റെറ്റിനൽ റീജനറേഷൻ
റെറ്റിനയെ ബാധിക്കുന്ന അസുഖങ്ങൾ മൂലം കാഴ്ച നഷ്ടപ്പെട്ട കശേരുക്കളിൽ കാഴ്ച പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനെയാണ് റെറ്റിന റീജനറേഷൻ എന്ന് വാക്ക് കൊണ്ട് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.
റെറ്റിന പുനരുജ്ജീവനത്തിന്റെ ഏറ്റവും അറിയപ്പെടുന്ന രണ്ട് സംവിധാനങ്ങൾ സെൽ-മെഡിയേറ്റഡ് റീജനറേഷൻ, സെല്ലുലാർ ട്രാൻസ്പ്ലാൻറേഷൻ എന്നിവയാണ്. റെറ്റിനൈറ്റിസ് പിഗ്മെന്റോസ പോലുള്ള ഡീജനറേറ്റീവ് റെറ്റിന രോഗങ്ങൾ ചികിത്സിക്കുന്നതിനായി മനുഷ്യരിൽ റെറ്റിന റീജനറേഷൻ പ്രക്രിയകൾ ഉണ്ടാകാം. മനുഷ്യരെയും എലികളെയും പോലുള്ള സസ്തനികൾക്ക് റെറ്റിനയെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനുള്ള സ്വതസിദ്ധമായ കഴിവില്ലെങ്കിലും, താഴ്ന്ന കശേരുക്കളായ ടെലിയോസ്റ്റ് ഫിഷ്, സലാമാണ്ടറുകൾ എന്നിവയ്ക്ക് റെറ്റിന കേടുപാടുകൾ സംഭവിച്ചാൽ നഷ്ടപ്പെട്ട റെറ്റിന ടിഷ്യു പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാൻ കഴിയും.
സൃഷ്ടിപരമായി
തിരുത്തുകവരയൻ ഡാനിയോയിൽ
തിരുത്തുകവരയൻ ഡാനിയോ (സീബ്ര ഫിഷ് ), മറ്റ് ടെലിയോസ്റ്റ് മത്സ്യങ്ങൾ പോലെ, റെറ്റിനയിലെ നാശനഷ്ടങ്ങൾ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാൻ ജന്മനാ കഴിവ് ഉള്ള മത്സ്യമാണ്. ടെലിയോസ്റ്റും സസ്തനികളുടെ റെറ്റിന ഘടനയും തമ്മിലുള്ള സാമ്യതയുമായി ഈ കഴിവ് കൂടിച്ചേർത്ത് റെറ്റിന പുനരുജ്ജീവനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പഠനത്തിന് ആധുനിക ശാസ്ത്രം സീബ്രാഫിഷിനെ ആകർഷകമായ മാതൃകയാക്കുന്നു. [1] ടെലിയോസ്റ്റിലും സസ്തനികളുടെ റെറ്റിനയിലും കാണപ്പെടുന്ന ഒരു തരം ഗ്ലിയൽ സെല്ലാണ് മുള്ളർ ഗ്ലിയ. സീബ്രാഫിഷിലെ റെറ്റിന പുനരുജ്ജീവനത്തിന് മുള്ളർ ഗ്ലിയ മധ്യസ്ഥത വഹിക്കുന്നു, ഇത് സ്റ്റെം പോലുള്ള കോശങ്ങളായി വിഭജിക്കുകയും റെറ്റിന കേടുപാടുകൾക്ക് പ്രതികരണമായി ന്യൂറൽ പ്രോജെനിറ്റർ സെല്ലുകളായി വ്യാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. റെറ്റിനയുടെ കേടുപാടുകൾ സംഭവിക്കുന്ന എല്ലാ കേസുകളിലും റെറ്റിനയുടെ പുനരുജ്ജീവനത്തിന് മുള്ളർ ഗ്ലിയ ഡിവിഷൻ ഉത്തരവാദിയാണെങ്കിലും, നേരിയ കേടുപാടുകൾ മൂലം ഫോട്ടോറിസെപ്റ്റർ നഷ്ടപ്പെടുന്ന അവസ്ഥയിൽ ഈ സവിശേഷത വളരെ മികച്ചതാണ്. ഫോട്ടോറിസെപ്റ്റർ അബ്ലേഷനോടുള്ള പ്രതികരണമായി, മുള്ളർ ഗ്ലിയ, ഒരു ന്യൂറൽ പ്രോജെനിറ്റർ സെല്ലും പുതിയ മുള്ളർ ഗ്ലിയ സെല്ലും നിർമ്മിക്കുന്നതിന് ഒരൊറ്റ അസമമായ വിഭജനത്തിന് വിധേയമാകുന്നു. ന്യൂറൽ പ്രോജെനിറ്റർ സെൽ, ന്യൂറൽ പ്രോജെനിറ്ററുകളുടെ ഒരു ക്ലസ്റ്ററായി മാറുന്നു, ഇത് റെറ്റിനയുടെ ബാഹ്യ ന്യൂക്ലിയർ പാളിയിലേക്ക് മാറുകയും നഷ്ടപ്പെട്ട കോശങ്ങളെ മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുന്നതിനായി ഫോട്ടോറിസെപ്റ്ററുകളായി വേർതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [2] ഈ പ്രക്രിയയിലൂടെ പരിക്കേറ്റ മത്സ്യം റെറ്റിനയുടെ പ്രവർത്തനം പുനസ്ഥാപിക്കുന്നു. ഈ പ്രക്രീയയുടെ അന്തർലീനമായ സംവിധാനങ്ങൾ മനസിലാക്കുന്നത് സസ്തനികളിലെ നശിക്കുന്ന റെറ്റിന രോഗങ്ങൾക്കുള്ള ചികിത്സാ മാർഗങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഉൾക്കാഴ്ച നൽകും.
