ജിയോക് ടെപ്പെ യുദ്ധം (1879)

1879-ലെ തുർക്കിസ്ഥാൻ റഷ്യൻ ആക്രമണത്തിനിടെ അഖാൽ ടെക്കെ ടർകോമാൻ‌മാർക്കെതിരായ റഷ്യൻ പര്യവേഷണത്തിലെ പ്രധാന സംഭവമായിരുന്നു ജിയോക് ടെപെയുടെ ഒന്നാം യുദ്ധം. ലോമാകിൻ 275 മൈൽ ദൂരം ഗോക്ക് ടെപ്പെ കോട്ടയിലേക്ക് മാർച്ച് ചെയ്തു. ആക്രമണത്തിലെ പിഴവുകൊണ്ട് പിന്നോട്ട് പോകാൻ നിർബന്ധിതനായി. അടുത്ത വർഷം, ജിയോക് ടെപെയുടെ രണ്ടാം യുദ്ധത്തിൽ സ്കൊബെലെവ് ഇത് മാറ്റിമറിച്ചു.

ജിയോക് ടെപ്പെ യുദ്ധം (1879)
Russian conquest of Central Asia ഭാഗം
Battle of Geok Tepe 1879
തിയതി 9 September 1879 സ്ഥലം Turkmenistan ഫലം Turkmen victory Russian invasion of Turkmenistan repelled
യുദ്ധത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നവർ
Akhal Teke Turkmens	Russian Empire
പടനായകരും മറ്റു നേതാക്കളും
Berdi Murad Khan † Kara Bateer †	Nikolai Lomakin
ശക്തി
About half the population of the tribe sheltered in the fortress; about 20,000 people	3,500 troops
നാശനഷ്ടങ്ങൾ
2,000+ killed 2,000+ wounded	~200 killed 250+ wounded

ഭൂമിശാസ്ത്രവും പശ്ചാത്തലവും

1868-ൽ റഷ്യ ബുഖാറയിലെ ഖാനേറ്റും 1873-ൽ ഖിവയിലെ ഖാനേറ്റും കീഴടക്കിയതിനുശേഷം തുർക്കോമാൻ മരുഭൂമിയിലെ നാടോടികൾ സ്വതന്ത്രരായി തുടർന്നു. തുർക്‌മെനിസ്ഥാന് പടിഞ്ഞാറ് കാസ്പിയൻ കടലും കിഴക്ക് ഓക്സസ് നദിയും തെക്ക് പേർഷ്യൻ അതിർത്തിയും നിർവ്വചിക്കപ്പെട്ടിരുന്നില്ല. കോപെറ്റ് ഡാഗ് പർവ്വതങ്ങളുടെ മധ്യഭാഗത്ത് വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി ക്രാസ്നോവ്സ്ക് ഗൾഫ് കാണപ്പെടുന്നു. അവയുടെ വടക്ക് ഭാഗത്ത് അരുവികൾ പർവതങ്ങളിൽ നിന്ന് താഴേക്ക് ഒഴുകുന്നു, അത് വിശാലമായ അർത്ഥത്തിൽ കാസിൽ അർബത്തിൽ നിന്ന് അസ്കാബാദിനപ്പുറത്തേക്ക് ഒഴുകുന്നു. കൃഷി ചെയ്യുന്ന ചുരുക്കം ചില തുർക്കോമാൻ ഗോത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇവിടെ താമസിച്ചിരുന്ന ടെക്കെ തുർക്കോമാൻ. ഖിവാ ആക്രമണത്തിനു മുമ്പും ശേഷവും തുർക്കോമാൻ രാജ്യത്തേക്ക് ഈ പ്രദേശം ഭൂപടം ചെയ്യുന്നതിനും ഏതെങ്കിലും പ്രധാനപ്പെട്ട സൈന്യത്തിന് ആവശ്യമായ വാട്ടർഹോളുകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും പര്യവേക്ഷകരെ അയച്ചു. 1878-ലെ വസന്തകാലത്ത് ലോമാകിനെ കാസിൽ അർവത്തിൽ നിന്ന് പുറന്തള്ളപ്പെട്ടു. ആ വീഴ്ച അദ്ദേഹം അന്തസ്സ് കണക്കിലെടുത്ത് ഈ തോൽവികൾക്ക് പ്രതികാരം ചെയ്യുന്നതിനായി കോപറ്റ് ഡാഗിനെ മറികടന്ന് ചിക്കിഷ്‌ല്യാറിലേക്ക് തിരിച്ചുപോയി.

