വിക്കിപീഡിയ

അറ്റെന്വേറ്റഡ് വാക്സിൻ

(Attenuated vaccine എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

വൈറസിനെ "കൊല്ലുന്നതിലൂടെ" നിർമ്മിക്കുന്ന നിർജ്ജീവ വാക്സിനുകൾക്കു വിരുദ്ധമായി മാരകസ്വഭാവമുള്ള ഒരു രോഗകാരി വൈറസിനെ നിരുപദ്രവകരമാക്കി മാറ്റി നിർമ്മിക്കുന്ന വാക്സിനാണ് അറ്റെന്വേറ്റഡ് വാക്സിൻ അല്ലെങ്കിൽ ലൈവ് അറ്റെന്വേറ്റഡ് വാക്സിൻ എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നത്.[1][2]

അറ്റെന്വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ ദീർഘകാലം നിലനിൽക്കുന്ന ശക്തവും ഫലപ്രദവുമായ രോഗപ്രതിരോധ പ്രതികരണത്തെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നു.[3] നിർജ്ജീവ വാക്സിനുകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, പ്രതിരോധശേഷി വേഗത്തിൽ ആരംഭിക്കുന്നതിനാൽ അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ ശക്തവും നീണ്ടു നിൽക്കുന്നതുമായ രോഗപ്രതിരോധ പ്രതികരണം ഉണ്ടാക്കുന്നു.[4][5][6] വാക്സിൻ സംരക്ഷിക്കുന്ന നിർദ്ദിഷ്ട രോഗകാരിക്ക് പ്രതികരണമായി ആന്റിബോഡികളും മെമ്മറി രോഗപ്രതിരോധ കോശങ്ങളും സൃഷ്ടിക്കാൻ ശരീരത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചുകൊണ്ടാണ് അറ്റൻവേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.[7] അഞ്ചാംപനി, മം‌പ്സ്, റുബെല്ല, മഞ്ഞപ്പനി, ചില ഇൻഫ്ലുവൻസ വാക്സിനുകൾ എന്നിവയാണ് ലൈവ് അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകളുടെ സാധാരണ ഉദാഹരണങ്ങൾ.

വികസനം

തിരുത്തുക

അറ്റെന്വേറ്റഡ് വൈറസുകൾ

തിരുത്തുക

ഒരു വിദേശ ഹോസ്റ്റ് സ്പീഷിസിലൂടെ വൈറസിൻ്റെ സീരിയൽ പാസേജ് വഴി പരിണാമ തത്വങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് താഴെപ്പറയുന്ന തരത്തിൽ വൈറസുകളെ അറ്റെന്വേറ്റ് ചെയ്യാം.[8][9]

  • ടിഷ്യു കൾച്ചർ
  • എംബ്രയോനേറ്റഡ് മുട്ടകൾ (പലപ്പോഴും ചിക്കൻ)
  • ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന മൃഗങ്ങൾ

പ്രാരംഭ വൈറസുകൾ ഒരു വിദേശ ഹോസ്റ്റിലേക്ക് പ്രയോഗിക്കുന്നു. സ്വാഭാവിക ജനിതക വ്യതിയാനം അല്ലെങ്കിൽ ഇൻഡ്യൂസ്ഡ് മ്യൂട്ടേഷൻ വഴി, വൈറൽ കണങ്ങളുടെ ഒരു ചെറിയ ശതമാനത്തിന് പുതിയ ഹോസ്റ്റിനെ ബാധിക്കാനുള്ള ശേഷി ഉണ്ടാവും.[9][10] ഈ സ്ട്രയിൻ പുതിയ ഹോസ്റ്റിനുള്ളിൽ വികസിക്കുന്നത് തുടരുമെങ്കിലും ക്രമേണ സെലക്ഷൻ പ്രഷറിൻ്റെ അഭാവം മൂലം വൈറസിൻ്റെ യഥാർത്ഥ ഹോസ്റ്റിലെ ഫലപ്രാപ്തി നഷ്‌ടപ്പെടും. ഈ പ്രക്രിയയെ "പാസേജ്" എന്ന് വിളിക്കുന്നു. വൈറസ് വിദേശ ഹോസ്റ്റുമായി നന്നായി പൊരുത്തപ്പെടുകയും ആ ശരീരത്തിന് ദോഷകരമല്ലാതാകുകയും ചെയ്യും. ഇത് ഹോസ്റ്റിന്റെ രോഗപ്രതിരോധ സംവിധാനത്തിന് ഏജന്റിനെ ഒഴിവാക്കി രോഗപ്രതിരോധ മെമ്മറി സെല്ലുകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നത് എളുപ്പമാക്കുന്നു, ഇത് വൈറസിന്റെ സമാനമായ മറ്റ് പതിപ്പുകൾ ബാധിച്ചാലും രോഗിയെ സംരക്ഷിക്കും.

