ഹൈഡ്രജൻ ബോംബ്

ന്യുക്ലിയർ ഫ്യൂഷൻ ആധാരമാക്കി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ആണവായുധമാണ് തെർമോ ന്യൂക്ലിയർ ബോംബ് അഥവാ ഹൈ‍ഡ്രജൻ ബോംബ്. ഭാരം കുറഞ്ഞ അണുകേന്ദ്രങ്ങൾ സംയോജിപ്പിച്ച് ഭാരം കൂടുതലുള്ള അണുകേന്ദ്രം സൃഷ്ടിക്കുമ്പോൾ വൻതോതിൽ ഊർജ്ജം പുറന്തള്ളപ്പെടും എന്ന സിദ്ധാന്തത്തെ പ്രയോഗവത്കരിക്കുകയാണ് ഈ ആയുധത്തിൽ ചെയ്യുന്നത്. ഹൈഡ്രജന്റെ ഐസൊടോപ്പുകളായ ഡ്യുട്ടീരിയം, ട്രിഷ്യം എന്നിവയാണ് ഈ ബോംബിൽ അണുസംയോജനത്തിന് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഹൈഡ്രജൻ ബോംബിന്റെ പ്രഹരശേഷി ആറ്റംബോംബിനെ അപേക്ഷിച്ച് വളരെ കൂടുതലാണ്. 1952ൽ അമേരിക്കയാണ് ആദ്യമായി ഹൈ‍ഡ്രജൻ ബോംബ് പരീക്ഷിച്ചത്.

തെർമോ ന്യൂക്ലിയാർ വെപ്പൺ

പ്രവർത്തനം

ഫ്യൂഷൻ ബോംബ് സ്ഫോടനം നടത്തുന്നതിന് ഉയർന്ന താപനില ആവശ്യമാണ്. സൂര്യനിലും നക്ഷത്രങ്ങളിലുമാണ് സാധാരണയായി ന്യൂക്ലിയർ ഫ്യൂഷൻ നടക്കുന്നത്. ഉയർന്ന താപനിലയിൽ മാത്രമേ ഹൈ‍ഡ്രജൻ ന്യൂക്ലിയസ്സുകൾ കൂടിച്ചേർന്ന് ഹീലിയം അണുകേന്ദ്രമുണ്ടാവുകയുള്ളൂ. ഈ ഉയർന്ന താപനില സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനു വേണ്ടി തെർമോന്യൂക്ലിയർ ബോംബിനുള്ളിൽ ഒരു ഫിഷൻ ബോംബും സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കും. സ്ഫോടനത്തിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടത്തിൽ ഫിഷൻ ബോംബ് പൊട്ടിത്തെറിക്കും. അതു സൃഷ്ടിക്കുന്ന ഉയർന്ന താപനിലയിൽ ഹൈഡ്രജൻ അണുകേന്ദ്രത്തിന്റെ ഫ്യൂഷൻ ആരംഭിക്കും. അതോടെ ഭീമമായ ഊർജ്ജവും വികിരണങ്ങളും പുറന്തള്ളപ്പെടും. ഈ വികിരണങ്ങളിലുള്ള ന്യൂട്രോണുകൾ വീണ്ടും ഫിഷൻ ബോംബിൽ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുള്ള യുറേനിയം , പ്ലൂട്ടോണിയം ഐസോടോപ്പുകളിൽ പതിക്കുകയും ശൃംഖലാപ്രവർത്തനം ത്വരിതഗതിയിലാക്കുകയും ചെയ്യും. ബൂസ്റ്റഡ് ഫിഷൻ എന്നാണ് ഈ പ്രക്രിയയ്ക്ക് പറയുന്ന പേര്. അണുസംയോജന പ്രക്രിയ വഴി സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്ന ഭീമമായ ഊർജ്ജത്തിനു പുറമെ ബൂസ്റ്റഡ് ഫിഷൻ വഴിയുണ്ടാകുന്ന ഊർജ്ജവും ചേർന്ന് താപോർജ്ജമായാണ് പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നത്.

അവലംബം

ശാസ്ത്രകേരളം, ഫെബ്രുവരി 2016, ലക്കം 544

പുറംകണ്ണികൾ

Wiktionary

ഹൈഡ്രജൻ ബോംബ് എന്ന വാക്കിനർത്ഥം മലയാളം വിക്കി നിഘണ്ടുവിൽ കാണുക

Teller-Ulam design എന്ന വിഷയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചിത്രങ്ങൾ വിക്കിമീഡിയ കോമൺസിലുണ്ട്.

Principles

• "Hydrogen bomb / Fusion weapons" at GlobalSecurity.org (see also links on right)
• "Basic Principles of Staged Radiation Implosion (Teller–Ulam)" from Carey Sublette's NuclearWeaponArchive.org.
• "Matter, Energy, and Radiation Hydrodynamics" from Carey Sublette's Nuclear Weapons FAQ.
• "Engineering and Design of Nuclear Weapons" from Carey Sublette's Nuclear Weapons FAQ.
• "Elements of Thermonuclear Weapon Design" from Carey Sublette's Nuclear Weapons FAQ.
• Annotated bibliography for nuclear weapons design from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues Archived 2008-02-26 at the Wayback Machine.

History

• PBS: Race for the Superbomb: Interviews and Transcripts (with U.S. and USSR bomb designers as well as historians).
• Howard Morland on how he discovered the "H-bomb secret" (includes many slides).
• The Progressive November 1979 issue – "The H-Bomb Secret: How we got it, why we're telling" (entire issue online).
• Annotated bibliography on the hydrogen bomb from the Alsos Digital Library Archived 2019-02-17 at the Wayback Machine.
• University of Southampton, Mountbatten Centre for International Studies, Nuclear History Working Paper No5. Archived 2008-02-26 at the Wayback Machine.
• Peter Kuran's "Trinity and Beyond" Archived 2018-12-09 at the Wayback Machine. – documentary film on the history of nuclear weapon testing.