"ഹഖാമനി സാമ്രാജ്യം" എന്ന താളിന്റെ പതിപ്പുകൾ തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം
Content deleted Content added
(ചെ.) തലക്കെട്ടു മാറ്റം: അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം >>> ഹഖാമനി സാമ്രാജ്യം: ലയനം |
|||
വരി 1:
{{prettyurl|Achaemenid Empire}}
{{mergeto|ഹഖാമനിഷിയാൻ പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യം}}
{{Infobox
|native_name
|conventional_long_name = Achaemenid Empire
|common_name
|
|continent = Asia, Africa and Europe
|region = Near east
|country = Iran
|era = Ancient history
|status = Empire
|
|empire = <!---The empire or country to which the entity was in a state of dependency--->
|government_type = Monarchy
|
|<!--- Rise and fall, events, years and dates --->
|<!-- only fill in the start/end event entry if a specific article exists. Don't just say "abolition" or "declaration"-->
|
|year_start
|year_end
|
|year_exile_start
|year_exile_end
|
|event_start
|date_start
|event_end = Conquered during [[Wars of Alexander the Great]]
|date_end = <!--- Optional: Date of disestablishment --->
|
|event1 = Construction starts at [[Persepolis]]
|date_event1
|event2 = Conquest of [[Ancient Egypt|Egypt]] by [[Cambyses II]]
|date_event2
|event3 = [[Greco-Persian Wars]]
|date_event3
|event4 =
|date_event4
|event5 = Reconquest of Egypt by [[Artaxerxes III]]
|date_event5
|event6 = Defeat of the Achaemenid Empire by [[Alexander the Great]]
|date_event6
|
|event_pre
|date_pre
|event_post = [[Darius III]] is killed by [[Bessus]]
|date_post
|
|p1
|flag_p1
|p2
|flag_p2 = Neo babylonia empire 540
|p3 = Lydia
|flag_p3 =
|p4 = Twenty-sixth dynasty of Egypt
|flag_p4 =
|s1 = Macedonian Empire
|flag_s1 = Verginasun.jpg
|s2 =
|flag_s2 =
|image_flag = Standard of Cyrus the Great (Achaemenid Empire).svg
|flag = <!--- Link target under flag image. Default: Flag of {{{Common_name}}} --->
|flag_type = Standard of [[Cyrus the Great]].
|
|image_coat
|symbol
|symbol_type
|
|image_map
|image_map_caption = Achaemenid Empire around 500
|
|image_map2
|image_map2_caption
|
|capital
|capital_exile
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|
|national_motto
|national_anthem
|common_languages
|religion = [[Zoroastrianism]]
|currency
|
|<!--- Titles and names of the first and last leaders and their deputies --->
|leader1
|leader2
|leader3
|leader4
|year_leader1
|year_leader2
|year_leader3
|year_leader4
|title_leader
|<!--- Area and population of a given year --->
|stat_year1
|stat_area1
|stat_pop1
|footnotes = <!--- Accepts wikilinks --->
}}
ബി.സി. 6-ം ശതകത്തിന്റെ മധ്യഘട്ടത്തിൽ മഹാനായ സൈറസ് സ്ഥാപിച്ച പുരാതന പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യം. ബി.സി. 7-ം ശതകതകത്തിൽ ജീവിച്ചിരുന്ന അക്കാമെനിസിൽ (ഹക്കാമെനിഷ്) നിന്നാണ് സാമ്രാജ്യത്തിന് ഈ പേർ സിദ്ധിച്ചതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.
അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം
ഈ സാമ്രാജ്യം അതിന്റെ സുവർണദശയിൽ [[ഗ്രീസ്]] മുതൽ [[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യവരെയും]] [[റഷ്യ|റഷ്യൻ]] [[തുർക്കി|തുർക്കിസ്താൻ]] മുതൽ ഉത്തര [[ഈജിപ്ത്]] വരെയും വ്യാപിച്ചിരുന്നു.
