ഉക്സ്മൽ
ഇന്നത്തെ മെക്സിക്കോയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ക്ലാസിക്കൽ കാലഘട്ടത്തിലെ ഒരു പുരാതന മായൻ നഗരമാണ് ഉക്സ്മൽ. മെക്സിക്കോയിലെ പാലെൻക്യൂ, ചീച്ചൻ, കലക്മുൽ, കാരക്കോൾ, ബെലീസിലെ സുനാന്തൂണിച്, ഗ്വാട്ടിമാലയിലെ ടിക്കാൽ എന്നിവയ്ക്കൊപ്പം മായൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട പുരാവസ്തു കേന്ദ്രങ്ങളിലൊന്നായി ഇത് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. കിഴക്കൻ യുക്കാറ്റൻ ഉപദ്വീപിലെ പ്യൂക്ക് പ്രദേശത്താണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. ഈ പ്രദേശത്തെ ഏറ്റവും പ്രബലമായ വാസ്തുവിദ്യാ രീതിയുടെ പ്രതിരൂപമായി മായൻ നഗരങ്ങളിലൊന്നായി ഇത് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇതിന്റെ പ്രാധാന്യം അംഗീകരിച്ച് യുനെസ്കോ ഇത് ലോക പൈതൃക കേന്ദ്രമായി തിരഞ്ഞെടുത്തു.
 | |
  Location within Mesoamerica ഭൂപടത്തിൽ ദൃശ്യമാക്കപ്പെടുമ്പോൾ | |
| മറ്റ് പേര് | Óoxmáal |
|---|---|
| സ്ഥാനം | യുക്കാറ്റൻ, മെക്സിക്കോ |
| മേഖല | യുക്കാറ്റൻ |
| Coordinates | 20°21′34″N 89°46′17″W / 20.35944°N 89.77139°W |
| History | |
| കാലഘട്ടങ്ങൾ | Late Classic to Terminal Classic |
| സംസ്കാരങ്ങൾ | മായ നാഗരികത |
| Site notes | |
| Official name | Pre-Hispanic Town of Uxmal |
| Criteria | Cultural: i, ii, iii |
| Reference | 791 |
| Inscription | 1996 (20-ആം Session) |
മെക്സിക്കോയിലെ യുക്കാറ്റൻ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ മെറിഡയിൽ നിന്ന് 62 കിലോമീറ്റർ തെക്കായിട്ടാണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. അതിന്റെ കെട്ടിടങ്ങൾ അവയുടെ വലിപ്പത്തിനും അലങ്കാരത്തിനും പേരുകേട്ടതാണ്. പുരാതന റോഡുകൾ സാക്ബ്സ് കെട്ടിടങ്ങളെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. കൂടാതെ ഇന്നത്തെ മെക്സിക്കോയിലെ ചിചെൻ ഇറ്റ്സെ, ഇന്നത്തെ ബെലീസിലെ കാരക്കോൾ, സുനാന്തൂണിച്, ഇന്നത്തെ ഗ്വാട്ടിമാലയിലെ ടിക്കാൽ തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് അവ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടു.
ഇതിന്റെ കെട്ടിടങ്ങൾ സവിശേഷമായ പ്യൂക്ക് ശൈലിയിയിലുള്ളതാണ്. സുഗമമായ താഴ്ന്ന മതിലുകൾ, സാധാരണ മായ കുടിലുകളുടെ പ്രാതിനിധ്യത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി തൂണിടച്ചിത്രം കൊണ്ട് അലങ്കരിച്ചതിലേയ്ക്ക് തുറക്കുന്നു. നിരകളും (കുടിലുകളുടെ മതിലുകൾക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്ന ഞാങ്ങണകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു) ട്രപസോയിഡൽ ആകൃതികളും (തറച്ച മേൽക്കൂരകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു) ഇവയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. വലയം ചെയ്യപ്പെട്ട പാമ്പുകളും മിക്കപ്പോഴും രണ്ട് തലയുള്ള പാമ്പുകളും മഴദേവനായ ചാക്കിന്റെ മുഖംമൂടികൾക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. അതിന്റെ വലിയ മൂക്ക് കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ കിരണങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. തൂവലുകൾ ഉള്ള സർപ്പങ്ങൾ തുറന്ന നീണ്ടുകൂർത്ത പല്ലുകളുള്ള ഒരേ മനുഷ്യരിൽ നിന്ന് പുറത്തുപോകുന്നതായി കാണിക്കുന്നു. ക്വെറ്റ്സാൽകോട്ട്, ത്‌ലാലോക്ക് എന്നിവരുടെ ആരാധനാരീതി പിന്തുടർന്ന നഹുവയുടെ സ്വാധീനവും ചില നഗരങ്ങളിൽ കാണാം. പ്യൂക്ക് പാരമ്പര്യത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ ഘടകങ്ങളുമായി ഇവ സംയോജിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
അഞ്ച് തലങ്ങളുള്ള മാന്ത്രികന്റെ പിരമിഡ്, 1,200 മീ 2 (12,917 ചതുരശ്ര അടി) വിസ്തൃതിയുള്ള ഗവർണറുടെ കൊട്ടാരം എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന കെട്ടിടങ്ങളുടെ ഉയരവും വലിപ്പവും കൈവരിക്കുന്നതിനും ഭൂപ്രദേശം പ്രയോജനപ്പെടുന്നു.