റിവേഴ്സ് ജനിറ്റിക്സിലൂടെയും വൈറസുകളെ അറ്റെന്വേറ്റ് ചെയ്യാം.[11] ഓങ്കോളിറ്റിക് വൈറസുകളുടെ ഉത്പാദനത്തിൽ അറ്റെന്വേഷൻ ജനിറ്റിക്സ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.[12]

അറ്റെന്വേറ്റഡ് ബാക്ടീരിയ

തിരുത്തുക

വൈറസുകളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന രീതിക്ക് സമാനമായി ബാക്ടീരിയകൾക്കും അറ്റെന്വേറ്റ് ചെയ്യാൻ സാധാരണഗതിയിൽ പാസേജ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.[13] റിവേഴ്സ് ജനിറ്റിക്സ് വഴിയുള്ള ജീൻ നോക്കൗട്ടും ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്.[14]

അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ

തിരുത്തുക

അറ്റെന്വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ പലവിധത്തിൽ നൽകാം:

സുരക്ഷ

തിരുത്തുക

ലൈവ്-അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ‌ ശക്തവും ഫലപ്രദവുമായ രോഗപ്രതിരോധ പ്രതികരണം ഉണ്ടാക്കുന്നു.[3] തന്നിരിക്കുന്ന രോഗകാരികൾ അറ്റെന്വേറ്റഡ് ആയതിനാൽ, രോഗകാരികൾ അവയുടെ രോഗകാരി രൂപത്തിലേക്ക് മടങ്ങുകയും പിന്നീട് രോഗമുണ്ടാക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് വളരെ അപൂർവമാണ്.[18] ലോകാരോഗ്യസംഘടന ശുപാർശ ചെയ്യുന്ന അഞ്ച് ലൈവ് അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകളിൽ (ക്ഷയം, ഓറൽ പോളിയോ, മീസിൽസ്, റോട്ടവൈറസ്, മഞ്ഞ പനി) കടുത്ത പ്രതികൂല പ്രതികരണങ്ങൾ വളരെ അപൂർവമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, മറ്റ് ഏതൊരു മരുന്നിനോ നടപടിക്രമത്തിനോ സമാനമായി, ഒരു വാക്സിനും 100% സുരക്ഷിതമോ ഫലപ്രദമോ ആകില്ല.[19]

രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി കുറവുള്ള വ്യക്തികൾക്ക് (ഉദാ. എച്ച്ഐവി-അണുബാധ, കീമോതെറാപ്പി) സാധാരണഗതിയിൽ ലൈവ്-അറ്റെന്വേറ്റഡ് കുത്തിവയ്പ്പുകൾ സ്വീകരിക്കരുത്, കാരണം അവർക്ക് മതിയായതും സുരക്ഷിതവുമായ രോഗപ്രതിരോധ ശേഷി ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയില്ല.[3][18][20][21] രോഗപ്രതിരോധ ശേഷിയില്ലാത്ത വ്യക്തികളുടെ ഗാർഹിക കോൺടാക്റ്റുകൾക്ക് അണുബാധ പകരാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലല്ലാത്തതിനാൽ, ഓറൽ പോളിയോ വാക്സിൻ ഒഴികെ മറ്റ് വാക്സിനുകൾ സ്വീകരിക്കാൻ കഴിയും.

മുൻകരുതൽ എന്ന നിലയിൽ, ലൈവ്-അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ ഗർഭിണികൾക്ക് സാധാരണയായി നൽകാറില്ല.[18][22] അമ്മയ്ക്കും ഭ്രൂണത്തിനും ഇടയിൽ വൈറസ് പകരാനുള്ള സാധ്യതയാണ് ഇതിന് കാരണം. പ്രത്യേകിച്ചും, വേരിസെല്ല, മഞ്ഞ പനി വാക്സിനുകൾ ഭ്രൂണത്തിനും മുലകുടിക്കുന്ന കുഞ്ഞുങ്ങളിലും പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾ ഉളവാക്കുന്നു.

ചില ലൈവ് അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ‌ക്ക് അവരുടെ അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ റൂട്ട് കാരണം സാധാരണവും നേരിയതുമായ പ്രതികൂല ഫലങ്ങൾ‌ ഉണ്ട്.[22] ഉദാഹരണത്തിന്, ലൈവ് അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് ഇൻ‌ഫ്ലുവൻ‌സ വാക്സിൻ‌ മൂക്കിലൂടെ നൽകുന്നതിനാൽ ഇത് മൂക്കിലെ കൺജഷനുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

നിർജ്ജീവ വാക്‌സിനുകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ, ലൈവ്-അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകൾ‌ ഇമ്യൂണൈസേഷൻ പിശകുകൾ‌ക്ക് സാധ്യത കൂടുതലാണ്. കാരണം അവ കോൾഡ് ചെയിനിൽ കർശനമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ‌ സൂക്ഷിക്കുകയും ശ്രദ്ധാപൂർ‌വ്വം തയ്യാറാക്കുകയും വേണം.[3][18][20]

