വിക്കിപീഡിയ

മനസ്സുലു

നേപ്പാളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന എണ്ണായിരവും ലോകത്തിലെ എട്ടാമത്തെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള പർവതവും
(Manaslu എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് 8,163 മീറ്റർ (26,781 അടി) ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ലോകത്തിലെ എട്ടാമത്തെ ഉയരം കൂടിയ പർവതമാണ് മനസ്സുലു . നേപ്പാളിന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ മധ്യഭാഗത്ത് നേപ്പാളിലെ ഹിമാലയത്തിന്റെ ഭാഗമായ മൻസിരി ഹിമാലിലാണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. മനസ്സ്ലു എന്ന പേരിന്റെ അർത്ഥം "ആത്മാവിന്റെ പർവ്വതം" എന്നാണ്, "ബുദ്ധി" അല്ലെങ്കിൽ "ആത്മാവ്" എന്നർത്ഥം വരുന്ന മാനസ എന്ന സംസ്കൃത പദത്തിൽ നിന്നാണ് ഇത് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. 1956 മെയ് 9 ന് ജപ്പാനീസ് പര്യവേഷണ സംഘത്തിലെ അംഗങ്ങളായ തോഷിയോ ഇമാനിഷിയും ഗ്യാൽസെൻ നോർബുവും ചേർന്നാണ് മനസ്സുലു ആദ്യമായി കയറിയത്. ന്യൂസിലാൻഡുകാരൻ എഡ്മണ്ട് ഹിലാരിക്ക് മുമ്പ് എവറസ്റ്റ് കീഴടക്കാൻ ബ്രിട്ടീഷുകാർ നടത്തിയ പല ശ്രമങ്ങളും പരാജയപ്പെട്ടതായി പറയപ്പെടുന്നു. "ബ്രിട്ടീഷുകാർ എവറസ്റ്റിനെ അവരുടെ പർവതമായി കണക്കാക്കുന്നതുപോലെ, മനസ്സുലു എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരു ജാപ്പനീസ് പർവതമായിരുന്നു".[4][5]

Manaslu
Manaslu at sunrise
ഉയരം കൂടിയ പർവതം
Elevation8,163 m (26,781 ft) [1]
Ranked 8th
Prominence3,092 m (10,144 ft) [2]
Ranked 80th
Isolation106 km (66 mi) Edit this on Wikidata
ListingEight-thousander
Ultra
Coordinates28°32′58″N 84°33′43″E / 28.54944°N 84.56194°E / 28.54944; 84.56194 [1]
മറ്റ് പേരുകൾ
Native nameमनास्लु  (Nepali)  (language?)
English translationMountain of the spirit
ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രത്യേകതകൾ
Manaslu is located in Gandaki Province
Manaslu
Manaslu
Location of Manaslu
Manaslu is located in Nepal
Manaslu
Manaslu
Manaslu (Nepal)
സ്ഥാനംGorkha District, Manang-Gandaki Province, Nepal
Parent rangeMansiri Himal, Himalayas
Climbing
First ascentMay 9, 1956, by a Japanese team[3]
(First winter ascent 12 January 1984 Maciej Berbeka and Ryszard Gajewski)
Easiest routesnow/ice climb on NE face
Manaslu Peak

ഗൂർഖ ജില്ലയിലെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള കൊടുമുടിയാണ് മനസ്സ്ലു. അന്നപൂർണയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 64 കിലോമീറ്റർ (40 മൈൽ) കിഴക്കാണ് ഇത്. പർവതത്തിന്റെ നീണ്ട വരമ്പുകളും മഞ്ഞ് മൂടിയ താഴ്‌വരകളും എല്ലാ ദിശകളിൽ നിന്നും യാത്ര സാധ്യമാക്കുന്നു.[6][5][7][8]

മനസ്സുലു മേഖല ട്രക്കിംഗിന് അനുയോജ്യമാണ്. 177 കിലോമീറ്റർ (110 മൈൽ) ദൈർഘ്യമുള്ള പ്രശസ്തമായ മനസ്സുലു ട്രെക്കിംഗ് റൂട്ട്, അന്നപൂർണയിലേക്കുള്ള ചുരത്തിന് മുകളിലൂടെ മനസ്സുലു പർവ്വതനിര ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ്. നേപ്പാൾ ഗവൺമെന്റ് 1991-ൽ മാത്രമാണ് ഈ സർക്യൂട്ടിൽ ട്രക്കിംഗ് അനുവദിച്ചത്.[9] ബുധി ഗണ്ഡകി നദിയിലൂടെയുള്ള പുരാതന ഉപ്പ് വ്യാപാര പാതയിലൂടെയാണ് ട്രെക്കിംഗ് പാത. വഴിയിൽ, 6,500 മീറ്ററിൽ (21,325 അടി) 10 കൊടുമുടികൾ ദൃശ്യമാണ്. 5,106 മീറ്റർ (16,752 അടി) ഉയരത്തിലുള്ള ലാർക്യ ലാ ആണ് ട്രെക്ക് റൂട്ടിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സ്ഥലം. [10][6][11]

മനസ്സുലു ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രദേശത്തിന്റെ സംരക്ഷണവും സുസ്ഥിരമായ പരിപാലനവും ലക്ഷ്യമിട്ട്, 1997-ൽ മനസ്സുലു കൺസർവേഷൻ ഏരിയ പ്രോജക്റ്റ് (എംസിഎപി) സ്ഥാപിതമായി.[12]

ജനറൽ തിരുത്തുക

നേപ്പാളിലെ ഗൂർഖ ജില്ലയിൽ വടക്കൻ ഹിമാലയൻ പർവതനിരകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മനസ്സുലു , "ആകാശത്ത് തൂങ്ങിക്കിടക്കുന്ന മഞ്ഞിന്റെയും ഹിമത്തിന്റെയും പരുക്കനായ മതിലാണ്".[13] പർവതത്തിന്റെ മൂന്ന് വശങ്ങളിലൂടെ വെള്ളച്ചാട്ടം താഴെയുള്ള മട്ടുപ്പാവുകളിലേക്ക് പടികളായി വീഴുന്നു. മലകയറുന്നതിനു പുറമേ ഈ പർവത മേഖലയിൽ ട്രെക്കിംഗ് ജനപ്രിയമാണ്. മനസ്ലു സർക്യൂട്ടിന്റെ ഭാഗമായി, നേപ്പാളിലെ ട്രെക്കിംഗ് യാത്രക്കാരുടെ ശ്രദ്ധേയമായ പാതയാണ് ഇത്.[6]

1998 ഡിസംബറിൽ ദേശീയ ഉദ്യാനങ്ങളും വന്യജീവി സംരക്ഷണ നിയമവും അനുസരിച്ച് പ്രഖ്യാപിച്ച മനസ്സ്ലു സംരക്ഷണ മേഖല, മനസ്സ്‌ലുവിനെ അതിനുള്ളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നു. കൺസർവേഷൻ സോണിന് കീഴിൽ വരുന്ന പ്രദേശം 1,663 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ (642 ചതുരശ്ര മൈൽ) ആണ്. നേപ്പാളിലെ നാഷണൽ ട്രസ്റ്റ് ഫോർ നേച്ചർ കൺസർവേഷൻ (NTNC) ആണ് ഇത് നിയന്ത്രിക്കുന്നത്. "പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെയും സമ്പന്നമായ സാംസ്കാരിക പൈതൃകങ്ങളുടെയും സംരക്ഷണവും സുസ്ഥിരമായ മാനേജ്മെന്റും, എംസിഎ മേഖലയിലെ പ്രാദേശിക ജനങ്ങളുടെ ഉപജീവനമാർഗം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഇക്കോടൂറിസം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കലും" എന്ന അടിസ്ഥാന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ് മനസ്സ്ലു പ്രദേശത്തിന് "സംരക്ഷണ മേഖല" എന്ന പദവി ബാധകമാക്കിയത്.[12]

ട്രെക്കിംഗ് നടത്തുന്നവർക്കിടയിൽ അറിയപ്പെടുന്ന മനസ്സ്ലു ഹിമാൽ, ഹിമാലയത്തിലെ മഞ്ഞുമൂടിയ പർവതങ്ങളുടെ കാഴ്ചകൾ പ്രദാനം ചെയ്യുകയും ട്രെക്ക് റൂട്ടിൽ ചിതറിക്കിടക്കുന്ന മലയോര ഗ്രാമങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്ന വിവിധ വംശീയ വിഭാഗങ്ങളുമായി അടുത്തിടപഴകാൻ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.[14]

മൺസൂൺ മഴ, മണ്ണിടിച്ചിൽ, എന്നിവയുടെ അനന്തരഫലങ്ങൾക്ക് സാധ്യതയുള്ള പർവതപ്രദേശങ്ങളിലൂടെയാണ് ട്രെക്കിംഗ് റൂട്ട്. ഇവിടെ ഹൈപ്പോഥെർമിയയും ആൾട്ടിറ്റ്യൂഡ് സിക്ക്‌നസും അതുപോലെ കടന്നുപോകുന്ന ചമരിപ്പശുക്കളുമായുള്ള ഏറ്റുമുട്ടലും സാധാരണമാണ്. അങ്ങനെ മനസ്സ്ലുവിലേക്കുള്ള ട്രെക്കിംഗ് സഹനശക്തിയുടെ ഒരു പരീക്ഷണമാണ്.[15]