ടോപ്പണിമി
തിരുത്തുകഇപ്പോഴത്തെ പേര് ഓക്സ്മലിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിച്ചതായി കാണപ്പെടുന്നു. അതായത് "മൂന്ന് തവണ നിർമ്മിച്ചത്". ഇത് നിർദിഷ്ടസ്ഥലത്തിന്റെ പ്രാചീനതയെയും അത് പുനർനിർമ്മിക്കേണ്ട സമയത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നതായി കാണപ്പെടുന്നു. പദോൽപ്പത്തി തർക്കത്തിലാണ്. മറ്റൊരു സാധ്യത ഉക്മൽ ആണ്. അതിനർത്ഥം "ഭാവിയിൽ "വരാനിരിക്കുന്നതെന്താണ് " എന്നാണ്. പാരമ്പര്യമനുസരിച്ച്, ഇത് ഒരു രാത്രിയിൽ കുള്ളൻ രാജാവിന്റെ മാന്ത്രികതകൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച ഒരു "അദൃശ്യ നഗരം" ആയിരിക്കണം.
പുരാതനമായ ചരിത്രം
തിരുത്തുക
കെട്ടിടങ്ങൾ ഏകീകരിക്കുന്നതിനും പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനുമായി പ്രശസ്തമായ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമായ ഉക്സ്മലിൽ ധാരാളം പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ഗൗരവമായ പുരാവസ്തു ഗവേഷണത്തിനുമായി വളരെക്കുറച്ച് കാര്യങ്ങളേ നടന്നിട്ടുള്ളൂ. നഗരത്തിന്റെ കൈവശപ്പെടുത്തൽ തീയതികൾ അജ്ഞാതമാണ്. കണക്കാക്കിയ ഏകദേശ ജനസംഖ്യ (ഏകദേശം 15,000 ആളുകൾ) ഒരു ഊഹമാണ്. എ.ഡി 850-925 കാലഘട്ടത്തിൽ ഉക്സ്മൽ ഒരു ക്ലാസിക് മായ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നപ്പോൾ നഗരത്തിലെ പ്രധാന നിർമ്മാണങ്ങളിൽ ഭൂരിഭാഗവും നടന്നു. എ.ഡി 1000-ന് ശേഷം ടോൾടെക് ആക്രമണകാരികൾ ഏറ്റെടുക്കുകയും മിക്ക കെട്ടിടങ്ങളും എ.ഡി 1100 ഓടെ നിർമ്മാണപ്രവർത്തനങ്ങൾ നിർത്തുകയും ചെയ്തു.
