ശയനി ഏകാദശി

Shayani Ekadashi
Shayani Ekadashi
	Vishnu sleeps on the Shesha Shaiya
ഔദ്യോഗിക നാമം	Deva-Shayani Ashadi Ekadashi
ഇതരനാമം	Maha-Ekadashi
ആചരിക്കുന്നത്	Hindus, especially Vaishnavas
തരം	Hindu
പ്രാധാന്യം	Beginning of the chaturmas
അനുഷ്ഠാനങ്ങൾ	Prayers and religious rituals, including puja to Vishnu; Pandharpur Yatra
ആവൃത്തി	Annual
ബന്ധമുള്ളത്	Prabodhini Ekadashi

ഹിന്ദു മാസമായ ആഷാഡയിലെ (ജൂൺ - ജൂലൈ) ശോഭയുള്ള രണ്ടാഴ്ചയിലെ (ശുക്ല പക്ഷ) പതിനൊന്നാമത്തെ ചാന്ദ്ര ദിനമാണ് (ഏകാദശി) ശയനി ഏകാദശി ("ഉറങ്ങുന്ന പതിനൊന്നാമത്"). മഹാ-ഏകാദശി ("മഹത്തായ പതിനൊന്നാമത്") എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ഹിന്ദു സംരക്ഷകനായ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ അനുയായികളായ വൈഷ്ണവർക്ക് ഈ പുണ്യദിനത്തിന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്.^[1]

വിശ്വാസങ്ങൾ

ഈ ദിവസം വിഷ്ണുവിന്റെയും ലക്ഷ്മിയുടെയും പ്രതിമകളെ ആരാധിക്കുന്നു. ^[2] രാത്രി പ്രാർത്ഥനകൾ ആലപിക്കുന്നു. കൂടാതെ ഈ ദിവസം ഭക്തർ ഉപവസിക്കുകയും നേർച്ചകൾ എടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് മുഴുവൻ ചാതുർമാസങ്ങളിലും, മഴക്കാലത്തിന്റെ വിശുദ്ധ നാല് മാസ കാലയളവിലും ആചരിക്കേണ്ടതാണ്. എല്ലാ ഏകാദശി ദിനത്തിലും ഒരു ഭക്ഷണ സാധനം ഉപേക്ഷിക്കുകയോ ഉപവാസം അനുഷ്ഠിക്കുകയോ ഇതിൽ ഉൾപ്പെട്ടേക്കാം.

ക്ഷീരസാഗരത്തിൽ പ്രപഞ്ച സർപ്പമായ ശേഷനാഗത്തിൽ വിഷ്ണു ഉറങ്ങുന്നുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.^[3] അതിനാൽ ഈ ദിവസത്തെ ദേവ്-ശയനി ഏകാദശി (ലിറ്റ്. "ദൈവം-ഉറങ്ങുന്ന പതിനൊന്നാമത്") അല്ലെങ്കിൽ ഹരി-ശയനി ഏകാദശി (ലിറ്റ്. "വിഷ്ണു-സ്ലീപ്പിംഗ് പതിനൊന്നാമത്") അല്ലെങ്കിൽ ശയന ഏകാദശി എന്നും വിളിക്കുന്നു. ഒടുവിൽ നാല് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം പ്രബോധിനി ഏകാദശിയിൽ വിഷ്ണു ഉറക്കത്തിൽ നിന്ന് ഉണർന്നു. ഹിന്ദു മാസമായ കാർത്തികിലെ (ഒക്ടോബർ-നവംബർ) ശോഭയുള്ള രണ്ടാഴ്ചയുടെ പതിനൊന്നാം ദിവസം. ഈ കാലഘട്ടം ചാതുർമാസ് (ലിറ്റ്. "നാല് മാസം") എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ഇത് മഴക്കാലത്തോട് യോജിക്കുന്നു. ചാതുർമാസത്തിന്റെ തുടക്കമാണ് ശയനി ഏകാദശി. ഈ ദിവസം വിഷ്ണുവിനെ പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഭക്തർ ചാതുർമാസ് വ്രതം (നേർച്ച) ആചരിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നു.^[4]

ശയനി ഏകാദശിയിൽ ഒരു വ്രതം ആചരിക്കുന്നു. എല്ലാ ധാന്യങ്ങൾ, ബീൻസ്, ധാന്യങ്ങൾ, ഉള്ളി, ചില സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള ചില പച്ചക്കറികളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കാൻ നോമ്പ് ആവശ്യപ്പെടുന്നു.

