റാബ്ദോമയാലിസിസ്
ക്ഷതം പറ്റിയ അസ്ഥിപേശികൾ ഭേദമാവുന്നതിന് പകരം പെട്ടെന്ന് നശിച്ചുപോകുന്ന അവസ്ഥയാണ് റാബ്ദോമയാലിസിസ്. റാബ്ദോ എന്നും ഇതറിയപ്പെടുന്നു.[6][4][5]. പേശീവേദന, ക്ഷീണം, ചർദ്ദി, മനോവിഭ്രമം എന്നീ ലക്ഷണങ്ങളാണ് ഈ അവസ്ഥയിൽ ഉണ്ടാവാറുള്ളത്[4][3]. മൂത്രത്തിന് നിറവ്യത്യാസം, ക്രമത്തിലല്ലാത്ത ഹൃദയമിടിപ്പ് എന്നിവയും കാണപ്പെട്ടേക്കാം[3][5]. പേശികളുടെ നാശം വഴി രൂപപ്പെടുന്ന മയോഗ്ലോബിൻ പോലുള്ള ഘടകങ്ങൾ വൃക്കകൾക്ക് ഹാനികരമയത് കൊണ്ട് അക്യൂട്ട് കിഡ്നി ഇഞ്ചുറി എന്ന രോഗത്തിന് ഇത് കാരണമാകാറുണ്ട്[7][3].
| റാബ്ദോമയാലിസിസ് | |
|---|---|
 | |
| റാബ്ദോമയാലിസിസ് രോഗിയുടെ മൂത്രത്തിന്റെ നിറവ്യത്യാസം | |
| ഉച്ചാരണം | |
| സ്പെഷ്യാലിറ്റി | Critical care medicine, nephrology |
| ലക്ഷണങ്ങൾ | പേശീവേദന, തളർച്ച, ചർദ്ദി, മനോവിഭ്രമം, മൂത്രത്തിന്റെ നിറവ്യത്യാസം, ക്രമമല്ലാത്തഹൃദയമിടിപ്പ് [3][4] |
| സങ്കീർണത | Kidney failure, high blood potassium, low blood calcium, disseminated intravascular coagulation, compartment syndrome[3] |
| കാരണങ്ങൾ | ക്രഷ് ഇഞ്ചുറി, അമിതവ്യായാമം, മരുന്നുകളുടെ ഉപയോഗം, ലഹരി, അണുബാധകൾ[3] |
| ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് രീതി | രക്തപരിശോധന (creatine kinase), മൂത്രപരിശോധന[3][5] |
| Treatment | ഡ്രിപ്പ്, ഡയാലിസിസ്[3] |
| ആവൃത്തി | അമേരിക്കയിൽ മാത്രം പ്രതിവർഷം 26,000[3] |
ക്രഷ് ഇഞ്ചുറി, കഠിനവ്യായാമങ്ങൾ, ചില മരുന്നുകളുടെ ഉപയോഗം, ലഹരി വസ്തുക്കളുടെ ഉപയോഗം എന്നിവയൊക്കെ പേശികളുടെ ക്ഷതത്തിന് കാരണമായേക്കാം[3]. അണുബാധകൾ, വൈദ്യുതാഘാതം, ഹീറ്റ് സ്ട്രോക്ക്, ദീർഘകാലമായുള്ള ചലനമില്ലായ്മ, കൈകാലുകളിലേക്കുള്ള രക്തയോട്ടത്തിലെ കുറവ്, സർപ്പദംശനം[3], ചൂടുള്ള കാലാവസ്ഥയിലെ ദീർഘമായ വ്യായാമങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെയും പേശീക്ഷതത്തിന് കാരണമാവാം[8]. കൊളസ്ട്രോൾ നിയന്ത്രണത്തിനായുള്ള സ്റ്റാറ്റിൻസ് എന്ന മരുന്ന് പേശീക്ഷതസാധ്യതയെ സ്വാധീനിച്ചേക്കാവുന്നതാണ്[9]. പാരമ്പര്യവും ഒരു ഘടകമാണ്[3]. മൂത്രപരിശോധനയിൽ രക്തസാന്നിദ്ധ്യം ഉണ്ടാകാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. എന്നാൽ മൂത്രത്തിന്റെ മൈക്രോസ്കോപ്പ് പരിശോധനയിൽ ശ്വേതരക്താണുക്കളുടെ സാന്നിദ്ധ്യം ഉണ്ടാകാറില്ല[3]. രക്തപരിശോധനയിൽ ക്രിയാറ്റിൻ കിനാസ് 1000 U/L എന്നതിന് മുകളിലായി കാണിക്കും. രോഗം ഗുരുതരമാവുന്നതനുസരിച്ച് ഈ അളവ് 5000-15,000 U/L വരെയെത്താം[5].