ചരിത്രം

തിരുത്തുക

പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ എഡ്വേർഡ് ജെന്നർ വസൂരി വാക്സിൻ സൃഷ്ടിച്ചതോടെെയാണ് വാക്സിൻ്റെ ചരിത്രം ആരംഭിച്ചത്.[23] അനിമൽ പോക്സ് വൈറസ് മനുഷ്യനിൽ കുത്തിവയ്ക്കുന്നത് മനുഷ്യചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വിനാശകരമായ രോഗങ്ങളിൽ ഒന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന വസൂരിയിൽ നിന്നും പ്രതിരോധശേഷി നൽകുമെന്ന് ജെന്നർ കണ്ടെത്തി.[24][25] യഥാർത്ഥത്തിൽ ആ വസൂരി വാക്സിൻ ചിലപ്പോൾ അതിന്റെ ലൈവ് സ്വഭാവം കാരണം ഒരു അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനേഷനായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, വസൂരിയിൽ നിന്ന് നേരിട്ട് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതല്ല പകരം വസൂരിക്ക് സമാനമായതും എന്നാൽ മിതമായതുമായ കൗപോക്സ് രോഗത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതായിരുന്നു എന്നതിനാൽ ഇത് പൂർണ്ണമായും അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് അല്ല.[26][27] പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ ചിക്കൻ കോളറയുടെ സ്ട്രെയിൻ ഉണ്ടാക്കാൻ ലൂയി പാസ്ചറിന് കഴിഞ്ഞപ്പോൾ രോഗങ്ങൾ കൃത്രിമമായി അറ്റൻ‌വേറ്റ് ചെയ്യാം എന്ന കണ്ടെത്തലിലേക്ക് നയിച്ചു. ഒരു ആന്ത്രാക്സ് വാക്സിൻ വികസിപ്പിക്കുന്നതിനും ഒരു പൊതു പരീക്ഷണത്തിൽ അതിന്റെ ഫലപ്രാപ്തി കാണിക്കുന്നതിനും പാസ്ചർ ഈ അറിവ് പ്രയോഗിച്ചു.[28] പിന്നീട് പാസ്റ്ററും എമിലി റൂക്സും ചേർന്ന് മുയലുകളിൽ വൈറസ് വളർത്തി നാഡീ കലകളെ ഉണക്കി ആദ്യത്തെ റാബിസ് വാക്സിൻ നിർമ്മിച്ചു.

കൃത്രിമ മാധ്യമങ്ങളിൽ നിരന്തരമായി വൈറസ് വളർത്തി അതിൽ നിന്നും ശേഷി കുറഞ്ഞ സ്ട്രെയിൻ വേർതിരിച്ചെടുക്കുന്ന രീതി 20 ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ആൽബർട്ട് കാൽമെറ്റും കാമിൽ ഗുറിനും ചേർന്ന് ബിസിജി വാക്സിൻ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ക്ഷയരോഗ വാക്സിൻ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തതോടെയായിരുന്നു തുടക്കം.[23] മഞ്ഞ പനിക്കുള്ള വാക്സിൻ വികസിപ്പിക്കുമ്പോൾ ഈ രീതി പിന്നീട് പല ടീമുകളും ഉപയോഗിച്ചു. ആദ്യം സെല്ലാർഡ്‌സും ലൈഗ്രെറ്റും, തുടർന്ന് തീലറും സ്മിത്തും.[26][29] തീലറും സ്മിത്തും വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത വാക്സിൻ വളരെ വിജയകരമാണെന്ന് തെളിയിക്കുകയും മറ്റ് പല വാക്സിനുകൾക്കും ശുപാർശിത രീതികളും നിയന്ത്രണങ്ങളും സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിൽ സാബിൻ, ഹില്ലെമാൻ, എൻഡേഴ്സ് എന്നിവരുൾപ്പെടെ നിരവധി പ്രമുഖ വൈറോളജിസ്റ്റുകളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളും പോളിയോ, മീസിൽസ്, മം‌പ്സ്, റുബെല്ല എന്നിവയ്‌ക്കെതിരായ വിജയകരമായ നിരവധി വാക്സിനുകളും അവതരിപ്പിച്ചു.[30][31][32][33]

