മസാർ-ഇ-ഷെരീഫ്, മസാർ എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന 500,207 ജനസംഖ്യയുള്ള അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ നാലാമത്തെ വലിയ നഗരമാണ്. ബാൽഖ് പ്രവിശ്യയുടെ തലസ്ഥാനമായ ഇത് കിഴക്ക് കുന്ദൂസ്, തെക്കുകിഴക്ക് കാബൂൾ, തെക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ഹെറാത്ത്, വടക്ക് ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാനിലെ ടെർമെസ് എന്നിവയുമായി ഹൈവേ വഴി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ അതിർത്തിയിൽ നിന്ന് ഈ നഗരത്തിലേയ്ക്ക് ഏകദേശം 55 കിലോമീറ്റർ (34 മൈൽ) ദൂരമുണ്ട്. പ്രശസ്തമായ ആരാധനാലയങ്ങളും ഇസ്ലാമിക, ഹെല്ലനിസ്റ്റിക് കാലഘട്ടങ്ങളിലെ പുരാവസ്തു സൈറ്റുകളും നിലനിൽക്കുന്നതിനാൽ ഈ നഗരം ഒരു വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രം കൂടിയാണ്. പുരാതന നഗരമായ ബാൽഖും സമീപത്തായാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.

മസാർ-ഇ ശരീഫ്
مزار شریف
City
Mazar-i-Sharif is located in Afghanistan
Mazar-i-Sharif
Mazar-i-Sharif
Location in Afghanistan
Mazar-i-Sharif is located in Bactria
Mazar-i-Sharif
Mazar-i-Sharif
Mazar-i-Sharif (Bactria)
Mazar-i-Sharif is located in West and Central Asia
Mazar-i-Sharif
Mazar-i-Sharif
Mazar-i-Sharif (West and Central Asia)
Coordinates: 36°42′N 67°07′E / 36.700°N 67.117°E / 36.700; 67.117
CountryAfghanistan
ProvinceBalkh Province
DistrictMazar-i-Sharif District
ഭരണസമ്പ്രദായം
 • MayorAbdullhaq Khurami
വിസ്തീർണ്ണം
 • ഭൂമി83 ച.കി.മീ.(32 ച മൈ)
ഉയരം
357 മീ(1,171 അടി)
ജനസംഖ്യ
 • കണക്ക് 
(2021)
500,207[1]
സമയമേഖലUTC+4:30 (Afghanistan Standard Time)
ClimateBSk

ചരിത്രപരമായി ഗ്രേറ്റർ ഖൊറാസാന്റെ ഭാഗമായിരുന്ന മസാർ-ഇ-ഷെരീഫിന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശം 1751 ൽ ദുറാനി സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ (സ്വയംഭരണാധികാരമുള്ള അമീറുമാരുടെ കീഴിലാണെങ്കിലും) ഭാഗമാകുന്നതുവരെയുള്ള കാലത്ത് താഹിരിദുകൾ, സഫാരിഡുകൾ, സമാനിഡുകൾ, ഗസ്‌നാവിഡുകൾ, ഗൂരിഡുകൾ, ഇൽഖാനേറ്റുകൾ, തിമൂരിഡുകൾ, ബുഖാറയിലെ ഖാനേറ്റ് എന്നിവരുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായിരുന്നു. 1849-ൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ ഭാഗമാകുന്നതിന് മുമ്പ് നഗരം ഏതാനും പ്രാദേശിക ഭരണാധികാരികൾക്കിടയിൽ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടു.

വടക്കൻ അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ പ്രാദേശിക കേന്ദ്രമായ മസാർ-ഇ-ഷെരീഫ്, ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ, താജിക്കിസ്ഥാൻ എന്നീ രാജ്യങ്ങൾക്ക് അടുത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.

ചരിത്രം തിരുത്തുക

ബിസി ആറാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ അക്കീമെനിഡുകൾ ഈ പ്രദേശം നിയന്ത്രിച്ചു. മഹാനായ അലക്സാണ്ടർ ഈ പ്രദേശം കീഴടക്കിയെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം സെലൂസിഡ് സാമ്രാജ്യത്തിലേക്ക് കൂട്ടിച്ചേർക്കപ്പെട്ടു. സെലൂക്കിഡുകളുടെ തകർച്ച ഗ്രീക്കോ-ബാക്ട്രിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ആവിർഭാവത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. ബിസി 130-നടുത്ത്, ശാകന്മാർ ഈ പ്രദേശം കൈവശപ്പെടുത്തിയതോടെ ഗ്രീക്കോ-ബാക്ട്രിയൻ രാജ്യത്തിൻറെ അന്ത്യംകുറിച്ചു. മസാർ-ഇ-ഷെരീഫും ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശങ്ങളും യുയേഷി പിടിച്ചെടുക്കുകയും ഇത് കുഷാന സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സൃഷ്ടിയിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്തു. കുശാനന്മാരുടെ പതനത്തിനുശേഷം സസാനിയക്കാർ ഈ പ്രദേശം നിയന്ത്രിച്ചു. CE 651-ൽ ഇസ്ലാമിക അധിനിവേശങ്ങൾ മസാർ-ഇ-ഷരീഫിൽ എത്തി.[2]

