വിക്കിപീഡിയ

മഹത്തായ മനുഷ്യനിർമ്മിത നദി


ലിബിയയിലുടനീളമുള്ള നുബിയൻ സാൻഡ്‌സ്റ്റോൺ അക്വിഫർ സിസ്റ്റത്തിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന ശുദ്ധജലം വിതരണം ചെയ്യുന്ന പൈപ്പുകളുടെ ഒരു ശൃംഖലയാണ് ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മെയ്ഡ് റിവർ (GMMR, അറബി: النهر الصناعي العظيم). ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജലസേചന പദ്ധതിയാണിത്.[1] . തെക്കൻ ലിബിയയിൽ നിന്ന് ട്രിപ്പോളി, ബെൻഗാസി എന്നിവയുൾപ്പെടെ ജനസാന്ദ്രതയുള്ള ലിബിയൻ വടക്കൻ മെഡിറ്ററേനിയൻ തീരത്തെ നഗരങ്ങളിലേക്ക് നുബിയൻ സാൻഡ്‌സ്റ്റോൺ അക്വിഫർ സിസ്റ്റത്തിൽ നിന്ന് വെള്ളം പമ്പ് ചെയ്യുന്ന ഒരു പൈപ്പ് ലൈൻ സംവിധാനം ഈ പദ്ധതി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു. 1,600 കിലോമീറ്റർ വരെ ദൂരമുള്ള ഈ ജലം ലിബിയയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ശുദ്ധജലത്തിൻ്റെ 70% നൽകുന്നു.[2]

പദ്ധതിയുടെ ആസൂത്രിതമായ വരയ്ക്കൽ. ഇതുവരെ നടപ്പാക്കാത്ത ഘട്ടങ്ങൾക്കായി വ്യത്യസ്ത റൂട്ടുകൾ നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നത് ശ്രദ്ധിക്കുക. ഉദാഹരണത്തിന്, തോബ്രൂക്ക് ജഗ്ബൌബ് കിണറിനു പകരം അജ്ദാബിയയുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കാം.

അതിന്റെ വെബ്സൈറ്റ് അനുസരിച്ച്, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഭൂഗർഭ പൈപ്പുകളുടെ (2,820 കിലോമീറ്റർ (1,750 മൈൽ), ജലസംഭരണികളുടെ ശൃംഖലയാണിത്.[3] ഇതിൽ 500 മീറ്ററിലധികം ആഴമുള്ള 1,3-ലധികം കിണറുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ ട്രിപ്പോളി, ബെൻഗാസി, സിർട്ടെ, മറ്റ് സ്ഥലങ്ങൾ എന്നിവിടങ്ങളിലേക്ക് പ്രതിദിനം ശുദ്ധജലം വിതരണം ചെയ്യുന്നു. അന്തരിച്ച ലിബിയൻ നേതാവ് മുഅമ്മർ ഗദ്ദാഫി ഇതിനെ "ലോകത്തിലെ എട്ടാമത്തെ അത്ഭുതം" എന്നാണ് വിശേഷിപ്പിച്ചത്.[4]

ചരിത്രം

തിരുത്തുക
 
1980കളിൽ പൈപ്പ് സെഗ്മെന്റുകളുടെ ഗതാഗതം.
 
1980കളൽ ചാല് കീറുന്നു.
 
ബെൻഗാസിയുടെ തെക്ക് ഗ്രാൻഡ് ഒമർ മുഖ്താർ ജലസംഭരണിയുടെ തെറ്റായ വർണ്ണ ചിത്രം. ജലസംഭരണികളിൽ വസിക്കുന്ന വെള്ളം (ഇരുണ്ട നീല) ഈ ചിത്രത്തിൽ മുകളിൽ വലതുവശത്തും താഴെയും രണ്ടുതവണ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. സസ്യജാലങ്ങൾ ചുവപ്പ് നിറത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു, നടപ്പാതയും കെട്ടിടങ്ങളും പോലുള്ള നഗരദൃശ്യ ഘടനകൾ ചാരനിറത്തിൽ കാണപ്പെടും, നഗ്നമായ നിലം ടാൻ അല്ലെങ്കിൽ ബീജ് ആയി കാണപ്പെടും.

