ദേവി (ബംഗാളി ചലച്ചിത്രം)

സത്യജിത് റേ സംവിധാനം ചെയ്ത് 1960 ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ബംഗാളിചലച്ചിത്രം ആണ്‌ ദേവി.

Devi
DVD Cover
സംവിധാനം	Satyajit Ray
രചന	Satyajit Ray
അഭിനേതാക്കൾ	Soumitra Chatterjee Sharmila Tagore
സംഗീതം	Ustad Ali Akbar Khan
ഛായാഗ്രഹണം	Subrata Mitra
ചിത്രസംയോജനം	Dulal Dutta
റിലീസിങ് തീയതി	1960
രാജ്യം	India
ഭാഷ	Bengali
സമയദൈർഘ്യം	93 min.

രചന

രബീന്ദ്രനാഥ് ടാഗോർ നൽകിയ ഒരാശയത്തെ അവലംബിച്ച് പ്രഭാത് കുമാർ മുഖർജി 1891 ൽ എഴുതിയ കഥ ആണ്‌ റേ സിനിമയ്ക്ക് വേണ്ടി സ്വീകരിച്ചത്.

പ്രമേയം

പത്തൊമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മധ്യത്തിലെ ബംഗാളി ഗ്രാമമാണ്‌ ചിത്രത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലം.ഭർത്യപിതാവിനാൽ കാളീമാതാവായി ആരാധിക്കപ്പെടേണ്ടി വന്ന ദയാമയി എന്ന യുവതി ക്രമേണ നിര്വ്യക്തീകരണത്തിനു വിധേയയായി ദുരന്തത്തിലേക്ക് നീങ്ങുന്നതാണ്‌ കഥ.പരമ്പരാഗതമായി നിലനിൽകുന്ന മതാധിഷ്ഠിതമായ അന്ധവിശ്വാസത്തിന്റെയും പാശ്ചാത്യവിദ്യാഭ്യാസത്തിലൂടെ കൈവന്ന ആധുനികാവബോധത്തിന്റെയും സംഘർഷം ആണ്‌ റായി ചിത്രീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത്.

സംഗ്രഹം

പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഗ്രാമീണ ബംഗാളിൽ, ദയാമയിയും ഭർത്താവ് ഉമാപ്രസാദും ഉമാപ്രസാദിന്റെ കുടുംബത്തോടൊപ്പമാണ് താമസിക്കുന്നത്. ഉമാപ്രസാദിന്റെ ജ്യേഷ്ഠൻ താരപ്രസാദ്, ഭാര്യ, അവരുടെ ഇളയ മകൻ ഖോക്ക (ദയാമയി ഖോക്കയുമായി ഒരു പ്രത്യേക ബന്ധം പങ്കിടുന്നു) എന്നിവരും ഈ വീട്ടിൽ താമസിക്കുന്നു. ഉമാപ്രസാദും താരപ്രസാദിന്റെ പിതാവ് കാളികിങ്കർ ചൗധരിയും കാളിദേവിയുടെ ഭക്തനായ അനുയായിയാണ്.

കോളേജിൽ പഠിപ്പിക്കാനും ഇംഗ്ലീഷ് പഠിക്കാനും ഉമാപ്രസാദ് കൊൽക്കത്തയിലേക്ക് പോകുന്നു, ദയാമയി അമ്മായിയപ്പനെ പരിപാലിക്കാൻ താമസിക്കാൻ തീരുമാനിക്കുന്നു. ഒരു സായാഹ്നത്തിൽ, കാളികിങ്കറിന് ദേവീ കാളിയുടെ കണ്ണുകളും ദയാമയിയുടെ മുഖവും ഇടകലരുന്ന ഒരു ഉജ്ജ്വലമായ സ്വപ്നമുണ്ട്. കാളികിങ്കർ ഉണരുമ്പോൾ ദയാമയി കാളിയുടെ അവതാരമാണെന്ന് അദ്ദേഹത്തിന് ബോധ്യപ്പെട്ടു. അവൻ ദയാമയിയിൽ പോയി അവളുടെ കാൽക്കൽ നമസ്കരിക്കുന്നു. കാളികിങ്കറുടെ ആംഗ്യത്തെ തുടർന്ന്, താരപ്രസാദും ദയാമയിയെ ദേവിയായി സ്വീകരിക്കുന്നു. എന്നാൽ മുഴുവൻ ആശയവും പരിഹാസ്യമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന താരപ്രസാദിന്റെ ഭാര്യ, ഉമാപ്രസാദിന് ഒരു കത്തെഴുതി, എത്രയും വേഗം നാട്ടിലേക്ക് മടങ്ങാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടു. താമസിയാതെ കാളികിങ്കർ ദയാമയിയെ ആരാധിക്കാൻ തുടങ്ങുകയും അവളുടെ മുറിയും ജീവിതരീതികളും മാറ്റുകയും ചെയ്യുന്നു, പലരും അവളെ സന്ദർശിക്കാനും പ്രാർത്ഥിക്കാനും ചരണാമൃതം കുടിക്കാനും തുടങ്ങി (ദേവിയുടെ കാൽ കഴുകിയ വെള്ളം). ഒരു മനുഷ്യൻ തന്റെ മാരക രോഗിയായ മകനോടൊപ്പം വരുന്നു, ഈ ചരണാമൃതം കുടിച്ച ശേഷം മകൻ ഉണർന്നു. ഈ യാദൃശ്ചികത അവൾ ദേവിയുടെ ഒരു അവതാരമാണെന്ന് മറ്റുള്ളവരെ വിശ്വസിക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. ഈ സമയത്ത് ഉമാപ്രസാദ് വീട്ടിൽ തിരിച്ചെത്തി, താൻ കാണുന്നതിൽ ഭയചകിതനായി, പക്ഷേ ഈ സമീപകാല 'അത്ഭുതം' കാരണം ദയാമയി സ്വയം ദേവിയാണെന്ന പിതാവിന്റെ വാദങ്ങളെ എതിർക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല.

