സ്പാംഗർ ത്സോ
| സ്പാംഗർ ത്സോ | |
|---|---|
| Mandong Tso | |
| ലുവ പിഴവ് ഘടകം:Location_map-ൽ 522 വരിയിൽ : Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/China Tibet Ngari" does not exist | |
| സ്ഥാനം | Rutog County, Tibet Autonomous Region, China |
| നിർദ്ദേശാങ്കങ്ങൾ | 33°32′11″N 78°54′32″E / 33.53639°N 78.90889°E |
| Type | Soda lake |
| പരമാവധി നീളം | 20.9 കി.മീ (69,000 അടി) |
| പരമാവധി വീതി | Max 4.5 കി.മീ (15,000 അടി) average 2.95 കി.മീ (9,678 അടി 6 ഇഞ്ച്) |
| ഉപരിതല വിസ്തീർണ്ണം | 61.6 കി.m2 (663,000,000 sq ft) |
| ഉപരിതല ഉയരം | 4,305 മീറ്റർ (14,124 അടി) |
സ്പാംഗർ ത്സോ (മൈൻഡോംഗ് ത്സോ, മെൻഡോംഗ് ത്സോ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു) ചൈനയിലെ ടിബറ്റ് സ്വയംഭരണ പ്രദേശമായ റുട്ടോഗ് കൗണ്ടിയിൽ ലഡാക്ക് കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശത്തിൻറെ അതിർത്തിയോട് ചേർന്ന് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു ഉപ്പുജല തടാകമാണ്. ലഡാക്കിൻ്റെ ഭാഗമെന്ന നിലയിൽ തടാകത്തിൻ്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗം തങ്ങളുടെ പ്രദേശമാണെന്ന് ഇന്ത്യ അവകാശപ്പെടുന്നു. തടാകത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് യഥാർത്ഥ നിയന്ത്രണ രേഖ കടന്നുപോകുന്ന ഒരു താഴ്ന്ന ചുരമായ സ്പാംഗർ ഗ്യാപ്പ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു, 4,305 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ 61.6 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ വിസ്തൃതിയിലുമാണ് സ്പാംഗർ ത്സോ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. തടാകത്തിൻ്റെ ശരാശരി വാർഷിക താപനില -4 മുതൽ -2 °C വരെയും വർഷപാതം 50 മുതൽ 75 മില്ലിമീറ്റർ വരെയുമാണ്. തടാകത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗം ഇന്ത്യക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാണ്.
പേര്
തിരുത്തുകതടാകത്തിൻ്റെ ടിബറ്റൻ നാമം മൈൻഡോംഗ് ത്സോ അല്ലെങ്കിൽ മെൻഡോംഗ് ത്സോ എന്നാണ് (തിബറ്റൻ: སྨན་གདོང་མཚོ; വൈൽ: sman gdong mtsho; ചൈനീസ്: 曼冬错; പിൻയിൻ: Màn dōng cuò)[1] അർത്ഥമാക്കുന്നത് " ഔഷധ മുഖ തടാകം" എന്നാണ്.[2] ലഡാക്കിൽ കടുത്ത ഉപ്പുരസമുള്ള ഈ തടാകം അതിലെ ജലത്തിൻറെ അത്യന്തം കയ്പേറിയ അവസ്ഥയെ വിശേഷിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ത്സോ റൂൾ ("കയ്പ്പുള്ള തടാകം") എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു.[3][4]
ഭൂമിശാസ്ത്രം
തിരുത്തുക
പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യൻ പര്യവേക്ഷകർ ഈ തടാകത്തെ ത്സോ റൂൾ ("കയ്പ്പുള്ള തടാകം") എന്ന് തിരിച്ചറിയുകയും അതിലെ ജലം അങ്ങേയറ്റം കയ്പേറിയതാണെന്നും പ്രസ്താവിക്കുകയും ചെയ്തു.[5] ചുഷുൽ താഴ്‌വരയെ റുഡോക്ക് താഴ്വരയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന നീണ്ട താഴ്‌വരയിലാണ് തടാകം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ടാംഗ്രെ ചു എന്ന നദി 10-12 മൈൽ ദൂരത്തിൽ താഴ്‌വരയിലൂടെ ഒഴുകുകയും സ്പാംഗർ ത്സോയിലേക്ക് പതിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.