ഖുർഷിദ് ബാനൊ
ഖുർഷീദ് അല്ലെങ്കിൽ ഖുർഷിദ് എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഖുർഷീദ് ബാനോ (പഞ്ചാബി, ഉറുദു: خورشید بانو) (14 ഏപ്രിൽ 1914 - 18 ഏപ്രിൽ 2001), ഗായികയും നടിയും ഇന്ത്യൻ സിനിമയുടെ പ്രഥമപ്രവർത്തകയുയിരുന്നു. 1948-ൽ പാകിസ്താനിലേക്ക് കുടിയേറുന്നതിനുമുമ്പ് 1930 കളിലും 1940 കളിലുമായിരുന്നു അവരുടെ സിനിമാലോകം. ലൈല മജ്നു (1931) എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ അരങ്ങേറ്റം കുറിച്ച അവർ ഇന്ത്യയിൽ മുപ്പതിലധികം സിനിമകളിൽ അഭിനയിച്ചു. ടാൻസെൻ (1943) എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെയാണ് അവർ കൂടുതൽ അറിയപ്പെടുന്നത്. നടനും ഗായികയുമായ കെ എൽ സൈഗലിനൊപ്പം അവരുടെ അവിസ്മരണീയമായ നിരവധി ഗാനങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചു.[2][3]
ഖുർഷിദ് ബാനൊ | |
|---|---|
 Khurshid in Holi (1940) | |
| ജനനം | Irshad Begum 14 April 1914 |
| മരണം | 18 ഏപ്രിൽ 2001 (പ്രായം 87) |
| തൊഴിൽ | Actress, playback singer |
| സജീവ കാലം | 1931–1948, 1956 |
| ജീവിതപങ്കാളി(കൾ) | Lala Yakub
(m. 1949; div. 1956)(different from Indian actor Yakub) Yousaf Bhai Mian[1] |
| കുട്ടികൾ | 3 |
മുൻകാലജീവിതം
തിരുത്തുകലാഹോറിനടുത്തുള്ള കസൂർ ജില്ലാ ഗ്രാമത്തിലാണ് ഇർഷാദ് ബീഗമായി ഖുർഷീദ് ബാനോ ജനിച്ചത്. കുട്ടിക്കാലത്ത്, അല്ലാമ ഇക്ബാലിന്റെ വീടിനടുത്തുള്ള ഭട്ടി ഗേറ്റ് പ്രദേശത്താണ് അവർ താമസിച്ചിരുന്നത്.[4]
കരിയർ
തിരുത്തുകഖുർഷീദ് ബാനോ തന്റെ ചലച്ചിത്ര ജീവിതം ആരംഭിച്ചത് ഐ ഫോർ ആൻ ഐ (1931) എന്ന നിശ്ശബ്ദ സിനിമയിൽ ഷെഹ്‌ല എന്ന സ്‌ക്രീൻ നാമത്തോടെ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ആദ്യത്തെ ശബ്ദചിത്രം (ആലം ആര) പുറത്തിറങ്ങിയ വർഷം ആയിരുന്നു. ലൈല മജ്നു (1931), മുഫ്‌ലിസ് ആഷിക് (1932), നഖ്‌ലി ഡോക്ടർ (1933), ബോംബ് ഷെൽ (1935), മിർസ സാഹിബൻ (1935), കിമിയാഗർ (1936), ഇമാൻ ഫറോഷ് (1937), മധുർ മിലാൻ ( 1938), സീതാര (1939). തുടങ്ങി അവളുടെ ചില സിനിമകൾ ഈ ഘട്ടത്തിൽ പുറത്തിറങ്ങി.