പ്രാധാന്യം

ഭവിഷ്യോത്തര പുരാണത്തിൽ, കൃഷ്ണൻ യുധിഷ്ടിരനോട് ശയനി ഏകാദശിയുടെ പ്രാധാന്യം വിവരിക്കുന്നു. സ്രഷ്ടാവായ ബ്രഹ്മാവ് ഒരിക്കൽ തന്റെ പുത്രനായ നാരദനോട് പ്രാധാന്യം വിവരിച്ചു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് മന്ദാത രാജാവിന്റെ കഥ വിവരിക്കുന്നത്. ഭക്തനായ രാജാവിന്റെ രാജ്യം മൂന്ന് വർഷമായി വരൾച്ചയെ അഭിമുഖീകരിച്ചെങ്കിലും മഴദൈവങ്ങളെ പ്രീതിപ്പെടുത്താൻ രാജാവിന് ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്താൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ഒടുവിൽ, ദേവ്-ശയനി ഏകാദശിയിലെ വ്രതം (വ്രതം) ആചരിക്കാൻ അംഗിരസ് മുനി രാജാവിനെ ഉപദേശിച്ചു. അങ്ങനെ ചെയ്തപ്പോൾ വിഷ്ണുവിന്റെ അനുഗ്രഹത്താൽ രാജ്യത്ത് മഴ പെയ്തു.^[4]

പണ്ഡർപൂർ യാത്ര

പന്തർപൂരിലെ വിത്തലിന്റെ ചിത്രം.

ഈ ദിവസം, പണ്ഡർപൂർ ആഷാദി ഏകാദശി വാരി യാത്ര എന്നറിയപ്പെടുന്ന തീർത്ഥാടകരുടെ ഒരു വലിയ യാത്ര അല്ലെങ്കിൽ മതപരമായ ഘോഷയാത്ര ദക്ഷിണ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സോലാപൂർ ജില്ലയിലെ പണ്ഡർപൂരിൽ ചന്ദ്രഭാഗ നദിയുടെ തീരത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. വിഷ്ണുവിന്റെ പ്രാദേശിക രൂപമായ വിത്തൽ ദേവന്റെ പ്രധാന ആരാധനാകേന്ദ്രമാണ് പണ്ഡർപൂർ. മഹാരാഷ്ട്രയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് ലക്ഷക്കണക്കിന് തീർഥാടകർ ഈ ദിവസം പന്തർപൂരിലേക്ക് വരുന്നു. അവരിൽ ചിലർ മഹാരാഷ്ട്രയിലെ സന്യാസിമാരുടെ ചിത്രങ്ങളുള്ള പാൽക്കികൾ (പല്ലങ്കുകൾ) വഹിക്കുന്നു. അലണ്ടിയിൽ നിന്ന് ജ്ഞാനേശ്വരന്റെ ചിത്രം, നർസി നാംദേവിൽ നിന്ന് നാംദേവിന്റെ ചിത്രം, ദേഹുവിൽ നിന്ന് തുക്കാറാമിന്റെ ചിത്രം, പൈതാനിൽ നിന്ന് ഏകനാഥിന്റെ, ത്രയംബകേശ്വറിൽ നിന്ന് നിവൃത്തിനാഥിന്റെ, മുക്തായിനഗറിൽ നിന്ന് മുക്തബായിയുടെ, സാസ്വാദിൽ നിന്ന് സോപാന്റെയും, ഷെഗാവിൽ നിന്ന് വിശുദ്ധ ഗജാനൻ മഹാരാജിന്റെയും ചിത്രം കൊണ്ടുപോകുന്നു. ഈ തീർത്ഥാടകരെ വാർക്കാരികൾ എന്ന് വിളിക്കുന്നു. അവർ വിത്തലിന് സമർപ്പിച്ച വിശുദ്ധ തുക്കാറാമിന്റെയും വിശുദ്ധ ജ്ഞാനേശ്വരന്റെയും അഭംഗ് (ഗീതങ്ങൾ ആലപിക്കുന്നു) ആലപിക്കുന്നു.