ഭൂമിശാസ്ത്രം തിരുത്തുക

 
Manaslu from base camp
 
Manaslu range

മനസ്സ്ലു കൺസർവേഷൻ ഏരിയ എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഈ പ്രദേശം, ടിബറ്റിനോട് ചേർന്നുള്ള വരണ്ട ട്രാൻസ്-ഹിമാലയൻ ഉയർന്ന മേച്ചിൽപ്പുറങ്ങൾ മുതൽ ഉപ ഉഷ്ണമേഖലാ ഹിമാലയൻ താഴ്‌വരകൾ വരെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. അരൂഘട്ടിൽ നിന്ന് ആരംഭിച്ച് ലാർഖെ ലാ ചുരം വരെ നീളുന്ന ഈ പ്രദേശം ആറ് കാലാവസ്ഥാ മേഖലകളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു: ഉഷ്ണമേഖലാ, ഉപ ഉഷ്ണമേഖലാ മേഖല, ഉയരം 1,000–2,000 മീറ്റർ (3,300–6,600 അടി) വരെ വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു; മിതശീതോഷ്ണ മേഖല (2,000–3,000 മീറ്റർ (6,600–9,800 അടി) ഉയരത്തിൽ; 3,000–4,000 മീറ്റർ (9,800–13,100 അടി) ഉപ-ആൽപൈൻ മേഖല എലവേഷൻ പരിധി; ആൽപൈൻ മേഖല, 5–00 മീറ്റർ (5,00 മീറ്റർ 13,000–16,000 അടി)) പുൽമേടുകൾ; ആർട്ടിക് മേഖലയും (4,500 മീറ്റർ (14,800 അടി) മുകളിൽ കിടക്കുന്നു). ഉഷ്ണമേഖലാ മേഖലയിലെ ഏകദേശം 600 മീറ്റർ (2,000 അടി) മുതൽ ആർട്ടിക് സോണിലെ മനസ്‌ലുവിന്റെ 8,156 മീറ്റർ (26,759 അടി) കൊടുമുടി വരെയുള്ള ഉയരത്തിന്റെ വ്യതിയാനവുമായി സോണുകൾ കൂടിച്ചേരുന്നു.[5][16][17]

ടിബറ്റൻ ഭാഷയിൽ "കുടൻ എൽ" എന്നാണ് മനസ്സ്ലു അറിയപ്പെടുന്നത്. അതിൽ "താങ്" എന്നാൽ പരന്ന സ്ഥലത്തിന്റെ ടിബറ്റൻ പദമാണ്. 8,156 മീറ്റർ (26,759 അടി) (ലോകത്തിലെ എട്ടാമത്തെ ഏറ്റവും ഉയരമുള്ള പർവ്വതം) ഉയരമുള്ള വളരെ വലിയ കൊടുമുടിയാണിത്. നീണ്ട വരമ്പുകളുടെയും ഗ്ലേഷ്യൽ താഴ്‌വരകളുടെയും അനുകൂലമായ ഭൂപ്രകൃതിയുടെ വീക്ഷണത്തിൽ മനാസ്ലു പർവതാരോഹകർക്ക് നിരവധി വഴികൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. മനസ്സ്ലുവിന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രധാന കൊടുമുടികളിൽ എൻഗാഡി ചുളി, ഹിമാൽചൂലി, ബൗധ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. 5,106 മീറ്റർ (16,752 അടി) ഉയരമുള്ള ലാർക്യ ലാ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ഗ്ലേഷ്യൽ സാഡിൽ മനസ്സ്ലുവിന് വടക്ക് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. കൊടുമുടിയുടെ കിഴക്ക് അതിരുകൾ ഗണേഷ് ഹിമലും ബുരി ഗണ്ഡകി നദിയും, പടിഞ്ഞാറ് മേരിസ്യാംഗ്ഡി ഖോലയുടെ ആഴത്തിലുള്ള വിള്ളലുകളും അതിന്റെ അന്നപൂർണ മലനിരകളുമാണ്. തെക്ക് മലയുടെ അടിവാരത്തുള്ള ഗൂർഖ പട്ടണമാണ് ( സീസണിൽ ട്രെക്കിംഗ് പ്രവർത്തിക്കുന്നിടത്ത് നിന്ന്, കൊടുമുടിയിലേക്ക് 48 കിലോമീറ്റർ (30 മൈൽ) ആകാശ ദൂരമുണ്ട്. കൊടുമുടിയിലേക്ക് ആറ് ട്രെക്ക് റൂട്ടുകൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. തെക്ക് മുഖമാണ് മലകയറ്റത്തിന് ഏറ്റവും പ്രയാസകരമെന്ന് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നു.[5][16]

കാലാവസ്ഥ തിരുത്തുക

സ്ഥിരമായ മഞ്ഞു രേഖ 5,000 മീറ്റർ (16,000 അടി) ഉയരത്തിൽ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. പ്രദേശത്ത് മഴ പെയ്യുന്നത് മഞ്ഞുവീഴ്ചയിൽ നിന്നും മഴയിൽ നിന്നുമാണ്. ശരാശരി വാർഷിക മഴ ഏകദേശം 1,900 മില്ലിമീറ്ററും (75 ഇഞ്ച്) കൂടുതലും ജൂൺ മുതൽ സെപ്തംബർ വരെ നീളുന്ന മൺസൂൺ കാലയളവിലും ആണ്. കാലാവസ്ഥാ മേഖലയനുസരിച്ച് പ്രദേശത്തെ താപനിലയും വ്യാപകമായി വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു: ഉപ ഉഷ്ണമേഖലാ മേഖലയിൽ, ശരാശരി വേനൽ, ശൈത്യകാല താപനിലകൾ 31-34 °C (88-93 °F), 8-13 °C (46-) പരിധിയിൽ വ്യത്യാസപ്പെടുന്നു. യഥാക്രമം 55 °F) മിതശീതോഷ്ണ കാലാവസ്ഥാ മേഖലയിൽ വേനൽക്കാല താപനില 22–25 °C (72–77 °F) ഉം മഞ്ഞും അനുഭവപ്പെടുമ്പോൾ ശൈത്യകാല താപനില −2–6 °C (28–43 °F) ആണ്. സബാൽപൈൻ മേഖലയിൽ, ഡിസംബർ മുതൽ മെയ് വരെ മഞ്ഞുവീഴ്ച സാധാരണയായി ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ശരാശരി വാർഷിക താപനില 6-10 °C (43-50 °F) ആണ്. സ്ഥിരമായ മഞ്ഞുരേഖയുടെ പരിധിയിലായ ആർട്ടിക് മേഖല സ്‌പഷ്‌ടമാണ്. അവിടെ താപനില മരവിപ്പിക്കുന്നതിലും വളരെ താഴെയാണ്.[17]

പ്രധാന കൊടുമുടികൾ തിരുത്തുക

 
മാൻസിരി ഹിമാൽ പർവതനിരയിലെ പ്രധാന കൊടുമുടികൾ (ഇടത്തുനിന്നും വലത്തോട്ട്): മനസ്ലു, നഗാഡി ചുളി, ഹിമാൽചുലി

ഹിമാൽചുലി (7,893 മീറ്റർ അല്ലെങ്കിൽ 25,896 അടി), നഗാഡി ചുളി (7,871 മീറ്റർ അല്ലെങ്കിൽ 25,823 അടി), ശൃംഗി (7,187 മീറ്റർ അല്ലെങ്കിൽ 23,579 അടി), ലാങ്‌പോ (6,668 മീറ്റർ അല്ലെങ്കിൽ 21,21,857) എന്നീ പ്രധാന കൊടുമുടികൾ ഈ മേഖലയിൽ ഉണ്ട്. [18]

ആവാസവ്യവസ്ഥ തിരുത്തുക

ജന്തുജാലം തിരുത്തുക

മറ്റ് പല പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഈ താഴ്‌വര മഞ്ഞു പുള്ളിപ്പുലികളും ചുവന്ന പാണ്ടകളും ഉൾപ്പെടെ വംശനാശഭീഷണി നേരിടുന്ന നിരവധി മൃഗങ്ങളുടെ സങ്കേതമാണ്. ലിൻക്സ്, ഏഷ്യൻ കറുത്ത കരടി, ചാര ചെന്നായ, ധോൾ, അസം മക്കാക്ക്, ഹിമാലയൻ കസ്തൂരി മാൻ, നീല ആടുകൾ, ഹിമാലയൻ തഹർ, മെയിൻലാൻഡ് സെറോ, ഹിമാലയൻ ഗോറൽ, കമ്പിളി മുയൽ, കുതിരപ്പട വവ്വാൽ, ഹിമാലയൻ എലി-മുയൽ, കറുത്ത ചുണ്ടുള്ള പിക്ക എന്നിവയാണ് മറ്റ് സസ്തനികൾ. [18] 110 ഇനം പക്ഷികൾ, 33 സസ്തനികൾ, 11 ചിത്രശലഭങ്ങൾ, 3 ഉരഗങ്ങൾ എന്നിവ ഇവിടെ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.[17][19]വേട്ടയാടൽ നിരോധനം ഏർപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് പ്രദേശത്തെ ആശ്രമങ്ങളിലെ സന്യാസിമാർ ഈ പ്രദേശത്തെ വന്യജീവികളുടെ സംരക്ഷണം നേടിയിട്ടുണ്ട്. ഈ നടപടി വന്യജീവികളെ അഭിവൃദ്ധിപ്പെടുത്താൻ സഹായിച്ചു. ഈ പ്രദേശം ഇപ്പോൾ മഞ്ഞു പുള്ളിപ്പുലി, ചാര ചെന്നായ, കസ്തൂരി മാൻ, നീല ആടുകൾ, ഹിമാലയൻ തഹർ എന്നിവയുടെ ഒരു പ്രധാന ആവാസ കേന്ദ്രമാണ്.[12]