റെറ്റിന പുനരുജ്ജീവന പ്രക്രിയയിൽ നിരവധി പ്രോട്ടീനുകളും സിഗ്നലിംഗ് പാതകളും വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. പ്രധാനപ്പെട്ട ചില ഘടകങ്ങളുടെ റോളുകൾ ചുവടെ സംഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നു: [3] [4] [5] [6] [7]
| പ്രോട്ടീൻ | പൊതുവായ പങ്ക് | റെറ്റിന പുനരുജ്ജീവനത്തിലെ പങ്ക് |
|---|---|---|
| ടിഎൻ‌എഫ്-എ | വീക്കം ഉണ്ടാക്കുന്നു, അപ്പോപ്റ്റോസിസ് ഉണ്ടാക്കുന്നു | മുള്ളർ ഗ്ലിയയെ വേർതിരിക്കാനുള്ള സിഗ്നലുകൾ |
| നോച്ച് | വ്യത്യാസവും സെൽ വിധി നിർണ്ണയവും നിയന്ത്രിക്കുന്നു | മുള്ളർ ഗ്ലിയൽ ശാന്തത നിലനിർത്തുന്നു |
| എൻ-കാഡെറിൻ | സെൽ-സെൽ ഇടപെടലുകൾക്ക് മധ്യസ്ഥത വഹിക്കുന്നു, ആക്‌സോണൽ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശം ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നു | ന്യൂറൽ പ്രോജെനിറ്റർ സെൽ മൈഗ്രേഷനെ നയിക്കുന്നു |
| Ascl1 | ന്യൂറോജെനിസിസ് മധ്യസ്ഥമാക്കുന്നു | മുള്ളർ ഗ്ലിയൽ ഡിഡിഫറൻസേഷന് സംഭാവന ചെയ്യുന്നു |
| β-catenin | Wnt പാത്ത്വേ സജീവമാക്കുന്നു | മുള്ളർ ഗ്ലിയൽ വ്യാപനത്തിന് ആവശ്യമാണ് |
നഷ്ടപ്പെട്ട റെറ്റിന ന്യൂറോണുകളെ മാറ്റിസ്ഥാപിക്കാൻ സീബ്രാഫിഷിന് കഴിയുന്ന മറ്റൊരു സംവിധാനമാണ് റോഡ് പ്രീക്വാർസർ ഡിഫറൻസേഷൻ. സാധാരണ സീബ്രാഫിഷ് വളർച്ചയ്ക്കിടെ റോഡ് പ്രീക്വാർസർ ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുകയും റെറ്റിനയുടെ ബാഹ്യ ന്യൂക്ലിയർ പാളിയിലേക്ക് പ്രാദേശികവൽക്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. വിട്ടുമാറാത്തതോ ചെറുതോ ആയ റോഡ് ഫോട്ടോറിസെപ്റ്റർ മരണം സംഭവിക്കുകയാണെങ്കിൽ, റോഡ് പ്രീക്വാർസർ വ്യാപിക്കുകയും പുതിയ റോഡ് ഫോട്ടോറിസെപ്റ്ററുകളായി വേർതിരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. [8] വളർച്ചാ ഹോർമോൺ കുത്തിവയ്ക്കുക അല്ലെങ്കിൽ സെലക്ടീവ് റോഡ് ഫോട്ടോറിസെപ്റ്റർ സെൽ മരണം പോലുള്ള മാർഗ്ഗങ്ങളിലൂടെ പ്രോജെനിറ്റർ സെല്ലുകളുടെ ഈ ജനസംഖ്യ വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, ഈ പുനരുൽപ്പാദന പ്രതികരണം മുള്ളർ ഗ്ലിയ മെഡിറ്റേറ്റഡ് പ്രതികരണത്തേക്കാൾ പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നതിനാൽ, അതിന്റെ അടിസ്ഥാന സംവിധാനങ്ങളെക്കുറിച്ച് വളരെക്കുറച്ചേ അറിയൂ.