1953ൽ ആരംഭിച്ച തെക്കൻ ലിബിയയിൽ എണ്ണ കണ്ടെത്താനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ വലിയ അളവിൽ ഭൂഗർഭത്തിൽ കുടിവെള്ള ഫോസിൽ ജലം ഉണ്ടെന്ന്കണ്ടെത്തുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. 1960കളുടെ അവസാനത്തിലാണ് ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മെയ്ഡ് റിവർ പ്രോജക്ട് (ജി. എം. ആർ. പി.) വിഭാവനം ചെയ്തത് ആരംഭിച്ചത്. 1984ലാണ് പദ്ധതിയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ആരംഭിച്ചത്. പദ്ധതിയുടെ നിർമ്മാണം അഞ്ച് ഘട്ടങ്ങളായി വിഭജിച്ചു. ആദ്യഘട്ടത്തിന് 85 ദശലക്ഷം ചതുരശ്ര മീറ്റർ ഖനനത്തിന് ആവശ്യമായിരുന്നു, 1991 ഓഗസ്റ്റ് 28 ന് ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. രണ്ടാം ഘട്ടം (ഡബ്ബ് ചെയ്ത) 1996 സെപ്റ്റംബർ 1 ന് ട്രിപ്പോളിയിലേക്കുള്ള ആദ്യ ജലവിതരണം ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു.

ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മേഡ് റിവർ പ്രോജക്ട് അതോറിറ്റിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഈ പദ്ധതിക്ക് ഗദ്ദാഫി സർക്കാർ ധനസഹായം നൽകി. ആദ്യ ഘട്ടങ്ങളിലെ പ്രാഥമിക കരാറുകാരൻ ഡോങ് അഹ് കൺസോർഷ്യവും (ഒരു ദക്ഷിണ കൊറിയൻ കമ്പനി) ഇപ്പോഴത്തെ പ്രധാന കരാറുകാരനായ അൽ നഹർ കമ്പനി ലിമിറ്റഡും ആണ്.

ജിഎംആറിന്റെ നിർമ്മാണത്തിൽ ഉപയോഗിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്ന ഇറക്കുമതി ചെയ്ത ചരക്കുകൾ കൊറിയയിലും യൂറോപ്പിലും (പ്രധാനമായും ഇറ്റലിയിൽ) നിർമ്മിക്കുകയും കടൽ മാർഗം ബ്രെഗതുറമുഖത്ത് (സിദ്ര ഉൾക്കടൽ) എത്തിച്ചേരുകയും ചെയ്തു. പൈപ്പ്ലൈനിലെ കാത്തോഡിക് കോറോഷൻ സംരക്ഷണം മെൽബൺ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഓസ്ട്രേലിയൻ കമ്പനിയായ എഎംഎസി കോറോഷൺ പ്രൊട്ടക്ഷൻ വിതരണം ചെയ്യുകയും ബെൻഗാസി തുറമുഖം വഴി വിതരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.[5] ബാക്കിയുള്ള സാധനങ്ങൾ ലിബിയയിൽ നിർമ്മിച്ചതാണ്.

പദ്ധതിയുടെ ആകെ ചെലവ് 25 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിലധികം വരും എന്ന് കണക്കാക്കി. പ്രമുഖ രാജ്യങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക പിന്തുണയോ ലോകബാങ്കുകളിൽ നിന്നുള്ള വായ്പയോ ഇല്ലാതെ ലിബിയ നാളിതുവരെയുള്ള ജോലി പൂർത്തിയാക്കിയിട്ടുണ്ട്. 1990 മുതൽ, പദ്ധതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എഞ്ചിനീയർമാർക്കും സാങ്കേതിക വിദഗ്ധർക്കും യുനെസ്കോ പരിശീലനം നൽകിവരുന്നു.

