രുദ്രപ്രയാഗ

ഇന്ത്യയിലെ ഒരു മനുഷ്യാധിവാസ കേന്ദ്രം

ഉത്തരാഖണ്ഡ്എന്ന ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനത്തിൽ രുദ്രപ്രയാഗ് ജില്ലയിലെഒരു മുനിസിപ്പാലിറ്റി പട്ടണമാണ് രുദ്രപ്രയാഗ്. അലക്നന്ദ നദിയിലെ പഞ്ചപ്രയാഗിൽ (അഞ്ച് സംഗമങ്ങളിൽ) ഒന്നാണ് രുദ്രപ്രയാഗ്, അലകനന്ദ, മന്ദാകിനി നദികളുടെ സംഗമസ്ഥാനം. കേദാർനാഥ് എന്ന ഹിന്ദു പുണ്യനഗരം രുദ്രപ്രയാഗിൽ നിന്ന് (86 കിമി)അകലെയായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു . രുദ്രപ്രയാഗിലെനരഭോജിയായ പുള്ളിപ്പുലിയെ Leopard of Rudraprayag കൊന്ന ജിം കോർബറ്റ് ഇവിടെ താമസിക്കുകയുംഎഴുതുകയും ചെയ്തിരുന്നു.

രുദ്രപ്രയാഗ
Town
Confluence of Alaknanda (bottom, from right) and Mandakini River (flowing from top - North) at Rudraprayag. Before 17 June 2013, there was a footbridge (jhula) over the Mandakini; this was washed away in the 2013 Uttarakhand floods. The stones at the bottom of the stairs were not there; instead, there was a viewing platform, and a large rock called Narad Shila.
Confluence of Alaknanda (bottom, from right) and Mandakini River (flowing from top - North) at Rudraprayag. Before 17 June 2013, there was a footbridge (jhula) over the Mandakini; this was washed away in the 2013 Uttarakhand floods. The stones at the bottom of the stairs were not there; instead, there was a viewing platform, and a large rock called Narad Shila.
Nickname(s): 
RPG
രുദ്രപ്രയാഗ is located in Uttarakhand
രുദ്രപ്രയാഗ
രുദ്രപ്രയാഗ
Location in Uttarakhand, India
രുദ്രപ്രയാഗ is located in India
രുദ്രപ്രയാഗ
രുദ്രപ്രയാഗ
രുദ്രപ്രയാഗ (India)
Coordinates: 30°17′N 78°59′E / 30.28°N 78.98°E / 30.28; 78.98
Country India
StateUttarakhand
DistrictRudraprayag
ഉയരം
895 മീ(2,936 അടി)
ജനസംഖ്യ
 (2011)
 • ആകെ9,313
Languages
സമയമേഖലUTC+5:30 (IST)
വാഹന റെജിസ്ട്രേഷൻUK-13
വെബ്സൈറ്റ്rudraprayag.nic.in
[1]
ഗംഗയുടെ ജന്മസ്ഥലം - അലക്നന്ദയുടെയും മന്ദാകിനിയുടെയും സംഗമം

ഭൂമിശാസ്ത്രം

തിരുത്തുക

രുദ്രപ്രയാഗ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന അക്ഷാംശ രേഖാംശങ്ങൾ 30°17′N 78°59′E / 30.28°N 78.98°E / 30.28; 78.98 ആണ്.[1] ഇതിന്റെ ശരാശരി ഉയരം 895 ആണ്   മീറ്റർ (2,936   അടി).