ഉമാപ്രസാദ് ദയാമയിയുടെ മുറിയിലേക്ക് ഒളിഞ്ഞുനോക്കി, അവനോടൊപ്പം കൽക്കട്ടയിലേക്ക് രക്ഷപ്പെടാൻ അവളെ ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു. അവർ ഒരു ബോട്ടിൽ പോകേണ്ട സ്ഥലത്തുനിന്ന് നദീതീരത്ത് എത്തിയപ്പോൾ, അവൾ ഭയന്ന് വിസമ്മതിക്കുകയും അവൾ ശരിക്കും ദേവിയാണെങ്കിൽ, കുടുംബത്തിന്റെ ആഗ്രഹങ്ങളും ഒളിച്ചോട്ടങ്ങളും ഉമാപ്രസാദിന് ദോഷം ചെയ്യുമോ എന്ന് സംശയിക്കാൻ തുടങ്ങുകയും ചെയ്തു. ഉമാപ്രസാദ് അവളെ അവളുടെ മുറിയിൽ തിരിച്ചെത്തി ഒടുവിൽ വീണ്ടും കൊൽക്കത്തയിലേക്ക് പോകുന്നു. കാലക്രമേണ, ദയാമയി, പതിനേഴു വയസ്സുമാത്രം, അവളുടെ മേൽ നിർബന്ധിതമായ ഏകാന്തതയാൽ ഞെരുങ്ങിപ്പോയി. ഖോക്കയും (അവരുടെ അനന്തരവൻ) മുമ്പ് അവളുമായി കൂടുതൽ സമയം ചെലവഴിച്ചിരുന്നെങ്കിലും അവളെ ഒഴിവാക്കുന്നു. യാഥാർത്ഥ്യത്തിന്റെ ജീവിതത്തിൽ നിന്ന് വളരെ അകലെ ഒറ്റപ്പെടലിന്റെയും മിഥ്യയുടെയും ജീവിതത്തിലേക്ക് അവൾ നിർബന്ധിതയാകുന്നു. അത് അവളെ അഗാധമായി നിരാശപ്പെടുത്തുന്നു, പക്ഷേ അവൾക്ക് അന്ധവിശ്വാസങ്ങൾക്കും പുരുഷാധിപത്യ സമൂഹത്തിനും അടിമയായതിനാൽ രക്ഷപ്പെടാൻ കഴിഞ്ഞില്ല.

അതേസമയം, ഖോക്കയ്ക്ക് കടുത്ത പനി പിടിപെട്ടു. കുടുംബം ഡോക്ടറുടെ അടുത്തേക്ക് പോകാൻ വിസമ്മതിച്ചു, ദയാമയിയുടെ ചരണാമൃതം ഖോകയെ സുഖപ്പെടുത്തുമെന്ന് അവർ വിശ്വസിച്ചു. അങ്ങനെ ആ രാത്രിയിൽ അവർ കുട്ടിയെ ദയാമയിയുടെ അടുത്ത് നിർത്തി. എന്നാൽ ഒരു യുക്തിസഹമായ വ്യക്തിയായതിനാൽ, ഖോക്കയുടെ അമ്മ ദയാമയിയോട് ഉപേക്ഷിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെടുകയും അമ്മായിയപ്പനെ ഡോക്ടറെ കാണാൻ പറയുകയും ചെയ്തു. പക്ഷേ, പതിനേഴുകാരിയായ പെൺകുട്ടിയായ ദയാമെയ്ക്ക് അത് പുറത്തുപറയാൻ കഴിഞ്ഞില്ല, പകരം ആ രാത്രിയിൽ ഖോക്കയെ അവളോടൊപ്പം നിർത്താൻ തീരുമാനിച്ചു, കാരണം അവൾക്ക് അത്യധികം നഷ്ടമായി, കാരണം അവൻ അത്ഭുതകരമായി സുഖം പ്രാപിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചു.