തെക്കു പടിഞ്ഞാറൻ [[പേർഷ്യ|പേർഷ്യയിലെ]] പർവതപ്രദേശത്തുള്ള ഒരു ചെറിയ നാടുവാഴിയായിരുന്നു അക്കാമെനിസ്. മീഡിയയിലെ രാജാക്കന്മാരുടെ സാമന്തൻമാരായിട്ടാണ് അക്കാമെനിസും പിൻഗാമികളും ഭരണം നടത്തിയത്. പേർസിസ് എന്ന പ്രദേശംകൂടി അക്കാമെനിസിന്റെ പുത്രനായ ടേസ്പസ് അധീനമാക്കി. മഹാനായ സൈറസിന്റെ പ്രപിതാമഹനാണ് ടേസ്പസ്.<ref>http://www.iranchamber.com/history/achaemenids/achaemenids.php History of Iran: Achaemenid Empire</ref>
==ഉദ്ഭവം==
സൈറസ് (ബി.സി. 600-530) ഭരണം തുടങ്ങി (559) പത്തുവർഷത്തിനുള്ളിൽ മീഡിയയിലെ രാജാവായ അസ്റ്റിയാഗസിനെ തോല്പിച്ച് (ബി.സി. 549) അദ്ദേഹം അവിടെ ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചു. തുടർന്ന് ലിദിയ, കാൽദിയ തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങളും അധീനമാക്കിക്കൊണ്ട് പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന് സൈറസ് അടിത്തറയിട്ടു. കി. ഇന്ത്യയുടെ അതിർത്തിവരെയുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ അദ്ദേഹം പിടിച്ചടക്കി. ബി.സി. 530-ൽ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വടക്കു കിഴക്കു ഭാഗത്തുവച്ചുണ്ടായ ഒരു ഏറ്റുമുട്ടലിൽ സൈറസ് വധിക്കപ്പെട്ടു.
തുടർന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രനായ കാംബീസസ് അധികാരത്തിൽ വന്നു. 525-ൽ അദ്ദേഹം ഈജിപ്ത് അധീനമാക്കി. അതോടുകൂടി പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യം [[നൈൽ|നൈൽനദി]] മുതൽ ഈജിയൻ കടൽ വരെയും അവിടെ നിന്നു കിഴക്കോട്ട് [[ഇന്ത്യ|ഇന്ത്യയുടെ]] അതിർത്തിവരെയും വ്യാപിച്ചു.
റസിന് കാംബീസസിനെ കൂടാതെ ബാർഡിസ് (സ്മെർഡിസ്) എന്ന മറ്റൊരു പുത്രൻ കൂടി ഉണ്ടായിരുന്നു. ഈജിപ്തിലേക്കു പുറപ്പെടുന്നതിനു മുമ്പ് കാംബീസസ് ഈ സഹോദരനെ വധിച്ചു. ഈജിപ്തിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദീർഘകാലത്തെ താമസത്തിനിടയ്ക്കു പേർഷ്യയിൽ പല കുഴപ്പങ്ങളും ഉണ്ടായി. തന്മൂലം അസ്വസ്ഥനായിത്തീർന്ന കാംബീസസ് സിറിയയിൽവച്ച് ബി.സി. 522-ൽ ആത്മഹത്യ ചെയ്തു.<ref>http://ancienthistory.about.com/cs/persianempir1/a/persiaintro_2.htm Ancient Iran - Persia</ref>
==വികസനം==
കാംബീസസിനെ തുടർന്ന് അക്കമീനിയൻ വംശത്തിൽപ്പെട്ട ദാരിയൂസ് (558-486) സിംഹാസനാരോഹണം ചെയ്തു (522). അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് പാർത്തിയയിലെ സത്രപ്പായ ഹിസ്റ്റാസ്പസ് (Hystaspes) ആയിരുന്നു. വളരെ ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ രാജാവാകാൻ അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നതായി ചരിത്രകാരനായ ഹിറോഡോട്ടസ് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. ദാരിയൂസ് കാംബീസസുമൊന്നിച്ച് ഈജിപ്തിലെ സൈനിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പങ്കെടുത്തു. കാംബീസസിന്റെ നിര്യാണത്തെ തുടർന്ന് സിംഹാസനം പിടിച്ചെടുത്ത സ്മെർഡിസിനെ പരാജയപ്പെടുത്തിയതിനു ശേഷമാണ്, ദാരിയൂസ് അധികാരത്തിൽ വന്നത്. അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം ശരിയായ അടിസ്ഥാനത്തിൽ സംഘടിപ്പിച്ചത് ദാരിയൂസ് ആണ്. ബാബിലോണിയയും, [[ഈജിപ്ത്|ഈജിപ്തും]] അദ്ദേഹം തന്റെ നേരിട്ടുള്ള ഭരണത്തിൻകീഴിലാക്കി. സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ശേഷിച്ച ഭാഗങ്ങൾ 20 പ്രവിശ്യകളായി വിഭജിച്ചു. പ്രവിശ്യകൾ 'സത്രപ്പി' എന്ന പേരിലാണ് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. പ്രവിശ്യകളിൽ ''സത്രപ്പ്'' (ക്ഷത്രപൻ) എന്നറിയപ്പെടുന്ന രാജപ്രതിനിധികൾ ഭരണം നടത്തി. ചക്രവർത്തിയുടെ നിയന്ത്രണത്തിന് വിധേയരായിരുന്നു ഇവർ. ആഭ്യന്തര കാര്യങ്ങളിൽ പ്രവിശ്യകൾക്ക് സ്വാതന്ത്യ്രമുണ്ടായിരുന്നു. കപ്പം കൃത്യമായി കൊടുക്കുകയും പൊതുസൈന്യത്തിലേക്കു നിശ്ചിത സേനകളെ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നവർക്കു മാത്രമേ ഈ ആനുകൂല്യം നൽകപ്പെട്ടിരുന്നുള്ളു. കരം ചിലപ്പോൾ സാധനങ്ങളായിട്ടാണ് നൽകിയിരുന്നത്. എന്നാൽ ലിഡിയ മാത്രം പണമായിട്ടുതന്നെ കപ്പം കൊടുത്തു. ഏതാണ്ട് ബി.സി. 600-ാ മാണ്ട് മുതൽ തന്നെ അവിടെ നാണയത്തിന്റെ ഉപയോഗം സർവസാധാരണമായിരുന്നു.<ref>http://www.grifterrec.com/coins/achaemenid/achaemenid.html coins achaemenid</ref>
ദാരിയൂസിന്റെ മരണത്തെ തുടർന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രനായ സെർക്സിസ് (519-465) അധികാരത്തിൽ വന്നു (486). ഈജിപ്തിലുണ്ടായ ഒരു ലഹള അമർച്ച ചെയ്തതിനുശേഷം 480-ൽ സെർക്സിസ് [[ഗ്രീസ്]] ആക്രമിക്കാനായി പുറപ്പെട്ടു. [[പേർഷ്യ|പേർഷ്യൻ]] ആക്രമണത്തെക്കുറിച്ച് ഗ്രീക്കുകാർക്കു മുന്നറിയിപ്പ് ലഭിച്ചിരുന്നു. 480. ആഗസ്റ്റ് അവസാനത്തോടുകൂടി സെർക്സിസ് തെർമോപെലി മലയിടുക്കിൽ എത്തി. സ്പാർട്ടായിലെ ഭരണാധികാരികളിൽ ഒരാളായ ലിയോണിദസിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഗ്രീക്കുകാർ പേർഷ്യാക്കാരുമായി ഏറ്റുമുട്ടി. ഈ യുദ്ധത്തിൽ പേർഷ്യാക്കാർ വിജയിച്ചു; ലിയോണിദസ് വധിക്കപ്പെട്ടു. വഴിയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളെല്ലാം നശിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പേർഷ്യൻ സൈന്യം [[ആഥൻസ്|ആഥൻസിലെത്തി]]. ആഥൻസ് നഗരം അവർ കൊള്ളചെയ്യുകയും അഗ്നിക്കിരയാക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ സലാമിസ് ഉൾക്കടലിൽവച്ച് ആഥൻസിന്റെ നാവികപ്പട പേർഷ്യക്കാരെ നിശ്ശേഷം തോൽപ്പിച്ചു. താമസിയാതെ സെർക്സിസ് പേർഷ്യയിലേക്കു മടങ്ങി. ഗ്രീസിലെ സൈനിക നടപടികളുടെ ചുമതല അദ്ദേഹം തന്റെ സൈന്യാധിപന്മാരെ ഏൽപിച്ചു. എന്നാൽ അവർക്ക് അവിടെ ഒന്നും നേടാൻ സാധിച്ചില്ല. 479-ൽ പ്ളറ്റിയയിലെ കരയുദ്ധവും മൈക്കേലിലെ (Mycale) കടൽ യുദ്ധവും പേർഷ്യാക്കാരുടെ പരാജയത്തിൽ കലാശിച്ചു. ഇതോടുകൂടി ഗ്രീസിൽ നിന്നും പിന്മാറുവാൻ അവർ നിർബന്ധിതരായി.<ref>http://www.facebook.com/pages/Achaemenid-Empire/108322519196415 Achaemenid Empire</ref>
