മാഹിം കോട്ട

മുംബൈയിലെ മാഹിമിൽ ഉള്ള ഒരു കോട്ടയാണ് മാഹിം കോട്ട (മറാഠി: माहीम किल्ला). മാഹിം ഉൾക്കടലിനരികിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ കോട്ട, തെക്ക് വർളി, വടക്ക് ബാന്ദ്ര, കിഴക്ക് മാഹിം എന്നീ പ്രദേശങ്ങളുടെ നിരീക്ഷണത്തിന് അനുയോജ്യമായിരുന്നു. തന്ത്രപ്രധാനമായൊരു കോട്ടയായതിനാൽ പലതവണ ആക്രമണത്തിന് വിധേയമായി.

മാഹിം കോട്ട
माहीम किल्ला
മാഹിം കോട്ട
അടിസ്ഥാന വിവരങ്ങൾ
തരം	കോട്ട
സ്ഥാനം	മാഹിം, മുംബൈ
ഉയരം	1 മീ (3 അടി 3 ഇഞ്ച്)
Current tenants	അനധികൃത കയ്യേറ്റക്കാർ
പദ്ധതി അവസാനിച്ച ദിവസം	പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ട്
ഇടപാടുകാരൻ	പോർച്ചുഗീസ്
ഉടമസ്ഥത	മഹാരാഷ്ട്ര സർക്കാർ
സാങ്കേതിക വിവരങ്ങൾ
Structural system	ഡക്കാൻ-ട്രാപ് ബാസാൾട്ട്

ചരിത്രം

800 വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്, ഈ പ്രദേശത്തെ രാജാവായിരുന്ന പ്രതാപ് ബിംബ് ആണ് ഈ കോട്ട പണികഴിപ്പിച്ചതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. 1516-ൽ പോർച്ചുഗീസ് കമാണ്ടർ ഡൊമാ ജോവോ ഡി മോനോയ് മാഹിം ക്രീക്കിൽ പ്രവേശിച്ച് മാഹിം കോട്ടയുടെ അധിപനെ തോൽപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. പോർട്ടുഗീസുകാരും ഗുജറാത്തി ഭരണാധികാരിയായ അലി ഷായും തമ്മിൽ ഇവിടെ പതിവായി പോരാട്ടം നടന്നിരുന്നു. 1534 ൽ പോർട്ടുഗീസുകാർ ഗുജറാത്തിലെ ബഹദൂർ ഷായുടെ പക്കൽ നിന്നും മാഹിം ദ്വീപ് ഏറ്റെടുത്തു. 1661-ൽ പോർച്ചുഗീസ് രാജാവിന്റെ പുത്രി ബ്രാഗൻസായിലെ കാതറീനിനെ ബ്രിട്ടണിലെ ചാൾസ് രണ്ടാമൻ രാജാവ് വിവാഹം ചെയ്തപ്പോൾ സ്ത്രീധനമായി ബോംബെയിലെ മാഹിം ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഏഴ് ദ്വീപുകൾ പോർച്ചുഗീസുകാർ ബ്രിട്ടനു കൈമാറി. അതോടെ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഈ കോട്ടയുടെ നിയന്ത്രണം കരസ്ഥമാക്കി. 1684 ൽ സർ തോമസ് ഗ്രാന്ഥം ഇത് ശക്തിപ്പെടുത്തി. പോർട്ടുഗീസുകാരുടെ ആക്രമണത്തിനും പിന്നീട് മറാഠകൾക്കുമെതിരെ ഒരു തന്ത്രപ്രധാനമായ കോട്ട ആയിത്തീർന്നു. 1772 ൽ പോർട്ടുഗീസുകാർ ഈ കോട്ട ആക്രമിക്കാൻ ശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും, ബ്രിട്ടീഷുകാർ പീരങ്കികൾ ഉപയോഗിച്ച് അവരെ പിന്തിരിപ്പിച്ചു. ഈ ഏറ്റുമുട്ടലിൽ ബാന്ദ്രയിലെ മൗണ്ട് മേരിയുടെ ബസിലിക്ക തകർന്നിരുന്നു. അക്കാലത്ത് കോട്ടയിൽ ഏകദേശം 100 പടയാളികളും 30 പീരങ്കികളും ഉണ്ടായിരുന്നു. 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കം വരെ ഇത് കസ്റ്റംസ് ഓഫീസ് ആയി പ്രവർത്തിച്ചു. പിന്നീട് 1960 വരെ ഉദ്യോഗസ്ഥഭവനമായും തുടർന്നു.

ഇന്ന്

ഇന്ന് അനധികൃതമായ കൈയേറ്റവും ചേരിനിർമ്മാണവും മൂലം ശോചനീയാവസ്ഥയിലാണ് ഈ കോട്ട. അധികൃതരുടെ അവഗണന, ചേരിപ്രദേശങ്ങളുടെ കടന്നുകയറ്റം, കടൽവെള്ളം മൂലമുള്ള മണ്ണൊലിപ്പ് തുടങ്ങിയവയാണ് ഈ കോട്ട നേരിടുന്ന പ്രധാന ഭീഷണികൾ. കോട്ടയുടെ മതിലുകളുടെ ചില ഭാഗങ്ങൾ തകർന്ന അവസ്ഥയിലാണ്. പലയിടത്തും വിള്ളലുകളും ഉണ്ട്. ഈ അവഗണന തുടരുകയാണെങ്കിൽ കോട്ട പൂർണ്ണമായും തകരുമെന്ന് ഒബ്സർവർ റിസർച്ച് ഫൗണ്ടേഷൻ എന്ന സംഘടന ബൃഹന്മുംബൈ മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷനിൽ സമർപ്പിച്ച പഠനറിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു.

ചിത്രശാല

• 
  മാഹിം കോട്ട, ഒരു പഴയകാല ചിത്രം
• 
  മാഹിം കോട്ട
• 
  മാഹിം കോട്ട
• 
  കോട്ട മതിൽ
• 
  കോട്ട മതിൽ, തകർന്ന അവസ്ഥയിൽ