വിക്കിപീഡിയ

പ്രീമെൻസ്ട്രൽ ഡിസ്ഫോറിക് ഡിസോർഡർ

(Premenstrual dysphoric disorder എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ആർത്തവ ചക്രത്തിന്റെ ലൂട്ടൽ ഘട്ടത്തിൽ ആർത്തവ സമയത്ത് സ്ത്രീകളിൽ കാര്യമായ അസ്വസ്ഥതയോ വൈകല്യമോ ഉണ്ടാക്കുന്ന വൈകാരികവും വൈജ്ഞാനികവും ശാരീരികവുമായ ലക്ഷണങ്ങളാൽ പ്രകടമാകുന്ന ഒരു മാനസികാവസ്ഥയാണ് പ്രീമെൻസ്ട്രൽ ഡിസ്ഫോറിക് ഡിസോർഡർ (പിഎംഡിഡി). ല്യൂട്ടൽ ഘട്ടത്തിലാണ് (അണ്ഡോത്പാദനത്തിനും ആർത്തവത്തിനും ഇടയിലുള്ള) ലക്ഷണങ്ങൾ ഉണ്ടാകുന്നത്. ആർത്തവം ആരംഭിച്ച് ഏതാനും ദിവസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ മെച്ചപ്പെടും. കൂടാതെ ആർത്തവത്തിന് ശേഷമുള്ള ആഴ്‌ചയിൽ കുറയുകയോ ഇല്ലാതിരിക്കുകയോ ചെയ്യും.[1] PMDD ഒരു വ്യക്തിയുടെ ജീവിതനിലവാരത്തിൽ അഗാധമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. കൂടാതെ ആത്മഹത്യാ ചിന്തകളുടെയും ആത്മഹത്യാശ്രമങ്ങളുടെയും സാധ്യത നാടകീയമായി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.[2] പ്രത്യുൽപാദന പ്രായത്തിലുള്ള പല സ്ത്രീകളും ആർത്തവത്തിന് മുമ്പ് അസ്വസ്ഥതയോ നേരിയ മാനസികാവസ്ഥയോ അനുഭവിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, 5-8% പേർക്ക് ഗുരുതരമായ പ്രീമെൻസ്ട്രൽ സിൻഡ്രോം അനുഭവപ്പെടുന്നു. ഇത് കാര്യമായ അസ്വസ്ഥതയോ പ്രവർത്തന വൈകല്യമോ ഉണ്ടാക്കുന്നു.[3] പ്രത്യുൽപാദന പ്രായത്തിലുള്ള ഈ ജനസംഖ്യയിൽ, ചില സ്ത്രീകൾ PMDD യുടെ മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കും. 25-35 വയസ്സ് മുതലാണ് പിഎംഡിഡി ഏറ്റവും സാധാരണമായത്. എന്നാൽ ഒരു സ്ത്രീയുടെ പ്രത്യുത്പാദന വർഷങ്ങളിൽ എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും സംഭവിക്കാം.[4]

പ്രീമെൻസ്ട്രൽ ഡിസ്ഫോറിക് ഡിസോർഡർ
മറ്റ് പേരുകൾLate luteal phase dysphoric disorder
സ്പെഷ്യാലിറ്റിPsychiatry
ലക്ഷണങ്ങൾSevere mood swings, depression, irritability, agitation, uneasiness, change in appetite, severe fatigue, anxiety, anger, swelling, bruising, insomnia/hypersomnia, breast tenderness, decreased interest in usual social activities, reduced interest in sexual activity, heart palpitations, tachycardia, difficulty in concentration
സാധാരണ തുടക്കംCan occur anytime during reproductive years
കാലാവധി6 days – 3 weeks of cycle
കാരണങ്ങൾLikely neuro-sensitivity to reproductive hormones
അപകടസാധ്യത ഘടകങ്ങൾFamily history, history of violence/trauma, smoking, presence of other mental health disorders
ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് രീതിBased on symptoms & criteria
ഡിഫറൻഷ്യൽ ഡയഗ്നോസിസ്Premenstrual syndrome, depression, anxiety disorder
TreatmentMedication, counselling, lifestyle change, surgery
മരുന്ന്SSRIs, drospirenone-containing oral contraceptives, GnRH analogs, cognitive behavioral therapy (CBT)
രോഗനിദാനംExcellent
ആവൃത്തിUp to about 8% of menstruating women