പിറ്റേന്ന് രാവിലെ, ഉമാപ്രസാദ് പിതാവിന്റെ വിശ്വാസങ്ങൾക്കെതിരേ നടപടിയെടുക്കാനും ദയാമയിയെ ഈ അവസ്ഥയിൽ നിന്ന് മോചിപ്പിക്കാനും വീട്ടിൽ തിരിച്ചെത്തിയപ്പോൾ, തന്റെ പിതാവ് കാളിദേവിയുടെ കാൽക്കൽ കരയുകയാണെന്ന് അദ്ദേഹം കണ്ടെത്തി. കാരണം, കൃത്യമായ ചികിത്സ ലഭിക്കാത്തതിനാൽ ആ പ്രഭാതത്തിൽ ഖോക മരിച്ചു; ചരണാമൃതം പ്രവർത്തിച്ചില്ല, വിശ്വാസം കുട്ടിയുടെ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുത്തി. ഉമാപ്രസാദ് ദയാമയിയുടെ മുറിയിലേക്ക് ഓടിക്കയറി, അസാധാരണമായ അവസ്ഥയിൽ അവളെ കാണുന്നു, കാരണം അവൾ വെള്ളത്തിലേക്ക് പോകണമെന്ന് മന്ത്രിച്ചു. ഉമാപ്രസാദിന് അവളെ അർത്ഥവത്താക്കാൻ കഴിയുന്നില്ല, കാരണം ഖോകയുടെ മരണവും ഒരു ദേവതയെന്നു വിളിക്കപ്പെടുന്ന അവളുടെ സ്വന്തം അനുഭവങ്ങളും അവൾക്ക് താങ്ങാനാവാത്തവിധം മാനസികമായി തകർന്നു.

പുരുഷാധിപത്യ സമൂഹത്തിലെ മതപരമായ മതവിശ്വാസത്തിനെതിരായ മികച്ച ആക്രമണമാണ് കഥ.

അഭിനേതാക്കൾ

ദയാമയി ആയി ശർമ്മിള ടാഗോറാണ്‌ അഭിനയിച്ചിരിക്കുന്നത്.

മറ്റ് അഭിനേതാക്കൾ

• Chhabi Biswas - Kalikinkar Roy
• Soumitra Chatterjee - Umaprasad
• Purnendu Mukherjee - Taraprasad
• Karuna Bannerjee - Harasundari
• Arpan Chowdhury - Khoka, child
• Anil Chatterjee - Bhudeb
• Kali Sarkar - Professor Sarkar
• Mohammed Israil - Nibaran
• Khagesh Chakravarti - Kaviraj
• Nagendranath Kabyabyakarantirtha - Priest
• Santa Devi - Sarala

സമകാലികത

ഇന്ത്യൻ സാഹചര്യങ്ങളിൽ ഇന്നും പ്രസക്തിയുള്ള ഒരു വിഷയമാണ്‌ റായി ഈ സിനിമയിലൂടെ അവതരിപ്പിച്ചത്.

അവാർഡുകൾ

• President's Gold Medal in New Delhi in 1961
• Nominated for the Palme d'Or (Golden Palm) at the 1962 Cannes Film Festival.

വിമർശനങ്ങൾ

ദേവിക്ക് യാഥാസ്ഥിതിക ഹൈന്ദവ സംഘടനകളുടെയും വ്യക്തികളുടെയും രൂക്ഷവിമർശനവും എതിർപ്പും നേരിടേണ്ടി വന്നു. സെൻസർ ബോർഡ് ഈ സിനിമ തടയുകയോ രംഗങ്ങൾ മുറിച്ചു മാറ്റാൻ തന്നെ നിർബന്ധിച്ചേക്കുകയോ ചെയ്തേക്കുമെന്ന് റേ ഭയപ്പെട്ടിരുന്നു .

പുറം കണ്ണികൾ

• Devi ഇന്റർനെറ്റ് മൂവി ഡാറ്റാബേസിൽ
• satyajitray.org Archived 2007-06-16 at the Wayback Machine.