ഗോൾഡൻ ഈഗിൾ, യുറേഷ്യൻ ഗ്രിഫൺ, ഹിമാലയൻ ഗ്രിഫൺ, ബ്ലഡ്, ഇംപേയൻ, കലിജ്, കോക്ലാസ് ഫെസന്റ്‌സ്, ഹിമാലയൻ, ടിബറ്റൻ സ്നോ കോക്കുകൾ, ക്രിംസൺ കൊമ്പുള്ള ഫെസന്റ് എന്നിവയുൾപ്പെടെ 110 ഇനം പക്ഷികളെ ഈ പ്രദേശത്ത് തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.[18]

സസ്യജാലങ്ങൾ തിരുത്തുക

ഈ പ്രദേശത്ത് പ്രധാനമായും മൂന്ന് തരം സസ്യങ്ങളെ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഉയരത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ താഴ്ന്ന കുന്നുകൾ, മധ്യ പർവതങ്ങൾ, ഉയർന്ന പർവതങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ പ്രത്യേക തരം ആധിപത്യ വനങ്ങളും മറ്റ് സംഘടിതമായ ജീവിവർഗങ്ങളും എന്നിങ്ങനെ തരംതിരിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, സസ്യങ്ങളുടെ തരങ്ങൾ, അടുത്തുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ കവിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. മൈക്രോക്ളൈമറ്റിനെയും മറ്റ് വശങ്ങളെയും ആശ്രയിച്ച്, സമീപ പ്രദേശങ്ങളിൽ സസ്യങ്ങൾ അതിയായി വ്യാപിക്കുന്നത് ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, വനത്തിന്റെ തരങ്ങൾ നന്നായി നിർവചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. വിവിധ തരത്തിലുള്ള വനങ്ങളിലെ സസ്യജാലങ്ങളും വലിയ വ്യത്യാസങ്ങൾ കാണിക്കുന്നില്ല. താഴ്‌വര തടത്തിൽ സമ്പന്നമായ ഇക്കോടോൺ വൈവിധ്യമുണ്ട്. കൂടാതെ പത്തൊൻപത് വ്യത്യസ്ത തരം വനങ്ങളും ഏറ്റവും പ്രധാനമായി റോഡോഡെൻഡ്രോൺ, കൂടാതെ ഹിമാലയൻ ബ്ലൂ പൈൻ, ഗണേഷ് ഹിമലും ശൃംഗി പർവതനിരകളും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഔഷധ സസ്യങ്ങളും സൌരഭ്യവാസനയായ സസ്യങ്ങളും, വിവിധ തരം വനങ്ങളിലും അതിനോട് ചേർന്നുള്ള സസ്യങ്ങളിലും രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. മൊത്തത്തിൽ, 19 തരം വനങ്ങളുടെയും മറ്റ് പ്രബലമായ സസ്യങ്ങളുടെയും സാന്നിധ്യം ഈ പ്രദേശത്ത് നിന്ന് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.[17][19] ഏകദേശം 1,500-2,000 സസ്യ ഇനങ്ങൾ ഇവിടെ വളരുന്നു[18]

വംശീയ ഗ്രൂപ്പുകളും തിരുത്തുക

ഈ പ്രദേശത്ത് പ്രധാനമായും വസിക്കുന്ന രണ്ട് വംശങ്ങളുണ്ട്; നുബ്രിയും സുമും. ചിക്കൂറിൽ നദിയുടെ ശാഖകൾ ഈ രണ്ട് വംശീയ മേഖലകളെയും വേർതിരിക്കുന്നു. 1950-ൽ നേപ്പാൾ വിനോദസഞ്ചാരത്തിനായി തുറന്നുകൊടുത്തതിന് ശേഷം നുബ്രി ഇടയ്ക്കിടെ സന്ദർശിക്കാറുണ്ടെങ്കിലും, പരമ്പരാഗത സംസ്കാരം, കല, പാരമ്പര്യം എന്നിവ ഇപ്പോഴും സൂം നിലനിർത്തുന്നു. പ്രദേശത്തിന്റെ മധ്യ കുന്നുകളിൽ, ഗൂർഖകളുടെ ബ്രിഗേഡിൽ ധാരാളമായി ചേർന്ന പ്രധാന വംശീയ വിഭാഗമാണ് ഗുരുംഗുകൾ. ടിബറ്റിനോട് അടുത്ത്, ടിബറ്റൻ വംശജരായ ഷെർപ്പ ഗ്രൂപ്പിനോട് സാമ്യമുള്ള ബൂട്ടിയകൾ (ബോട്ടിയാസ് എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) ഈ രംഗത്ത് ആധിപത്യം പുലർത്തുന്നു. അവരുടെ പരന്ന മേൽക്കൂരയുള്ള വീടുകളിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. അവർ വ്യക്തമായും ബുദ്ധമതക്കാരാണ്. ഈ പ്രദേശം ലാളിത്യം മുറ്റിനിൽക്കുന്ന ആശ്രമങ്ങളും മണി മതിലുകളും സ്തൂപങ്ങളും മറ്റ് ബുദ്ധമത അടയാളങ്ങളും കൊണ്ട് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.

മലകയറ്റ ചരിത്രം തിരുത്തുക

 
ടിമാങ് ഗ്രാമത്തിൽ നിന്നുള്ള മനസ്സ്ലു

1950-ൽ, അഞ്ച് അംഗങ്ങളുള്ള ഒരു ചെറിയ പാർട്ടിയുമായി അന്നപൂർണ റേഞ്ചിലേക്ക് ഒരു പര്യവേഷണം നയിച്ച ആദ്യത്തെ യൂറോപ്യൻ ആയിരുന്നു എച്ച്.ഡബ്ല്യു.ടിൽമാൻ. അവർ കാഠ്മണ്ഡു താഴ്‌വരയിൽ നിന്ന് കാൽനടയായി നടന്നു (താഴ്‌വരയിൽ നിന്ന് ആറ് ദിവസത്തെ ട്രെക്കിംഗ്), മനാംഗ് അവരുടെ അടിസ്ഥാന ക്യാമ്പായി ഉപയോഗിച്ച് അവർ അന്നപൂർണ പർവതനിരകളും കൊടുമുടികളും താഴ്‌വരകളും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാൻ തുടങ്ങി. ഈ പര്യവേക്ഷണ വേളയിൽ, ദൂദ് ഖോലയുടെ ഉയർന്ന ഭാഗങ്ങളിൽ ഒരു നിരീക്ഷണം നടത്തുമ്പോൾ, അവർ ബംതാംഗിൽ നിന്ന് മനസ്സ്ലു വ്യക്തമായി കണ്ടു. മൂന്ന് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം, അന്നപൂർണ നാലാമത്തേക്കുള്ള അവരുടെ മുടങ്ങിയ യാത്രയ്ക്ക് ശേഷം, ടിൽമാൻ, മേജർ J. O. M. റോബർട്ട്‌സിന്റെ അകമ്പടിയോടെ, ലാർക്യ ലാ ചുരത്തിലേക്ക് ട്രെക്കിംഗ് നടത്തി. അവിടെ നിന്ന് മനസ്സ്ലുവും അതിന്റെ പീഠഭൂമിയും കണ്ടു. [20]

ടിൽമാന്റെ രഹസ്യാന്വേഷണ സന്ദർശനത്തിനു ശേഷം, 1950 നും 1955 നും ഇടയിൽ നാല് ജാപ്പനീസ് പര്യവേഷണങ്ങൾ നടന്നു. അത് വടക്കും കിഴക്കും മുഖങ്ങളിലൂടെ മനസ്ലു കയറാനുള്ള സാധ്യത പര്യവേക്ഷണം ചെയ്തു.[21]

1952-ൽ, മഴക്കാലത്തിനുശേഷം ഒരു ജാപ്പനീസ് രഹസ്യാന്വേഷണ സംഘം ഈ പ്രദേശം സന്ദർശിച്ചു. അടുത്ത വർഷം (1953), സമഗാവിൽ അടിസ്ഥാന ക്യാമ്പ് സ്ഥാപിച്ച ശേഷം Y. മിതയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 15 പർവതാരോഹകർ കിഴക്കുവശം വഴി കയറാൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും കൊടുമുടിയിലെത്താൻ കഴിഞ്ഞില്ല. വടക്ക്-കിഴക്കൻ മുഖത്തിലൂടെ കൊടുമുടി കയറാനുള്ള ഒരു ജാപ്പനീസ് സംഘത്തിന്റെ ഈ ആദ്യ ശ്രമത്തിൽ, മൂന്ന് പർവതാരോഹകർ പിന്നോട്ട് തിരിയുന്നതിന് മുമ്പ് 7,750 മീറ്റർ (25,430 അടി) ഉയരത്തിൽ എത്തി. [22]

