വിഷ്ണു ഗോവിന്ദ് ജോഗ്

ഒരു ഇന്ത്യൻ വയലിനിസ്റ്റ് ആയിരുന്നു വിഷ്ണു ഗോവിന്ദ് ജോഗ് അഥവാ വി ജി ജോഗ് (22 ഫെബ്രുവരി 1922 - 31 ജനുവരി 2004). ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഹിന്ദുസ്ഥാനി സംഗീത പാരമ്പര്യത്തിൽ വയലിനിന്റെ പ്രധാന വക്താവായിരുന്നു അദ്ദേഹം, വയലിൻ ഹിന്ദുസ്ഥാനി സംഗീതത്തിൽ അവതരിപ്പിച്ചതിന്റെ ബഹുമതിയും അദ്ദേഹത്തിനുണ്ട്.

വിഷ്ണു ഗോവിന്ദ് ജോഗ് V. G. Jog (Vishnu Govind Jog)
ജനനം	22 ഫെബ്രുവരി 1922 മുംബൈ
മരണം	31 ജനുവരി 2004(2004-01-31) (പ്രായം 81) കൊൽക്കത്ത
വിദ്യാഭ്യാസം	ഭട്ഖണ്ഡെ കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്
കലാലയം	ഭട്ഖണ്ഡെ കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്
തൊഴിൽ	വയലിൻ വാദകൻ

ആദ്യകാലജീവിതം

1922 ൽ മുംബൈയിൽ ജനിച്ച ജോഗ് എസ്‌സി അത്താവാലെ, അന്തരിച്ച ഗണപത് റാവു പുരോഹിത് എന്നിവരിൽ നിന്ന് ആദ്യകാല പരിശീലനം നേടി. വളരെ ചെറുപ്പത്തിൽത്തന്നെ, 1930 കളിൽ ലഖ്‌നൗവിലെ ഭട്ഖണ്ഡെ കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്കിൽ എക്കാലത്തെയും മഹാന്മാരുമാരോടൊപ്പം പരിശീലനം നേടി. പരമ്പരാഗത സംഗീത നിർദ്ദേശങ്ങൾ സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കുന്നതിനുള്ള ആദ്യത്തെ മികച്ച ശ്രമമായിരുന്നു അത്. പന്ത്രണ്ടാം വയസ്സിൽ പരിശീലനം ആരംഭിച്ച ജോഗ് പിന്നീട് ഇന്ത്യയിലെ മികച്ച സംഗീതജ്ഞരായ ഉസ്താദ് അലാവുദ്ദീൻ ഖാൻ, പണ്ഡിറ്റ് എസ്എൻ രതഞ്ജങ്കർ എന്നിവരെ പരിശീലിപ്പിച്ചു. ശ്രീലങ്കയുടെ പണ്ഡിത്ത് ഡബ്ല്യു.ഡി. അമരദേവ ജോഗിനു കീഴിൽ പഠിച്ചു.

കരിയർ

1944 ൽ ലഖ്‌നൗവിലെ ഭട്ഖണ്ഡെ മ്യൂസിക് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിൽ നിന്ന് സംഗീതത്തിൽ ബിരുദാനന്തര ബിരുദം നേടിയ ജോഗ് അവിടെ പഠിപ്പിച്ചു. അലി അക്ബർ കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്കിലും അദ്ദേഹം പഠിപ്പിച്ചു. ബാബ അലാവുദ്ദീൻ ഖാന്റെ ശിഷ്യനായിരുന്നു അദ്ദേഹം. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും മികച്ച ഹിന്ദുസ്ഥാനി സംഗീതജ്ഞരുമായി (ബിസ്മില്ല ഖാൻ ഉൾപ്പെടെ) അദ്ദേഹം കച്ചേരികൾ അവതരിപ്പിക്കുകയും റെക്കോർഡുചെയ്യുകയും ലോകമെങ്ങും പര്യടനം നടത്തുകയും ചെയ്തു. ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോയുടെ കൊൽക്കത്ത ഡിവിഷനിൽ അദ്ദേഹം പതിവായി കച്ചേരികൾ നടത്തി.