2013 ലെ ഉത്തരാഖണ്ഡ് വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ പല പുതിയ കെട്ടിടങ്ങൾക്കും പ്രത്യേകിച്ച് സംഗം (സംഗമം) പ്രദേശത്തിനും സാരമായ കേടുപാടുകൾ സംഭവിച്ചു. മന്ദാകിനി നദിക്ക് മുകളിലുള്ള ഒരു ഫുട്ബ്രിഡ്ജും റൈറ്റോലിയിൽ ആറ് കിലോമീറ്റർ താഴെയുള്ള ഒരു റോഡ് പാലവും ഒഴുകിപ്പോയി. സംഗമത്തിന്റെ വിന്യാസം ഗണ്യമായി മാറി. കേദാർനാഥിലേക്ക് നയിക്കുന്ന മന്ദാകിനി താഴ്‌വരയിലെ റോഡ് പലയിടത്തും തകർന്നു.

ജനസംഖ്യാശാസ്‌ത്രം

തിരുത്തുക

2011 ലെ സെൻസസ് ജനസംഖ്യ 9,313 ആണ്, അതിൽ 5,240 പുരുഷന്മാരും 4,073 സ്ത്രീകളുമാണ്. സംസ്ഥാന ശരാശരി 963 ൽ നിന്ന് 777 ആണ് രുദ്രപ്രയാഗിലെ സ്ത്രീ ലൈംഗിക അനുപാതം. ഉത്തരാഖണ്ഡ് സംസ്ഥാന ശരാശരി 890 നെ അപേക്ഷിച്ച് രുദ്രപ്രയാഗിലെ ബാല ലൈംഗിക അനുപാതം 803 ആണ്. രുദ്രപ്രയാഗ് നഗരത്തിലെ സാക്ഷരതാ നിരക്ക് സംസ്ഥാന ശരാശരിയായ 78.82 ശതമാനത്തേക്കാൾ 89.42 ശതമാനം കൂടുതലാണ്. രുദ്രപ്രയാഗിൽ പുരുഷ സാക്ഷരത 93.43 ശതമാനവും സ്ത്രീ സാക്ഷരതാ നിരക്ക് 84.24 ശതമാനവുമാണ്. [2]

എങ്ങനെ എത്തിച്ചേരാം

തിരുത്തുക

വായുമാർഗ്ഗം

തിരുത്തുക

ഡെറാഡൂണിന് സമീപമുള്ള ജോളി ഗ്രാന്റ് വിമാനത്താവളമാണ് ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളം 183 കി.മീ (600,000 അടി) അകലെ.

തീവണ്ടി

തിരുത്തുക

ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള റെയിൽ‌വേ സ്റ്റേഷൻ ഋഷികേശിലാണ് . എന്നിരുന്നാലും, അതിവേഗ ട്രെയിനുകളിൽ ബന്ധിപ്പിക്കാത്ത ഒരു ചെറിയ റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനാണ് ഋഷികേശ്. ഹരിദ്വാർ റെയിൽവേ ജംഗ്ഷൻ, (  ഋഷികേശിൽ നിന്ന് 24കിലോമീറ്റർ)അകലെയുള്ള ഇന്ത്യയിലെ മിക്ക പ്രധാന നഗരങ്ങളിലേക്കും ട്രെയിൻ കണക്ഷനുണ്ട്, അതിനാൽ രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റെയിൽ‌വേയാണ് ഇത്.

ഇന്തോ-ടിബറ്റ് അതിർത്തിക്കടുത്തുള്ള ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ബദ്രിനാഥ്, മന പാസ് എന്നിവയുമായി ദില്ലിയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ദേശീയപാതയായ എൻ‌എച്ച് 58 ൽ രുദ്രപ്രയാഗ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. അതിനാൽ, വേനൽക്കാലത്തെ തീർത്ഥാടന സീസണിൽ ന്യൂഡൽഹിയിൽ നിന്ന് ബദരീനാഥിലേക്ക് ഹരിദ്വാർ, ഋ ഷികേശ് വഴി തീർത്ഥാടകരെ കയറ്റുന്ന എല്ലാ ബസ്സുകളും വാഹനങ്ങളും ജോഷിമഠിലേക്കും കൂടുതൽ വടക്ക് ഭാഗത്തേക്കും രുദ്രപ്രയാഗിലൂടെ കടന്നുപോകുന്നു. രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റോഡ് യാത്രയുടെ ആരംഭ പോയിന്റാണ് ഋഷികേശ്, ഋഷികേശ് ബസ് സ്റ്റേഷൻ മുതൽ രുദ്രപ്രയാഗ് വരെ സാധാരണ ബസുകൾ സർവീസ് നടത്തുന്നു. ഋഷികേശിൽ നിന്ന് രുദ്രപ്രയാഗിലേക്കുള്ള റോഡ് ദൂരം 141 കി.മീ (463,000 അടി) ദേവപ്രയാഗ്, ശ്രീനഗർ വഴി.