ഗുണങ്ങളും ദോഷങ്ങളും

തിരുത്തുക

പ്രയോജനങ്ങൾ

തിരുത്തുക
  • സ്വാഭാവിക അണുബാധകളെ കൃത്യമായി അനുകരിക്കും.[34][35]
  • ശക്തമായ ആന്റിബോഡിയും സെൽ-മെഡിയേറ്റഡ് രോഗപ്രതിരോധ പ്രതികരണങ്ങളും ഉളവാക്കാൻ ഫലപ്രദമാണ്.[4]
  • ദീർഘനാൾ നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന അല്ലെങ്കിൽ ജീവിതകാലം മുഴുവൻ ഉള്ള പ്രതിരോധശേഷി നേടാൻ കഴിയും.[5]
  • പലപ്പോഴും ഒന്നോ രണ്ടോ ഡോസുകൾ മാത്രമേ ആവശ്യമുള്ളൂ.[6]
  • ദ്രുതഗതിയിൽ പ്രതിരോധശേഷി ആരംഭിക്കും.
  • ചെലവ് കുറഞ്ഞത് (മറ്റ് ചില ആരോഗ്യ ഇടപെടലുകളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോൾ).[36][37]
  • ശക്തമായ പ്രയോജനകരമായ നോൺ സ്പെസിഫിക് ഇഫക്റ്റുകൾ ഉണ്ടാക്കാൻ കഴിയും.[38]

പോരായ്മകൾ

തിരുത്തുക
  • അപൂർവ സന്ദർഭങ്ങളിൽ, പ്രത്യേകിച്ചും ജനസംഖ്യയിൽ പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് അപര്യാപ്തമായ സാഹചര്യത്തിൽ, വൈറൽ റെപ്ലിക്കേഷൻ സമയത്ത് സ്വാഭാവിക മ്യൂട്ടേഷനുകൾ അല്ലെങ്കിൽ അനുബന്ധ വൈറസുകളുടെ ഇടപെടൽ, ഒരു അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വൈറസിനെ അതിന്റെ വൈൽഡ് രൂപത്തിലേക്ക് തിരിയുന്നതിനോ അല്ലെങ്കിൽ ഒരു പുതിയ സ്ട്രെയിൻ ആയി പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നതിനോ കാരണമാകാം, ആ പുതിയ വൈറസ് പകർച്ചവ്യാധി അല്ലെങ്കിൽ രോഗകാരിയാകാം.[34][39]
  • കഠിനമായ സങ്കീർണതകൾ ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കാരണം പലപ്പോഴും രോഗപ്രതിരോധ ശേഷിയില്ലാത്ത രോഗികൾക്ക് ശുപാർശ ചെയ്യുന്നില്ല.[40]
  • ലൈവ് സ്ടെയിനുകൾക്ക് സാധാരണയായി റഫ്രിജറേഷൻ, ഫ്രഷ് മീഡിയ എന്നിവ പോലുള്ള വിപുലമായ സൗകര്യങ്ങൾ ആവശ്യമാണ്, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതും ചെലവേറിയതുമാണ്.[41]

അറ്റൻ‌വേറ്റഡ് വാക്സിനുകളുടെ പട്ടിക

തിരുത്തുക

നിലവിൽ ഉപയോഗത്തിലുള്ളവ

തിരുത്തുക

ബാക്ടീരിയൽ വാക്സിനുകൾ

തിരുത്തുക

വൈറൽ വാക്സിനുകൾ

തിരുത്തുക

വികസനത്തിൽ ഉള്ളവ

തിരുത്തുക

ബാക്ടീരിയൽ വാക്സിനുകൾ

തിരുത്തുക
  • എന്ററോടോക്സിജെനിക് എസ്ഷെറിച്ച കോളി വാക്സിൻ[61]