1944 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ 'ബെഹാല ശിക്ഷ' എന്ന പുസ്തകം ഈ വിഷയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആധികാരിക സാഹിത്യത്തിന്റെ പ്രധാന ഭാഗമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. 1953 ൽ ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോയിൽ ചേർന്ന അദ്ദേഹം സംഗീത നിർമ്മാതാവായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. അദ്ദേഹം വിദേശ രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് വിജയകരമായ ടൂറുകൾ നടത്തി. കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്ക, നേപ്പാൾ, ശ്രീലങ്ക, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, ഫ്രാൻസ്, അമേരിക്ക, പശ്ചിമ ജർമ്മനി എന്നിവിടങ്ങളിലും അദ്ദേഹം പര്യടനം നടത്തി. 1985 ൽ അമേരിക്കയിലെ ഫെസ്റ്റിവൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ ആഭിമുഖ്യത്തിൽ അദ്ദേഹം വലിയ പ്രശംസ നേടി

1980 ൽ സംഗീത നാടക് അക്കാദമി അവാർഡും 1983 ൽ പദ്മഭൂഷണും ഉൾപ്പെടെ വിവിധ സാംസ്കാരിക സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹത്തിന് നിരവധി ബഹുമതികൾ ലഭിച്ചു. വിരമിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോയിൽ ഡെപ്യൂട്ടി ചീഫ് പ്രൊഡ്യൂസർ സ്ഥാനത്തായിരുന്നു.

ശൈലി

ഗ്വാളിയോർ, ആഗ്ര, ബഖലെ ഘരാനകളിൽ പരിശീലനം നേടിയ ജോഗ് സ്വന്തമായ സ്വഭാവശൈലി ആവിഷ്കരിച്ചു, അത് ഗായകിയുടെയും ഗട്കാരിയുടെയും സമന്വയമായിരുന്നു, മെലഡിയുടെയും പാരമ്പര്യത്തിന്റെയും വിശുദ്ധിക്കും ശക്തമായ ലയകാരി കഴിവ്, അന്തസ്സ്, ചടുലത, എളുപ്പമുള്ള സംഗീത ആശയവിനിമയം എന്നിവയ്ക്കെല്ലാം പേരുകേട്ടതുമാണ്. ഭാരം കുറഞ്ഞ തീമുകളും നാടോടി രാഗങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് പ്രേക്ഷകരെ അവരുടെ അഭിരുചിക്കനുസരിച്ച് അദ്ദേഹം പ്രബുദ്ധരാക്കി. രാഗങ്ങളുടെ വൈദഗ്ദ്ധ്യം, താളത്തിന്റെ നിർമ്മാണത്തിലും അറിവിലും സ്ഥലവും സമയവും തിരിച്ചറിയൽ എന്നിവയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുഖമുദ്ര.

ഹിന്ദുസ്ഥാനി ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തിലെ വയലിനുമായി ഏതാണ്ട് പര്യായമായ ജോഗ്, ക്ലാസിക്കൽ സംഗീതജ്ഞരുടെ ശ്രേണിയിലെ ഉയർന്ന റാങ്കുകൾ ഉള്ള മൂന്ന് തലമുറകളുള്ള സംഗീതജ്ഞരുമായി കൈവശപ്പെടുത്തിയെന്ന സവിശേഷമായ വ്യതിരിക്ത പ്രകടനമാണ്. വളരെ സജീവവും വിജയകരവുമായ പ്രകടനം എന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കരിയർ ഏകദേശം അഞ്ച് പതിറ്റാണ്ടോളം വ്യാപിച്ചു. അനന്തമായ മനോഹാരിതയുള്ള ഒരു വ്യക്തിയായ അദ്ദേഹത്തെ സമാനതകളില്ലാത്ത പക്കമേളക്കാരനായി കണക്കാക്കുകയും ചെയ്തു. ഉസ്താദ് ബിസ്മില്ല ഖാനുമായുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഡ്യുയറ്റുകൾ ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തും മികച്ച വിജയങ്ങൾ നേടി. തന്റെ പ്രേക്ഷകരുടെ സ്പന്ദനവും മാനസികാവസ്ഥയും മനസ്സിലാക്കാൻ അദ്ദേഹത്തിന് ശ്രദ്ധേയമായ കഴിവുണ്ടായിരുന്നു.

വ്യക്തിജീവിതം

1999 മുതൽ പാർക്കിൻസൺസ് രോഗം ബാധിച്ച അദ്ദേഹം പിന്നീടുള്ള വർഷങ്ങളിൽ ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ പ്രശ്നങ്ങളും അനുഭവിച്ചു. നീണ്ട അസുഖത്തെ തുടർന്ന് പണ്ഡിറ്റ് ജോഗ് 2004 ജനുവരി 31 ന് ദക്ഷിണ കൊൽക്കത്തയിൽ അന്തരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യനായ പല്ലാബ് ബന്ദോപാധ്യായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി സ്ഥാപിച്ച ഒരു സംഘടനയായ സ്വദർശനം എല്ലാ വർഷവും ജനുവരി 31 ന് കൊൽക്കത്തയിൽ കച്ചേരി നടത്തുന്നു.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

• V. G. Jog obituary
• V. G. Jog obituary from The Times of India
• V. G. Jog obituary from The Hindu