  • ഹരിദ്വാർ മുതൽ ish ഷികേശ് 24 വരെ   കി.മീ.
  • ഋഷികേശ് മുതൽ ദേവപ്രയാഗ് 74   കി.മീ.
  • ദേവപ്രയാഗ് മുതൽ ശ്രീനഗർ 34 വരെ   കി.മീ.
  • ശ്രീനഗർ മുതൽ രുദ്രപ്രയാഗ് 33 വരെ   കി.മീ.
 
2013 ജൂൺ 17 ന് ഒഴുകിപ്പോയ മന്ദാകിനി നദിക്ക് മുകളിലുള്ള ഫുട്ബ്രിഡ് അവസാനിച്ചു.

സമീപത്തുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ

തിരുത്തുക

രുദ്രനാഥ് ക്ഷേത്രം രുദ്രപ്രയാഗ് ശിവന്റെ പേരിലുള്ള യജമാനന്റെ രുദ്രനാഥ് മന്ദിരത്തിന്റെ സംഗമസ്ഥാനത്ത് സ്ഥിതി അളകനന്ദയോട് ആൻഡ് മന്ദാകിനി . പുരാണമനുസരിച്ച് നാരദ മുനി അദ്ദേഹത്തിൽ നിന്ന് സംഗീതം പഠിക്കാൻ ഇവിടെ ശിവനെ ആരാധിച്ചിരുന്നു. തുടർന്ന് ദൈവം അദ്ദേഹത്തെ രുദ്ര (സംഗീത പ്രഭു) രൂപത്തിൽ സംഗീതം പഠിപ്പിച്ചു. നാരദ ശില എന്ന പാറയുണ്ടായിരുന്നു, അവിടെ നാരദ ധ്യാനത്തിൽ ഇരുന്നുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.

ശ്രീനഗറിനും രുദ്രപ്രയാഗിനുമിടയിലുള്ള കല്യാസൗറിലാണ് ധാരി ദേവി മന്ദിർ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ശ്രീനഗർ-ധാരി ദേവിയും ധാരി ദേവി-രുദ്രപ്രയാഗും തമ്മിലുള്ള ദൂരം യഥാക്രമം 16 കിലോമീറ്ററും 20 കിലോമീറ്ററുമാണ്. ശ്രീനഗറിൽ നിന്നും രുദ്രപ്രയാഗിൽ നിന്നും ടാക്സിയിലോ ബസിലോ യാത്ര ചെയ്യാതെ ഇവിടെയെത്താം.

ചാമുണ്ട ദേവി ക്ഷേത്രം പുണ്യനദികളുടെ സംഗമത്തിലാണ് ചാമുണ്ട ദേവി ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് (അലകാനന്ദ, മന്ദാകിനി). രുദ്ര പ്രഭുവിന്റെ ഭാര്യയായി ചാമുണ്ടയെ ഇവിടെ ആരാധിക്കുന്നു.

കോട്ടേശ്വർ കോട്ടി എന്നാൽ കോടി (10 ദശലക്ഷം), ഈശ്വർ എന്നാൽ ദൈവം. ഇത് വീണ്ടും പ്രകൃതിദത്ത ഗുഹകളിൽ നിർമ്മിച്ച ശിവന്റെ ക്ഷേത്രമാണ്.