ഈ ജലം വിതരണം ചെയ്യുന്ന ഫോസിൽ അക്വിഫർ നുബിയൻ സാൻഡ്സ്റ്റോൺ അക്വിഫൻ സിസ്റ്റമാണ്. ഇത് കഴിഞ്ഞ ഹിമയുഗത്തിൽ കുമിഞ്ഞുകൂടിയതും നിലവിൽ നിറയുന്നതുമല്ല. 2007 ലെ വീണ്ടെടുക്കൽ നിരക്കിൽ തുടരുകയാണെങ്കിൽ ( വർദ്ധിപ്പിച്ചില്ലെങ്കിൽ), ഈ വെള്ളം ആയിരം വർഷം നീണ്ടുനിൽക്കും എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു..[6][7] 60 മുതൽ 100 വർഷങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ജലസംഭരണി വെള്ളം തീർന്നുപോകുമെന്ന് മറ്റ് കണക്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.[8] 25 ബില്യൺ ഡോളർ ഭൂഗർഭജലം വേർതിരിച്ചെടുക്കുന്ന സംവിധാനത്തിന്റെ ചെലവ് ഡീസലൈനേഷന്റെ 10% ആണെന്ന് വിശകലന വിദഗ്ധർ പറയുന്നു.[9]

ഈ പദ്ധതിയിൽ ജലസംഭരണത്തിനായി 50,000 കൃത്രിമ ഈന്തപ്പന മരങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് ആലോചിച്ചു. അതിനു 1 ബില്യൺ യൂറോ ചിലവ് കണക്കാക്കി. സ്പാനിഷ് എഞ്ചിനീയർ അന്റോണിയോ ഇബനെസ് ഡി ആൽബയാണ് ഈ പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കിയത്. [10][11][12][13]

2011 ജൂലൈ 22 ന്, ഒന്നാം ലിബിയൻ ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിലും വിദേശ സൈനിക ഇടപെടലിലും, പദ്ധതിക്കായി പൈപ്പുകൾ നിർമ്മിക്കുന്ന രണ്ട് പ്ലാന്റുകളിലൊന്നായ ബ്രെഗ പ്ലാന്റിൽ നാറ്റോ വ്യോമാക്രമണം നടത്തി.[14] ജൂലൈ 26 ന് നടന്ന ഒരു പത്രസമ്മേളനത്തിൽ, പ്ലാന്റ് പ്രദേശത്ത് നിന്ന് റോക്കറ്റുകൾ പ്രയോഗിച്ചതായും ഇന്റലിജൻസ് കണ്ടെത്തലുകൾ അനുസരിച്ച് ഒന്നിലധികം റോക്കറ്റ് ലോഞ്ചറുകൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സൈനിക സാമഗ്രികൾ അവിടെ സൂക്ഷിച്ചതായും നാറ്റോ അവകാശപ്പെട്ടു, ഫാക്ടറി നശിപ്പിച്ചതിന്റെ ഏക തെളിവായി ബിഎം-21 എംആർഎല്ലിന്റെ രണ്ട് ഫോട്ടോകൾ അവതരിപ്പിച്ചു. യുഎൻ പ്രമേയങ്ങളുടെ ലംഘനത്തിന് സാധ്യതയുള്ള തെളിവുകൾ അപര്യാപ്തമാണ്.[15]

ആക്രമങ്ങൾ

തിരുത്തുക

2014 മുതൽ 2020 വരെയുള്ള രണ്ടാം ലിബിയൻ ആഭ്യന്തരയുദ്ധകാലത്ത് ജല അടിസ്ഥാന സൌകര്യങ്ങൾ അവഗണിക്കപ്പെടുകയും ഇടയ്ക്കിടെ തകരാറുകൾ സംഭവിക്കുകയും ചെയ്തു. 2019 ജൂലൈയിലെ കണക്കനുസരിച്ച് പടിഞ്ഞാറൻ പൈപ്പ്ലൈൻ സംവിധാനത്തിലെ 479 കിണറുകളിൽ 101 എണ്ണവും പൊളിച്ചുനീക്കി.[16]

