ഖേദ
ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമായ ഗുജറാത്തിലെ ഒരു നഗരവും മുനിസിപ്പാലിറ്റിയുമാണ് ഖേദ. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകാലത്ത് ഖേദ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത് കൈര എന്നാണ് . ഖേദ ജില്ലയുടെ പ്രധാന നഗരമായിരുന്നു ഇത്. പുകയില ചെടികൾ വളർത്തുന്നതിൽ ഖേദ പ്രശസ്തമാണ്. ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ മഹെമദവദ് ഖേദ റോഡാണ്, ഏറ്റവും അടുത്തുള്ള വിമാനത്താവളം അഹമ്മദാബാദ് എയർപോർട്ടുമാണ് .
ചരിത്രം
തിരുത്തുക"ഭൂമി" അല്ലെങ്കിൽ "വയൽ" എന്നർത്ഥം വരുന്ന *ക്ഷേത്ര* എന്ന സംസ്കൃത പദത്തിൽ നിന്നാണ് "ഖേദ" എന്ന പേര് വന്നത്. പുരാതന കാലത്ത്, ഇത് *ഖേതക* എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു, പഴയ കഥകളിലും എഴുത്തുകളിലും ഒരു പ്രദേശമായി പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ബിസി രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ എഴുതിയ പാണിനിയുടെ വ്യാകരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പുസ്തകം *ഖേടക*ത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്നു.ചില പഴയ ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ ഇതിനെ *ദിവ്യനഗർ* എന്നും വിളിച്ചിരുന്നു. 7-ഉം 8-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകളിലെ ചെമ്പ് ഫലകങ്ങൾ നമ്മോട് പറയുന്നത് *ഖേടക* ഭരണത്തിൻ്റെ ഒരു പ്രധാന പ്രദേശവും ബ്രാഹ്മണർ താമസിച്ചിരുന്ന സ്ഥലവുമാണെന്നാണ്. ഒരു കാലത്ത് ഏകദേശം 750 ഗ്രാമങ്ങൾ ഈ പ്രദേശത്തിൻ്റെ ഭാഗമായിരുന്നു.*ദശകുമാരചരിതം*, *പത്മപുരാണം* തുടങ്ങിയ മറ്റ് പല പഴയ രചനകളും സമ്പന്നമായ ചരിത്രമുള്ള ഒരു പ്രത്യേക നഗരമായി *ഖേടക*യെ പരാമർശിക്കുന്നു.[1] വ്യത്യസ്ത രാജാക്കന്മാരും രാജവംശങ്ങളും ഭരിച്ചതിൻ്റെ നീണ്ട ചരിത്രമുണ്ട് ഖേദയ്ക്ക്. 10-ആം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ 14-ആം നൂറ്റാണ്ട് വരെ ഇത് ചൗലൂക്യ, വഗേല രാജവംശങ്ങൾ ഭരിച്ചു, തുടർന്ന് ഇത് ഗുജറാത്ത് സുൽത്താനേറ്റിൻ്റെ കീഴിലായി. 1700-കളിൽ, ബാബി രാജവംശം ഭരിച്ചു, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ നേതാവ് മഹ്മദ് ഖാൻ ബാബി അവിടെ ഒരു കോട്ട പണിതു. 1763-ൽ മറാഠികൾ കീഴടക്കുകയും പിന്നീട് 1803-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഈ പ്രദേശത്തിൻ്റെ നിയന്ത്രണം ഏറ്റെടുക്കുകയും ചെയ്തു. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകാലത്ത് ഖേദ ബോംബെ പ്രസിഡൻസിയുടെ ഭാഗമായി.[1] 1917 മാർച്ചിൽ മഹാത്മാഗാന്ധി ഇവിടെ സത്യാഗ്രഹം നടത്തിയതോടെ ഈ പ്രദേശം ചരിത്രത്തിൽ ശ്രദ്ധേയമായി. ക്ഷാമകാലത്ത് ഉയർന്ന നികുതിക്കെതിരെയായിരുന്നു ഈ പ്രതിഷേധം. ഒരുകാലത്ത് ഖേദ ഭരിച്ചിരുന്ന ബാബി കുടുംബം പിന്നീട് ഖംബട്ടിലേക്കും അഹമ്മദാബാദിലേക്കും മാറി. കുടുംബത്തിലെ ചില അംഗങ്ങൾ ജുനഗഡ് സംസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നുള്ളവരെപ്പോലെ മറ്റ് രാജകുടുംബങ്ങളുമായി വിവാഹം കഴിച്ചു.
കോലി വിപ്ലവം
തിരുത്തുക1803-ൽ ഖേഡയിലെ കോലി ജനത, പട്ടേലുകളുടെയും താക്കോർമാരുടെയും നേതൃത്വത്തിൽ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനിക്കെതിരെ (EIC) കലാപം നടത്തി. ഖേഡയുടെയും സമീപ ഗ്രാമങ്ങളുടെയും നിയന്ത്രണം EIC ഏറ്റെടുത്തു, ജനങ്ങൾക്കായി പുതിയ നിയമങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ നിയമങ്ങൾ പാലിക്കാൻ കോലികൾ വിസമ്മതിച്ചു. തങ്ങളുടെ മേൽ ഭരിക്കാൻ ഇഐസിക്ക് അവകാശമില്ലെന്ന് അവരുടെ നേതാക്കൾ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും കോടതിയിൽ ഹർജികൾ പോലും നൽകുകയും ചെയ്തു. അപേക്ഷകൾ അവഗണിച്ചപ്പോൾ, കോലികൾ ബ്രിട്ടീഷ് പ്രദേശങ്ങൾ ആക്രമിക്കാൻ തുടങ്ങി.1808 ആയപ്പോഴേക്കും കോലി നേതാക്കൾ പട്ടണങ്ങളും ഗ്രാമങ്ങളും ആക്രമിക്കാൻ തുടങ്ങി, വിളകൾ, മൃഗങ്ങൾ, മറ്റ് വസ്തുക്കൾ എന്നിവ പിടിച്ചെടുത്തു. അവരുടെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങളിലൊന്ന് ധോൽക്ക താലൂക്കായിരുന്നു, അവിടെ 150 ഓളം കോലികൾ റെയ്ഡ് നടത്തി സുരക്ഷിതമായി അവരുടെ ഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക് മടങ്ങി. കോലി ആക്രമണം തടയാൻ ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യാ കമ്പനി പാടുപെട്ടു.[2]
ഭൂമിശാസ്ത്രം
തിരുത്തുകഖേദ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് 22.75°N 72.68°E.[3] ഇതിന് ശരാശരി 21 മീറ്റർ (68 അടി) ഉയരമുണ്ട്. വത്രക്, ഷേധി നദികളുടെ തീരത്താണ് ഖേദ.[1]
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ 1.0 1.1 1.2 Rajgor, Shivprasad (1993). Thaker, Dhirubhai (ed.). ગુજરાતી વિશ્વકોશ [Gujarati Encyclopedia] (in ഗുജറാത്തി). Vol. V. Ahmedabad: Gujarati Vishwakosh Trust, Ahmedabad. pp. 846–847. OCLC 164915270.
- ↑ Chaturvedi, Vinayak (2007-06-19). Peasant Pasts: History and Memory in Western India (in ഇംഗ്ലീഷ്). University of California Press. ISBN 9780520250789.