വൈറൽ വാക്സിനുകൾ

തിരുത്തുക

അവലംബം

തിരുത്തുക
  1. ↑ Badgett, Marty R.; Auer, Alexandra; Carmichael, Leland E.; Parrish, Colin R.; Bull, James J. (October 2002). "Evolutionary Dynamics of Viral Attenuation". Journal of Virology. 76 (20): 10524–10529. doi:10.1128/JVI.76.20.10524-10529.2002. ISSN 0022-538X. PMC 136581. PMID 12239331.
  2. ↑ Pulendran, Bali; Ahmed, Rafi (June 2011). "Immunological mechanisms of vaccination". Nature Immunology. 12 (6): 509–517. doi:10.1038/ni.2039. ISSN 1529-2908. PMC 3253344. PMID 21739679.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Vaccine Types | Vaccines". www.vaccines.gov. Retrieved 2020-11-16.
  4. ↑ 4.0 4.1 Gil, Carmen; Latasa, Cristina; García-Ona, Enrique; Lázaro, Isidro; Labairu, Javier; Echeverz, Maite; Burgui, Saioa; García, Begoña; Lasa, Iñigo (2020). "A DIVA vaccine strain lacking RpoS and the secondary messenger c-di-GMP for protection against salmonellosis in pigs". Veterinary Research. 51 (1): 3. doi:10.1186/s13567-019-0730-3. ISSN 0928-4249. PMC 6954585. PMID 31924274.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  5. ↑ 5.0 5.1 Tretyakova, Irina; Lukashevich, Igor S.; Glass, Pamela; Wang, Eryu; Weaver, Scott; Pushko, Peter (2013-02-04). "Novel Vaccine against Venezuelan Equine Encephalitis Combines Advantages of DNA Immunization and a Live Attenuated Vaccine". Vaccine. 31 (7): 1019–1025. doi:10.1016/j.vaccine.2012.12.050. ISSN 0264-410X. PMC 3556218. PMID 23287629.
  6. ↑ 6.0 6.1 Zou, Jing; Xie, Xuping; Luo, Huanle; Shan, Chao; Muruato, Antonio E.; Weaver, Scott C.; Wang, Tian; Shi, Pei-Yong (2018-09-07). "A single-dose plasmid-launched live-attenuated Zika vaccine induces protective immunity". EBioMedicine. 36: 92–102. doi:10.1016/j.ebiom.2018.08.056. ISSN 2352-3964. PMC 6197676. PMID 30201444.
  7. ↑ Plotkin's vaccines. Plotkin, Stanley A., 1932-, Orenstein, Walter A.,, Offit, Paul A. (Seventh ed.). Philadelphia, PA. 2018. ISBN 978-0-323-39302-7. OCLC 989157433.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link) CS1 maint: others (link)
  8. ↑ Jordan, Ingo; Sandig, Volker (2014-04-11). "Matrix and Backstage: Cellular Substrates for Viral Vaccines". Viruses. 6 (4): 1672–1700. doi:10.3390/v6041672. ISSN 1999-4915. PMC 4014716. PMID 24732259.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  9. ↑ 9.0 9.1 Nunnally, Brian K.; Turula, Vincent E.; Sitrin, Robert D., eds. (2015). Vaccine Analysis: Strategies, Principles, and Control (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). doi:10.1007/978-3-662-45024-6. ISBN 978-3-662-45023-9.
  10. ↑ Hanley, Kathryn A. (December 2011). "The double-edged sword: How evolution can make or break a live-attenuated virus vaccine". Evolution. 4 (4): 635–643. doi:10.1007/s12052-011-0365-y. ISSN 1936-6426. PMC 3314307. PMID 22468165.
  11. ↑ Nogales, Aitor; Martínez-Sobrido, Luis (2016-12-22). "Reverse Genetics Approaches for the Development of Influenza Vaccines". International Journal of Molecular Sciences. 18 (1): 20. doi:10.3390/ijms18010020. ISSN 1422-0067. PMC 5297655. PMID 28025504.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  12. ↑ "Viral thymidine kinases and their relatives". Pharmacology & Therapeutics. 54 (3): 319–55. 1992. doi:10.1016/0163-7258(92)90006-L. PMID 1334563.
  13. ↑ "Immunology and Vaccine-Preventable Diseases" (PDF). CDC.
  14. ↑ Xiong, Kun; Zhu, Chunyue; Chen, Zhijin; Zheng, Chunping; Tan, Yong; Rao, Xiancai; Cong, Yanguang (24 April 2017). "Vi Capsular Polysaccharide Produced by Recombinant Salmonella enterica Serovar Paratyphi A Confers Immunoprotection against Infection by Salmonella enterica Serovar Typhi". Frontiers in Cellular and Infection Microbiology. 7: 135. doi:10.3389/fcimb.2017.00135.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  15. ↑ Herzog, Christian (2014). "Influence of parenteral administration routes and additional factors on vaccine safety and immunogenicity: a review of recent literature". Expert Review of Vaccines (in ഇംഗ്ലീഷ്). 13 (3): 399–415. doi:10.1586/14760584.2014.883285. ISSN 1476-0584. PMID 24512188.
