ജയ്റൂൺ വാട്ടർ ക്ലോക്ക്
മുസ്ലീം എഞ്ചിനീയർ മുഹമ്മദ് അൽ-സാത്തി നിർമ്മിച്ച ജലഘടികാരമാണ് ജയ്‌റുൻ വാട്ടർ ക്ലോക്ക്. 12-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ നൂർ അദ്-ദിൻ സാംഗിയുടെ ഭരണകാലത്ത് സിറിയയിലെ ഡമാസ്‌കസിന്റെ ഗേറ്റിൽ ഉമയ്യദ് മോസ്കിന്റെ പുറത്തുകടക്കുന്ന ഭാഗത്താണ് ഈ ഘടികാരം സ്ഥാപിച്ചിരുന്നത്. [1]
റിദ്വാൻ ബി അൽ സാതി എഴുതിയ അമൽ-അൽ-സാത് വ-ൽ-അമൽ ബിഹ ( ഘടികാരങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തെയും അവയുടെ ഉപയോഗത്തെയും കുറിച്ച് ) എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ക്ലോക്കിന്റെ പൂർണ്ണമായ വിവരണം ഉണ്ട്. 1203-ൽ ഡമാസ്കസിലെ സാങ്കിയായിരുന്ന (ഭരണകാലം 1154-74) നൂർ അൽ-ദിൻ മഹ്മൂദ് ബിയുടെ ഭരണകാലത്ത് റിദ്വാൻ ബി അൽ സാതിയുടെ പിതാവ് മുഹമ്മദ് അൽ-സാത്തി നിർമ്മിച്ച ജലഘടികാരത്തിന്റെ പുനർനിർമ്മാണം ഈ ഗ്രന്ഥം വിവരിക്കുന്നു. . "ഘടികാരമുഖം ഏകദേശം 4.23 മീറ്റർ വീതിയും 2.78 മീറ്റർ ഉയരവുമുള്ള തടികൊണ്ടുള്ള ചുവർകൊണ്ടാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഈ ചുവരിൽ ഒരു നിര വാതിലുകളുണ്ടായിരുന്നു, അതിന്റെ രണ്ടറ്റത്തും ഒരു ഫാൽക്കണിന്റെ രൂപമുണ്ടായിരുന്നു. പകൽ സമയത്ത് ഒരു ചെറിയ ചന്ദ്രക്കല സ്ഥിരമായ വേഗതയിൽ വാതിലുകളുടെ മുന്നിലൂടെ നീങ്ങിക്കൊണ്ടിരിക്കും. ഓരോ മണിക്കൂറിലും ഒരു വാതിൽ തിരിയുന്നു. അപ്പോൾ ആ വാതിലിന് ഒരു വ്യത്യസ്ഥ നിറം ലഭിക്കുന്നു. അപ്പോൾ ഫാൽക്കണുകൾ മുന്നോട്ട് കുനിയുന്നു. അത് ഉരുളകൾ പുറം തള്ളുന്നു. പിന്നീട് നിവർന്ന് പഴയ സ്ഥാനത്തെത്തുന്നു. വാതിലുകൾക്കുമുകളിൽ ഒരു രാശിചക്രം സ്ഥിരമായ വേഗതയിൽ തിരിഞ്ഞുകൊണ്ടിരിക്കും. ഇതിനും മുകളിൽ പന്ത്രണ്ട് ദ്വാരങ്ങളുള്ള ഒരു അർത്ഥ വൃത്തം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. രാത്രിയിൽ ഓരോ മണിക്കൂറിലും ഇവയിൽ ഒരു ദ്വാരം പ്രകാശിക്കും. ആർക്കിമിഡീസിന്റെ ജലയന്ത്രമാണ് ഈ ഘടികാരം പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്നത്. ഈ ജലയന്ത്രത്തിന്റെ ചലനം കപ്പികളും കയറുകളും ഉപയോഗിച്ച് ഘടികാരത്തിന്റെ യന്ത്രത്തിനെ പ്രവർത്തിപ്പിക്കുന്നു. [2] [3]
നെതർലാൻഡ്സിലെ നാഷണൽ ബിയാർഡ്-എൻ നാച്ചുർമ്യൂസിയം ആസ്റ്റനിൽ ക്ലോക്കിന്റെ പൂർണ്ണ വലിപ്പത്തിലുള്ള പുനർനിർമ്മിതി കാണാൻ കഴിയും.
അവലംബങ്ങൾ
തിരുത്തുക- ↑ Hill, Donald Routledge. "A History of Engineering in Classical and Medieval Times", p. 234
- ↑ The summary of the description by Ridwan b. al-Saati is from A.F.L. Beeston a.o. The Cambridge History of Arabic Literature, p. 268
- ↑ Donald Routledge Hill (1991), "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical Sources", Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal, vol. 1, Cambridge University Press, pp. 167–186 [174], doi:10.1017/S0957423900001478