ആട്ടുണൈറ്റ്

കാൽസിയം, യുറേനിയം എന്നീ മൂലകങ്ങളുടെ ജലയോജിത ഫോസ്ഫേറ്റാണ് ആട്ടുണൈറ്റ്. Ca (UO₂)₂. (PO₄)₂ (H₂O)_10-12. ഫ്രാൻസിലെ ആട്ടൂൺ പ്രദേശത്ത് ഇതു ധാരാളമായി കണ്ടുവരുന്നു എന്നതാണ് ആട്ടുണൈറ്റ് എന്ന പേരിനു നിദാനം.

ആട്ടുണൈറ്റ്
Autunite
General
Category	Phosphate minerals
Formula (repeating unit)	Ca(UO2)2(PO4)2·10-12H2O
Strunz classification	08.EB.05
Crystal symmetry	Orthorhombic dipyramidal H-M symbol: (2/m 2/m 2/m) Space group: Pnma
യൂണിറ്റ് സെൽ	a = 14.0135(6) Å, b = 20.7121(8) Å, c = 6.9959(3) Å; Z=4
Identification
Formula mass	986.26
നിറം	Lemon-yellow to sulfur-yellow, greenish yellow to pale green; may be dark green to greenish black
Crystal habit	Tabular crystals, foliated or scaly aggregates, and in crusts
Crystal system	Orthorhombic
Twinning	Rare on {110}
Cleavage	{001} perfect, {100} and {010} poor
Fracture	uneven
മോസ് സ്കെയിൽ കാഠിന്യം	2-2.5
Luster	Vitreous - pearly
Streak	Pale yellow
Diaphaneity	Transparent to translucent
Specific gravity	3.1-3.2
Optical properties	Biaxial (-)
അപവർത്തനാങ്കം	nα = 1.553 - 1.555 nβ = 1.575 nγ = 1.577 - 1.578
Birefringence	δ = 0.003
Pleochroism	X = colorless to pale yellow; Y = Z = yellow to dark yellow
2V angle	Measured: 10° to 53°
Ultraviolet fluorescence	Strong yellow-green fluorescence in UV; Radioactive
Solubility	Soluble in acids
Alters to	Dehydrates in air
Other characteristics	Pseudotetragonal for synthetic material
അവലംബം

പരൽരൂപങ്ങൾ

ദ്വിചതുഷ്കോണീയ പ്രിസങ്ങളോ പിരമിഡുകളോ ആയ രൂപമാണ് ഇതിന്റെ പരലുകൾക്കുള്ളത്. വ്യക്തമായ വിദളനവും കാചാഭദ്യുതിയുമുണ്ട്. പവിഴംപോലെ തിളങ്ങുന്നു. പരലുകളിൽ മഞ്ഞനിറമുള്ള തന്തുക്കൾ കാണാം. പൊതുവേ ചെറുനാരങ്ങയുടെമഞ്ഞ മുതൽ ഇളം പച്ചവരെയുള്ള നിറങ്ങളാണുള്ളത്; അൾട്രാ വയലറ്റ് രശ്മികൾ തട്ടുമ്പോൾ പച്ചകലർന്ന മഞ്ഞനിറത്തിൽ പ്രതിദീപ്തമാവുന്നു. കാഠിന്യം 2-2.5; ആ.ഘ. 3.1-3.2. ഘടനയിൽ വലുതായ വ്യതിയാനം കാണുന്നില്ലെങ്കിലും കാൽസിയത്തിന്റെ സ്ഥാനത്ത് അല്പം ബേറിയമോ മഗ്നീഷ്യമോ കലർന്നിരിക്കാം. ചൂടാക്കുമ്പോൾ ജലാംശം ക്രമേണ കുറയുന്നു; 80⁰Cൽ ജലാംശം പൂർണമായും നഷ്ടപ്പെടും. എന്നാൽ ആട്ടുണൈറ്റിനു ജലവിയോജനംകൊണ്ട് ഘടനയിൽ അസ്ഥായിത്വമുണ്ടാകുന്നില്ല. എളുപ്പത്തിൽ ഉരുകുന്നു. അമ്ലങ്ങളിൽ ലയിക്കുന്നു. ചതുഷ്കോണീയമായ ആധാരതലവും, അൾട്രാവയലറ്റ് രശ്മികളുമായുള്ള പ്രതിദീപ്തി സ്വഭാവവും ആട്ടുണൈറ്റിന്റെ സവിശേഷതകളാണ്.

ഉപഖനിജം

യുറേനിയത്തിന്റെ അയിരായി ഉപയോഗിച്ചുവരുന്ന ഈ ധാതു പ്രകൃതിയിൽ യുറേനിനൈറ്റ് തുടങ്ങിയ മറ്റയിരുകളുടെ ഓക്സിഡേഷൻ (oxidation) മൂലമാണുണ്ടാകുന്നത്. ഓക്സിഡൈസേഷന്റെയും അപക്ഷയ(weathering)ത്തിന്റെയും മേഖലകളിൽ ഒരു ഉപഖനിജമെന്ന നിലയിൽ അവസ്ഥിതമായിക്കാണുന്നു. ഫ്രാൻസ്, പോർച്ചുഗൽ, ജർമനി, ഇംഗ്ലണ്ട്, കോംഗോ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിലാണ് അധികമായുള്ളത്.

പുറംകണ്ണികൾ

• http://www.mindat.org/min-433.html
• http://hps.org/publicinformation/ate/q573.html Archived 2011-11-26 at the Wayback Machine.
• http://webmineral.com/data/Autunite.shtml
• http://www.galleries.com/Autunite Archived 2012-03-14 at the Wayback Machine.
• http://webmineral.com/data/Pseudo-autunite.shtml

കടപ്പാട്: കേരള സർക്കാർ ഗ്നൂ സ്വതന്ത്ര പ്രസിദ്ധീകരണാനുമതി പ്രകാരം ഓൺലൈനിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച മലയാളം സർ‌വ്വവിജ്ഞാനകോശത്തിലെ ആട്ടുണൈറ്റ് എന്ന ലേഖനത്തിന്റെ ഉള്ളടക്കം ഈ ലേഖനത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. വിക്കിപീഡിയയിലേക്ക് പകർത്തിയതിന് ശേഷം പ്രസ്തുത ഉള്ളടക്കത്തിന് സാരമായ മാറ്റങ്ങൾ വന്നിട്ടുണ്ടാകാം.