ആബിദ് സുർത്തി
ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ചിത്രകാരനും എഴുത്തുകാരനും, കാർട്ടൂണിസ്റ്റ്, പത്രപ്രവർത്തകനും പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകനും നാടകകൃത്തും, തിരക്കഥാകൃത്തുമാണ് ആബിദ് സുർത്തി (ജനനം 5 മെയ് 1935).[1][2][3][4] "തീസ്രി ആങ്ക്" എന്ന ചെറുകഥകളുടെ ഒരു പരമ്പര എഴുതിയതിന് 1993-ൽ അദ്ദേഹത്തിന് ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ ദേശീയ അവാർഡ് നൽകി.[5]
Aabid Surti | |
|---|---|
| ജനനം | 5 മേയ് 1935 Vavera, British India |
| ദേശീയത | Indian |
| വിദ്യാഭ്യാസം | Diploma in Arts |
| കലാലയം | J. J. School of Art |
| തൊഴിൽ | Author, cartoonist, painter, environmentalist |
അറിയപ്പെടുന്ന കൃതി | Bahadur, Teesri Aankh, The Black Book, In Name of Rama |
| ജീവിതപങ്കാളി(കൾ) | Masooma Begum |
| കുട്ടികൾ | 2 |
| പുരസ്കാരങ്ങൾ | National Award, Hindi Sahitya Sanstha Award, Gujarat Gaurav |
| വെബ്സൈറ്റ് | aabidsurti |
ജീവിതം
തിരുത്തുകഗുജറാത്തി മുസ്ലീം കുടുംബത്തിൽ 1935 മെയ് 5 ന്, ഇന്ത്യയിലെ ഗുജറാത്തിലെ റജുലയ്ക്കടുത്തുള്ള വവേരയിൽ ഗുലാം ഹുസൈന്റെയും സക്കീന ബീഗത്തിന്റെയും മകനായി ആബിദ് സുർത്തി ജനിച്ചു. കുട്ടിക്കാലത്ത്, അഞ്ചാം വയസ്സിൽ, സൂറത്തിനടുത്തുള്ള തപ്തി നദിയിലെ വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ അദ്ദേഹം ഏറെക്കുറെ അകപ്പെട്ടു.[6] കുടുംബം പിന്നീട് ബോംബെയിലേക്ക് മാറുകയും അദ്ദേഹം തന്റെ കുട്ടിക്കാലം മുംബൈയിലെ ഡോംഗ്രി ഏരിയയിൽ ചിലവഴിക്കുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് സൂഫിസത്തിന്റെ അനുയായിയായിരുന്നു.[7]1954-ൽ ജെ ജെ സ്കൂൾ ഓഫ് ആർട്ടിൽ ചേർന്ന് കലയിൽ ഡിപ്ലോമ നേടി. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ബംഗാളി നോവലിസ്റ്റായ ശരത് ചന്ദ്ര ചാറ്റർജിയുടെ രചനകൾ അദ്ദേഹത്തെ വളരെയധികം സ്വാധീനിച്ചു.[6]ഹിന്ദിയിലും ഗുജറാത്തിയിലും ഒരു എഴുത്തുകാരൻ എന്നതിലുപരി ഉർദു ഭാഷയിലും അദ്ദേഹം പ്രാവീണ്യം നേടിയിട്ടുണ്ട്.[6] ഒരു ഫ്രീലാൻസർ ആയാണ് അദ്ദേഹം തന്റെ കരിയർ ആരംഭിച്ചത്. 1965-ൽ അദ്ദേഹം മസൂമ ബീഗത്തെ വിവാഹം കഴിച്ചു. ഈ വിവാഹത്തിൽ അവർക്ക് രണ്ട് ആൺമക്കളുണ്ട്.[6][8]
എഴുത്തുകൾ
തിരുത്തുകചെറുകഥകൾ, നോവലുകൾ, നാടകങ്ങൾ, കുട്ടികളുടെ പുസ്തകങ്ങൾ, യാത്രാവിവരണങ്ങൾ എന്നിവ സുർത്തി എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിരവധി പുസ്തകങ്ങൾ പ്രാദേശിക ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. 40 വർഷത്തിലേറെയായി ഹിന്ദി, ഗുജറാത്തി പത്രങ്ങളിലും മാസികകളിലും എഴുതുന്ന അദ്ദേഹം 1993-ൽ തീസ്രി ആങ്ക് എന്ന ചെറുകഥാ സമാഹാരത്തിന് ദേശീയ അവാർഡ് നേടി.[1] ആകസ്മികമായി അദ്ദേഹം ഒരു എഴുത്തുകാരനായി. കുടുംബത്തിന്റെ സമ്മർദം മൂലം ആദ്യ പ്രണയം തകർന്നപ്പോൾ, കൗമാരക്കാരനായ ആബിദിന് ആരുമില്ലായിരുന്നു - അതിനാൽ അദ്ദേഹം തന്റെ കഥ കടലാസിൽ ഇടാൻ തുടങ്ങി. ഈ കഥ 1965-ൽ ഗുജറാത്തി ഭാഷയിൽ ടൂട്ടെല ഫരിഷ്ത (വീണുപോയ മാലാഖമാർ) എന്ന പേരിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ഇത് അപ്രതീക്ഷിത വിജയമായി മാറി.[9][6]