PMDD യുടെ കൃത്യമായ കാരണം നിലവിൽ അജ്ഞാതമാണ്. എന്നിരുന്നാലും, രോഗലക്ഷണങ്ങൾ അണ്ഡോത്പാദന ചക്രങ്ങളിൽ മാത്രമേ ഉണ്ടാകൂ എന്നതിനാലും ആർത്തവത്തിന് ശേഷം പരിഹരിക്കപ്പെടുന്നതിനാലും, ഗൊണാഡൽ സെക്‌സ് ഹോർമോണുകളിലെ ഏറ്റക്കുറച്ചിലുകൾ അല്ലെങ്കിൽ ലൈംഗിക ഹോർമോണുകളോടുള്ള സംവേദനക്ഷമതയിലെ വ്യതിയാനങ്ങൾ മൂലമാണ് ഇത് സംഭവിക്കുന്നതെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.[5]

2017-ൽ, നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഹെൽത്തിലെ ഗവേഷകർ PMDD ഉള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് ജനിതക മാറ്റങ്ങളുണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി. അത് അവരുടെ വൈകാരിക നിയന്ത്രണ പാതകളെ ഈസ്ട്രജൻ, പ്രൊജസ്ട്രോണുകൾ, കൂടാതെ അവരുടെ കെമിക്കൽ ഡെറിവേറ്റീവുകളോട് കൂടുതൽ സെൻസിറ്റീവ് ആക്കുന്നു. ഈ വർദ്ധിച്ച സംവേദനക്ഷമത PMDD ലക്ഷണങ്ങൾക്ക് കാരണമാകുമെന്ന് ഗവേഷകർ വിശ്വസിക്കുന്നു.[6]

PMDD ഉള്ളവർക്ക് ഗർഭധാരണത്തിനു ശേഷം പ്രസവാനന്തര വിഷാദം ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണെന്ന് ചില പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ ഈ ആശയത്തിന് എതിരായി മറ്റ് തെളിവുകൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.[7]മാനസിക വൈകല്യങ്ങളുടെ ഡയഗ്നോസ്റ്റിക് ആന്റ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്കൽ മാനുവലിൽ 2013-ൽ ഡിപ്രസീവ് ഡിസോർഡേഴ്സിന്റെ പട്ടികയിൽ PMDD ചേർത്തിട്ടുണ്ട്.[1]ഇതിന് 11 പ്രധാന ലക്ഷണങ്ങളുണ്ട്. ഒരു സ്ത്രീക്ക് PMDD രോഗനിർണയം നടത്താൻ കുറഞ്ഞത് അഞ്ചെണ്ണമെങ്കിലും കാണിക്കേണ്ടതുണ്ട്.[5] ഏകദേശം 20% സ്ത്രീകൾക്ക് PMDD യുടെ ചില ലക്ഷണങ്ങളുണ്ട്. എന്നാൽ ഒന്നുകിൽ അഞ്ചിൽ താഴെയോ അല്ലെങ്കിൽ പ്രവർത്തന വൈകല്യമോ ഇല്ല.[8]

സെലക്ടീവ് സെറോടോണിൻ റീഅപ്‌ടേക്ക് ഇൻഹിബിറ്ററുകൾ (എസ്എസ്ആർഐ) ഉപയോഗിച്ചാണ് പിഎംഡിഡിക്കുള്ള ആദ്യ ചികിത്സ.[9] ഡ്രോസ്പൈറനോൺ അടങ്ങിയ വാക്കാലുള്ള ഗർഭനിരോധന മാർഗ്ഗങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഹോർമോൺ തെറാപ്പി PMDD ലക്ഷണങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിലും കാര്യക്ഷമത തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്.[10] കോഗ്നിറ്റീവ് ബിഹേവിയറൽ തെറാപ്പി, SSRI-കൾക്കൊപ്പമോ ഒറ്റയ്ക്കോ ആകട്ടെ, വൈകല്യം കുറയ്ക്കുന്നതിന് ഫലപ്രദമാണെന്ന് തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.[11] ഭക്ഷണക്രമത്തിലെ പരിഷ്കാരങ്ങളും വ്യായാമവും സഹായകമായേക്കാം. എന്നാൽ ഈ ചികിത്സകൾ അന്വേഷിക്കുന്ന പഠനങ്ങൾ PMDD ലക്ഷണങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ഫലപ്രാപ്തി പ്രകടമാക്കിയിട്ടില്ല.[9]

എപ്പിഡെമിയോളജി തിരുത്തുക

പ്രത്യുൽപാദന പ്രായത്തിലുള്ള സ്ത്രീകളിൽ 5-8% കടുത്ത പ്രീമെൻസ്ട്രൽ സിൻഡ്രോം അനുഭവിക്കുന്നു. ഈ സ്ത്രീകളിൽ ഭൂരിഭാഗവും പിഎംഡിഡിയുടെ മാനദണ്ഡങ്ങൾ പാലിക്കുന്നു.[12] 25-35 വയസ്സ് മുതലാണ് പിഎംഡിഡി ഏറ്റവും സാധാരണമായത്. എന്നാൽ ഒരു സ്ത്രീയുടെ പ്രത്യുത്പാദന വർഷങ്ങളിൽ എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും സംഭവിക്കാം.[4]