ശ്രീ തുംഗേശ്വർ മഹാദേവ് ജി, ഫലാസി (फलासी) ചോപ്തയ്ക്ക് സമീപം ഈ ക്ഷേത്രം നൂറ്റാണ്ടുകളായി ഇവിടെയുണ്ട്. പാണ്ഡവർ തപസ്സിനായി ഇവിടെയെത്തിയതായി നാടോടിക്കഥകൾ പറയുന്നു. ചോപ്തയിൽ നിന്ന് പോകുന്ന വഴിയിൽ തുങ്കനാഥ് ക്ഷേത്രം വരെ നിരവധി ചെറിയ ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു, ചിലരുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവിടെയുണ്ട്. ക്ഷേത്ര ഭിത്തിയിൽ ടെറാക്കോട്ട സ്റ്റൈൽ സീലുകളും ശിവ-പാർവതി പ്രതിമകളും ഉണ്ട്.

കാർത്തിക് സ്വാമി ശിവന്റെ മകൻ കാർത്തികേയന് സമർപ്പിച്ചതാണ് കാർത്തിക് സ്വാമി ക്ഷേത്രം. ഇത് 3 ൽ എത്തിച്ചേരാം   രുദ്രപ്രയാഗ്-പോഖ്രി റൂട്ടിലുള്ള കനക് ചൗരി ഗ്രാമത്തിൽ നിന്ന് കിലോമീറ്റർ ട്രെക്ക്, 38   രുദ്രപ്രയാഗിൽ നിന്ന് കി. കാർത്തിക് സ്വാമി ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് മഞ്ഞുമൂടിയ ഹിമാലയൻ പ്രദേശം സന്ദർശകർക്ക് കാണാം. [3]

ബസുകേദർ ബസുകേദർ (കേദാർനാഥിലേക്ക് വരുന്നതിനുമുമ്പ് ശിവൻ താമസിച്ചിരുന്ന സ്ഥലമെന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു). പാണ്ഡവർ നിർമ്മിച്ച ശിവക്ഷേത്രമാണിത്. വാസ്തുവിദ്യയും വിഗ്രഹങ്ങളും കുറഞ്ഞത് 1000 വർഷം പഴക്കമുള്ളതായി തോന്നുന്നു. ധ്യാനത്തിനും ധ്യാൻ യോഗയ്ക്കും നല്ലൊരു സ്ഥലം. ഇത് ഏകദേശം 35 ആണ്   അഗസ്റ്റ്മുനിയിൽ നിന്ന് കി. ഡ്രൈവ് വഴി ഏകദേശം 1.30 മണിക്കൂർ. കേദാർനാഥ് സന്ദർശിക്കാനുള്ള പഴയ ട്രാക്കാണിത്. കൈലാസ് പർവതത്തിലേക്ക് (കേദാർനാഥ്) യാത്ര ചെയ്യുന്നതിനിടയിൽ ശിവൻ ഒരു രാത്രി ബസുകേദറിൽ താമസിച്ചുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു, ഈ സ്ഥലത്തെയാണ് ബസുകേദർ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്

ഫോട്ടോ ഗാലറി (2013 ജൂണിന് മുമ്പുള്ള ചിത്രങ്ങൾ)

തിരുത്തുക

ഇതും കാണുക

തിരുത്തുക
  • രുദ്രപ്രയാഗിന്റെ പുള്ളിപ്പുലി

പരാമർശങ്ങൾ

തിരുത്തുക
  1. Falling Rain Genomics, Inc - Rudraprayag
  2. "Rudraprayag City Population Census 2011 - Uttarakhand". www.census2011.co.in. Retrieved 2018-09-13.
  3. Kartik Swami

ബാഹ്യ കണ്ണീകൾ

തിരുത്തുക
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=രുദ്രപ്രയാഗ&oldid=3197239" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്