യർമൂക്ക് നദി
യാർമുക്ക് നദി ( അറബി: نهر اليرموك , ഹീബ്രു: נְהַר הַיַּרְמוּךְ റോമനൈസ്ഡ് ; ഗ്രീക്ക് : Ἱερομύκης, Hieromýkēs ; ലത്തീൻ: Hieromyces [1] അല്ലെങ്കിൽ ഹീറോമിക്സ് ; [2] ചിലപ്പോൾ യാർമൂക്ക് എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നു), [3] ജോർദാൻ നദിയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പോഷകനദിയാണ് . [4] ഇത് ജോർദാൻ, സിറിയ, ഇസ്രായേൽ എന്നിവിടങ്ങളിലൂടെ ഒഴുകുന്നു, കൂടാതെ ഹൗറാൻ പീഠഭൂമിയുടെ ഭൂരിഭാഗവും വറ്റിച്ചുകളയുന്നു. ഇതിന്റെ പ്രധാന പോഷകനദികൾ വടക്ക് നിന്ന് അലൻ, റുഖാദ്, കിഴക്ക് നിന്ന് എഹ്രെയ്ർ, സെയ്‌സുൻ എന്നിവയാണ്. അതിന്റെ മുന്നോട്ടുള്ള ഗതിയിൽ ഉടനീളം ഇടുങ്ങിയതും ആഴം കുറഞ്ഞതുമാണെങ്കിലും, അതിന്റെ വായ്ക്ക് ജോർദാനോളം വീതിയുണ്ട്, മുപ്പതടി വീതിയും അഞ്ചടി ആഴവും. ഒരിക്കൽ പ്രശസ്തമായിരുന്ന മാത്യു പാലം ജോർദാനുമായി സംഗമിക്കുന്നിടത്ത് യാർമുക്ക് മുറിച്ചുകടക്കുമായിരുന്നു. [5]
നദി ഒഴുകി വരുന്ന ഭൂരിഭാഗം സ്ഥലങ്ങളിലും, യാർമുക്ക് വടക്ക് സിറിയയ്ക്കും തെക്ക് ജോർദാനും ഇടയിലുള്ള അതിർത്തി രൂപപ്പെടുത്തുന്നു, അതേസമയം ജോർദാനുമായുള്ള സന്ധിസ്ഥാനത്തിനു സമീപം അത് ഇസ്രായേലിനും ജോർദാനും ഇടയിലുള്ള അതിർത്തിയായി മാറുന്നു. 1967 ജൂണിലെ ആറ് ദിവസത്തെ യുദ്ധത്തിന് ശേഷം, നദിയുടെ താഴത്തെ 14 മൈൽ (23 കി.മീ) ജോർദാനും ഇസ്രായേൽ അധീനതയിലുള്ള പ്രദേശവും തമ്മിലുള്ള അതിർത്തി രൂപീകരിച്ചു. അധിനിവേശ ഗോലാൻ കുന്നുകളും ഇസ്രായേലും അതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഫലസ്തീന്റെ ചരിത്രത്തിലെ നിർണായക യുദ്ധങ്ങളിലൊന്നായ യാർമുക്ക് നദിയിലെ യുദ്ധം നടന്ന സ്ഥലമായിരുന്നു യാർമുക്ക്. യാർമുക്ക് നദി മുമ്പ് ജോർദാനിന് ജലവൈദ്യുതി നൽകിയിരുന്നതോടൊപ്പം അതിന്റെ താഴ്‌വര ഒരു ബ്രാഞ്ച് റെയിൽവേയുടെ സ്ഥലമായിരുന്നു, എന്നാൽ തുടർച്ചയായ അറബ്-ഇസ്രായേൽ യുദ്ധങ്ങളും അനുബന്ധ പ്രദേശങ്ങളിലെ തർക്കങ്ങളും അവയെ ഏറെക്കുറെ ഇല്ലാതാക്കി.
കാലാവസ്ഥ
നദീതടത്തിൽ ചൂടുള്ളതും അർദ്ധ വരണ്ടതുമായ കാലാവസ്ഥയാണ്. ജനുവരിയിൽ, ശരാശരി താപനില 41 °F (5 °C) ന് മുകളിലാണ്. വേനൽക്കാല മാസങ്ങളിൽ താപനില 86 °F (30 °C) കവിഞ്ഞേക്കാം. ഒക്ടോബറിനും മാർച്ചിനും ഇടയിലാണ് പ്രധാനമായും മഴ പെയ്യുന്നത്. ഈ പ്രദേശത്തെ സസ്യജാലങ്ങളിൽ കുറിയ പുല്ലുകളും വരൾച്ചയെ പ്രതിരോധിക്കുന്ന പുൽച്ചെടികളും കൂടുതലായുണ്ട്.