1931 ലും 1942 ലും കൊൽക്കത്തയിലെയും ലാഹോറിലെയും സ്റ്റുഡിയോകൾ നിർമ്മിച്ച സിനിമകളിൽ അവർ അഭിനയിച്ചു, പക്ഷേ ഗായിക നടിയായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടെങ്കിലും സിനിമകളിൽ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയില്ല. മുസാഫിർ (1940), ഹോളി (1940) ("ഭിഗോയി മോറി സാരി റേ"), ഷാഡി (1941) ("ഹരി കെ ഗുൻ പ്രഭു കെ ഗുൺ ഗാവുൻ മെൻ", "ഘിർ ഘിർ അയേ ബദേരിയ") എന്നിവയായിരുന്നു 1940 കളിലെ അവളുടെ ചില ചിത്രങ്ങൾ. പർ‌ഡെസി (1941) ("പഹ്‌ലി ജോ മൊഹബത്ത് സേ ഇങ്കാർ കിയ ഹോട്ട", "മോറി ആറ്റീരിയ ഹായ് സൂനി"). ഭക്ത സുർദാസ് (1942) "പാഞ്ചീ ബാവ്ര", അതിന്റെ സംഗീതജ്ഞൻ ഗ്യാൻ ദത്ത് 1940 കളിലെ വളരെ പ്രശസ്തമായ ഗാനമായി മാറി. "മാധുർ മാധുർ ഗേ റേ മൻവ", "ജോലി ഭാർ താരെ ലഡേ റേ", ചാന്ദ്‌നി രാത്ത് തേരേ ഖിലായ് ഹാൻ എന്നിവ കെ. എൽ. സൈഗലിനോടൊപ്പം പാടിയ ഇതേ ചിത്രത്തിലെ മറ്റ് ജനപ്രിയ ഗാനങ്ങൾ ആയിരുന്നു.[5]
കെ. എൽ. സൈഗൽ, മോത്തിലാൽ തുടങ്ങിയ അഭിനേതാക്കൾക്കൊപ്പം രഞ്ജിത് മൂവിടോൺ ചിത്രങ്ങളിൽ അഭിനയിക്കാൻ ബോംബെയിലേക്ക് മാറിയപ്പോഴാണ് അവരുടെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന കാലഘട്ടം. പ്രശസ്ത ഗായകനും നടനുമായ കെ. എൽ. സൈഗലിനൊപ്പം ചതുർബുജ് ദോഷി സംവിധാനം ചെയ്ത ഭുക്ത് സൂർദാസ് (1942), തുടർന്ന് ടാൻസെൻ (1943), "ആലാപന താരങ്ങളിൽ ആദ്യത്തേത്" എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുമ്പോൾ അവർ വളരെയധികം പ്രശസ്തി നേടി. [6] ജയരാജ്, ഈശ്വർലാൽ എന്നിവരായിരുന്നു അവരോടൊപ്പം അഭിനയിച്ച മറ്റ് രണ്ട് പ്രധാന താരങ്ങൾ.[4]
1943-ൽ നഴ്‌സായി ("കൊയാലിയ കഹായ് ബോലെ റീ") അഭിനയിച്ചു. ഖേംചന്ദ് പ്രകാശ് സംഗീതം നൽകിയ ടാൻസെൻ (1943) അഭിനയ ജീവിതത്തിലെ ഒരു പ്രധാന പോയിന്റായിരുന്നു. കെ. എൽ. സൈഗലിനൊപ്പം "ബാർസോ റീ", "ഘട്ട ഘാൻ ഘോർ ഘോർ", "ദുഖിയ ജിയാര", "അബ് രാജാ ഭായ് മൊറേ ബാലം", "മൊറേ ബാല പുൻ കേ സതീ ചേല" എന്നീ ഗാനങ്ങളും അവളുടെ പ്രശസ്ത ഗാനങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
മുംതാസ് മഹൽ (1940) ("ജോ ഹം പേ ഗുസാർത്തി ഹായ്", "ദിൽ കീ ധർക്കൻ ബാന ലിയ"), ഷഹെൻഷാ ബാബർ (1944) ("മൊഹബത്ത് മെൻ സാരാ ജഹാൻ ജൽ രാഹ ഹായ്", "ബൾബുൾ ആ തു ഭീ ഗാ)), പ്രഭു കാ ഘർ, മൂർത്തി (1945) ("അംബ്വ പേ കോയൽ ബോലി", "ബദേരിയ ബരാസ് ഗായ്‌ ഉസ് പാർ") ബുലോ സി. റാണിയുടെ സംഗീതസം‌വിധാനത്തോടൊപ്പം മിട്ടി (1947) ("ചായ് കാളി ഘട്ട മോർ ബാലം") 1947 ലും ആപ് ബീറ്റിയിലും (1948) ("മേരി ബിൻ‌റ്റി സുനോ ഭഗവാൻ") എന്നിവയും അവരുടെ മറ്റ് പ്രശസ്ത ചിത്രങ്ങൾ ആയിരുന്നു.