മനുഷ്യരിൽ
തിരുത്തുക
2013 ഫെബ്രുവരിയിൽ യു‌എസ് ഫുഡ് ആൻഡ് ഡ്രഗ് അഡ്മിനിസ്ട്രേഷൻ ആർഗസ് II റെറ്റിനൽ പ്രോസ്റ്റീസിസ് സിസ്റ്റം [1] Archived 2017-01-29 at the Wayback Machine. ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് അംഗീകാരം നൽകി, [9] റെറ്റിനയുടെ അപചയത്തെ ചികിത്സിക്കുന്നതിനുള്ള എഫ്ഡി‌എ അംഗീകരിച്ച ആദ്യത്തെ ഇംപ്ലാന്റായി ഇത് മാറി. ദൈനംദിന പ്രവർ‌ത്തനങ്ങൾ നടത്താനുമുള്ള കഴിവ് നഷ്ടപ്പെട്ട റെറ്റിനൈറ്റിസ് പിഗ്മെന്റോസ ഉള്ള മുതിർന്നവരെ ഈ ഉപകരണം സഹായിച്ചേക്കാം.
പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ
തിരുത്തുകപരാമർശങ്ങൾ
തിരുത്തുക- ↑ Fadool, JM; Dowling, JE (2008). "Zebrafish: a model system for the study of eye genetics". Prog Retin Eye Res. 27 (1): 89–110. doi:10.1016/j.preteyeres.2007.08.002. PMC 2271117. PMID 17962065.
- ↑ Gorsuch, RA; Hyde, DR (2014). "Regulation of Müller glial dependent neuronal regeneration in the damaged adult zebrafish retina". Exp Eye Res. 123: 131–40. doi:10.1016/j.exer.2013.07.012. PMC 3877724. PMID 23880528.
- ↑ Ascl1a (2010). "let-7 microRNA signalling pathway -". Nature Cell Biology. 12 (11): 1101–1107. doi:10.1038/ncb2115. PMC 2972404. PMID 20935637.
{{cite journal}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ Wan, J; Ramachandran, R; Goldman, D (2012). "HB-EGF is necessary and sufficient for Müller glia dedifferentiation and retina regeneration". Dev Cell. 22 (2): 334–47. doi:10.1016/j.devcel.2011.11.020. PMC 3285435. PMID 22340497.
- ↑ Nagashima, M; Barthel, LK; Raymond, PA (2013). "A self-renewing division of zebrafish Müller glial cells generates neuronal progenitors that require N-cadherin to regenerate retinal neurons". Development. 140 (22): 4510–21. doi:10.1242/dev.090738. PMC 3817940. PMID 24154521.
- ↑ Conner, C; Ackerman, KM; Lahne, M; Hobgood, JS; Hyde, DR (2014). "Repressing notch signaling and expressing TNFα are sufficient to mimic retinal regeneration by inducing Müller glial proliferation to generate committed progenitor cells". J Neurosci. 34 (43): 14403–19. doi:10.1523/JNEUROSCI.0498-14.2014. PMC 4205560. PMID 25339752.
- ↑ Meyers, Jason R.; Hu, Lily; Moses, Ariel; Kaboli, Kavon; Papandrea, Annemarie; Raymond, Pamela A. (2012). "β-catenin/Wnt signaling controls progenitor fate in the developing and regenerating zebrafish retina". Neural Development. 7: 30. doi:10.1186/1749-8104-7-30. PMC 3549768. PMID 22920725.
{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Montgomery, JE; Parsons, MJ; Hyde, DR (2010). "A novel model of retinal ablation demonstrates that the extent of rod cell death regulates the origin of the regenerated zebrafish rod photoreceptors". J Comp Neurol. 518 (6): 800–14. doi:10.1002/cne.22243. PMC 3656417. PMID 20058308.
- ↑ https://www.reuters.com/article/us-secondsight-fda-eyeimplant/fda-approves-first-retinal-implant-for-rare-eye-disease-idUSBRE91D1AK20130214