ഇന്ത്യയിൽ ജീവിക്കുന്ന പ്രത്യുൽപാദന പ്രായത്തിലുള്ള സ്ത്രീകളിൽ, PMDD യുടെ വ്യാപനം 8% ആണ്.[13]

അവലംബം തിരുത്തുക

  1. ↑ 1.0 1.1 Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Association. 2013. p. 625.4. Code: 625.4 (N94.3)
  2. ↑ Prasad, Divya; Wollenhaupt-Aguiar, Bianca; Kidd, Katrina N.; de Azevedo Cardoso, Taiane; Frey, Benicio N. (December 2021). "Suicidal Risk in Women with Premenstrual Syndrome and Premenstrual Dysphoric Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis". Journal of Women's Health (2002). 30 (12): 1693–1707. doi:10.1089/jwh.2021.0185. ISSN 1931-843X. PMC 8721500. PMID 34415776.
  3. ↑ Yonkers, Kimberly Ann; O'Brien, P. M. Shaughn; Eriksson, Elias (2008-04-05). "Premenstrual syndrome". Lancet. 371 (9619): 1200–1210. doi:10.1016/S0140-6736(08)60527-9. ISSN 1474-547X. PMC 3118460. PMID 18395582.
  4. ↑ 4.0 4.1 Dilbaz, Berna; Aksan, Alperen (2021-05-28). "Premenstrual syndrome, a common but underrated entity: review of the clinical literature". Journal of the Turkish German Gynecological Association. 22 (2): 139–148. doi:10.4274/jtgga.galenos.2021.2020.0133. ISSN 1309-0399. PMC 8187976. PMID 33663193.
  5. ↑ 5.0 5.1 Pearlstein T (April 2016). "Treatment of Premenstrual Dysphoric Disorder: Therapeutic Challenges". Expert Review of Clinical Pharmacology. 9 (4): 493–496. doi:10.1586/17512433.2016.1142371. PMID 26766596. S2CID 12172042.
  6. ↑ Dubey N, Hoffman JF, Schuebel K, Yuan Q, Martinez PE, Nieman LK, et al. (August 2017). "The ESC/E(Z) complex, an effector of response to ovarian steroids, manifests an intrinsic difference in cells from women with premenstrual dysphoric disorder". Molecular Psychiatry. 22 (8): 1172–1184. doi:10.1038/mp.2016.229. PMC 5495630. PMID 28044059.
  7. ↑ Studd J, Nappi RE (March 2012). "Reproductive depression". Gynecological Endocrinology. 28 Suppl 1 (s1): 42–5. doi:10.3109/09513590.2012.651932. PMID 22394303. S2CID 41778636.
  8. ↑ Steiner M, Macdougall M, Brown E (August 2003). "The premenstrual symptoms screening tool (PSST) for clinicians". Archives of Women's Mental Health. 6 (3): 203–9. doi:10.1007/s00737-003-0018-4. PMID 12920618. S2CID 24822881.
  9. ↑ 9.0 9.1 Rapkin AJ, Lewis EI (November 2013). "Treatment of premenstrual dysphoric disorder". Women's Health. 9 (6): 537–56. doi:10.2217/whe.13.62. PMID 24161307. S2CID 45517684.
  10. ↑ Lopez, Laureen M.; Kaptein, Ad A.; Helmerhorst, Frans M. (2009-04-15). Lopez, Laureen M (ed.). "Oral contraceptives containing drospirenone for premenstrual syndrome". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD006586. doi:10.1002/14651858.CD006586.pub3. ISSN 1469-493X. PMID 19370644.
  11. ↑ Kleinstäuber M, Witthöft M, Hiller W (September 2012). "Cognitive-behavioral and pharmacological interventions for premenstrual syndrome or premenstrual dysphoric disorder: a meta-analysis". Journal of Clinical Psychology in Medical Settings. 19 (3): 308–19. doi:10.1007/s10880-012-9299-y. PMID 22426857. S2CID 28720541.
  12. ↑ ഉദ്ധരിച്ചതിൽ പിഴവ്: അസാധുവായ <ref> ടാഗ്; :1 എന്ന പേരിലെ അവലംബങ്ങൾക്ക് എഴുത്തൊന്നും നൽകിയിട്ടില്ല.
  13. ↑ Dutta A, Sharma A (2021). "Prevalence of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder in India: A systematic review and meta-analysis". Health Promot Perspect. 11 (2): 161–170. doi:10.34172/hpp.2021.20. ISSN 2228-6497. PMC 8233671. PMID 34195039.

External links തിരുത്തുക

Classification
External resources
"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=പ്രീമെൻസ്ട്രൽ_ഡിസ്ഫോറിക്_ഡിസോർഡർ&oldid=3999353" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്