  16. ↑ Gasparini, R.; Amicizia, D.; Lai, P. L.; Panatto, D. (2011). "Live attenuated influenza vaccine--a review". Journal of Preventive Medicine and Hygiene. 52 (3): 95–101. ISSN 1121-2233. PMID 22010534.
  17. ↑ Morrow, W. John W. (2012). Vaccinology : Principles and Practice. Sheikh, Nadeem A., Schmidt, Clint S., Davies, D. Huw. Hoboken: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-34533-7. OCLC 795120561.
  18. ↑ 18.0 18.1 18.2 18.3 "MODULE 2 – Live attenuated vaccines (LAV) - WHO Vaccine Safety Basics". vaccine-safety-training.org. Archived from the original on 2020-11-12. Retrieved 2020-11-16.
  19. ↑ "U.S. Vaccine Safety - Overview, History, and How It Works | CDC". www.cdc.gov (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). 2020-09-09. Retrieved 2020-11-16.
  20. ↑ 20.0 20.1 Yadav, Dinesh K.; Yadav, Neelam; Khurana, Satyendra Mohan Paul (2014-01-01), Verma, Ashish S.; Singh, Anchal (eds.), "Chapter 26 - Vaccines: Present Status and Applications", Animal Biotechnology (in ഇംഗ്ലീഷ്), San Diego: Academic Press, pp. 491–508, doi:10.1016/b978-0-12-416002-6.00026-2, ISBN 978-0-12-416002-6, retrieved 2020-11-16
  21. ↑ Sobh, Ali; Bonilla, Francisco A. (Nov 2016). "Vaccination in Primary Immunodeficiency Disorders". The Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice (in ഇംഗ്ലീഷ്). 4 (6): 1066–1075. doi:10.1016/j.jaip.2016.09.012. PMID 27836056.
  22. ↑ 22.0 22.1 Su, John R.; Duffy, Jonathan; Shimabukuro, Tom T. (2019), "Vaccine Safety", Vaccinations (in ഇംഗ്ലീഷ്), Elsevier, pp. 1–24, doi:10.1016/b978-0-323-55435-0.00001-x, ISBN 978-0-323-55435-0, retrieved 2020-11-17
  23. ↑ 23.0 23.1 Plotkin, Stanley (2014-08-26). "History of vaccination". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 111 (34): 12283–12287. Bibcode:2014PNAS..11112283P. doi:10.1073/pnas.1400472111. ISSN 1091-6490. PMC 4151719. PMID 25136134.
  24. ↑ Eyler, John M. (October 2003). "Smallpox in history: the birth, death, and impact of a dread disease". Journal of Laboratory and Clinical Medicine. 142 (4): 216–220. doi:10.1016/s0022-2143(03)00102-1. ISSN 0022-2143. PMID 14625526.
  25. ↑ Thèves, Catherine; Crubézy, Eric; Biagini, Philippe (2016-09-15), Drancourt; Raoult (eds.), "History of Smallpox and Its Spread in Human Populations", Paleomicrobiology of Humans (in ഇംഗ്ലീഷ്), vol. 4, no. 4, American Society of Microbiology, pp. 161–172, doi:10.1128/microbiolspec.poh-0004-2014, ISBN 978-1-55581-916-3, PMID 27726788, retrieved 2020-11-14
  26. ↑ 26.0 26.1 Galinski, Mark S.; Sra, Kuldip; Haynes, John I.; Naspinski, Jennifer (2015), Nunnally, Brian K.; Turula, Vincent E.; Sitrin, Robert D. (eds.), "Live Attenuated Viral Vaccines", Vaccine Analysis: Strategies, Principles, and Control (in ഇംഗ്ലീഷ്), Berlin, Heidelberg: Springer, pp. 1–44, doi:10.1007/978-3-662-45024-6_1, ISBN 978-3-662-45024-6, retrieved 2020-11-14
  27. ↑ Minor, Philip D. (2015-05-01). "Live attenuated vaccines: Historical successes and current challenges". Virology (in ഇംഗ്ലീഷ്). 479–480: 379–392. doi:10.1016/j.virol.2015.03.032. ISSN 0042-6822. PMID 25864107.
  28. ↑ Schwartz, M. (7 July 2008). "The life and works of Louis Pasteur". Journal of Applied Microbiology. 91 (4): 597–601. doi:10.1046/j.1365-2672.2001.01495.x. ISSN 1364-5072. PMID 11576293.
  29. ↑ Frierson, J. Gordon (June 2010). "The Yellow Fever Vaccine: A History". The Yale Journal of Biology and Medicine. 83 (2): 77–85. ISSN 0044-0086. PMC 2892770. PMID 20589188.
  30. ↑ Shampo, Marc A.; Kyle, Robert A.; Steensma, David P. (July 2011). "Albert Sabin—Conqueror of Poliomyelitis". Mayo Clinic Proceedings. 86 (7): e44. doi:10.4065/mcp.2011.0345. ISSN 0025-6196. PMC 3127575. PMID 21719614.
  31. ↑ Newman, Laura (2005-04-30). "Maurice Hilleman". BMJ : British Medical Journal. 330 (7498): 1028. doi:10.1136/bmj.330.7498.1028. ISSN 0959-8138. PMC 557162.
  32. ↑ Katz, S. L. (2009). "John F. Enders and measles virus vaccine--a reminiscence". Current Topics in Microbiology and Immunology. 329: 3–11. doi:10.1007/978-3-540-70523-9_1. ISBN 978-3-540-70522-2. ISSN 0070-217X. PMID 19198559.