രക്തക്കുഴൽ വഴി ഡ്രിപ്പ് നൽകുകയാണ് ചികിത്സയുടെ പ്രധാനഘട്ടം[3]. കൂടുതൽ തീവ്രമായ കേസുകളിൽ ഡയാലിസിസ് (ഹീമോഫിൽട്രേഷൻ) നടത്താറുണ്ട്[4][10]. ഇവ വഴി മൂത്രത്തിന്റെ ഉല്പാദനം പുനരാരംഭിക്കപ്പെട്ടാൽ മറ്റുമരുന്നുകൾ നൽകിത്തുടങ്ങും[3][4]. പെട്ടെന്നുള്ള രോഗനിർണ്ണയവും ചികിത്സയും നടക്കുകയാണെങ്കിൽ ഫലപ്രദമായി കാണുന്നുണ്ട്[3].
അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകളിൽ പ്രതിവർഷം 26,000 കേസുകളെങ്കിലും റാബ്ദോമയാലിസിസ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്[3]. ചരിത്രത്തിലുടനീളം ഈ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും 1908-ലെ ഭൂകമ്പത്തെ തുടർന്നാണ് കൂടുതൽ വിശകലനം ചെയ്യപ്പെട്ടത്[11]. 1941-ലെ ലണ്ടൻ ബോംബിങ്ങിനെ തുടർന്ന് ഇതിനെ കുറിച്ച് വിശദമായ പഠനങ്ങൾ നടക്കുകയുണ്ടായി[11]. ഭൂകമ്പം പോലുള്ള പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങളുടെ അതിജീവിതർക്ക് ഈ രോഗം വലിയ ഒരു പ്രശ്നമാണ്. അതിനാൽ ദുരന്തനിവാരണ സംഘത്തിൽ റാബ്ദോമയാലിസിസ് ചികിത്സിച്ച് പരിചയമുള്ള വിദഗ്ദരെ ഉൾപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിക്കാറുണ്ട്[11].
റാബ്ഡോമിയോളിസിസിന്റെ പ്രധാന സങ്കീർണത വൃക്കസംബന്ധമായ പരാജയം ആണ്. വാസ്തവത്തിൽ, പേശി കോശങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുന്ന മയോഗ്ലോബിൻ മൂത്രത്തിന് ചുവപ്പ് തവിട്ടുനിറത്തിന് കാരണമാകുന്നു. പക്ഷേ മയോഗ്ലോബിന്റെ വിഷാംശവും വൃക്കസംബന്ധമായ മാലിന്യങ്ങൾ ട്യൂബ്യൂളുകളിൽ അടിഞ്ഞു കൂടുന്നതും മൂത്രത്തിന്റെ ഒഴുക്കിന് തടസ്സമാകുന്നു. വൃക്കകൾക്കുണ്ടാകുന്ന പ്രശ്നങ്ങൾ ഹൈപ്പർകലാമിയ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മറ്റ് ഉപാപചയ വൈകല്യങ്ങളോടൊപ്പം ഉണ്ടാകാം. രക്തത്തിലെ പൊട്ടാസ്യത്തിന്റെ വർദ്ധനവാണ് ഹൈപ്പർകലാമിയ. പൊട്ടാസ്യം എത്രയും വേഗം രക്തത്തിലെ സാധാരണ നിലയിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തിയില്ലെങ്കിൽ ഈ സങ്കീർണത മരണത്തിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം.[12] ഇതിന് പലപ്പോഴും ഡയാലിസിസ് ആവശ്യമാണ്. റാബ്ഡോമിയോളിസിസ് രോഗനിർണയം ഒരു CPK പരിശോധനയിലൂടെ നടത്താവുന്നതാണ്. CPK- കൾ സാധാരണയേക്കാൾ അഞ്ച് മടങ്ങ് കൂടുതലാണെങ്കിൽ റബ്ഡോമിയോളിസിസിന് കാരണമാകുന്നു.