1954-ൽ, ബുരി ഗണ്ഡകി റൂട്ടിൽ നിന്ന് കൊടുമുടിയിലേക്ക് അടുക്കുന്ന ഒരു ജാപ്പനീസ് സംഘം സാമഗാവ് ക്യാമ്പിൽ ശത്രുക്കളായ ഗ്രാമീണരെ നേരിട്ടു. മുൻകാല പര്യവേഷണങ്ങൾ ദൈവങ്ങളെ അപ്രീതിപ്പെടുത്തുകയും, പുങ്-ഗ്യെൻ ആശ്രമത്തെ നശിപ്പിക്കുകയും 18 പേരുടെ മരണത്തിന് കാരണമായ ഹിമപാതങ്ങൾക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്തുവെന്ന് ഗ്രാമവാസികൾ കരുതി. ഈ ശത്രുതയുടെ ഫലമായി. സംഘം ഗണേഷ് ഹിമാലിൽ നിന്ന് തിടുക്കത്തിൽ പിൻവാങ്ങി.[23] പ്രാദേശിക വികാരങ്ങൾ ശമിപ്പിക്കാൻ, ആശ്രമം പുനർനിർമിക്കാൻ വലിയ സംഭാവന നൽകി. എന്നിരുന്നാലും, ഈ ജീവകാരുണ്യ പ്രവൃത്തി ജാപ്പനീസ് പര്യവേഷണങ്ങളോടുള്ള അവിശ്വാസത്തിന്റെയും ശത്രുതയുടെയും അന്തരീക്ഷത്തെ ലഘൂകരിച്ചില്ല. 1956-ൽ വിജയകരമായി മലകയറിയ പര്യവേഷണം പോലും ഈ സാഹചര്യത്തെ അഭിമുഖീകരിച്ചു. അതിന്റെ ഫലമായി അടുത്ത ജാപ്പനീസ് പര്യവേഷണം നടന്നത് 1971-ൽ മാത്രമാണ്.[4]

1956-ൽ, തോഷിയോ ഇമാനിഷി (ജപ്പാൻ), ഗ്യാൽറ്റ്‌സെൻ നോർബു (ഷെർപ്പ) എന്നിവർ 1956 മെയ് 9-ന് മനസ്‌ലുവിൽ ആദ്യ കയറ്റം നടത്തി.[24]ജാപ്പനീസ് പര്യവേഷണത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയത് അരിറ്റ്സ്യൂൺ മക്കി എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന മക്കി യുക്കോ ആയിരുന്നു.[3]

1956-ൽ, ടിബറ്റൻ സംസ്കാരത്തിലും മതത്തിലും പ്രശസ്തനായ പണ്ഡിതനായ ഡേവിഡ് സ്നെൽഗ്രോവ്, മധ്യ-പടിഞ്ഞാറൻ നേപ്പാളിലും മധ്യ നേപ്പാളിലും ഏഴു മാസത്തെ താമസം ഏറ്റെടുത്തു. മൂന്ന് നേപ്പാളികളുടെ അകമ്പടിയോടെ അദ്ദേഹം പിന്തുടർന്ന പാത ബംതാങ്, ബുരി ഗന്ദകി നദിയിലൂടെ ലാർക്യ ലായിലേക്ക് കടന്നു.[23]


1970-കൾ തിരുത്തുക

1971-ലായിരുന്നു മനസ്സ്‌ലുവിന്റെ കൊടുമുടിയിലേക്കുള്ള അടുത്ത വിജയകരമായ കയറ്റം. 1971 മെയ് 17-ന്, 11 അംഗ ജാപ്പനീസ് ടീമിന്റെ ഭാഗമായ കസുഹാരു കൊഹാരയും മോട്ടോകിയും വടക്ക്-പടിഞ്ഞാറൻ സ്‌പർ വഴി ഉച്ചകോടിയിൽ എത്തി.[10]1971-ൽ കിം ഹോ-സുപ്പ് വടക്കുകിഴക്കൻ മുഖത്തിലൂടെ കൊറിയൻ പര്യവേഷണ ശ്രമത്തിന് നേതൃത്വം നൽകി. മെയ് 4-ന് കിം കി-സുപ്പ് വീണു മരിച്ചു.[10]1972-ൽ, ഒരു ഓസ്ട്രിയൻ പര്യവേഷണത്തിന്റെ ഭാഗമായി റെയ്ൻഹോൾഡ് മെസ്നർ ആദ്യമായി തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് മുഖം കയറി.[25][10] 1972-ൽ, കൊറിയക്കാർ വടക്കുകിഴക്കൻ മുഖത്തേക്ക് പോകാൻ ശ്രമിച്ചു. ഏപ്രിൽ 10-ന്, ഒരു ഹിമപാതം 6,500 മീറ്റർ (21,300 അടി) ഉയരത്തിൽ അവരുടെ ക്യാമ്പിനെ തകർത്തു. പത്ത് ഷെർപ്പകളും കൊറിയൻ പര്യവേഷണ നേതാവായ കിം ഹോ-സുപ്പും[26]ജപ്പാനിൽ നിന്നുള്ള കസുനാരി യസുഹിസയും ഉൾപ്പെടെ പതിനഞ്ച് പർവതാരോഹകരും കൊല്ലപ്പെട്ടു.[10]1973 ഏപ്രിൽ 22-ന് ഗെർഹാർഡ് ഷ്മാത്‌സും സിഗി ഹുപ്‌ഫൗറും ഒരു ഷെർപ്പ പർവതാരോഹകനും വടക്കുകിഴക്കൻ മുഖത്തിലൂടെ കൊടുമുടിയിലെത്തി. അതേ വർഷം, ജൗം ഗാർസിയ ഒർട്‌സിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഒരു സ്പാനിഷ് പര്യവേഷണത്തിന് 6,100 മീറ്റർ (20,000 അടി) വരെ മാത്രമേ എത്താൻ കഴിഞ്ഞുള്ളൂ.[10]1974 മെയ് 4 ന്,[27]എല്ലാ അംഗങ്ങളും കിഴക്കൻ വരമ്പിൽ നിന്നുള്ള ഒരു പരാജയപ്പെട്ട ശ്രമത്തിന് ശേഷം ഉച്ചകോടിയിൽ എത്തിയപ്പോൾ, ക്യോക്കോ സാറ്റോയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ആദ്യത്തെ ജാപ്പനീസ് വനിതാ പര്യവേഷണം വിജയിച്ചു. അങ്ങനെ അവർ 8,000 മീറ്ററിൽ (26,247 അടി) ഉയരമുള്ള കൊടുമുടി കയറുന്ന ആദ്യത്തെ വനിതയായി.[28] എന്നിരുന്നാലും, ഒരു പർവതാരോഹക മെയ് 5 ന് 4 നും 5 നും ഇടയിൽ വീണു മരിച്ചു[10]

 
Manaslu (L), Thulagi (M), Ngadi Chuli (Peak 29, R)

1980-കൾ തിരുത്തുക

1980-ലെ മൺസൂണിന് മുമ്പുള്ള കാലയളവിൽ, ലി ഇൻ-ജംഗിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു ദക്ഷിണ കൊറിയൻ സംഘം സാധാരണ പാതയിലൂടെ ഉച്ചകോടിയിലെത്തി. അത് കൊടുമുടിയിലേക്കുള്ള എട്ടാമത്തെ കയറ്റമായിരുന്നു.[21] 1981-ൽ നിരവധി പര്യവേഷണങ്ങൾ നടന്നു: എച്ച്. വി. കെയ്‌നലിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ സൂറിച്ചിലെ സ്‌പോർട്-ഐസെലിൻ സംഘടിപ്പിച്ച ഒരു ടീമിലെ 13 പർവതാരോഹകരുടെ ഏറ്റവും വലിയ സംഘം സാധാരണ റൂട്ടിലൂടെ ഉച്ചകോടിയിലെത്തി. ശരത്കാലത്തിൽ, ഫ്രഞ്ച് പർവതാരോഹകർ ഒരു പുതിയ റൂട്ട് തുറന്നു. പടിഞ്ഞാറൻ മുഖത്തിലൂടെ Y. കാറ്റോയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു ജാപ്പനീസ് ടീം സാധാരണ വഴിയിലൂടെ കയറ്റം കയറി.[21] 1983-ൽ, യുഗോസ്ലാവിയയിൽ നിന്നുള്ള രണ്ട് പർവതാരോഹകർ, തെക്ക് മുഖത്ത് നിന്ന് കൊടുമുടി കയറാൻ ശ്രമിച്ചു. ഒരു ഹിമപാതത്തിൽ അടക്കം ചെയ്യപ്പെട്ടു. അവരിൽ ഒരാൾ സ്ലോവേനിയൻ വംശജനായ ഒരു ശ്രദ്ധേയനായ പർവതാരോഹകനായ നെജ്ക് സാപ്ലോട്ട്നിക് ആയിരുന്നു. അതേ വർഷം ശരത്കാലത്തിലാണ് ഒരു കൊറിയൻ ടീം ഉച്ചകോടിയിലെത്തിയത്. ജി. ഹാർട്ടറിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു ജർമ്മൻ സംഘം "1972 ടൈറോലിയൻ റൂട്ട്" പിന്തുടർന്ന് തെക്കൻ മുഖത്തിലൂടെ കൊടുമുടി കയറുന്നതിൽ വിജയിച്ചു.[21]

