കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്

രാസസം‌യുക്തം
(Calcium sulfide എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

CaS എന്ന രാസസൂത്രത്തോടുകൂടിയ രാസസംയുക്തമാണ് കാൽസ്യം സൾഫൈഡ്. ഈ വെളുത്ത വസ്തു ക്രിസ്റ്റലീകരിക്കുമ്പോൾ റോക്ക് സാൾട്ട് പോലുള്ള പരലുകളാവുന്നു. സൾഫൈഡ് അയോണുകൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന പല ലവണങ്ങളെയും പോലെ, CaS നും സാധാരണയായി H2S ന്റെ ദുർഗന്ധമുണ്ട്. ഇത് ഉപ്പിന്റെ ജലവിശ്ലേഷണത്താൽ രൂപം കൊള്ളുന്ന ഈ വാതകത്തിന്റെ ചെറിയ അളവിൽ നിന്ന് ഉണ്ടാകുന്നു.

Calcium sulfide
Calcium sulfide
Names
IUPAC name
Calcium sulfide
Other names
Calcium monosulfide,
Hepar calcies,
Sulfurated lime
Oldhamite
Identifiers
3D model (JSmol)
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.039.869 വിക്കിഡാറ്റയിൽ തിരുത്തുക
EC Number
  • 243-873-5
KEGG
UNII
InChI
 
SMILES
 
Properties
തന്മാത്രാ വാക്യം
Molar mass 0 g mol−1
Appearance white crystals
hygroscopic
സാന്ദ്രത 2.59 g/cm3
ദ്രവണാങ്കം
hydrolyses
Solubility insoluble in alcohol
reacts with acid
Refractive index (nD) 2.137
Structure
Halite (cubic), cF8
Fm3m, No. 225
Octahedral (Ca2+); octahedral (S2−)
Hazards
Main hazards H2S source
GHS pictograms GHS07: HarmfulGHS09: Environmental hazard
GHS Signal word Warning
H315, H319, H335, H400
P261, P273, P305+351+338
Related compounds
Other anions Calcium oxide
Other cations Magnesium sulfide
Strontium sulfide
Barium sulfide
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
| colspan=2 |  ☒N verify (what ischeckY/☒N?)

ഉത്പാദനം തിരുത്തുക

കാൽസ്യം സൾഫേറ്റിന്റെ "കാർബോതെർമിക് റിഡക്ഷൻ" വഴി കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് നിർമ്മിക്കാം.

CaSO4 + 2 C → CaS + 2 CO2


സോഡിയം കാർബണേറ്റ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു കാലത്തെ പ്രധാന വ്യാവസായിക പ്രക്രിയയായ ലെബ്ലാങ്ക് പ്രക്രിയയിലെ ഒരു ഉപോൽപ്പന്നം കൂടിയാണ് CaS. ഈ പ്രക്രിയയിൽ സോഡിയം സൾഫൈഡ് കാൽസ്യം കാർബണേറ്റുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിക്കുന്നു:

Na2S + CaCO3 → CaS + Na2CO3

ഇങ്ങനെ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്ന ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ടൺ കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉപേക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത് വ്യാപകമായ മലിനീകരണത്തിന് കാരണമാകുന്നു. [1]

പ്രതിപ്രവർത്തനവും ഉപയോഗങ്ങളും തിരുത്തുക

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് (ഈർപ്പമുള്ള വായു ഉൾപ്പെടെ) ജലവുമായി സമ്പർക്കത്തിലേർപ്പെടുമ്പോൾ Ca(SH)2, Ca (OH)2, Ca (SH) (OH) എന്നിവയുടെ മിശ്രിതം നൽകുന്നു.

CaS + H2O → Ca(SH)(OH)
Ca (SH) (OH) + H2O → Ca(OH)2 + H2S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഹൈഡ്രോക്ലോറിക് ആസിഡ് പോലുള്ള ആസിഡുകളുമായി പ്രതിപ്രവർത്തിച്ച് വിഷപദാർത്ഥമായ ഹൈഡ്രജൻ സൾഫൈഡ് വാതകം പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു.

CaS + 2 HCl → CaCl<sub id="mwWw">2</sub> + H2S.

കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഫോസ്ഫോറസന്റ് സ്വഭാവമുള്ളതാണ്. ഇത് ഒരു പ്രകാശ സ്രോതസ്സ് നീക്കം ചെയ്തതിനുശേഷം ഒരു മണിക്കൂർ വരെ രക്തനിറത്തിൽ തിളങ്ങും. [2]

സ്വാഭാവിക സംഭവം തിരുത്തുക

കാൽസ്യം സൾഫൈഡിന്റെ ധാതുരൂപത്തിലുള്ള പദാർത്ഥമാണ് ഓൾഥാമൈറ്റ്. ഉൽക്കാശിലകളുടെ അപൂർവ ഘടകം കൂടിയാണിത്. സൗര നെബുലയുടെ ഗവേഷണത്തിന് ഇതിൽ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. [3] [4] കൽക്കരി മാലിന്യങ്ങൾ കത്തിക്കുമ്പോഴും കാൽസ്യം സൾഫൈഡ് ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. [5]

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. Kiefer, David M. (January 2002). "It was all about alkali". Today's Chemist at Work. 11 (1): 45–6.
  2. "Red Glow in the Dark Powder - Calcium Sulfide".
  3. https://www.mindat.org/min-2970.html
  4. https://www.ima-mineralogy.org/Minlist.htm
  5. Kruszewski, Ł. (January 2006). "Oldhamite-periclase-portlandite-fluorite assemblage and coexisting minerals of burnt dump in Siemianowice Ślaskie-Dabrówka Wielka area (Upper Silesia, Poland) - preliminary report". Mineralogia Polonica - Special Papers. 28: 118–120.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=കാൽസ്യം_സൾഫൈഡ്&oldid=3508164" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്