2020 ഏപ്രിൽ 10ന് ട്രിപ്പോളിയിലേക്കും അയൽ പട്ടണങ്ങളിലേക്കും ജലപ്രവാഹം നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഒരു സ്റ്റേഷൻ അജ്ഞാത സായുധ സംഘം പിടിച്ചെടുത്തു. തൽഫലമായി രണ്ട് ദശലക്ഷത്തിലധികം ആളുകളിലേക്ക് ജലത്തിന്റെ ഒഴുക്ക് തടസ്സപ്പെട്ടു, അതിനാൽ ഈ ആക്രമണത്തെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ മാനുഷിക അടിസ്ഥാനത്തിൽ അപലപിച്ചു.[17]

ടൈംലൈൻ

തിരുത്തുക
  • 1983 ഒക്ടോബർ 3: ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മേഡ് റിവർ പ്രോജക്ടിന് ധനസഹായം നൽകാനും നടപ്പിലാക്കാനും തീരുമാനിച്ച ബേസിക് പീപ്പിൾസ് കോൺഗ്രസ്സിന്റെ പ്രമേയങ്ങൾ തയ്യാറാക്കാൻ ജനറൽ പീപ്പിൾ കോൺഗ്രസ് അസാധാരണമായ ഒരു സമ്മേളനം നടത്തി.
  • 1984 ഓഗസ്റ്റ് 28: ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മേഡ് റിവർ പ്രോജക്റ്റിന്റെ നിർമ്മാണത്തിന് മുഅമ്മർ ഗദ്ദാഫി സരിർ പ്രദേശത്ത് തറക്കല്ലിട്ടു.
  • 28 ഓഗസ്റ്റ് 1986: പ്രീ-സ്ട്രെസ്ഡ് കോൺക്രീറ്റ് സിലിണ്ടർ പൈപ്പുകളുടെ ഉൽപാദനത്തിനായി മുഅമ്മർ ഗദ്ദാഫി ബ്രെഗ പ്ലാന്റ് ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു, ഇത് പ്രീ-സ്ട്രസ്ഡ് സ്റ്റീൽ വയർ ഉപയോഗിച്ച് നിർമ്മിച്ച ഏറ്റവും വലിയ പൈപ്പുകളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു (സ്റ്റീൽ വൈറിൻറെ ഭൂരിഭാഗവും ഇറ്റലി റെഡേലി ടെക്ന എസ്പിഎ കമ്പനി കൊളോണോ മോൺസീസ്-മിലാനിലെ ഹെഡ് ഓഫീസും കൈവാനോ-നാപ്ലെസിലെ ഫാക്ടറിയും നിർമ്മിച്ചു. സരിർ പ്ലാന്റും ഈ തീയതിയിൽ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു.
  • 1989 ഓഗസ്റ്റ് 26: ഗ്രേറ്റ് മാൻ-മേഡ് റിവർ പ്രോജക്റ്റിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തിന് മുഅമ്മർ ഗദ്ദാഫി തറക്കല്ലിട്ടു.

ആദ്യ ജലവിതരണം

തിരുത്തുക
  • 1989 സെപ്റ്റംബർ 11: അജ്ദാബിയ റിസർവോയറിലേക്ക്.
  • 1989 സെപ്റ്റംബർ 28: ഗ്രാൻഡ് ഒമർ മുക്താർ റിസർവോയറിലേക്ക്.
  • 4 സെപ്റ്റംബർ 1991: ഘർദാബിയ റിസർവോയറിലേക്ക്.
  • 1996 ഓഗസ്റ്റ് 28: ട്രിപ്പോളിയിലേക്ക്.
  • 28 സെപ്റ്റംബർ 2007: to ഘര്യാൻ.

ഗാലറി

തിരുത്തുക
  • 'The maths of the maths'
  •  
    ജി.എം എം ആർ-20 ദിനെർ നൊട്ട് (2002)
  • GMMRA logo
    ജി.എം എം ആർ മുദ്ര
  •  
    'ഗദ്ദാഫിയെ നദി നിർമ്മാതാവയി വാഴുതുന്ന സ്റ്റാമ്പ്'

ഇതും കാണുക

തിരുത്തുക
പ്രമാണം:Water കവാടം:Libya
  • സെന്റർ പിവറ്റ് ജലസേചനം
  • ഡ്രാഗൺസ് ബ്രീത്ത് കേവ് ആഫ്രിക്കയിലെ വരണ്ട പ്രദേശത്തെ മറ്റൊരു ഫോസിൽ വാട്ടർ സ്റ്റോർ
  • കനാറ്റ്
  • മധ്യ ഇറാനിയൻ പീഠഭൂമിയിലേക്കുള്ള ജല കൈമാറ്റം

പരാമർശങ്ങൾ

തിരുത്തുക
  1. ↑ Guinness World Records 2008 Book Archived 2015-09-24 at the Wayback Machine.. ISBN 978-1-904994-18-3
  2. ↑ Moutaz Ali (2017). "The Eighth Wonder of the World?". Quantara.de. Archived from the original on 2021-12-19. Retrieved 2019-11-30.
  3. ↑ Keys, D., 2011, Libya Tale of Two Fundamentally Different Cities, BBC Knowledge Asia Edition, Vol.3 Issue 7
  4. ↑ "Water-Technology". Archived from the original on 2020-08-16. Retrieved 2004-10-14.
  5. ↑ Hands-on; AMAC's Purchasing Manager.
  6. ↑ Article from Saudi Aramco Archived 2014-08-05 at the Wayback Machine. January/February 2007
  7. ↑ "UN Environment Program". Archived from the original on 2012-03-19. Retrieved 2009-07-14.
  8. ↑ "Libya's Qaddafi taps 'fossil water' to irrigate desert farms - CSMonitor.com". Archived from the original on 2013-03-23. Retrieved 2011-12-13.
  9. ↑ "Colonel Qaddafi and the Great Man-made River – Water Matters - State of the Planet". Archived from the original on 2013-09-06. Retrieved 2011-12-13.
  10. ↑ "ABC (Madrid) - 15/09/1990, p. 48 - ABC.es Hemeroteca". hemeroteca.abc.es (in സ്‌പാനിഷ്). Archived from the original on 2017-09-03. Retrieved 2017-09-04.
  11. ↑ "Cómo inventar y vivir de ello en España.A R I A D N A-101". www.elmundo.es. Archived from the original on 2017-08-24. Retrieved 2017-09-04.
  12. ↑ Phillips, David J. (2001). Peoples on the Move: Introducing the Nomads of the World (in ഇംഗ്ലീഷ്). William Carey Library. ISBN 9780878083527. Archived from the original on 2024-05-30. Retrieved 2020-11-11.
  13. ↑ Binner, J. (2013-10-22). Advanced Materials 1991-1992: I. Source Book (in ഇംഗ്ലീഷ്). Elsevier. ISBN 9781483294001. Archived from the original on 2024-05-30. Retrieved 2020-11-11.
  14. ↑ Missy Ryan; Giles Elgoodl; Tim Pearce (22 July 2013). "Libya says six killed in airstrike near Brega". Reuters. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 5 July 2021.
  15. ↑ "NATO bombs the Great Man-Made River". Human Rights Investigations Blog. 27 July 2013. Archived from the original on 7 June 2015. Retrieved 25 October 2011.
  16. ↑ In battle for Libya's oil, water becomes a casualty Archived 2021-07-18 at the Wayback Machine.. Reuters. 2019-07-02.
  17. ↑ "UN condemns water cutoff to Libyan capital Tripoli". www.aljazeera.com. 2020-04-10. Archived from the original on 2020-04-11. Retrieved 2020-04-12.

അധിക ഉറവിടങ്ങൾ

തിരുത്തുക

പുറംകണ്ണികൾ

തിരുത്തുക

ഫലകം:Libya topics25°27′20″N 21°36′03″E / 25.45556°N 21.60083°E / 25.45556; 21.60083

"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മഹത്തായ_മനുഷ്യനിർമ്മിത_നദി&oldid=4097036" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്