9-ആം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ 1919 വരെ തിരുത്തുക

ചരിത്രപരമായി ഗ്രേറ്റർ ഖൊറാസാന്റെ ഭാഗമായ മസാർ-ഇ-ഷെരീഫിന് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശം തുടർന്ന് താഹിരിഡുകൾ, സഫാരിഡുകൾ, സമാനിഡുകൾ, ഗസ്‌നാവിഡുകൾ, ഗുരിഡുകൾ, ഇൽഖാനറ്റുകൾ, തിമൂരിഡുകൾ, ബുഖാറയിലെ ഖാനേറ്റ് എന്നിവരുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായിരുന്നു.

ഭൂമിശാസ്ത്രം തിരുത്തുക

കാലാവസ്ഥ തിരുത്തുക

ഒരു തണുത്ത സ്റ്റെപ്പി കാലാവസ്ഥയുള്ള (കോപ്പൻ കാലാവസ്ഥാ വർഗ്ഗീകരണം BSk) മസാർ-ഇ-ഷെരീഫ് നഗരത്തിൽ ചൂടുള്ള വേനൽക്കാലവും തണുത്ത ശൈത്യകാലവുമാണ് അനുഭവപ്പെടാറുള്ളത്. മഴ കുറവായ ഇവിടെ കൂടുതലും ഡിസംബറിനും ഏപ്രിൽ മാസത്തിനും ഇടയിലാണ് മഴക്കാലം. ചൂടേറിയ വേനൽക്കാലമുള്ള മസാർ-ഇ-ഷെരീഫിൽ ജൂൺ മുതൽ ഓഗസ്റ്റ് വരെയുള്ള കാലത്തെ പ്രതിദിന താപനില 40 °C ൽ (104 °F) കൂടുതലാണ്. ശീതകാലം തണുപ്പുള്ളതും താപനില തണുത്തുറയുന്നതിനും താഴെയാണ്. നവംബർ മുതൽ മാർച്ച് വരെയുള്ള സയമത്ത് മഞ്ഞുവീഴ്ചയുണ്ടാകും.

Mazar-i-Sharif പ്രദേശത്തെ കാലാവസ്ഥ
മാസം ജനു ഫെബ്രു മാർ ഏപ്രി മേയ് ജൂൺ ജൂലൈ ഓഗ സെപ് ഒക് നവം ഡിസം വർഷം
റെക്കോർഡ് കൂടിയ °C (°F) 24.0
(75.2)
28.6
(83.5)
32.4
(90.3)
37.8
(100)
43.0
(109.4)
45.6
(114.1)
48.1
(118.6)
46.0
(114.8)
39.5
(103.1)
37.0
(98.6)
29.8
(85.6)
24.4
(75.9)
48.1
(118.6)
ശരാശരി കൂടിയ °C (°F) 8.0
(46.4)
10.7
(51.3)
16.3
(61.3)
24.3
(75.7)
31.2
(88.2)
37.0
(98.6)
38.9
(102)
36.9
(98.4)
31.9
(89.4)
24.7
(76.5)
16.4
(61.5)
10.8
(51.4)
23.93
(75.06)
പ്രതിദിന മാധ്യം °C (°F) 2.6
(36.7)
5.1
(41.2)
10.8
(51.4)
17.9
(64.2)
24.5
(76.1)
29.9
(85.8)
33.3
(91.9)
29.9
(85.8)
23.9
(75)
16.7
(62.1)
9.1
(48.4)
5.1
(41.2)
17.4
(63.32)
ശരാശരി താഴ്ന്ന °C (°F) −2.1
(28.2)
0.0
(32)
5.1
(41.2)
11.3
(52.3)
16.6
(61.9)
22.5
(72.5)
25.9
(78.6)
23.8
(74.8)
17.1
(62.8)
9.4
(48.9)
3.2
(37.8)
0.0
(32)
11.07
(51.92)
താഴ്ന്ന റെക്കോർഡ് °C (°F) −22.3
(−8.1)
−24.0
(−11.2)
−6.1
(21)
−0.8
(30.6)
1.0
(33.8)
11.4
(52.5)
11.1
(52)
13.7
(56.7)
2.6
(36.7)
4.5
(40.1)
−8.7
(16.3)
−15.5
(4.1)
−24
(−11.2)
മഴ/മഞ്ഞ് mm (inches) 28.9
(1.138)
34.8
(1.37)
43.8
(1.724)
28.3
(1.114)
11.2
(0.441)
0.2
(0.008)
0.0
(0)
0.0
(0)
0.1
(0.004)
3.9
(0.154)
13.5
(0.531)
21.7
(0.854)
186.4
(7.338)
ശരാ. മഴ ദിവസങ്ങൾ 4 7 10 9 4 0 0 0 0 2 4 6 46
ശരാ. മഞ്ഞു ദിവസങ്ങൾ 4 3 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2 10
% ആർദ്രത 79 77 72 64 44 27 25 24 28 41 62 75 51.5
മാസം സൂര്യപ്രകാശം ലഭിക്കുന്ന ശരാശരി മണിക്കൂറുകൾ 122.2 118.4 158.1 193.8 299.9 352.9 364.4 332.7 298.2 223.2 173.6 125.5 2,762.9
ഉറവിടം: NOAA (1959–1983)[3]