45 നോവലുകളും 10 ചെറുകഥാ സമാഹാരങ്ങളും 7 നാടകങ്ങളും ഉൾപ്പെടെ 80-ലധികം പുസ്തകങ്ങൾ അദ്ദേഹം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.[9][10][11]
ആത്മകഥാപരമായ നോവൽ മുസൽമാൻ മുംബൈയിലെ ദാരിദ്ര്യം നിറഞ്ഞ ഡോംഗ്രി പ്രദേശത്തെ ബാല്യകാലത്തിന്റെ വിവരണമായിരുന്നു.[9] അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും പുതിയ നോവൽ, സൂഫി, രണ്ട് സുഹൃത്തുക്കളുടെ അതായത് രചയിതാവ് തന്നെയും 1960 കളിലും 1970 കളിലും മുംബൈ അധോലോകത്തിന്റെ രാജാവായി ഉയർന്ന ഇഖ്ബാൽ രൂപാണി എന്ന വ്യക്തിയുടെയും സമാന്തര ജീവിതത്തെ വിവരിക്കുന്നു.[12] 1975-ൽ, ഡെവിൾസ് ബൈബിളിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ സാങ്കൽപ്പിക പതിപ്പ്, ബ്ലാക്ക് ബുക്ക് എന്ന പേരിൽ, രാജ്യവ്യാപകമായി വിവാദം സൃഷ്ടിച്ചു. നിരൂപക പ്രശംസയ്ക്കിടയിലും, ഇത് ഏഴ് ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടുകയും കന്നഡയിൽ ഈ വർഷത്തെ പുസ്തകമായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു.[9][6]ബ്ലാക്ക് ബുക്ക് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതിന് ശേഷം "ഇന്ത്യയിലെ സൽമാൻ റുഷ്ദി" എന്ന വിളിപ്പേര് അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിച്ചു.[1] അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകൻ അലിഫ് സുർത്തി, ചന്ദ്രിക വ്യാസ് എന്നിവരോടൊപ്പം റിമ കശ്യപും ബാബറി മസ്ജിദ് തകർക്കുന്ന സമയത്തെ ഒരു യഥാർത്ഥ സംഭവത്തിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് ഇൻ നെയിം ഓഫ് രാമ എന്ന വിവാദപരവും ക്രൂരവുമായ നോവലും എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.[13]
2007-ൽ ഉത്തർപ്രദേശ് ഗവൺമെന്റ് ഹിന്ദി സാഹിത്യ സൻസ്ത അവാർഡ് നൽകി ആദരിച്ചു. കൂടാതെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ബാലസാഹിത്യ കൃതിയായ രംഗത്തിന് ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ അവാർഡും നൽകി. കനാൽ, ദാഗ് എന്നിവയാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മറ്റ് നോവലുകൾ. ടെലിവിഷൻ, ചലച്ചിത്ര തിരക്കഥാകൃത്ത് എന്നീ നിലകളിലും അദ്ദേഹം പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. വർഷങ്ങളോളം ഗുജറാത്തി വാർഷിക മാസികയായ ദയാരോയുടെ എഡിറ്ററായിരുന്നു.[6]
അടുത്തിടെ, ബോളിവുഡ് ചിത്രമായ അതിഥി തും കബ് ജാവോഗെയുടെ നിർമ്മാതാക്കൾക്കെതിരെ അദ്ദേഹം കേസെടുത്തു. അത് 1976-ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച തന്റെ ഗുജറാത്തി നോവൽ ബൗട്ടർ വാരസ് നോ ബാബോ ഉപയോഗിക്കുകയും പിന്നീട് ഹിന്ദിയിലേക്ക് ബഹതർ സാൽ കാ ബച്ച എന്ന പേരിൽ വിവർത്തനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.[14][15]
