |
| State | Tibet |
| Physical characteristics | |
| പ്രധാന സ്രോതസ്സ് | Gutso Tibet |
| നദീമുഖം | Confluence with Sun Kosi and Tamur River to form Sapta Kosi Tribenighat, Nepal 26°54′47″N 87°09′25″E / 26.91306°N 87.15694°E |
| Discharge |
|
| നദീതട പ്രത്യേകതകൾ | |
| പോഷകനദികൾ |
|
പദോല്പത്തി തിരുത്തുക
ടിബറ്റിൽ, നദിയെ ബം-ചു എന്നും വിളിക്കുന്നു. [1][2] ഫുംഗ്-ചു അല്ലെങ്കിൽ ചൈനീസ് ഭാഷയിൽ നിന്ന് പെംഗ് ക്യൂ അല്ലെങ്കിൽ പംക് എന്നും ലിപ്യന്തരണം നടത്തുന്നു. ഷിഷപങ്‌മയിൽ നിന്നുള്ള ഹിമാനികൾ ഒഴുകുന്ന ഒരു ഉപനദിയാണ് മെൻ ക്യൂ അല്ലെങ്കിൽ മൊയിൻക്. നേപ്പാളിലെത്തുമ്പോൾ നദിയുടെ പേര് അരുൺ എന്ന് മാറുന്നു.
ടിബറ്റ് തിരുത്തുക
ടിബറ്റൻ നാമം ബം-ചു ഒരു കലത്തിൽ അല്ലെങ്കിൽ കിണറിലെ ജലനിരപ്പിൽ നിന്ന് വരുന്ന വർഷത്തേക്കുള്ള ദിവ്യപ്രതീക്ഷകൾക്കായി നടത്തുന്ന ഒരു മതപരമായ ചടങ്ങിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. [3][4] ടിബറ്റൻ വാക്ക് ചു എന്നാൽ ജലം എന്നർത്ഥം. ടിബറ്റിലെ ന്യാലം കൗണ്ടിയിലെ ഗുറ്റ്‌സോയ്ക്കടുത്താണ് നദി ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. ഏകദേശം 17 കിലോമീറ്റർ (11 മൈൽ) താഴേക്ക് മെൻ-ചു അതിൽ ചേരുന്നു. ടിംഗ്രി കൗണ്ടി ബം-ചുയുടെയും അതിന്റെ കൈവഴികളിൽ രൂപംകൊണ്ട പാർശ്വസ്ഥമായ താഴ്വരകളുടെയും മുകളിലെ ഭാഗങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. അവയിൽ പ്രധാനം ലോലോ-ചു, ഷെൽ-ചു, റോങ്‌പു-ചു, ട്രാക്കർ-ചു, ഖാർത-ചു, റാ-ചു സാങ്‌പോ , ലങ്കോർ ഗ്യാ-ചു എന്നിവയാണ്. താഴത്തെ ബം-ചു താഴ്‌വരയെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഡിങ്‌ഗൈ കൗണ്ടിയിലെ ബം-ചുയുമായി യെരു സാൻ‌പോ സംഗമിക്കുന്നു. ബം-ചുവുമായി കൂടിചേരുന്ന മറ്റൊരു നദി ട്രാക്കർ-ചു ആണ്. എവറസ്റ്റിന്റെ കിഴക്കൻ മുഖത്തേക്കുള്ള കവാടമായ ഖാർദ പട്ടണത്തെ മറികടന്ന് നദി ഒഴുകുന്നു. അടിഞ്ഞുകൂടിയ ജലത്തിന്റെ ശക്തി ഡ്രെങ്‌ട്രാങ്ങിന് തെക്ക്, ഹിമാലയത്തിന്റെ പ്രധാന ശൃംഖലയിലൂടെ മക്കലുവിനും കാഞ്ചൻജംഗ പർവതനിരകൾക്കുമിടയിൽ നേപ്പാളിലേക്ക് നേരിട്ട് പോകുന്നു. [2][1] നദിയുടെ ഉയരം അതിർത്തിയിൽ 3,500 മീറ്റർ (11,500 അടി) ആണെങ്കിൽ മകാലുവും കാഞ്ചൻജംഗയും ഏകദേശം 8,500 മീറ്റർ (27,900 അടി) ആണ്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ആഴമേറിയ ഈ താഴ്വര 5,000 മീറ്റർ (16,000 അടി) ആഴത്തിലാണ് കാണപ്പെടുന്നത്.
