മാ നിഷാദ (ശ്ലോകം)

ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ ശ്ലോകമായി പറയപ്പെടുന്ന ശ്ലോകം. ഒരു വേടൻ രണ്ടു ക്രൌഞ്ചപ്പക്ഷികളിലൊന്നിനെ കൊല്ലുന്നതു കണ്ട ശോകത്തിൽ (ദുഃഖത്തിൽ) നിന്നു് വാല്മീകി രചിച്ച ശ്ലോകം ആണു് ഇതെന്നാണു് ഐതിഹ്യം. ഇതിനെത്തുടർന്നാണു രാമായണം എഴുതിയതു് എന്നും പറയപ്പെടുന്നു.

സംസ്കൃതത്തിൽ ഏറ്റവുമധികം പ്രചാരത്തിലുള്ള അനുഷ്ടുപ്പ് വൃത്തത്തിലെ ആദ്യത്തെ ശ്ലോകവുമാണിതു്.

ശ്ലോകം:

മാ നിഷാദ, പ്രതിഷ്ഠാം ത്വ-

മഗമഃ ശാശ്വതീസമാഃ

യത്‌ ക്രൌഞ്ചമിഥുനാദേക-

മവധീഃ കാമമോഹിതം.

അർത്ഥം:

ഈ ശ്ലോകത്തിനു് രണ്ടർത്ഥമുണ്ടു്.

1. അരുതു് കാട്ടാളാ. ക്രൗഞ്ചപ്പക്ഷികളിൽ, കാമമോഹിതനായിരുന്നതിനെ കൊന്നതുകൊണ്ടു് നീ നിത്യകാലത്തോളം മഹത്ത്വം പ്രാപിക്കാതെ പോകട്ടേ.
2. മഹാലക്ഷ്മിയിൽ വസിക്കുന്നവനേ (മഹാവിഷ്ണോ), കാമമോഹിതനായ രാക്ഷസനെ (രാവണനെ) കൊന്നതു കൊണ്ടു് അങ്ങു് ശാശ്വതമായ പദം പ്രാപിച്ചു.