[6] തടാകത്തിന് ഏകദേശം 16 മൈൽ (26 കിലോമീറ്റർ) നീളവും 2 മൈലിൽ കുറയാത്ത് (3.2 കിലോമീറ്റർ) വീതിയും ഉണ്ട്. ബംഗാൾ ആർമിയിലെ ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് ഉദ്യോഗസ്ഥനായിരുന്ന ഹെൻറി സ്ട്രാച്ചി അതിൻ്റെ തീരത്ത് ഇടത്തരം വലിപ്പമുള്ള ശുദ്ധജല ഒച്ചുകളായ ലൈംനിയ ഓറിക്കുലാരിയയുടെ ഫോസിൽ ഷെല്ലുകൾ കണ്ടെത്തിയത്, തടാകത്തിലെ ജലം ഒരു കാലത്ത് ശുദ്ധമായിരുന്നിരിക്കണം എന്ന നിഗമനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു.[5]
തടാകത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്തായി കാണപ്പെടുന്ന, പർവതങ്ങളിലെ വിടവിനെ സ്പാംഗർ വിടവ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. വിടവിൻ്റെ വടക്ക് ഭാഗത്തുള്ള പർവതങ്ങൾ പാങ്കോംഗ് പർവതനിരകളുടേത് ആണെന്ന് കരുതപ്പെടുമ്പോൾ തെക്ക് ഭാഗത്തുള്ളവ കൈലാസ പർവതനിരയുടെ ഭാഗമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. സ്പാംഗൂർ ഗ്യാപ്പ് അതിർത്തിയുടെ ലഡാക്ക് ഭാഗത്തായി, വടക്ക്-തെക്ക് ഭാഗത്തുള്ള ചുഷുൽ താഴ്വരയുമായി സ്പാൻഗർ പ്രദേശത്തെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു കാലത്ത് സ്പാംഗർ ത്സോ ആ വിടവിലൂടെ ത്സാക ചു താഴ്വരയിലേക്കും പാങ്കോങ് ത്സോയിലേക്കും ഒഴുകിയിരിക്കണം. സ്പാംഗർ താഴ്‌വരയുടെ തകർച്ച മൂലമാണഅ ഇപ്പോഴത്തെ അവസ്ഥ സംജാതമായതെന്ന് അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു.[7]
1847-ൽ കശ്മീരിനായുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് അതിർത്തി കമ്മീഷൻ സ്പാംഗർ തടാകം മുഴുവൻ ടിബറ്റിലെ റുഡോക് സോങ്ങിൽ (ആധുനിക റുട്ടോഗ് കൗണ്ടി) സ്ഥാപിച്ചു.(മാപ്പ് 1). 1864-ൽ പൂർത്തിയാക്കിയ കശ്മീർ സർവേ, തടാകത്തിൻ്റെ പകുതിയേക്കാൾ അല്പം കൂടുതൽ ലഡാക്കിൽ സ്ഥാപിച്ചുവെങ്കിലും കിഴക്കൻ അറ്റം റുഡോക്കിലാണ് സ്ഥാപിച്ചത് (മാപ്പ് 2).[8]
ചൈനീസ് ഭരണം
തിരുത്തുക.jpg)
1959-ൽ സ്പാംഗർ പ്രദേശത്ത് ചൈന ഒരു സൈനിക ക്യാമ്പ് സ്ഥാപിച്ചു. .[9]:67 ഇന്ത്യ-ചൈന യുദ്ധകാലത്ത് 1962 നവംബറിൽ ചൈനീസ് സൈന്യം ആ പ്രദേശത്തെ നാല് ഇന്ത്യൻ പോസ്റ്റുകൾ ആക്രമിച്ച് കീഴടക്കിയിരുന്നു..[10]:176
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ Ngari Prefecture Archived 2020-01-10 at the Wayback Machine., KNAB Place Name Database, retrieved 27 July 2021.
- ↑ THL Tibetan to English Translation Tool Archived 2023-07-24 at the Wayback Machine., search key "སྨན་གདོང་མཚོ", retrieved 27 July 2021.
- ↑ Cunningham 1854, പുറം. 137.
- ↑ Strachey 1854, പുറങ്ങൾ. 47–48.
- ↑ 5.0 5.1 Cunningham 1854, പുറങ്ങൾ. 137–138.
- ↑ Strachey 1854, പുറം. 47.
- ↑ Strachey 1854, പുറം. 48.
- ↑ Lamb, Alastair (1964), The China-India border, Oxford University Press, pp. 71–73
- ↑ Kavic, Lorne J. (1967). India's Quest for Security. University of California Press.
- ↑ Kavic, Lorne J. (1967). India's Quest for Security. University of California Press.