==സെർക്സിസിനു ശേഷം==
പേർഷ്യയിലെ തുടർന്നുള്ള സംഭവങ്ങൾ ഗൂഢാലോചനകളുടെയും കൊലപാതകങ്ങളുടെയും അധികാര മൽസരങ്ങളുടെയും ചരിത്രമാണ്. ബി.സി. 465-ൽ സെർക്സിസ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൊട്ടാരത്തിൽ വച്ച് വധിക്കപ്പെട്ടു. അപ്രാപ്തരായ ഏതാനും ഭരണാധികാരികളാണ് അദ്ദേഹത്തെ പിൻതുടർന്നത്. അവർ ആർട്ടാസെർക്സിസ് ഒന്നാമൻ, സെർക്സിസ് രണ്ടാമൻ, സോഗ്ഡിയാനസ്, ദാരിയൂസ് രണ്ടാമൻ, ആർട്ടാ സെർക്സിസ് രണ്ടാമൻ, ആർട്ടാ സെർക്സിസ് മൂന്നാമൻ, ആർസിസ്, ദാരിയൂസ് മൂന്നാമൻ എന്നിവരാണ്.
അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ തലസ്ഥാനനഗരിയായാരുന്ന പേർസിപൊലിസിൻ അവശിഷ്ടങ്ങൾ
ആർട്ടാ സെർക്സിസ് ഒന്നാമന്റെയും സെർക്സിസ് രണ്ടാമന്റെയും ദാരിയൂസ് രണ്ടാമന്റെയും കാലത്ത് അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം ദ്രുതഗതിയിൽ അധഃപതിച്ചു. ദാരിയൂസ് രണ്ടാമന്റെ മരണശേഷം അദ്ദേഹത്തിന്റെ മൂത്തപുത്രൻ ആർട്ടാസെർക്സിസ് രണ്ടാമൻ സിംഹാസനാരോഹണം ചെയ്തു. എന്നാൽ രാജമാതാവായ പാരിസാറ്റിസ് അവരുടെ ഇളയ പുത്രൻ സൈറസ് അധികാരത്തിൽ വന്നുകാണുവാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. 13,000 ഗ്രീക്കുപടയാളികളുടെ സഹായത്തോടുകൂടി സൈറസ് സഹോദരനെ എതിർത്തെങ്കിലും ബി.സി. 401-ൽ കുനാക്സ യുദ്ധത്തിൽ സൈറസ് വധിക്കപ്പെട്ടു.
അവസാനത്തെ പേർഷ്യൻ ചക്രവർത്തിയായ ദാരിയൂസ് മൂന്നാമനെ മഹാനായ [[അലക്സാണ്ടർ]] പല യുദ്ധങ്ങളിലും തോൽപിച്ചു. ബി.സി. 333-ൽ ഇസസ് യുദ്ധത്തിൽ അലക്സാണ്ടർ ദാരിയൂസിനെ യുദ്ധക്കളത്തിൽനിന്ന് തോൽപ്പിച്ചോടിച്ചു. പലായനം ചെയ്ത ശത്രുവിനെ പിൻതുടരാതെ അലക്സാണ്ടർ, സിറിയ, ഈജിപ്ത് എന്നീ പ്രദേശങ്ങൾ കീഴ്പ്പെടുത്തി. അതിനുശേഷം പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കിഴക്കൻ പ്രവിശ്യകൾ അദ്ദേഹം അധീനമാക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ബി.സി. 331-ലെ അർബേലാ യുദ്ധം പേർഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വിധി നിർണയിച്ചു. ദാരിയൂസ് മീഡിയയിലെ പർവതപ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് ഓടി രക്ഷപ്പെട്ടു. ബാബിലോണിയ അലക്സാണ്ടർക്ക് കീഴടങ്ങി. തുടർന്ന് അലക്സാണ്ടർ പേർഷ്യൻ രാജാക്കന്മാരുടെ വേനൽക്കാല തലസ്ഥാനമായ സൂസാ നഗരം കൈവശപ്പെടുത്തി. പേർഷ്യൻ ചക്രവർത്തിയുടെ വിലയേറിയ ഈടുവയ്പ്പുകൾ അലക്സാണ്ടർക്ക് അധീനമായി.