1983 മെയ് 10-ന്, ജോയിന്റ് സർവീസസ് ഈസ്റ്റ് നേപ്പാൾ പര്യവേഷണത്തിൽ നിന്നുള്ള നാല് പേർ, തികച്ചും പുതിയൊരു റൂട്ട് ഉപയോഗിച്ച് മനസ്ലു നോർത്തിലെ ആദ്യത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് കയറ്റം നടത്തി. യൂറോപ്യന്മാർക്ക് സാധാരണയായി നിഷേധിക്കപ്പെട്ട ഒരു പ്രദേശത്തേക്ക് പ്രവേശിക്കാൻ നേപ്പാൾ സർക്കാരിൽ നിന്ന് പ്രത്യേക അനുമതി ലഭിച്ചു. റോയൽ നാവികസേന, റോയൽ എയർഫോഴ്സ്, റോയൽ മറൈൻസ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള അംഗങ്ങളും ഉൾപ്പെട്ടിരുന്ന ടീമിനെ നയിച്ചത് റോയൽ മറൈനിലെ മേജർ ഡഗ്ലസ് കീലനായിരുന്നു.[29]


1983-84 ലെ ശൈത്യകാലത്ത്, എൽ. കോർണിസെവ്സ്കിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു പോളിഷ് ടീം ടൈറോലിയൻ റൂട്ട് വിജയകരമായി പിന്തുടർന്നു. 1984 ജനുവരി 12-ന്, ആ പര്യവേഷണത്തിലെ മാസിജ് ബെർബെക്കയും റൈസാർഡ് ഗജേവ്സ്കിയും സാധാരണ റൂട്ടിലൂടെ ആദ്യത്തെ ശൈത്യകാല കയറ്റം നടത്തി.[30][31]

1984 ലെ വസന്തകാലത്ത്, എ. കുനാവറിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു യുഗോസ്ലാവ് ടീം തെക്ക് മുഖത്തിലൂടെ കൊടുമുടി കയറിയത്. അതേ വർഷം തന്നെ, ശരത്കാലത്തിലാണ് പോളിഷ് ടീമുകൾ തെക്ക് വരമ്പിലും തെക്ക്-കിഴക്ക് മുഖത്തും കയറിയത്.[21]

1986 നവംബർ 9-ന്, ജെർസി കുകുഷ്‌ക, അർതർ ഹാജർ, കാർലോസ് കാർസോലിയോ എന്നിവർ മനസ്‌ലുവിന്റെ കിഴക്കൻ കൊടുമുടിയിൽ (7894 മീറ്റർ) ആദ്യ കയറ്റം നടത്തി.[5] അടുത്ത ദിവസം, കുക്കുച്ച്‌കയും ഹാജറും കിഴക്കൻ മലകയറ്റവും വടക്ക്-കിഴക്ക് മുഖവുമുള്ള ഒരു പുതിയ വഴിയിലൂടെ കൊടുമുടിയിലെത്തി.[21]

1990-കൾ തിരുത്തുക

1993 മെയ് 2-ന്, സെപ്പ് ബ്രണ്ണർ, ഗെർഹാർഡ് ഫ്ലോസ്മാൻ, സെപ്പ് ഹിന്ദിംഗ്, ഡോ. മൈക്കൽ ല്യൂപ്രെക്റ്റ് എന്നിവർ സാധാരണ റൂട്ടിലൂടെ ഉച്ചകോടിയിലെത്തി. 7,000 മീറ്റർ (23,000 അടി) മുതൽ ബേസ്‌ക്യാമ്പിലേക്ക് സ്കീസിൽ ഇറങ്ങി. ഓസ്ട്രിയൻ പര്യവേഷണത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയത് ആർതർ ഹൈദായിരുന്നു.[32] 1995 ഡിസംബർ 8-ന്, രണ്ടാം കസാക്കിസ്ഥാൻ ഹിമാലയ പര്യവേഷണത്തോടൊപ്പം അനറ്റോലി ബൌക്രീവ് മനസ്സ്ലു ഉച്ചകോടി നടത്തി. 1996 മെയ് 12 ന് കാർലോസ് കാർസോലിയോയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഇളയ സഹോദരൻ ആൽഫ്രെഡോയും മനസ്ലുവിന്റെ കൊടുമുടിയിലെത്തി. കാർസോലിയോയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പതിനാലാമത്തെയും അവസാനത്തെയും എട്ടായിരക്കാർ ആയിരുന്നു. ഇത് ചരിത്രത്തിലെ നാലാമത്തെ വ്യക്തിയും ഈ നേട്ടം കൈവരിക്കുന്ന ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ വ്യക്തിയുമായി.[33]1997-ൽ ചാർളി മേസ് ആദ്യത്തെ അമേരിക്കൻ കയറ്റം നടത്തി.[10]

2000-കൾ തിരുത്തുക

2000-ലെ വസന്തകാലത്ത് മനസ്സ്ലുവിലേക്ക് നാല് പര്യവേഷണങ്ങൾ നടന്നു. യോഷിയോ മറുയാമയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു കയറ്റം 'ജപ്പാൻ 2000 എക്‌സ്‌പെഡിഷൻ' കിഴക്ക് മുഖത്തായിരുന്നു. ഫെലിക്‌സ് മരിയ I. ഇറിയേറ്റ് നയിക്കുന്ന ETB 2000 സ്‌പെയിനിന്റെ പര്യവേഷണം; ഹാൻ വാങ് യോങ്ങിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ 2000-ലെ കൊറിയൻ മനസ്ലു പര്യവേഷണം; ഫ്രാങ്കോ ബ്രൂണെല്ലോയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഇറ്റലിയിൽ നിന്നുള്ള മനസ്സ്ലു 2000 പര്യവേഷണം മറ്റ് മൂന്നെണ്ണം വടക്ക്-കിഴക്കൻ പർവതനിരയിലായിരുന്നു.[34] 2001 മെയ് 22-ന്, സെർഗി കോവലോവ്, വാഡിം ലിയോൺ‌റ്റീവ്, വ്‌ളാഡിസ്ലാവ് ടെർസിയൂൾ എന്നിവരടങ്ങുന്ന ഉക്രെയ്‌ൻ ഹിമാലയ 2001 പര്യവേഷണത്തിന്റെ മൂന്നംഗ സംഘം വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ തെക്ക്-കിഴക്കൻ മുഖത്തിലൂടെ മനസ്‌ലുവിനെ വിജയകരമായി കീഴടക്കി. ഓക്സിജൻ സപ്പോർട്ട് ഇല്ലാതെയാണ് എല്ലാവരും കയറിയത്. 2001 ലെ ശരത്കാലത്തിൽ, ജപ്പാൻ വർക്കേഴ്‌സ് ആൽപൈൻ ഫെഡറേഷന്റെ മൂന്ന് അംഗങ്ങളും ഒരു ഷെർപ്പയും 2001 ഒക്ടോബർ 9-ന് വടക്ക്-കിഴക്ക് മുഖത്തിലൂടെ കൊടുമുടി കയറി.[35]


2002 മെയ് 13 ന് അഞ്ച് അമേരിക്കക്കാരായ ടോം ഫിറ്റ്സിമ്മൺസ്, ജെറോം ഡെൽവിൻ, മൈക്കൽ മക്ഗഫിൻ, ഡാൻ പെർസിവൽ, ബ്രയാൻ സാറ്റോ എന്നിവരും രണ്ട് ഷെർപ്പകളും ഉച്ചകോടിയിലെത്തി.[5][36]

2002 മെയ് 13-ന് അഞ്ച് അമേരിക്കക്കാരായ ടോം ഫിറ്റ്സിമ്മൺസ്, ജെറോം ഡെൽവിൻ, മൈക്കൽ മക്ഗഫിൻ, ഡാൻ പെർസിവൽ, ബ്രയാൻ സാറ്റോ എന്നിവരും രണ്ട് ഷെർപ്പകളും ഉച്ചകോടിയിലെത്തി.[37]


Piotr Pustelnik, Krzysztof Tarasewicz എന്നിവർ 2003 മെയ് 17-ന് മനസ്സ്ലു കയറ്റം കയറി. എന്നിരുന്നാലും, Piotr, Krzysztof എന്നിവർക്ക് ശേഷം മലകയറ്റം ആരംഭിച്ച ഡാരിയസ് സലൂസ്കി, അന്ന സെർവിൻസ്ക, ബാർബറ ഡ്രൂസെക്ക് എന്നിവർക്ക് ശക്തമായ കാറ്റും മോശം കാലാവസ്ഥയും കാരണം പിന്തിരിയേണ്ടി വന്നു. ഈ കയറ്റത്തോടെ, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന 14 കൊടുമുടികൾ കീഴടക്കാനുള്ള വഴിയിൽ പുസ്‌റ്റെൽനിക് 12 കൊടുമുടികൾ കീഴടക്കിയിരുന്നു.[38]