ചരിത്രം തിരുത്തുക
വടക്ക് സമതലങ്ങളായ - ഹൗറാൻ, ബാഷാൻ, ഗോലാൻ - തെക്ക് ഗിലെയാദ് പർവതങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്കിടയിൽ യാർമുക്ക് ഒരു സ്വാഭാവിക അതിർത്തി രൂപപ്പെടുത്തുന്നു. അങ്ങനെ അത് പലപ്പോഴും രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള അതിർത്തി രേഖയായി വർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. [6]
നവീനശിലായുഗം തിരുത്തുക
പാലസ്തീനിന്റെയും ജോർദാനിന്റെയും ചില ഭാഗങ്ങളിൽ വസിച്ചിരുന്ന ഒരു മൺപാത്ര നിയോലിത്തിക്ക് സംസ്കാരമാണ് യാർമുകിയൻ എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു .
വെങ്കല യുഗം തിരുത്തുക
ഗോലാനിൽ മാത്രമാണ് നദിയുടെ പ്രദേശത്ത് ആദ്യകാല വെങ്കലയുഗം സൂചകമാകുന്നത്.
ബിസി 14-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ അമർന ലെറ്റേഴ്സിൽ അബില (ടെൽ അബിൽ) സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. നദിയുടെ വടക്ക് ഭാഗത്തായിരുന്നു എന്ന് അനുമാനിക്കപ്പെടുന്ന ഗെഷൂരിന്റെ കാര്യത്തിലും ഇത് സംഭവിക്കാം. [6] നദിയുടെ തീരത്തുള്ള മറ്റ് ചരിത്ര നഗരങ്ങൾ ദരാ, ഹീത്, ജലിൻ ടെൽ ഷിഹാബിന്റെയും ഖിർബെറ്റ് എഡ്-ഡുവെയ്റിന്റെയും പുരാവസ്തു സ്ഥലങ്ങൾ എന്നിവയാണ്. [6]
ഇരുമ്പ് യുഗം തിരുത്തുക
ഹീബ്രു ബൈബിളിലെ അരാമിയൻ രാജ്യങ്ങളും വടക്കൻ ഇസ്രായേൽ രാജ്യവും ഇടയ്ക്കിടെ യാർമൂക്കിലൂടെ അതിർത്തി രേഖ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ടാകാം. അസീറിയൻ, പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെ കീഴിൽ വടക്ക് അഷ്‌തെറോത്ത് കർനൈം പ്രവിശ്യയും തെക്ക് ഗലാസു (ഗിലെയാദ്) പ്രവിശ്യയും സ്ഥാപിച്ചു. [6]
ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് കാലഘട്ടം തിരുത്തുക
ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് കാലഘട്ടത്തിൽ, ഹിപ്പോസിന്റെ പ്രദേശം തെക്ക് ഗദാരയുടെയും അബിലയുടെയും (ആബേൽ) പ്രദേശത്തിന് കുറുകെയായിരുന്നു, ഡിയോൺ കിഴക്കൻ പോഷകനദികളിലായിരുന്നു. [6]
ബൈസന്റൈൻ കാലഘട്ടം തിരുത്തുക
ഫലസ്തീന്റെ ചരിത്രത്തിലെ നിർണായക യുദ്ധങ്ങളിലൊന്നായ യാർമുക്ക് നദിയിലെ യുദ്ധം നടന്ന സ്ഥലമായിരുന്നു യാർമുക്ക്. AD 635-ൽ ഖാലിദ് ഇബ്നു അൽ-വലീദിന്റെ കീഴിൽ ഡമാസ്കസ് കീഴടക്കിയ അറബികൾ, തിയോഡോറസ് ട്രിത്തൂറിയസിന്റെ കീഴിൽ ഒരു വലിയ ബൈസന്റൈൻ സൈന്യം ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയപ്പോൾ നഗരം വിടാൻ നിർബന്ധിതരായി. ഖാലിദ് യാർമുക്ക് നദിയുടെ തെക്ക് ഭാഗത്തേക്ക് തന്റെ സൈന്യത്തെ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, 636 ഓഗസ്റ്റ് 20-ന്, ബൈസന്റൈൻസിന്റെ അർമേനിയൻ, ക്രിസ്ത്യൻ അറബ് സഹായികളുടെ ഒഴിഞ്ഞുമാറൽ മുതലെടുക്കുകയും ബൈസന്റൈൻസിന്റെ ശേഷിച്ച സൈന്യത്തെ ആക്രമിക്കുകയും ചെയ്തു, അവ ഏതാണ്ട് പൂർണ്ണമായും നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. ഈ വിജയം പലസ്തീനിലെ മുസ്ലീം ആധിപത്യത്തിന് തുടക്കമിട്ടു, അത് കുരിശുയുദ്ധങ്ങളുടെ കാലഘട്ടത്തിൽ (1099-1291) മാത്രം തകർന്ന് ഒന്നാം ലോക മഹായുദ്ധം വരെ നീണ്ടുനിന്നു.