ജനസംഖ്യാശാസ്ത്രം തിരുത്തുക

ആകെ 500,207 ജനസംഖ്യയുള്ള മസാർ-ഇ-ഷെരീഫ് നഗരം, ജനസംഖ്യാടിസ്ഥാനത്തിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ നഗരമാണ്.[4] 77,615 പാർപ്പിടങ്ങളുള്ള ഈ നഗരത്തിന് 8,304 ഹെക്ടർ ഭൂവിസ്തൃതിയുണ്ട്.[5]

ഏകദേശം 375,000 ആളുകളടങ്ങിയ ഒരു ബഹുവംശ, ബഹുഭാഷാ സമൂഹമാണ് മസാർ-ഇ-ഷെരീഫ്. കൃത്യമായ വംശീയ രൂപീകരണത്തെക്കുറിച്ച് ഗവൺമെന്റിന്റെ ഔദ്യോഗിക റിപ്പോർട്ട് ഒന്നും ലഭ്യമല്ല എന്നിരുന്നാലും നാഷണൽ ജിയോഗ്രാഫിക് മാസികയുടെ നവംബർ 2003 ലക്കത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട ഒരു ഭൂപടം അനുസരിച്ച്, താജിക്കുകൾ 60%, ഹസാരകൾ 10%, പഷ്തൂൺ 10%, തുർക്ക്മെൻ 10%, ഉസ്ബെക്ക് 10% എന്നിങ്ങനെയാണ് ഇവിടുത്തെ വംശീയ വിഭജനം.[6] പ്രധാനമായും പഷ്തൂണുകളും മറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകളും തമ്മിൽ കഴിഞ്ഞ ദശകങ്ങളിൽ ഇടയ്ക്കിടെ വംശീയ അക്രമങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്..[7][8][9][10] 2011-ലെ വാർത്താ റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രദേശത്ത് നടക്കുന്ന കൊലപാതകങ്ങളെക്കുറിച്ച് പരാമർശിച്ചെങ്കിലും ആരാണ് ഇതിന് പിന്നിൽ എന്നതിന് തെളിവില്ല.[11] മസാർ-ഇ-ഷെരീഫിലെ പ്രബലമായ ഭാഷ ദാരിയും തുടർന്ന് പാഷ്തോ, ഉസ്ബെക്ക് എന്നിവയുമാണ്.

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. "Estimated Population of Afghanistan 2021-22" (PDF). National Statistic and Information Authority (NSIA). April 2021. Archived (PDF) from the original on June 24, 2021. Retrieved June 21, 2021.
  2. Schellinger, Paul; Salkin, Robert, eds. (1996). International Dictionary of Historic Places, Volume 5: Asia and Oceania. Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers. pp. 578–579. ISBN 1-884964-04-4.
  3. "Mazar-i-Sharif Climate Normals 1959-1983". National Oceanic and Atmospheric Administration. Retrieved December 25, 2012.
  4. "The State of Afghan Cities Report 2015". Archived from the original on 31 October 2015. Retrieved 21 October 2015.
  5. "The State of Afghan Cities Report 2015". Archived from the original on 31 October 2015. Retrieved 20 October 2015.
  6. "2003 National Geographic Population Map" (PDF). Thomas Gouttierre, Center For Afghanistan Studies, University of Nebraska at Omaha; Matthew S. Baker, Stratfor. National Geographic Society. November 2003. Archived from the original (PDF) on 2008-09-11. Retrieved 2012-07-21.
  7. Komarow, Steven (2002-05-12). "Pashtuns say they're being brutalized". USA Today. Retrieved 2011-04-01.
  8. Recknagel, Charles (March 14, 2002). "UN Condemns Attacks On Ethnic Pashtuns". hewad.com. Prague: Radio Free Europe/Radio Liberty. Retrieved 2011-04-01.
  9. "Pashtuns attacked in brutal raids by rival ethnic groups". Guardian News. buzzle.com. 2008. Archived from the original on 2005-02-09. Retrieved 2011-04-01.
  10. "Afghanistan: Situation in, or around, Aqcha (Jawzjan province) including predominant tribal/ethnic group and who is currently in control". Immigration and Refugee Board of Canada/UNHCR. February 1, 1999. Archived from the original on May 10, 2011. Retrieved 2011-04-01.
  11. Ehsas, Zabiullah (March 31, 2011). "Tribal elders in Balkh worry about assassinations". Afghanistan: Pajhwok Afghan News. Archived from the original on 2018-11-28. Retrieved 2011-04-01.
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=മസാർ-ഇ_ശരീഫ്&oldid=3799034" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്