2006 മെയ് 29 ന്, ഓസ്‌ട്രേലിയൻ പർവതാരോഹകയായ സ്യൂ ഫിയർ, കൊടുമുടി കഴിഞ്ഞ് ഇറങ്ങുമ്പോൾ ഒരു വിള്ളലിൽ വീണു മരിച്ചു. 2008-ൽ വലേരി പാർക്കിൻസൺ മനസ്ലു മലകയറുന്ന ആദ്യത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് വനിതയായിരുന്നു.[39]

2010-കൾ തിരുത്തുക

2011-ൽ, ഇന്ത്യൻ പർവതാരോഹകനായ അർജുൻ വാജ്‌പേയ്, ഒക്ടോബർ 5-ന് മനസ്‌ലു കൊടുമുടിയിലെത്തി. 18-ആം വയസ്സിൽ മനസ്‌ലു കീഴടക്കിയ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ പർവതാരോഹകനായി.[40]


2012 സെപ്റ്റംബർ 23-ന് ഉണ്ടായ ഹിമപാതത്തിൽ പതിനൊന്ന് പർവതാരോഹകർ കൊല്ലപ്പെട്ടു.[41]

2014 സെപ്തംബർ 25-ന്, പോളിഷ് സ്കീ-പർവതാരോഹകൻ ആൻഡ്രെജ് ബാർജിൽ ബേസ് ക്യാമ്പിൽ നിന്ന് ഉച്ചകോടിയിലെത്താൻ 14 മണിക്കൂർ 5 മിനിറ്റ് എന്ന റെക്കോർഡ് സമയം സ്ഥാപിച്ചു.[42]

2020-കൾ തിരുത്തുക

 
ഷെയ്ഖ അസ്മ അൽ താനി

2021-ൽ ഖത്തറി പർവതാരോഹകയായ അസ്മ അൽ താനി കൊടുമുടിയിലെത്തി ഓക്‌സിജൻ ഇല്ലാതെ കൊടുമുടിയിലെത്തുന്ന ആദ്യത്തെ അറബിയായി.[43][44]

2022 സെപ്തംബർ 26 ന് രാവിലെ, മൗണ്ട് മനസ്ലുവിലെ ക്യാമ്പ് IV ന് തൊട്ടുതാഴെയുള്ള റൂട്ടിൽ 24,000 അടി ഉയരത്തിൽ ഒരു ഹിമപാതമുണ്ടായി. 13 പർവതാരോഹകരെ വലയം ചെയ്തു. അതിൽ നേപ്പാളി ഗൈഡ് അനുപ് റായിയും കൊല്ലപ്പെട്ടു. മലകയറ്റക്കാർ ഉയർന്ന ക്യാമ്പുകളിലേക്ക് ലോജിസ്റ്റിക്സ് കടത്തിക്കൊണ്ടുപോകുകയായിരുന്നു. [45]അതേ ദിവസം, അമേരിക്കൻ സ്‌കീ പർവതാരോഹകയായ ഹിലാരി നെൽസൺ തന്റെ പങ്കാളിയായ ജിം മോറിസണുമായി സ്കീയിംഗ് നടത്തുന്നതിനിടെ 1,800 മീറ്ററിലധികം (6,000 അടി) മാനസ്‌ലു കൊടുമുടിയിൽ നിന്ന് താഴേക്ക് വീണു.[46]സെപ്തംബർ 28 ന് അവളുടെ ശരീരം മനാസ്ലു പർവതത്തിന്റെ തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറ് മുഖത്ത് തുളഗി ഹിമാനിക്ക് മുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്തു. രക്ഷാപ്രവർത്തകർ കാഠ്മണ്ഡുവിലേക്ക് പറന്നു.[47][48]

2023 ജനുവരി 06-ന്, സ്പാനിഷ് ആൽപിനിസ്റ്റായ അലക്സ് ടിസിക്കോണും ആറ് ഷെർപ്പ പർവതാരോഹകരും ചേർന്ന് 20 വർഷത്തിലേറെയായി ശീതകാലത്ത് ശിഖരത്തിൽ എത്തിയിട്ടില്ലാത്ത മൺസ്ലു പർവതത്തിന്റെ ചരിത്രപരമായ ഒരു മഞ്ഞുമല കയറ്റം നടത്തി.[49]

റിസ്ക് തിരുത്തുക

പരമ്പരാഗതമായി, "വസന്തകാലം" അല്ലെങ്കിൽ "പ്രീ മൺസൂൺ" സീസണാണ് മോശം കാലാവസ്ഥ, മഞ്ഞുവീഴ്ച, ഹിമപാതങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്ക് ഏറ്റവും അപകടകരമായത്. കയറാൻ കൂടുതൽ അപകടസാധ്യതയുള്ള 8000 പർവതത്തിൽ ഒന്നാണ് മനസ്ലു: 2008 മെയ് വരെ, മനസ്‌ലുവിന്റെ 297 കയറ്റങ്ങളും പർവതത്തിൽ 53 മരണങ്ങളും ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്.[11] ഇത് "അന്നപൂർണ, നംഗ പർബത്ത്, കൂടാതെ നാലാമത്തെ ഏറ്റവും അപകടകരമായ 8000 മീറ്റർ കൊടുമുടിയാണ്. K2."[5]

ഹിമപാതങ്ങൾ തിരുത്തുക

  • 2012 സെപ്റ്റംബർ: ഒമ്പത് പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും നിരവധി പേരെ കാണാതാവുകയും ചെയ്തു. മരിച്ചവരിൽ നേപ്പാളി, സ്പാനിഷ്, നാല് ഫ്രഞ്ച് പൗരന്മാരും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഹിമപാതത്തെ തുടർന്ന് അഞ്ച് പർവതാരോഹകരെ രക്ഷപ്പെടുത്തി.[50]
  • 2022 സെപ്തംബർ 26: നേപ്പാളി മൗണ്ടൻ ഗൈഡായ അനുപ് റായ്, ക്യാമ്പ് IV ലേക്ക് ലോഡുമായി പോകുന്നതിനിടെ ഹിമപാതത്തിൽ മരിച്ചു.
  • 2022 ഒക്ടോബർ 1: പർവതത്തിന്റെ താഴത്തെ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉണ്ടായ ഹിമപാതത്തിൽ, ക്യാമ്പ് 2 ൽ നിന്ന് ക്യാമ്പ് 1 ലേക്ക് ഇറങ്ങുകയായിരുന്ന നേപ്പാളി ഗൈഡ് ദാവ ചിറിംഗ് ഷെർപ്പ കൊല്ലപ്പെട്ടു.[51]

സ്ഥിരീകരണ പ്രശ്നങ്ങൾ തിരുത്തുക

ഉച്ചകോടി പരിശോധിച്ചുറപ്പിക്കുന്നതിന് ഏറ്റവും പ്രശ്‌നമുണ്ടാക്കുന്ന എണ്ണായിരങ്ങളിൽ ഒന്നായി മനസ്സ്ലു തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ശിഷപാങ്മയെപ്പോലെ, മനസ്സ്ലുവിന് ഒരു തെറ്റായ കൊടുമുടിയുണ്ട്, അത് യഥാർത്ഥ ഉച്ചകോടിയിൽ നിന്ന് നീളവും അപകടകരവുമായ മൂർച്ചയുള്ള കോണുകളാൽ വേർതിരിച്ചിരിക്കുന്നു.[52] 2021-ൽ അമേരിക്കൻ ആൽപൈൻ ജേർണലിൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ട ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര വിദഗ്ധരുടെ ഒരു സംഘം നടത്തിയ അന്വേഷണത്തിൽ, മനസ്ലു കീഴടക്കിയതായി അവകാശപ്പെടുന്ന ഭൂരിഭാഗം പർവതാരോഹകരും യഥാർത്ഥ കൊടുമുടിയിൽ നിന്നിട്ടില്ലെന്ന് കണക്കാക്കുന്നു.[53]

മേഖലയിൽ ട്രെക്കിംഗ് തിരുത്തുക

 

മനസ്സ്ലു മേഖല വിവിധ ട്രക്കിംഗ് ഓപ്ഷനുകൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. മനസ്സ്ലു സർക്യൂട്ട് ട്രെക്ക് ഇപ്പോൾ സാധാരണയായി അറുഘട്ട് ബസാറിൽ ആരംഭിച്ച് രണ്ടോ മൂന്നോ ആഴ്ചകൾക്ക് ശേഷം അന്നപൂർണ സർക്യൂട്ട് ട്രെക്കിന്റെ ആരംഭ പോയിന്റായ ബെസിസാഹറിൽ അവസാനിക്കും. സമീപകാലം വരെ ട്രെക്കിംഗിന് ക്യാമ്പിംഗ് ആവശ്യമായിരുന്നു. എന്നാൽ ചായക്കടകൾ നിർമ്മിക്കുക എന്നതിനർത്ഥം പ്രാദേശിക താമസസൗകര്യം ഉപയോഗിച്ച് ട്രെക്ക് പൂർത്തിയാക്കാൻ കഴിയും എന്നാണ്. ട്രെക്കിംഗിന് ആഴ്ചയിൽ $70 എന്ന നിയന്ത്രിത ഏരിയ പെർമിറ്റ് ആവശ്യമാണ്. ഇത് സീസണിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു [54] കൂടാതെ രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ഒരു ഗൈഡുമായി ചുരുങ്ങിയത് രണ്ട് പേരുടെ ഒരു ഗ്രൂപ്പിലാണ് ട്രെക്കർമാർ യാത്ര ചെയ്യുന്നത്. പുതുതായി വികസിപ്പിച്ച ഗ്രേറ്റ് ഹിമാലയ പാതയിലാണ് ട്രെക്കിംഗ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