മറ്റൊരു അനന്തരഫലമാണ് കമ്പാർട്ട്മെന്റ് സിൻഡ്രോം. ഇത് പേശി അറകളുടെ പിരിമുറുക്കമാണ്. ഇത് വളരെ കഠിനമായ വേദനയും പേശികളുടെ വേദനാജനകമായ എഡിമയും പ്രകടമാക്കുന്നു. കമ്പാർട്ട്മെന്റ് സിൻഡ്രോം സ്ഥിരീകരിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ, "ഡിസ്ചാർജ് അപ്പോനെറോടോമി" എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ശസ്ത്രക്രിയ എത്രയും വേഗം നടത്തണം.
കാരണങ്ങൾ
തിരുത്തുകട്രോമ / കംപ്രഷൻ
തിരുത്തുകഒരു അവയവത്തിന്റെ കംപ്രഷൻ, ഉദാഹരണത്തിന് ക്രഷ് സിൻഡ്രോം, ഒരു വ്യക്തി കാറിനടിയിലോ ഭൂകമ്പത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾക്കടിയിലോ കുടുങ്ങുന്നത് റാബ്ഡോമോളൈസിസിന് കാരണമാകുന്നു, ബോധം നഷ്ടപ്പെടുന്നത്, ദീർഘകാല ശസ്ത്രക്രിയ മുതലായവ മൂലമുണ്ടാകുന്ന നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന നിശ്ചലത പേശീ കംപ്രഷന് കാരണമാകുന്നു. ഇത് റാബ്ഡോമിയോളിസിസിന് കാരണമാകും .
അമിതമായ പേശി സങ്കോചം
തിരുത്തുകഅപസ്മാരം, അമിതമായ കായിക പ്രവർത്തനം (മാരത്തൺ, അമിതമായ നടത്തം) എന്നിവ അമിതമായ പേശി സങ്കോചത്തിന് കാരണമാകുന്നു
അണുബാധ
തിരുത്തുകഇൻഫ്ലുവൻസ വൈറൽ അണുബാധ, ലെജിയോനെലോസിസ്, തുലാരീമിയ പോലുള്ള ബാക്ടീരിയൽ അണുബാധ , പരാന്നഭോജികൾ ഉണ്ടാക്കുന്ന മലേറിയ, ട്രൈക്കിനെലോസിസ് പോലുള്ള രോഗങ്ങൾ, എപ്സ്റ്റൈൻ-ബാർ വൈറസ് അണുബാധകൾ എന്നിവ റബ്ഡോമിയോളിസിസിന് കാരണമാകാം
കടുത്ത പനി
തിരുത്തുകന്യൂറോലെപ്റ്റിക് മാരകമായ സിൻഡ്രോം, ഹീറ്റ്സ്ട്രോക്ക്, മാരകമായ ഹൈപ്പർതേർമിയ എന്നിവ പോലുള്ള രോഗങ്ങൾ മൂലമുണ്ടാകുന്ന കടുത്ത പനി എന്നിവ റബ്ഡോമിയോളിസിസിന് കാരണമാകാം
വിഷം
തിരുത്തുകമയോപ്പതി, പാമ്പുവിഷം, ചില മരുന്നുകളുടെ ഉപയോഗം (ഉദാ: സ്റ്റാറ്റിൻസ്, സൈക്ലോസ്പോരിൻ എ, തിയോഫിലിൻ), ഹെറോയിൻ പോലുള്ള മയക്കുമരുന്ന്, മദ്യം അല്ലെങ്കിൽ കൊക്കെയ്ൻ, കാർബൺ മോണോക്സൈഡ് , ആംഫെറ്റാമൈനുകൾ എന്നിവയുടെ അമിതമായ അളവിന് ശേഷം, റാബ്ഡോമിയോളിസിസ് സംഭവിക്കാം
ചികിത്സ