  33. ↑ Plotkin, Stanley A. (2006-11-01). "The History of Rubella and Rubella Vaccination Leading to Elimination". Clinical Infectious Diseases (in ഇംഗ്ലീഷ്). 43 (Supplement_3): S164–S168. doi:10.1086/505950. ISSN 1058-4838. PMID 16998777.
  34. ↑ 34.0 34.1 Yadav, Dinesh K.; Yadav, Neelam; Khurana, Satyendra Mohan Paul (2014), "Vaccines", Animal Biotechnology (in ഇംഗ്ലീഷ്), Elsevier, pp. 491–508, doi:10.1016/b978-0-12-416002-6.00026-2, ISBN 978-0-12-416002-6, retrieved 2020-11-09
  35. ↑ Vetter, Volker; Denizer, Gülhan; Friedland, Leonard R.; Krishnan, Jyothsna; Shapiro, Marla (2018-02-17). "Understanding modern-day vaccines: what you need to know". Annals of Medicine. 50 (2): 110–120. doi:10.1080/07853890.2017.1407035. ISSN 0785-3890. PMID 29172780.
  36. ↑ Minor, Philip D. (May 2015). "Live attenuated vaccines: Historical successes and current challenges". Virology. 479–480: 379–392. doi:10.1016/j.virol.2015.03.032. ISSN 1096-0341. PMID 25864107.
  37. ↑ Mak, Tak W.; Saunders, Mary E. (2006-01-01), Mak, Tak W.; Saunders, Mary E. (eds.), "23 - Vaccines and Clinical Immunization", The Immune Response (in ഇംഗ്ലീഷ്), Burlington: Academic Press, pp. 695–749, ISBN 978-0-12-088451-3, retrieved 2020-11-14
  38. ↑ Benn, Christine S.; Netea, Mihai G.; Selin, Liisa K.; Aaby, Peter (September 2013). "A small jab – a big effect: nonspecific immunomodulation by vaccines". Trends in Immunology. 34 (9): 431–439. doi:10.1016/j.it.2013.04.004. PMID 23680130.
  39. ↑ "Circulation of type 1 vaccine-derived poliovirus in the Philippines in 2001". J. Virol. 78 (24): 13512–21. December 2004. doi:10.1128/JVI.78.24.13512-13521.2004. PMC 533948. PMID 15564462.
  40. ↑ Cheuk, Daniel KL; Chiang, Alan KS; Lee, Tsz Leung; Chan, Godfrey CF; Ha, Shau Yin (2011-03-16). "Vaccines for prophylaxis of viral infections in patients with hematological malignancies". Cochrane Database of Systematic Reviews (3): CD006505. doi:10.1002/14651858.cd006505.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 21412895.
  41. ↑ Levine, Myron M. (2011-12-30). ""IDEAL" vaccines for resource poor settings". Vaccine. Smallpox Eradication after 30 Years: Lessons, Legacies and Innovations (in ഇംഗ്ലീഷ്). 29: D116–D125. doi:10.1016/j.vaccine.2011.11.090. ISSN 0264-410X. PMID 22486974.
  42. ↑ Donegan, Sarah; Bellamy, Richard; Gamble, Carrol L (2009-04-15). "Vaccines for preventing anthrax". Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD006403. doi:10.1002/14651858.cd006403.pub2. ISSN 1465-1858. PMC 6532564. PMID 19370633.
  43. ↑ Harris, Jason B (2018-11-15). "Cholera: Immunity and Prospects in Vaccine Development". The Journal of Infectious Diseases. 218 (Suppl 3): S141–S146. doi:10.1093/infdis/jiy414. ISSN 0022-1899. PMC 6188552. PMID 30184117.
  44. ↑ Verma, Shailendra Kumar; Tuteja, Urmil (2016-12-14). "Plague Vaccine Development: Current Research and Future Trends". Frontiers in Immunology. 7: 602. doi:10.3389/fimmu.2016.00602. ISSN 1664-3224. PMC 5155008. PMID 28018363.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  45. ↑ Odey, Friday; Okomo, Uduak; Oyo-Ita, Angela (2018-12-05). "Vaccines for preventing invasive salmonella infections in people with sickle cell disease". Cochrane Database of Systematic Reviews. 12: CD006975. doi:10.1002/14651858.cd006975.pub4. ISSN 1465-1858. PMC 6517230. PMID 30521695.
  46. ↑ Schrager, Lewis K.; Harris, Rebecca C.; Vekemans, Johan (2019-02-24). "Research and development of new tuberculosis vaccines: a review". F1000Research. 7: 1732. doi:10.12688/f1000research.16521.2. ISSN 2046-1402. PMC 6305224. PMID 30613395.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  47. ↑ Meiring, James E; Giubilini, Alberto; Savulescu, Julian; Pitzer, Virginia E; Pollard, Andrew J (2019-11-01). "Generating the Evidence for Typhoid Vaccine Introduction: Considerations for Global Disease Burden Estimates and Vaccine Testing Through Human Challenge". Clinical Infectious Diseases. 69 (Suppl 5): S402–S407. doi:10.1093/cid/ciz630. ISSN 1058-4838. PMC 6792111. PMID 31612941.