കുത്തനെയുള്ള ബുധി ഗണ്ഡകി നദിയിലൂടെയുള്ള പുരാതന ഉപ്പ് വ്യാപാര പാതയിലൂടെയാണ് ട്രെക്കിംഗ്. ഡെംഗിൽ നിന്ന്, മലയിടുക്കുകളുടെ ചരിവുകൾ ലഘൂകരിക്കുകയും ലിഗാവോണിൽ നിന്ന് (Lhi) മഞ്ഞുമലകളുടെ കാഴ്ചകൾ പ്രത്യക്ഷപ്പെടാൻ തുടങ്ങുകയും ചെയ്യുന്നു. ലൊഗാവോണിൽ നിന്ന് (ലോ) നിന്ന്, ഇരട്ട കൊടുമുടിയുള്ള മനസ്സ്ലുവിന്റെ ആകർഷണീയമായ ദൃശ്യം, "യവം വയലുകൾക്ക് മുകളിൽ ഉയർന്നുനിൽക്കുന്ന ഇരുതല മൂർച്ചയുള്ള കുതിച്ചുയരുന്ന രാജാവ്" എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.[22]

കുതിരപ്പടയുടെ ആകൃതിയിലുള്ള നിരവധി കൊടുമുടികളുടെ പശ്ചാത്തലമുള്ള പൈൻ-വനങ്ങളുള്ള സ്യാല ഗ്രാമത്തെ പിന്തുടരുന്ന പാത, മനസ്‌ലുവിന്റെ താഴ്‌വരയിലുള്ള സമഗാവ് (സമ) ഗ്രാമത്തിൽ എത്തിച്ചേരുന്നു. സന്യാസിമാരും കന്യാസ്ത്രീകളും താമസിക്കുന്ന സമഗാവിൽ ഒരു ബുദ്ധവിഹാരമുണ്ട്. സാമഗോണിൽ നിന്ന് അര ദിവസത്തെ ട്രെക്കിംഗിന് ശേഷം സാംദോ ഗ്രാമത്തിലെത്തി. ബുധി ഗണ്ഡകി താഴ്‌വരയിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ ഗ്രാമമാണ് ഭോട്ടിയാസ് അധിവസിക്കുന്ന സാംദോ. ടിബറ്റൻ അതിർത്തിയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ താഴ്‌വരയുടെയും പാങ് പുച്ചി ഗ്രാമത്തിന്റെയും കാഴ്ച ഈ ഗ്രാമത്തിൽ നിന്ന് ലഭിക്കും. കൂടുതൽ ട്രെക്കിംഗ് ഒരു പ്രധാന ദ്വിതീയ താഴ്‌വരയിലൂടെ ലാർഖ ലായിലേക്ക് (ലാർക്ജ ലാ) നയിക്കുന്നു. ഈ റൂട്ടിൽ, ചിയോ ഹിമാൽ, ഹിംലുങ് ഹിമാൽ (നെംജംഗ്), കാങ് ഗുരു എന്നിവയും അന്നപൂർണ മാസിഫിന്റെ ഇടയ്ക്കിടെയുള്ള കാഴ്ചകളും കാണാം. ഇവിടെ നിന്ന്, 1,500 മീറ്റർ (4,900 അടി) ഉയരത്തിലുള്ള ബിംതാങ് (ബിംദാഖോട്ടി) എന്ന പുൽമേടിലെത്തി. അവിടെ നിന്ന് മനസ്സ്ലു വ്യക്തമായി കാണാം. മനസ്സ്ലുവിൽ നിന്ന്, സർക്യൂട്ട് ദൂദ് ഖോലയിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നു (മർഷ്യംഗ്ഡി നദിയുടെ ഒരു കൈവഴി), മർസ്യാംഗ്ഡി നദി മുറിച്ചുകടന്ന് ഭുൽബുലെ, തരുഖ ഘട്ട്, ചെപ്പെ ഖോല, ഡൊറണ്ടി ഖോല എന്നിവ കടന്ന് ഗൂർഖയിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു.[22]

രണ്ട് ഇതര റൂട്ടുകളും ജനപ്രിയമാണ്. ഒരെണ്ണം അന്നപൂർണ സർക്യൂട്ട് പാതയിലാണെങ്കിലും ധരപാണിയിൽ നിന്ന് മനാങ്ങിൽ എത്തിച്ചേരുന്നു. തോറോംഗ് ലായും ജോംസോമും (കാളി ഗണ്ഡകി താഴ്‌വര) കടന്നു. ജോംസോമിൽ നിന്ന് പൊഖാറയിലേക്ക് വിമാനങ്ങൾ പുറപ്പെടുന്നു. മറ്റൊരു ബദൽ റൂട്ട് ഭുൽബുലെയിൽ നിന്ന്, മർസ്യാംഗ്ഡി കടന്ന് ഖുദിയിലേക്ക്, അന്നപൂർണ ട്രയലിൽ നിന്ന് വഴിതിരിച്ച്, താഴ്‌വരകളിലൂടെയും വരമ്പിലൂടെയും ട്രെക്ക് ക്രോസ് കൺട്രിയിലൂടെ ബെഗ്നാസ് താലിന്റെ തീരത്തുള്ള സിസുവ പട്ടണത്തിലേക്ക്. ഇവിടെ നിന്ന് പൊഖാറയിലേക്ക് ഒരു റോഡ് അപ്രോച്ച് ലഭ്യമാണ്.[55]

മനസ്സ്ലു മേഖലയിലൂടെ ട്രെക്കിംഗ് നടത്തുമ്പോൾ, 7,000 മീറ്ററിലധികം (23,000 അടി) ഉയരമുള്ള കൊടുമുടികൾ ഉൾപ്പെടെ 6,500 മീറ്ററിലധികം (21,300 അടി) ഉയരമുള്ള പത്ത് കൊടുമുടികൾ കാണാം. ഉയർന്ന ചുരങ്ങളിലൂടെ പര്യവേഷണങ്ങൾക്ക് പോകുന്നതിന് മുമ്പ് ആളുകൾ ത്സും വാലിയും ഗണേഷ് ഹിമാൽ ബേസ് ക്യാമ്പും അക്ലിമൈസേഷൻ ട്രിപ്പുകൾ ആയി ചേർക്കുന്നു. വളരെക്കാലമായി വിനോദസഞ്ചാരികൾക്കായി പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരുന്ന ത്സും പ്രദേശം ഇപ്പോൾ ട്രെക്കിംഗ് നടത്തുന്നവരുടെ ആകർഷണ കേന്ദ്രമാണ്. നേപ്പാൾ സർക്കാർ അടുത്തിടെ ഗ്രൂപ്പ് ടൂറിസ്റ്റുകൾക്കായി ഇത് തുറന്നുകൊടുത്തു. അതിന്റെ പ്രാകൃതമായ സംസ്കാരം നിലനിർത്തുന്നതിനും അതിന്റെ ദുർബലമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയെ നിലനിർത്തുന്നതിനുമായി, ത്സുമിലെ ഉത്തരവാദിത്ത ടൂറിസം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ ത്സും വെൽഫെയർ കമ്മിറ്റി ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, സുസ്ഥിര വിനോദസഞ്ചാരത്തിനായുള്ള പ്രാദേശിക പങ്കാളിത്തം ഇപ്പോഴും ഒരു വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ കടമയാണ്.[56]

ഏരിയ വികസന പദ്ധതി തിരുത്തുക

ഏഷ്യൻ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ബാങ്ക് നൽകുന്ന ലോൺ ഫണ്ടുകൾക്ക് കീഴിൽ, നേപ്പാൾ സർക്കാരിന് "മനസ്ലു ഇക്കോ-ടൂറിസം ഡെവലപ്‌മെന്റ് പ്രോജക്റ്റ്" എന്ന പേരിൽ ഒരു ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ പ്രോജക്റ്റ് നടപ്പിലാക്കിവരികയാണ്. പരിസ്ഥിതിക്ക് ദോഷകരമല്ലാത്ത രീതിയിൽ വിനോദസഞ്ചാരത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിന് മനസ്ലു പ്രദേശത്തിന്റെ ശേഷി മെച്ചപ്പെടുത്തുകയാണ് ലക്ഷ്യം.[12]

ചിത്രശാല തിരുത്തുക

  •  
    Larke pass way
  •  
    Manaslu, Nepal
  •  
    Manaslu after sunrise
  •  
    Manaslu before sunrise