ബുദ്ധ് ക്യൂൻ മസ്‌കുരായേ 2500 സാൽ ബാദ് (2500 വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം എന്തുകൊണ്ട് ബുദ്ധൻ പുഞ്ചിരിച്ചു) ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഗ്രാഫിക് കുട്ടികളുടെ നോവലുകൾ അദ്ദേഹം ഹിന്ദിയിൽ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.[16] സാധാരണ ഇംഗ്ലീഷ് വാക്കുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ആക്ഷേപഹാസ്യ ഗസലും അദ്ദേഹം എഴുതിയിട്ടുണ്ട്.[17]
പെയിന്റിംഗുകൾ
തിരുത്തുകഓയിൽ, വാട്ടർ കളറുകൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് വരയ്ക്കുന്നതിന് ക്രിയാത്മകവും യഥാർത്ഥവുമായ സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ ഉപയോഗിച്ചതിന് ഒരു ചിത്രകാരൻ എന്ന നിലയിൽ സുർത്തി പ്രശംസിക്കപ്പെട്ടു. ഇറ്റാലിയൻ ആർട്ട് പേപ്പറിൽ അദ്ദേഹം പ്രയോഗിക്കുന്ന അക്രിലിക് നിറങ്ങൾ ഈ ലോകത്തിന് പുറത്താണെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു.[18] മികച്ച ചിത്രകാരനായ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമായി 16 പ്രദർശനങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. തന്റെ ആദ്യ വർഷങ്ങളിൽ, ജപ്പാനിൽ നിരൂപക പ്രശംസ നേടിയ "മിറർ കൊളാഷ്" എന്ന നൂതന സാങ്കേതികത അദ്ദേഹം കണ്ടുപിടിച്ചു. 1971-ൽ ഇന്ത്യൻ ഗവൺമെന്റ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സൃഷ്ടിപരമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഒരു ഹ്രസ്വചിത്രം നിയോഗിച്ചു.[19][20][21]
കാർട്ടൂണുകളും കോമിക് പുസ്തകങ്ങളും
തിരുത്തുക1952-53 കാലഘട്ടത്തിൽ ഒരു ഗുജറാത്തി മാസികയായ രാമകാഡുവിനുവേണ്ടിയാണ് അദ്ദേഹം ആദ്യമായി കാർട്ടൂൺ കഥാപാത്രങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചത്. അതിൽ മൂന്ന് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങളുള്ള നാല് പേജുകളുള്ള ഒരു കോമിക് ഫീച്ചർ അടങ്ങിയിരുന്നു - ഒരു ആൺകുട്ടിയും പെൺകുട്ടിയും ഒരു കുരങ്ങനും, രംഗ് ലഖുഡി എന്ന പേരിൽ.[16] ഒരു കാർട്ടൂണിസ്റ്റ് എന്ന നിലയിൽ, പിന്നീട് അദ്ദേഹം ദബ്ബുജി എന്ന പ്രിയപ്പെട്ട ലളിതയെ സൃഷ്ടിച്ചു. യഥാർത്ഥവും ജനപ്രിയവുമായ കാർട്ടൂൺ സ്ട്രിപ്പ്, 30 വർഷത്തിലേറെയായി ഒരു ഇടവേളയില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും ദൈർഘ്യമേറിയ കോമിക് സ്ട്രിപ്പുകളിൽ ഒന്നാണ്. ഹിന്ദി മാസികയായ ധർമ്യൂഗിൽ ആദ്യമായി പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ട പ്രതിവാര കോമിക് സ്ട്രിപ്പായിരുന്നു അത്[16][19][22] ബഹദൂർ എന്ന മറ്റൊരു കോമിക് പുസ്തക കഥാപാത്രവും അദ്ദേഹം സൃഷ്ടിച്ചു.[1][16][19] 1978 മുതൽ ഇന്ദ്രജൽ കോമിക്സിൽ കോമിക്സ് പ്രസിദ്ധീകരിക്കാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ വലിയൊരു ആരാധകവൃന്ദം നേടിയെടുത്തു. [7]ഇൻസ്പെക്ടർ ആസാദ്,[23] ഇൻസ്പെക്ടർ വിക്രം, ഷൂജ എന്ന സ്ത്രീ കഥാപാത്രം എന്നിങ്ങനെയുള്ള മറ്റ് കോമിക്ക് കഥാപാത്രങ്ങളും അദ്ദേഹം സൃഷ്ടിച്ചു.