തിരുത്തുകവൃക്കസംബന്ധമായ സങ്കീർണതകൾക്ക് അപകടസാധ്യതയുള്ളതിനാൽ നിർജ്ജലീകരണം മൂലമുണ്ടാകുന്ന അക്യൂട്ട് വൃക്കസംബന്ധമായ പ്രശ്നങ്ങൾ ഒഴിവാക്കാൻ, ആവശ്യത്തിന് റീഹൈഡ്രേഷൻ ഉറപ്പാക്കണം. കഠിനമായ സാഹചര്യത്തിൽ, രക്തത്തിലെ പൊട്ടാസ്യം സാധാരണ അളവിലുള്ളിലാണോ എന്ന് പതിവായി പരിശോധിക്കേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്.
റാബ്ഡോമിയോളിസിസിനുള്ള അപകട ഘടകങ്ങൾ
തിരുത്തുകറാബ്ഡോമിയോലിസിസ് ആർക്കും സംഭവിക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, ഇനിപ്പറയുന്നവയാണെങ്കിൽ റബ്ഡോമിയോളിസിസിന് കാരണമാകാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്:
- ഒരു അത്‌ലറ്റ്: മാരത്തൺ ഓട്ടക്കാർ, വളരെയധികം ഇടവേള വ്യായാമങ്ങൾ ചെയ്യുന്നവർ എന്നിവർക്ക് റാബ്ഡോമിയോളിസിസ് വരാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്. ഇടയ്ക്കിടെയുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഈ അവസ്ഥയ്ക്ക് കാരണമാകില്ല. വിശ്രമിക്കാതെ സ്വയം കഠിനമായി പ്രവൃത്തിയിൽ ഏർപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ അപകടസാധ്യത വർദ്ധിക്കും.
- ചൂടുള്ള അന്തരീക്ഷത്തിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നത്: അഗ്നിശമന സേനാംഗങ്ങൾ, ഫൗണ്ടറി തൊഴിലാളികൾ, കനത്ത ശാരീരിക അദ്ധ്വാനം ഉൾപ്പെടുന്ന ചൂടുള്ള അന്തരീക്ഷത്തിൽ ജോലി ചെയ്യുന്ന മറ്റ് ആളുകൾ എന്നിവർക്ക് ഈ അവസ്ഥ ഉണ്ടാകാം. അമിതമായി ചൂടേൽക്കുന്നത് റാബ്ഡോമയോളിസിസിന് കാരണമാകാം.
- സൈന്യത്തിൽ: സൈന്യത്തിലെ ആളുകൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് ബൂട്ട് ക്യാമ്പിലുള്ളവരോ അല്ലെങ്കിൽ തീവ്രമായ പരിശീലനത്തിന് വിധേയരാകുന്നവരോ, റാബ്ഡോമിയോലിസിസ് പിടിപെടാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്.
- 65 വയസ്സിന് മുകളിൽ: 65 വയസ്സിന് മുകളിലാണെങ്കിൽ, എഴുന്നേൽക്കാൻ കഴിയാതെ വീഴാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്. നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന പ്രവർത്തനരഹിതമായ കാലയളവ് റാബ്ഡോമയോളിസിസിന് കാരണമാകും.