References തിരുത്തുക

General sources തിരുത്തുക

  • "Mountaineering in Nepal Facts and Figures 2018" (PDF). Ministry of Culture, Tourism & Civil Aviation. Nepal in Data. Kathmandu: Government of Nepal. June 2018. Archived (PDF) from the original on 2019-12-23. Retrieved 2019-12-23.
  • Mayhew, Bradley; Bindloss, Joe (2009). Trekking in the Nepal Himalaya. Lonely Planet. ISBN 978-1-74104-188-0. Retrieved 2010-04-15.
  • Messner, Reinhold (1999). All 14 Eight-Thousanders. The Mountaineers Books. ISBN 978-0-89886-660-5. Retrieved 2010-04-14.
  • Reynolds, Kev (2000). Manaslu: A Trekker's Guide. Milnthorpe: Cicerone Press. ISBN 1-85284-302-0. Retrieved 2013-01-23. {{cite book}}: |work= ignored (help)

Citations തിരുത്തുക

  1. ↑ 1.0 1.1 Mountaineering in Nepal Facts and Figures, p. 170
  2. ↑ "High Asia II: Himalaya of Nepal, Bhutan, Sikkim and adjoining region of Tibet". Peaklist.org. Retrieved 2014-05-29.
  3. ↑ 3.0 3.1 Mountaineering in Nepal Facts and Figures, p. 221
  4. ↑ 4.0 4.1 Mayhew, p. 326
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 "Manaslu". Summitpost. Retrieved 2010-04-10.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 Reynolds, pp. 11–15
  7. ↑ "Circuit". Mountain Club. Archived from the original on 2010-03-17. Retrieved 2010-04-14.
  8. ↑ "Manaslu Region Trekking". Lumbini Media.
  9. ↑ Aryal, Rakesh. "Trekking Permission". Around Manaslu Trek. Around Manaslu Trek P. Ltd.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 "Manaslu Facts and History". K2 News. Retrieved 2010-04-10.
  11. ↑ 11.0 11.1 "Statistics for Manaslu". 8000ers.com. Retrieved 2010-04-17.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 "Manaslu Conservation Area Project (MCAP)". National Trust for Nature Conservation. Archived from the original on 2019-06-03. Retrieved 2019-12-23.
  13. ↑ "wall of snow and ice". Retrieved 2019-08-16.
  14. ↑ Reynolds, p. 9
  15. ↑ Reynolds, p. 8
  16. ↑ 16.0 16.1 Reynolds, p. 11
  17. ↑ 17.0 17.1 17.2 17.3 "Manaslu Conservation area". Department of National parks and Wild Life Conservation. Archived from the original on 2014-04-25. Retrieved 2010-04-13.
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 18.3 Shah, Karan Bahadur; et al. Project Proposal for Manaslu Conservation Area.
  19. ↑ 19.0 19.1 "Biodiversity of Nepal". Biodiversity of Nepal. Archived from the original on 2008-03-22. Retrieved 2010-04-13.
  20. ↑ Reynolds, pp. 13–14
  21. ↑ 21.0 21.1 21.2 21.3 21.4 21.5 Messner, p. 32
  22. ↑ 22.0 22.1 22.2 Reynolds, pp. 11–12
  23. ↑ 23.0 23.1 Reynolds, p. 14
  24. ↑ "The Ascent of Manaslu". The Himalayan Journal. Himalayan Club. 20. 1957. Retrieved 2016-11-11.
  25. ↑ "Manaslu, South Face". Climbs And Expeditions. American Alpine Journal. American Alpine Club. 18 (2): 484. 1973. Retrieved 2016-11-11.
  26. ↑ "Manaslu, East Face". Climbs And Expeditions. American Alpine Journal. American Alpine Club. 18 (2): 484. 1973. Retrieved 2016-11-11.
  27. ↑ Naoko Nakaseko (Translation by Ichiro Yoshizawa). "Japanese women's expedition – Manaslu 1974" (PDF). Alpine Journal (in ഇംഗ്ലീഷ്). 1975: 94–99. Retrieved 3 May 2021. ... We aimed to make the first ascent of an 8000 metre peak by women and at the same time to put all the climbers on the expedition on to the top. .... . The expedition members were as follows: Kyoko Sato, Mrs Tsune Kuroishi, Mrs Naoko Nakaseko, Michiko Sekita, Mrs Masako Uchida, Mieko Mori, Masako Itakura, Mutsumi Nakajima, Teiko Suzuki, Tomoko lto, Shizu Harada and Naoko Kuribayashi. Captain P. S. Rana was Liaison Officer and Il1a Tsering was Shepa sirdar. .... Shortly after 5.30pm on 4 May 3 climbers and one Sherpa stood on the summit of Manaslu one by one. 'Yare, Yare' (Here we are at last) was my first impression. ...
  28. ↑ "The Eight-Thousanders". Earth Observatory. 17 December 2013. Retrieved 4 May 2020.
  29. ↑ Joint Services postal cover RAF(AC)6
  30. ↑ Mountaineering in Nepal Facts and Figures, p. 222
  31. ↑ Korniszewski, Lech (1984). "Manaslu, Winter Ascent and Tragedy, 1984". Climbs And Expeditions. American Alpine Journal. American Alpine Club: 249–250. Retrieved 2019-12-23.
  32. ↑ "1993 Tyrolean Ski Expedition".
  33. ↑ "Estadishcas". Climb Alpino Mexicano. Archived from the original on March 15, 2010. Retrieved 2010-04-13.
  34. ↑ "Manaslu 2000". Retrieved 2010-04-13.
  35. ↑ "Manaslu 2001 News and Expeditions". k2news.com. Retrieved 2010-04-13.
  36. ↑ "2002 American Manaslu Expedition". EverestNews.com. Retrieved 2014-01-14.
  37. ↑ "Manaslu 2003 featuring Piotr Pustelnik". Everest News.com. Retrieved 2010-04-13.
  38. ↑ "Manaslu 2003 featuring Piotr Pustelnik". Everest News.com. Retrieved 2010-04-13.
  39. ↑ "Manaslu Expedition 8163m". Project Himalaya. Archived from the original on 2010-03-02. Retrieved 2010-04-13.
  40. ↑ "Arjun becomes youngest to scale 8,156-m-high Mt Manaslu". rediff.com. October 5, 2011. Retrieved 2014-01-14.
  41. ↑ "Avalanche kills climbers at one of world's highest peaks". CNN. September 23, 2012. Retrieved 2014-01-03.
  42. ↑ "Speed on Manaslu: Andrzej Bargiel's New Record". ExplorersWeb.com. Archived from the original on 2020-03-29. Retrieved 2014-10-11.
  43. ↑ "Sheikha Asma Al Thani becomes first Qatari woman to summit Nepal's Mount Ama Dablam". Doha News | Qatar (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). 2021-11-10. Retrieved 2022-01-06.
  44. ↑ "Sheikha Asma: first Arab woman to climb 8,000er without oxygen". Gulf-Times (in അറബിക്). 2021-09-28. Retrieved 2022-01-06.
  45. ↑ "Indian climber among injured as avalanche hits Nepal's Mt Manaslu". The Indian Express (in ഇംഗ്ലീഷ്). 27 September 2022.
  46. ↑ "Hilaree Nelson is Missing on Manaslu After a Deadly Day on the Mountain". 26 September 2022.
  47. ↑ "Missing ski mountaineer Hilaree Nelson found dead". The Himalayan Times. Kathmandu. September 28, 2022. Retrieved 2022-10-03.
  48. ↑ Sharma, Bhadra; Schmall, Emily (2022-09-28). "U.S. Mountaineer's Body Found Two Days After Avalanche on Peak in Nepal". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-10-05.
  49. ↑ "Manaslu winter summit". 6 January 2023. Retrieved 2023-01-06.
  50. ↑ "Himalayas avalanche sweeps away climbers in Nepal". BBC News. 2012-09-23. Retrieved 2022-10-05.
  51. ↑ Dreier, Fred (2022-10-03). "Avalanches Killed Another Climber on Manaslu". Outside Online (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2022-10-16.
  52. ↑ Branch, John (21 May 2021). "Only 44 people have reached the summit of all 14 of the world's 8,000-meter peaks, according to the people who chronicle such things". New York Times. Retrieved 10 December 2021.
  53. ↑ Gildea, Damien (June 2021). "THE 8000-ER MESS". American Alpine Journal. 62 (94). Retrieved 10 December 2021.
  54. ↑ "Permit fee as per season". Retrieved 2019-03-19.
  55. ↑ Reynolds, p. 13
  56. ↑ "Tsum Welfare Committee". Retrieved 2010-04-12.

Further reading തിരുത്തുക

  • "The ascent of Manaslu". Maki, Yuko and Imanishi, T. (1957). Himalayan Journal (20). Accessed 2011-12-28.
  • Maki, Aritsune (1956). The ascent of Manaslu. Mainichi, Tokyo.
  • Maki, Aritsune, ed. (1957). Manaslu: For Boys and Girls. Mainichi, Tokyo.
  • Yoda, Takayoshi (1956). The Ascent of Manaslu in Photographs. Mainichi-Newspapers, Tokyo.

External links തിരുത്തുക

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മനസ്സുലു&oldid=3941654" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്