[24][25][26] ബഹദൂർ, ഇൻസ്പെക്ടർ ആസാദ്, ഇൻസ്പെക്ടർ വിക്രം, ഷുജ എന്നിവരുടെ കാർട്ടൂൺ ധബ്ബുജിയും ചിത്രകഥകളും ഇംഗ്ലീഷിലും പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. രാജ് കപൂർ ഒരിക്കൽ ഇൻസ്പെക്ടർ ആസാദിനെ ആസ്പദമാക്കി ഒരു സിനിമ നിർമ്മിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കോമിക് സ്ട്രിപ്പുകളുടെ ജനപ്രീതി ഉയർന്നതാണെന്ന് കാണിക്കുന്നു.[27] കൂടാതെ, 1963 മുതൽ 1965 വരെ ഹിന്ദി മാസികയായ പരാഗിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രശസ്ത കോമിക് സ്ട്രിപ്പുകൾ ഡോക്ടർ ചിഞ്ചൂ കേ ചമത്കർ, നാഷണൽ ബുക്ക് ട്രസ്റ്റ്, ഡോക്ടർ ചിഞ്ചൂ കെ കർണമീൻ എന്ന പേരിൽ സീരിയൽ ആയി പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നു.[28]
ഒരു പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകൻ എന്ന നിലയിൽ
തിരുത്തുക2007-ൽ മുംബൈയിൽ ജലസംരക്ഷണ സംരംഭമായ ഡ്രോപ്പ് ഡെഡ് ആബിദ് സുർത്തി സ്ഥാപിച്ചു. എല്ലാ ഞായറാഴ്ചയും, ഒരു പ്ലംബർ, ഒരു അസിസ്റ്റന്റ് എന്നിവരോടൊപ്പം അദ്ദേഹം മീരാ റോഡിലും പരിസരത്തുമുള്ള വീടുകൾ സന്ദർശിക്കുകയും തുള്ളുന്ന ടാപ്പുകൾ ശരിയാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. പഴയ ഒ-റിംഗ് റബ്ബർ ഗാസ്കറ്റുകൾ പുതിയവ ഉപയോഗിച്ച് അദ്ദേഹം മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുന്നു. 2007-ൽ തന്റെ സുഹൃത്തിന്റെ വീട്ടിലെ തുള്ളൽ ടാപ്പ് ശ്രദ്ധയിൽപ്പെട്ടപ്പോൾ ഈ ആശയം അദ്ദേഹത്തെ ബാധിച്ചു. "സെക്കൻഡിൽ ഒരിക്കൽ വെള്ളം തുള്ളിക്കളിക്കുന്ന ഒരു ടാപ്പ് എല്ലാ മാസവും ഏകദേശം 1,000 ലിറ്റർ വെള്ളം പാഴാക്കുന്നു, അതിനാൽ നാമെല്ലാവരും എത്രമാത്രം പാഴാക്കുന്നു എന്ന് സങ്കൽപ്പിക്കുക," അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. പോസ്റ്ററുകളിലൂടെയും ലഘുലേഖകളിലൂടെയും സുർത്തിയും സഹായികളും ബോധവൽക്കരണം നടത്തുന്നു. അദ്ദേഹം തന്റെ പോക്കറ്റിൽ നിന്നാണ് എല്ലാ ചെലവുകൾക്കും നൽകുന്നത്.[2][29][30]
ഡോക്യുമെന്ററി
തിരുത്തുകപ്രമോദ് പതി ആബിദ് സുർത്തിയുടെ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു ഡോക്യുമെന്ററി സംവിധാനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.[6]
അവാർഡുകളും അംഗീകാരവും
തിരുത്തുകജനുവരി മാസത്തെ ഫീച്ചർ ലെജൻഡറി ആർട്ടിസ്റ്റായി കോമിക്സ് തിയറി പുറത്തിറക്കിയ ലെജൻഡ് കലണ്ടർ 2019 ൽ ഇന്ത്യൻ കോമിക്സ് ലെജൻഡ് ക്രിയേറ്റീവ് ആയി അബിദ് സുർത്തിയെ അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.[31][32][33][34] 1993-ലെ ദേശീയ അവാർഡ്, ഹിന്ദി സാഹിത്യ സൻസ്ത അവാർഡ്, ഗുജറാത്ത് ഗൗരവ് എന്നിവ അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Abid Surti Video | Interviews". Ovguide.com. Archived from the original on 17 March 2012. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ 2.0 2.1 "Abid Surti". Harmonyindia.org. Archived from the original on 7 മാർച്ച് 2012. Retrieved 25 ഓഗസ്റ്റ് 2013.