പാകിസ്താനിലേക്കുള്ള കുടിയേറ്റം
തിരുത്തുകപാകിസ്താനിലേക്ക് കുടിയേറുന്നതിനുമുമ്പ് ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്രമേഖലയിൽ തന്റെ വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിച്ച പപ്പീഹ റീ (1948) ആയിരുന്നു ഇന്ത്യയിലെ അവസാന ചിത്രം. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം 1948-ൽ ഖുർഷീദ് ഭർത്താവിനൊപ്പം പാകിസ്താനിലേക്ക് കുടിയേറി പാകിസ്താനിലെ സിന്ധിലെ കറാച്ചിയിൽ താമസമാക്കി.[7]
1956-ൽ ഫങ്കർ, മണ്ഡി എന്നീ രണ്ട് ചിത്രങ്ങളിൽ അഭിനയിച്ചു. ഖുർഷീദും സംഗീതസംവിധായകനായ റാഫിക് ഗസ്നവിയും ഒന്നിച്ചതിനാൽ മണ്ഡി ശ്രദ്ധേയമായിരുന്നു, പക്ഷേ സിനിമ ശരിയായവിധത്തിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യാത്തതിനാൽ ചിത്രം ബോക്സോഫീസിൽ വിജയിച്ചില്ല. കറാച്ചിയിലെ സെന്റ് പോൾസ് ഇംഗ്ലീഷ് ഹൈസ്കൂളിലെ ഭൗതികശാസ്ത്ര അധ്യാപകനായ റോബർട്ട് മാലിക് നിർമ്മിച്ച രണ്ടാമത്തെ ചിത്രം ഫങ്കർ ഇതേ വിധി തന്നെ നേരിട്ടു.[4]
സ്വകാര്യ ജീവിതം
തിരുത്തുകഖുർഷീദ് തന്റെ മാനേജർ ലാല യാകൂബിനെ വിവാഹം കഴിച്ചു (പ്രശസ്ത ഇന്ത്യൻ നടൻ യാകൂബുമായി തെറ്റിദ്ധരിക്കരുത്), കർദാർ പ്രൊഡക്ഷനുമായി ചെറിയ സമയ നടനും പാകിസ്താനിലെ ലാഹോറിലെ ഭട്ടി ഗേറ്റ് ഗ്രൂപ്പ് അംഗവുമായിരുന്നു. [8]വ്യക്തിപരമായ പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം 1956-ൽ അവർ യാക്കൂബിനെ വിവാഹമോചനം ചെയ്തു. ഷിപ്പിംഗ് ബിസിനസ്സിൽ ഏർപ്പെട്ടിരുന്ന യൂസഫ് ഭായ് മിയാനെ 1956-ൽ വിവാഹം കഴിച്ചു. മൂന്ന് മക്കളുണ്ടായിരുന്ന അവർ 1956-ൽ അവസാനമായി അഭിനയിച്ചതിനുശേഷം സിനിമകളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് നിർത്തി.[4]
മരണം
തിരുത്തുകഖുർഷീദ് ബാനോ 2001 ഏപ്രിൽ 18 ന് 87 ആം ജന്മദിനത്തിന് നാല് ദിവസത്തിന് ശേഷം പാകിസ്താനിലെ കറാച്ചിയിൽ വച്ച് അന്തരിച്ചു.[4]
ഫിലിമോഗ്രാഫി
തിരുത്തുകഇന്ത്യ
തിരുത്തുക- ലൈല മജ്നു (as Shahla) (1931)
- മുഫ്‌ലിസ് ആശിക് (1932)
- ഹട്ടിലി ദുൽഹാൻ (1931)
- ചത്ര ബാകവലി (1932)
- നക്ലി ഡോക്ടർ (1933)
- മിർസ സാഹിബൻ (as Khursheed) (1935)
- ആങ്ക് കാ നഷ (as Shehla) (1933)
- സ്വാർഗ് കി സിദ്ധി (as Khursheed) (1935)
- ബോംബെഷെൽ (as Khursheed) (1935)
- സിപാഹ് സലാർ (1936)
- പിയ കി ജോഗൻ (as Shahla) (1936)
- കിമിയാഗർ (1936)
- ഐലെയ്ൻ ജംഗ് (1936)
- സീതാര (1938)
- പ്രേം സമാധി (1938)
- മാധുർ മിലാൻ (1938)
- ദി ഡോട്ടേഴ്സ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (1939)