റാബ്ഡോമിയോലിസിസ് എങ്ങനെ തടയാം
തിരുത്തുകറാബ്ഡോമയോളിസിസിന്റെ എല്ലാ കാരണങ്ങളും തടയാൻ കഴിയില്ല. പ്രത്യേകിച്ച് ഒരു അടിസ്ഥാന അവസ്ഥയോ അപകടമോ അതിന് കാരണമാണെങ്കിൽ.
വ്യായാമം മൂലമുണ്ടാകുന്ന റാബ്ഡോമയോളിസിസിന് കാരണമാകാനുള്ള സാധ്യത കുറയ്ക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക് കഴിയും:
- സാവധാനത്തിൽ ഒരു വ്യായാമ പരിപാടി ആരംഭിക്കുക, ശരീരം ശ്രദ്ധിക്കുക. ഒരു വ്യായാമ വേളയിൽ പ്രത്യേകിച്ച് വേദനയോ ക്ഷീണമോ തോന്നുന്നുവെങ്കിൽ, നിർത്തി വിശ്രമിക്കുക. സുരക്ഷിതമായ പരിധിക്കപ്പുറത്തേക്ക് സ്വയം പ്രവർത്തിക്കരുത്.
- ജലാംശം നിലനിർത്തുകയും അമിതമായി ചൂടാകുന്നത് ഒഴിവാക്കുകയും ചെയ്യുക.
- മദ്യം, മയക്കുമരുന്ന് തുടങ്ങിയ ആസക്തിയുള്ള വസ്തുക്കൾ ഒഴിവാക്കുക.
- റാബ്ഡോമിയോളിസിസ് ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്ന ഏതെങ്കിലും മരുന്നിനെക്കുറിച്ച് ഹെൽത്ത് കെയർ പ്രൊവൈഡറോട് സംസാരിക്കുക.
അവലംബം
തിരുത്തുക- ↑ "Rhabdomyolysis". Merriam-Webster Dictionary.
- ↑ "Rhabdomyolysis". Dictionary.com Unabridged (Online). n.d.
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 "Rhabdomyolysis". American Family Physician. 65 (5): 907–912. March 2002. PMID 11898964.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "Bench-to-bedside review: Rhabdomyolysis -- an overview for clinicians". Critical Care. 9 (2): 158–169. April 2005. doi:10.1186/cc2978. PMC 1175909. PMID 15774072.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Beyond muscle destruction: a systematic review of rhabdomyolysis for clinical practice". Critical Care. 20 (1): 135. June 2016. doi:10.1186/s13054-016-1314-5. PMC 4908773. PMID 27301374.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ "What is Rhabdo? | NIOSH | CDC". www.cdc.gov (in അമേരിക്കൻ ഇംഗ്ലീഷ്). 3 December 2021. Retrieved 15 December 2022.
- ↑ "Rhabdomyolysis: an American Association for the Surgery of Trauma Critical Care Committee Clinical Consensus Document". Trauma Surg Acute Care Open. 7 (1): e000836. 2022. doi:10.1136/tsaco-2021-000836. PMC 8804685. PMID 35136842.
- ↑ Oh, Robert C; Bury, D C; McClure, C J (November 2022). "Exertional rhabdomyolysis: an analysis of 321 hospitalised US military service members and its relationship with heat illness". BMJ Military Health. doi:10.1136/military-2021-002028. Retrieved 6 July 2023.
- ↑ "Statin induced myopathy". BMJ. 337: a2286. November 2008. doi:10.1136/bmj.a2286. PMID 18988647.
- ↑ "Rhabdomyolysis and acute kidney injury". The New England Journal of Medicine. 361 (1): 62–72. July 2009. doi:10.1056/NEJMra0801327. PMID 19571284.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "Rhabdomyolysis". Journal of the American Society of Nephrology. 11 (8): 1553–1561. August 2000. doi:10.1681/ASN.V1181553. PMID 10906171.
- ↑ "Rhabdomyolysis: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (in ഇംഗ്ലീഷ്). Retrieved 2023-09-05.