500 എ.ഡി.യിൽ ഹൻ യുറ്റ്‌സിൽ ചാക്ക് ടുട്ടുൽ സിയുവാണ് ഉക്‌സ്മാൽ സ്ഥാപിച്ചതെന്ന് മായ വൃത്താന്തങ്ങൾ പറയുന്നു. തലമുറകളായി ഉക്സ്മലിനെ സിയു കുടുംബം ഭരിച്ചു. പടിഞ്ഞാറൻ യുകാറ്റനിലെ ഏറ്റവും ശക്തമായ ഇടം ആയിരുന്നു ഇത്. കുറച്ചുകാലം, ചിചെൻ ഇറ്റ്സയുമായി സഖ്യത്തിൽ, വടക്കൻ മായ പ്രദേശത്തെല്ലാം ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചു. ഏകദേശം 1200 ന് ശേഷം, പുതിയ വലിയ നിർമ്മാണങ്ങളൊന്നും ഉക്സ്മലിൽ നിർമ്മിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് കാണപ്പെടുന്നു. ഇത് ഉക്സ്മാലിന്റെ സഖ്യകക്ഷിയായ ചിചെൻ ഇറ്റ്സയുടെ പതനവും യുക്കാറ്റനിലെ അധികാരം മായപാനിലേക്ക് മാറിയതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാകാം. സിയു അവരുടെ തലസ്ഥാനം മനിലേക്ക് മാറ്റിയതോടെ ഉക്സ്മലിന്റെ ജനസംഖ്യ കുറഞ്ഞു.
എ.ഡി 875 മുതൽ 900 വരെ ഉക്സ്മലിന് ആധിപത്യമുണ്ടായിരുന്നു. എ.ഡി 850-950 മുതൽ ഈ ഇടം പ്യൂക്ക് മേഖലയിലെ ഒരു പ്രാദേശിക സംസ്ഥാനത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു. മായ രാജവംശം അയൽവാസികളുടെ മേൽ തങ്ങളുടെ ആധിപത്യം വിപുലീകരിച്ചു. എ.ഡി 1000 ഓടെ ജനസംഖ്യ ചിതറിപ്പോയതിനാൽ ഈ പ്രാധാന്യം അധികകാലം നീണ്ടുനിന്നില്ല.
സ്പാനിഷ് യുകാറ്റൻ പിടിച്ചടക്കിയതിനുശേഷം (അതിൽ സിയു സ്പാനിഷുമായി സഖ്യമുണ്ടാക്കി), ആദ്യകാല കൊളോണിയൽ രേഖകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് 1550 കളിൽ ഉക്സ്മൽ പ്രാധാന്യമുള്ള ജനവാസ കേന്ദ്രമായിരുന്നു എന്നാണ്. സ്പാനിഷുകാർ ഇവിടെ ഒരു പട്ടണം പണിയാത്തതിനാൽ, ഉക്സ്മൽ താമസിയാതെ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടു.
മായൻ സ്റ്റോറി ദി കുള്ളൻ-വിസാർഡ് ഓഫ് ഉക്സ്മൽ സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്നത് ഉക്സ്മലിലാണ്.[1]
ചിത്രശാല
തിരുത്തുക- ഉക്സ്മൽ - Uxmal
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
കുറിപ്പുകൾ
തിരുത്തുക- ↑ Rebecca L. Thomas (1996). Connecting Cultures: A Guide to Multicultural Literature for Children. CONNECTING CULTURES (annotated ed.). Libraries Unlimited. p. 390. ISBN 0835237605. Retrieved May 17, 2014.
അവലംബം
തിരുത്തുക- Dunning, Nicholas P. (2006). "Long twilight or new dawn? Transformation of Maya civilization in the Puuc region". In Nikolai Grube; Eva Eggebrecht; Matthias Seidel (eds.). Maya: Divine Kings of the Rain Forest. Cologne, Germany: Könemann. pp. 323–337. ISBN 978-3-8331-1957-6. OCLC 71165439.
- Schele, Linda; David Freidel (1992). A Forest of Kings: The Untold Story of the Ancient Maya (pbk reprint ed.). New York: Harper Perennial. ISBN 0-688-11204-8. OCLC 145324300.
- Stephens, John L. (1841). Incidents of Travel in Central America, Chiapas, and Yucatan. Vol. in 2 vols. Frederick Catherwood (illus.). New York: Harper & Brothers. OCLC 863468.
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ
തിരുത്തുക
വിക്കിവൊയേജിൽ നിന്നുള്ള ഉക്സ്മൽ യാത്രാ സഹായി
- Uxmal on mayaruins.com Map of the site's central portion and various photographs.
- Architecture, Restoration, and Imaging of the Maya Cities of Uxmal, Kabah, Sayil, and Labna, documentation project by Prof. Charles Rhyne, Reed College
- animated 3D-reconstruction on Uxmal-3D.com Archived 2019-12-31 at the Wayback Machine.
- Uxmal – The Mayan Kingdom Archived 2019-09-19 at the Wayback Machine. – A well researched photographic eBook on Uxmal and the Maya
- Uxmal Photo Essay