- കോൻ കിസി കാ (1939)
- ആപ് കി മാർസി (1939)
- മുസാഫിർ (1940)
- ഹോളി (1940)
- ഷാദി (1941)
- പരദേശി (1941)
- ബേട്ടി (1941)
- ചോട്ടി മാ
- ചാന്ദ്‌നി (1942)
- ഭക്ത സുർദാസ് (1942)
- ടാൻസെൻ (1943)
- ഡോ. കുമാർ (1944)
- ഷഹെൻഷാ ബാബർ (1944)
- മുംതാസ് മഹൽ (1944)
- പ്രഭു കാ ഘർ (1945)
- മൂർത്തി (1945)
- ദേവർ (1946)
- ഫൂൽവാരി (1946)
- മഞ്ജദാർ (1947)
- രംഗിൻ കഹാനി (1947)
- മിട്ടി (1947)
- ആപ് ബീറ്റി (1948)
- പാപ്പിഹ റീ (1948)
പാകിസ്താൻ
തിരുത്തുക- മണ്ഡി (1956)
- ഫങ്കർ (1956)
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ "Website Performance Analysis of the Learner Information System (LIS)-Department of Education". LBGIS-18,ICASET-18,ECBMS-2018,LEHSS-18 June 14-15, 2018 Cebu (Philippines). Emirates Research Publishing. 2018-06-14. doi:10.17758/erpub1.aec0618103. ISBN 9789386878199.
- ↑ Rishi, Tilak (2012). Bless You Bollywood!: A Tribute to Hindi Cinema on Completing 100 Years. Trafford Publishing. pp. 28–. ISBN 978-1-4669-3963-9.
- ↑ Nettl, Bruno; Arnold, Alison (2000). The Garland Encyclopedia of World Music: South Asia : the Indian subcontinent. Taylor & Francis. p. 525. ISBN 978-0-8240-4946-1.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Khursheed Bano's last interview on cineplot.com website Retrieved 18 June 2018
- ↑ Nevile, Pran (18 April 2004). "Remembering Khurshid". No. The Sunday Tribune. The Tribune (newspaper). Retrieved 18 June 2018.
- ↑ Ashok Damodar Ranade (1 January 2006). Hindi Film Song: Music Beyond Boundaries. Bibliophile South Asia. pp. 331–. ISBN 978-81-85002-64-4. Retrieved 16 June 2018.
- ↑ "Website Performance Analysis of the Learner Information System (LIS)-Department of Education". LBGIS-18,ICASET-18,ECBMS-2018,LEHSS-18 June 14-15, 2018 Cebu (Philippines). Emirates Research Publishing. 2018-06-14. doi:10.17758/erpub1.aec0618103. ISBN 9789386878199.
- ↑ "Nouveautés 2005". Bio tribune magazine. 12 (1): 12–18. 2004-11. doi:10.1007/bf03013632. ISSN 1772-9416.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help)