തയ്യാറെടുപ്പ്

പരാജയപ്പെട്ട ലോമാക്കിനെ മാറ്റി ജനറൽ ലാസെറേവിന് കമാൻഡ് നൽകി. 18000 പുരുഷന്മാരെയും 6000 ഒട്ടകങ്ങളെയും അദ്ദേഹം ചിക്കിഷ്‌ല്യാറിൽ വിളിച്ചുകൂട്ടി. അട്രെക്ക്, സുംബർ നദികളിലൂടെ മരുഭൂമിയിലൂടെ വടക്കുകിഴക്ക് മാർച്ച്‌ നടത്താനും ഖോജാ കാലെ പർവ്വത താഴ്‌വരയിൽ ഒരു വലിയ വിതരണ കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കാനും അദ്ദേഹം പദ്ധതിയിട്ടു. മൗണ്ടൻ പാസിലേക്ക് 344 കിലോമീറ്ററും പിന്നീട് ഒയാസിസിനൊപ്പം 117 കിലോമീറ്റർ തെക്കും ജിയോക് ടെപെയുടെ ദൂരമായിരുന്നു. ചിക്കിഷ്‌ല്യാർ തുറമുഖമല്ലാത്ത ഒരു കടൽത്തീരമായിരുന്നു. ഇറങ്ങുന്ന കടവിലൂടെയുള്ള വിതരണം മന്ദഗതിയിലായിരുന്നു. മരുഭൂമിയിൽ മാർച്ച് ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും മോശം സമയമായിരുന്നതിനാൽ ഈ സ്ഥലം അനാരോഗ്യകരമായിരുന്നു. ഇത്രയും വലിയൊരു സൈന്യശക്തിക്ക് ആവശ്യമായ വെള്ളവും കാലിത്തീറ്റയും കണ്ടെത്തുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടായിരുന്നു. സൈന്യത്തെ പിന്തുണച്ച സിവിലിയന്മാരിലൊരാളായ ഒരു മാഡെമോയിസെൽ പൗളിൻ, സൈന്യത്തോടൊപ്പം അഖലിലേക്ക് പോകുകയും സൈനികപ്രവർത്തന വേളയിൽ 4000 റുബിളുകൾ നേടുകയും ചെയ്തു.

മുന്നേറ്റം, ദുരന്തം, പിൻവാങ്ങൽ

ജൂൺ 18 നും ഓഗസ്റ്റ് 11 നും ഇടയിൽ അവർ ഗ്രൂപ്പുകളായി മാറി. ജൂലൈ അവസാനത്തോടെ ലാസെരേവ് രോഗബാധിതനായി. സൈനികരെ പിന്തുടരാൻ നിർബന്ധിച്ച അദ്ദേഹം ഓഗസ്റ്റ് അവസാനം ചാറ്റിൽ വച്ച് മരിച്ചു. ലോമകിൻ സീനിയർ ഓഫീസറായി ചുമതലയേറ്റു. ലസാരെവിന്റെ സൈനികവിതരണ കേന്ദ്രം പുതുക്കുന്നതിനുപകരം, തന്റെ കൈവശമുള്ള 3800 പുരുഷന്മാരുമായി മുന്നോട്ട് പോകാൻ ലോമാകിൻ തീരുമാനിച്ചു. സെപ്റ്റംബർ 4 ന് അവർ രണ്ടാഴ്ചത്തെ സാധനങ്ങളുമായി ബാമിക്കടുത്തുള്ള പർവതങ്ങൾ കടന്ന് തെക്കുകിഴക്ക് വിജനമായ ഗ്രാമങ്ങളിലൂടെ സഞ്ചരിച്ചു. സെപ്റ്റംബർ എട്ടോടെ അദ്ദേഹം ഡെൻഗിൽ ടെപ്പേയിൽ നിന്ന് 13 മൈൽ അകലെയായിരുന്നു. കാരണം ജിയോക് ടെപ്പെയുടെ കോട്ടയിലേക്ക് വിളിപ്പിച്ചിരുന്നു. പിറ്റേന്ന് രാവിലെ അദ്ദേഹം സ്ഥലത്തെ വളയുകയും ഒരു ബോംബാക്രമണം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. 15000 പ്രതിരോധക്കാരും 5000 സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും കോട്ടയിൽ നിറഞ്ഞിരുന്നു. പീരങ്കികൾക്കുപകരം സ്‌ഫോടകവസ്തു ഷെല്ലുകൾ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നതിനാൽ ബോംബാക്രമണം ഭയങ്കരമായിരുന്നു. ഒരു ഉപരോധ ലൈനിന്റെ ഒരു വശം തുറന്നിടുക വഴി സ്ത്രീകൾക്കും കുട്ടികൾക്കും പലായനം ചെയ്യാനും നിരാശരായ സൈനികർക്ക് കുതിരപ്പടയെ വെട്ടി ഓടിപ്പോകാനും സാധിച്ചു.

ഉറവിടങ്ങൾ

Charles Thomas Marvin, The Eye-Witnesses’ Account of the disastrous Russian Campaign against the Akhal Tekke Turkomans, 1880