1905-1948 തിരുത്തുക
1905 മുതൽ 1946 വരെ നദീതടത്തിൽ ജെസ്രീൽ വാലി റെയിൽവേയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ഹെജാസ് റെയിൽവേ ഓടിയിരുന്നു. [7] 1946 ജൂൺ 16 ന് നൈറ്റ് ഓഫ് ദ ബ്രിഡ്ജസിൽ ജൂതർ നടത്തിയ ഹഗാന ബോംബേറിനെ തുടർന്ന് ഇത് ഒഴിവാക്കപ്പെട്ടു. ജോർദാൻ നദിയുമായി സംഗമിക്കുന്ന നഹരയിമിലെ ജലവൈദ്യുത പ്ലാന്റ് 1932 മുതൽ 1948 വരെ നിർബന്ധിത പാലസ്തീനിൽ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. [8]
1948 ന് ശേഷം തിരുത്തുക
1967-ലെ ആറ് ദിവസത്തെ യുദ്ധത്തിന് ശേഷം, ഇസ്രായേൽ ഗവൺമെന്റ് അതിന്റെ മനോഹരമായ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളും ചൂടുനീരുറവകളും രസകരമായ റോമൻ അവശിഷ്ടങ്ങളുമുള്ള താഴ്ന്ന യാർമുക്ക് നദീതടത്തെ വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ ഗതാഗതത്തിനായി തുറന്നുകൊടുത്തു. ജോർദാനിലെ കിഴക്കൻ ജോർദാൻ നദീതടത്തിൽ ജലസേചനം നടത്തുന്നതിനായി 1966-ൽ പൂർത്തിയാക്കിയ ഗൗർ ആഷ്-ഷർഖിയ (കിഴക്കൻ ഘോർ) കനാൽ യാർമുക്കിൽ നിന്ന് വെള്ളം തിരിച്ചുവിടുന്നു.
ഇന്ന്, നദിയുടെ താഴ്ന്ന ഭാഗം, ജോർദാൻ താഴ്‌വരയോട് ചേർന്ന്, ഇസ്രായേലിനും ജോർദാനും തമ്മിലുള്ള അതിർത്തിയുടെ ഭാഗമാണ്. നദിയുടെ ഒഴുക്കിനെതിരായി മേലോട്ട്‌ ഉള്ള ഭാഗങ്ങൾ സിറിയയും ജോർദാനും തമ്മിലുള്ള അതിർത്തിയുടെ ഭാഗമാണ് (1923 ഫ്രാങ്കോ-ബ്രിട്ടീഷ് അതിർത്തി കരാറിൽ നിന്ന് പാരമ്പര്യമായി ലഭിച്ച അതിർത്തി). താഴ്‌വരയിലെ അൽ-ഹമ്മ അഥവാ ഹമത് ഗാദർ പ്രദേശം ഇസ്രയേലിന്റെ കൈവശമാണെങ്കിലും സിറിയ അതിനു മേൽ അവകാശവാദം ഉന്നയിക്കുന്നു.
2000-കളിൽ ജോർദാനും സിറിയയും തമ്മിലുള്ള അതിർത്തിയിലാണ് അൽ-വെഹ്ദ അണക്കെട്ട് നിർമ്മിച്ചത്. ജോർദാനും സിറിയയും (1953 ലും 1987 ലും) ജോർദാനും ഇസ്രായേലും (1994) തമ്മിൽ യർമൂക്ക് നദിയുടെ പങ്കിട്ട ജലത്തിന്റെ മാനേജ്മെന്റും വിഹിതവും സംബന്ധിച്ച് രാഷ്ട്രീയ കരാറുകൾ ഉണ്ട്. [8]
റഫറൻസുകൾ തിരുത്തുക
- ↑ Meyers, E. M.; Brown, J. P. (October 27, 2017). "Hieromyces (river): a Pleiades place resource". Pleiades: a gazetteer of past places.
- ↑ "TM Places". www.trismegistos.org.
- ↑ Schürer, Emil (2014-01-30). The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ. A&C Black. page 133, note 243. ISBN 9781472558299. Retrieved 2021-04-07.
- ↑ It is one of three main tributaries which enter the Jordan between the Sea of Galilee and the Dead Sea; to the south there are the Zarqa (Jabbok) and the Mujib (Arnon) rivers.
- ↑ "YARMUK - JewishEncyclopedia.com". jewishencyclopedia.com.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Ma'oz, p. 420
- ↑ Yarmuk River railway bridges, 1933 aerial photographs. Aerial Photographic Archive for Archaeology in the Middle East / National Archives, London.
- ↑ 8.0 8.1 Hussein, Hussam, and Mattia Grandi. "Dynamic political contexts and power asymmetries: the cases of the Blue Nile and the Yarmouk Rivers." International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics (2017): 1-20.
ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ തിരുത്തുക
- Yarmouk Hydro-Political Story Map by the UEA Water Security Research Centre
- Photos of Yarmouk river at the American Center of Research