- ↑ http://www.bhadas4media.com/sabha-sangat/5309-abid-surti.html
- ↑ "स्ट्रिंगर भी कूदे यशवंत की गिरफ्तारी के विरोध में, फेसबुक पर लगाई काली पट्टी" [Yashwant jumped in to protest the arrest of Stringer, put the black bar on Facebook] (in ഹിന്ദി). bhadas4media.com. Retrieved 25 August 2013.(registration required)
- ↑ Aabid Surti
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 Abid Surti an Introduction ( Gujarati )
- ↑ 7.0 7.1 Indian Comics Legend Mr. Abid Surti Excerpts from personal interview published in Hindi magazine AHA ZINDGI
- ↑ Thoughts of Abid Surti from his thanksgiving lecture on 28 May 2010, where he was honoured and a special issue on him was released in Hindi.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 "aabidsurti.com". Aabidsurti.in. Archived from the original on 27 July 2013. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ https://openlibrary.org/authors/OL4340746A/Abid_Surti List of some works of Abid Surti.
- ↑ Hindi Books – Abid Surti
- ↑ Sufi author Aabid Surti's underworld calling
- ↑ In name of Rama
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 7 October 2011. Retrieved 5 April 2011.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) Writer Aabid Surti sues makers of Atithi Tum Kab Jaoge, 7 May 2010. - ↑ http://fenilandbollywood.com/tag/bauter-varas-no-babo/ Archived 16 August 2011 at the Wayback Machine. Similarities between Surti's novel and the film.
- ↑ 16.0 16.1 16.2 16.3 "India Ink: Interview With Aabid Surti – Creator of Bahadur – Bleeding Cool Comic Book, Movies and TV News and Rumors". Bleedingcool.com. 30 December 2010. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ Jyoti Vyas, Aabid Surti – Author of The Black Book Archived 3 September 2011 at the Wayback Machine., "Aabid has penned over eighty books, covering different literary forms – from travelogue to novel, fictionalized autobiography, satirical Ghazal with common English words, fiction based on reality (Katha Vachak is fictionalized novelette in the back drop of demolition of Babri Masjid) – but his boldest and most controversial book is undoubtedly The Black Book. It is not only revolutionary in form and content but also a fresh vision of the World's major religions."
- ↑ "aabidsurti.com". Aabidsurti.in. Archived from the original on 27 July 2013. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ 19.0 19.1 19.2 "aabidsurti.com". Aabidsurti.in. Archived from the original on 27 July 2013. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ "Name of some Hindi Novels written by Abid Surti". Archived from the original on 13 മേയ് 2011. Retrieved 20 മാർച്ച് 2011.
- ↑ Name of some Gujarati books written by Abid Surti
- ↑ Dhhabuji @ Dharmayug
- ↑ First it was the article in The Times of India, and then Toonfactory mentioned this fact in his post on Mr. Abid Surti that Inspector Azad was such a popular Indian comic character during seventies that a few filmmakers (including Mr. Raj Kapoor) had planned to make a film based on this character. The project couldn't be realized due to some reason but that gives enough idea of the popularity of the character.
- ↑ "aabidsurti.com". Aabidsurti.in. Archived from the original on 4 January 2014. Retrieved 25 August 2013.
- ↑ Shuja Comics were written by Mr. Abid Surti of Dabbuji fame (or should I say Bahadur fame). He also created Inspector Azad.
- ↑ Inspector Azad, Inspector Vikram
- ↑ Another such hero was Inspector Azad, created by Surti along with illustrators Ram Mohan and Pratap Mullick. In fact, Azad's popularity during those times was such that Raj Kapoor wanted to make a film on him, recalls Surti. "We worked on the script for one and a half years. Dharmendra, Vinod Khanna and Mumtaz were to play the lead roles, he says. However, the project got shelved since after the success of Bobby Raj Kapoor did not want to take on an action movie. Abid Surti, who created the saffron kurta-clad crime-fighter Bahadur, says that even now — some two decades after the comic series stopped publishing — he gets fan mail. "Recently, a comic book club in the US wrote to me that old Bahadur comics were fetching as much as $100 since they had become collector's items." Times of India, 30 March 2008. Desi comic heroes still cast a spell
- ↑ Doctor Chinchoo Ke Chamatkar
- ↑ "This 80-Year-Old Goes from One Building to Another Saving Every Drop of Water He Can". The Better India. 1 October 2015. Retrieved 1 May 2018.
- ↑ Pandey, Geeta (28 February 2016). "The man saving Mumbai water one tap at a time". BBC News. Retrieved 1 May 2018.
- ↑ "www.comixtheory.com". comixtheory.com. Retrieved 2019-03-24.
- ↑ "Official Everest World Records". www.officialeverestworldrecords.com. Archived from the original on 9 November 2018. Retrieved 2019-03-24.
- ↑ "Chandameta Kanya School Me Balika Shakti Par Comics Art Workshop".
- ↑ "chandameta kanya shala me hui comics art workshop".[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]