  48. ↑ Jefferson, Tom; Rivetti, Alessandro; Di Pietrantonj, Carlo; Demicheli, Vittorio (2018-02-01). "Vaccines for preventing influenza in healthy children". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2: CD004879. doi:10.1002/14651858.cd004879.pub5. ISSN 1465-1858. PMC 6491174. PMID 29388195.
  49. ↑ Yun, Sang-Im; Lee, Young-Min (2014-02-01). "Japanese encephalitis". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 10 (2): 263–279. doi:10.4161/hv.26902. ISSN 2164-5515. PMC 4185882. PMID 24161909.
  50. ↑ Griffin, Diane E. (2018-03-01). "Measles Vaccine". Viral Immunology. 31 (2): 86–95. doi:10.1089/vim.2017.0143. ISSN 0882-8245. PMC 5863094. PMID 29256824.
  51. ↑ Su, Shih-Bin; Chang, Hsiao-Liang; Chen, And Kow-Tong (5 March 2020). "Current Status of Mumps Virus Infection: Epidemiology, Pathogenesis, and Vaccine". International Journal of Environmental Research and Public Health. 17 (5): 1686. doi:10.3390/ijerph17051686. ISSN 1660-4601. PMC 7084951. PMID 32150969.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  52. ↑ "Observed Rate of Vaccine Reactions – Measles, Mumps and Rubella Vaccines" (PDF). World Health Organization Information Sheet. May 2014.
  53. ↑ Di Pietrantonj, Carlo; Rivetti, Alessandro; Marchione, Pasquale; Debalini, Maria Grazia; Demicheli, Vittorio (April 20, 2020). "Vaccines for measles, mumps, rubella, and varicella in children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD004407. doi:10.1002/14651858.CD004407.pub4. ISSN 1469-493X. PMC 7169657. PMID 32309885.
  54. ↑ Bandyopadhyay, Ananda S.; Garon, Julie; Seib, Katherine; Orenstein, Walter A. (2015). "Polio vaccination: past, present and future". Future Microbiology. 10 (5): 791–808. doi:10.2217/fmb.15.19. ISSN 1746-0921. PMID 25824845.
  55. ↑ Bruijning-Verhagen, Patricia; Groome, Michelle (July 2017). "Rotavirus Vaccine: Current Use and Future Considerations". The Pediatric Infectious Disease Journal. 36 (7): 676–678. doi:10.1097/INF.0000000000001594. ISSN 1532-0987. PMID 28383393.
  56. ↑ Lambert, Nathaniel; Strebel, Peter; Orenstein, Walter; Icenogle, Joseph; Poland, Gregory A. (2015-06-06). "Rubella". Lancet. 385 (9984): 2297–2307. doi:10.1016/S0140-6736(14)60539-0. ISSN 0140-6736. PMC 4514442. PMID 25576992.
  57. ↑ Voigt, Emily A.; Kennedy, Richard B.; Poland, Gregory A. (September 2016). "Defending against smallpox: a focus on vaccines". Expert Review of Vaccines. 15 (9): 1197–1211. doi:10.1080/14760584.2016.1175305. ISSN 1744-8395. PMC 5003177. PMID 27049653.
  58. ↑ Marin, Mona; Marti, Melanie; Kambhampati, Anita; Jeram, Stanley M.; Seward, Jane F. (March 1, 2016). "Global Varicella Vaccine Effectiveness: A Meta-analysis". Pediatrics. 137 (3): e20153741. doi:10.1542/peds.2015-3741. ISSN 1098-4275. PMID 26908671.
  59. ↑ Monath, Thomas P.; Vasconcelos, Pedro F. C. (March 2015). "Yellow fever". Journal of Clinical Virology. 64: 160–173. doi:10.1016/j.jcv.2014.08.030. ISSN 1873-5967. PMID 25453327.
  60. ↑ Schmader, Kenneth (August 7, 2018). "Herpes Zoster". Annals of Internal Medicine. 169 (3): ITC19–ITC31. doi:10.7326/AITC201808070. ISSN 1539-3704. PMID 30083718.
  61. ↑ Mirhoseini, Ali; Amani, Jafar; Nazarian, Shahram (April 2018). "Review on pathogenicity mechanism of enterotoxigenic Escherichia coli and vaccines against it". Microbial Pathogenesis. 117: 162–169. doi:10.1016/j.micpath.2018.02.032. ISSN 1096-1208. PMID 29474827.
  62. ↑ Kubinski, Mareike; Beicht, Jana; Gerlach, Thomas; Volz, Asisa; Sutter, Gerd; Rimmelzwaan, Guus F. (2020-08-12). "Tick-Borne Encephalitis Virus: A Quest for Better Vaccines against a Virus on the Rise". Vaccines. 8 (3): 451. doi:10.3390/vaccines8030451. ISSN 2076-393X. PMC 7564546. PMID 32806696.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)

പുറം കണ്ണികൾ

തിരുത്തുക
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=അറ്റെന്വേറ്റഡ്_വാക്സിൻ&oldid=3801201" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്