കോസി റിവർ സിസ്റ്റം തിരുത്തുക
കിഴക്കൻ നേപ്പാളിലേക്ക് കോസി അഥവാ സപ്ത കോശി ഒഴുകുന്നു. കിഴക്കൻ-മധ്യ നേപ്പാളിൽ ചേരുന്ന ഏഴ് നദികൾ ചേർന്നതിനാലാണ് ഇത് സപ്ത് കോഷി എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. സൺകോശി, ഇന്ദ്രാവതി നദി, ഭോട്ട കോശി, ദുദ് കോസി, അരുൺ നദി, ബറൂൺ നദി, തമൂർ നദി എന്നിവയാണ് സപ്ത കോശിയിലെ പ്രധാന നദികൾ. സംയോജിത നദി ചത്ര മലയിടുക്കിലൂടെ തെക്ക് ദിശയിലേക്ക് ഒഴുകുന്നു. [5][6]
സപ്ത കോശിയിലെ മൊത്തം വെള്ളത്തിന്റെ 44 ശതമാനവും അരുൺ 37 ശതമാനവും തമൂർ 19 ശതമാനവും സൺ കോസി സംഭാവന ചെയ്യുന്നു.[7]
നേപ്പാൾ തിരുത്തുക
നേപ്പാളിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ ട്രാൻസ് ഹിമാലയൻ നദിയാണ് അരുൺ. കൂടാതെ നേപ്പാളിലെ നദീതടത്തിൽ ഏറ്റവും വലിയ മഞ്ഞുവീഴ്ചയും മഞ്ഞുമൂടിയ പ്രദേശവും കാണപ്പെടുന്നു. സപ്ത കോസി നദികൾ സംഭാവന ചെയ്യുന്ന പ്രദേശത്തിന്റെ പകുതിയിലധികം അരുൺ ഒഴുകുന്നു. പക്ഷേ മൊത്തം ഡിസ്ചാർജിന്റെ നാലിലൊന്ന് മാത്രമേ നൽകുന്നുള്ളൂ. അരുണിന്റെ ഡ്രെയിനേജ് ഏരിയയുടെ 80 ശതമാനത്തിലധികം ഹിമാലയത്തിലെ മഴ നിഴലിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നതാണ് ഈ വൈരുദ്ധ്യത്തിന് കാരണം. ടിബറ്റിലെ ശരാശരി വാർഷിക മഴ 300 മില്ലിമീറ്ററാണ് (12 ഇഞ്ച്).[8]
3,500 മീറ്റർ (11,500 അടി) ഉയരത്തിൽ ടിബറ്റ് മേഖലയിൽ നിന്ന് പുറപ്പെടുന്ന ഈ നദി പ്രധാന ഹിമാലയൻ പർവതങ്ങൾ കടക്കുന്നു. കിഴക്കൻ നേപ്പാളിലെ മൺസൂൺ കാലാവസ്ഥയിൽ നദിയുടെ നീരൊഴുക്ക് ഗണ്യമായി വർദ്ധിക്കുന്നു.
ചരിത്രത്തിൽ തിരുത്തുക
സന്ന്യാസം പ്രഖ്യാപിച്ച് നേപ്പാളിലേക്ക് മടങ്ങിയതിന് ശേഷം യോഗമയയുടെ പ്രവർത്തനം ആരംഭിക്കുകയും അധികാരികൾ യോഗമയയോടും അവളുടെ അനുയായികളോടും കൂടുതൽ പരുഷമായി പെരുമാറുന്നതിനൊപ്പം ഭരണത്തോടുള്ള അവരുടെ ക്രൂരവും അഴിമതി നിറഞ്ഞതുമായ സമീപനം പരിഷ്കരിക്കാൻ തയ്യാറാകാത്തതിനാൽ, യോഗമയയും അവരുടെ 67 ശിഷ്യന്മാരും 1941-ൽ അരുൺ നദിയിലേക്ക് ചാടി നേപ്പാളി ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കൂട്ട ആത്മഹത്യ (ജൽ-സമാധി) ബോധപൂർവ്വം ചെയ്തിരുന്നു.[9]
അവലംബം തിരുത്തുക
- ↑ 1.0 1.1 Gyurme Dorje (1999). Tibet Handbook. Bath, England: Footprint Handbooks. ISBN 978-1-900949-33-0.
- ↑ 2.0 2.1 Morris, captain C.J. (September 1923). "The Gorge of the Arun". The Geographical Journal. 62: 161–168. doi:10.2307/1780654. JSTOR 1780654.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2010-06-12. Retrieved 2010-05-28.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2010-02-17. Retrieved 2010-05-28.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ Sharad Singh Negi (1991). Himalayan Rivers, Lakes, and Glaciers. Indus Publishing. p. 89. ISBN 978-81-85182-61-2. Archived from the original on 2018-04-26.
- ↑ Jagdish Bahadur (2004). Himalayan Snow and Glaciers: Associated Environmental Problems, Progress, and Prospects. Concept Publishing Company. p. 90. ISBN 978-81-8069-091-4. Archived from the original on 2018-04-26.
- ↑ K.L. Rao (1979). India's Water Wealth. Orient Blackswan. p. 70. ISBN 978-81-250-0704-3. Archived from the original on 2018-04-26.
- ↑ Kattelmann, Richard (1990). "Hydrology and development of the Arun River, Nepal" (PDF). Proceedings of two Lausanne Symposia, August 1990, IAHS publ. no. 193. International Association of Hydrological Sciences. p. 778. Archived (PDF) from the original on July 21, 2011. Retrieved May 27, 2011.
{{cite conference}}: Unknown parameter|booktitle=ignored (|book-title=suggested) (help) - ↑ Pandey, Binda (2011). Women Participation In Nepali Labour Movement. Nepal: GEFONT-Nepal. p. 21. ISBN 99933-329-2-5.