അലക്സാണ്ടർ കിഴക്കോട്ടു പ്രയാണം തുടർന്നു. സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനമായ പേർസിപൊലിസ് അദ്ദേഹം കീഴടക്കി. അവിടെയും, സൈറസിന്റെ ആദ്യകാലത്തെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന പാസർഗാഡേയിലും ഉണ്ടായിരുന്ന സമ്പത്തുകളെല്ലാം അലക്സാണ്ടർക്ക് അധീനമായി.
==പതനം==
ഇക്കാലമത്രയും ദാരിയൂസ് മീഡിയയുടെ തലസ്ഥാനമായ എക്ബട്ടാനയിൽ ആയിരുന്നു. അലക്സാണ്ടറുടെ വരവോടുകൂടി അദ്ദേഹം കിഴക്കോട്ടു പലായനം ചെയ്തു (ബി.സി. 330). അങ്ങനെ പേർഷ്യൻ ചക്രവർത്തിയുടെ അവസാനത്തെ അഭയകേന്ദ്രവും അലക്സാണ്ടർക്ക് അധീനമായി. ഇതിനിടയിൽ ഒരു ഗൂഢാലോചനയുടെ ഫലമായി ദാരിയൂസ് വധിക്കപ്പെട്ടു. പേർസിപൊലിസിലുള്ള ദാരിയൂസ് മൂന്നാമന്റെ മൃതദേഹം സംസ്കരിക്കപ്പെട്ടു. ഇതോടുകൂടി ഏകദേശം രണ്ടു നൂറ്റാണ്ടിലേറെ നിലനിന്ന അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം നാമാവശേഷമായി.
==അക്കമീനിയൻ രാജാക്കന്മാർ==
{| class="wikitable"
|-
! പേര്!! ഭരണകാലം !!
|-
| സൈറസ് || ബി.സി. 559--530
|-
| കാംബീസസ് || 530--522
|-
| സ്മെർഡിസ് || 522
|-
| ദാരിയൂസ് || 522--486
|-
| സെർക്സിസ് || 486--465
|-
| ആർട്ടാ സെർക്സിസ് || 465--424
|-
| സെർക്സിസ് II, സെസിഡിയാനസ് || 424--423
|-
| ദാരിയൂസ് II || 423--404
|-
| ആർട്ടാ സെർക്സിസ് II || 404--358
|-
| ആർട്ടാ സെർക്സിസ് III || 358--338
|-
| ആർട്ടാ സെർക്സിസ് III || 358--338
|-
| ആർസിസ് || 338--336
|-
| ദാരിയൂസ് III || 336--330
|}
==സംസ്കാരികനില==
അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യം ലോകസംസ്കാരത്തിന് പല സംഭാവനകളും നൽകിയിട്ടുണ്ട്. പുരാതന പേർഷ്യക്കാരുടെ ആരാധനാക്രമങ്ങളിൽ പ്രകൃതിശക്തികൾക്ക് ഈശ്വരത്വം കല്പിച്ചിരുന്നു. മൃഗബലിയും സർവസാധാരണമായിരുന്നു. 'മാഗി' എന്നറിയപ്പെടുന്ന പുരോഹിതവർഗം ആരാധകരുടെയും ഈശ്വരൻമാരുടെയും ഇടയ്ക്ക് മധ്യവർത്തികളായി പെരുമാറി. ബി.സി. 7-ാ ശതകത്തിൽ ജീവിച്ച സൊറാസ്റ്റർ, മാഗികളുടെ മതവിശ്വാസങ്ങളിൽ പല മാറ്റങ്ങളും വരുത്തി അവ പരിഷ്കരിച്ചു. സൊരാസ്ട്രിയൻമതം അക്കമീനിയൻ സാമ്രാജ്യത്തിൽ പൂർണമായി അംഗീകൃതമായില്ലെങ്കിലും അത് സാമാന്യം സുശക്തമായി അക്കാലത്തുതന്നെ വ്യാപിക്കാൻ തുടങ്ങി. അവിടെ മതസ്വാതന്ത്ര്യം അനുവദിച്ചിരുന്നു.
അക്കമീനിയൻ ചക്രവർത്തിമാർ സാഹിത്യാദി കലകളെയും ശിൽപ്പകലകളെയും പ്രോൽസാഹിപ്പിച്ചു. പേർസിപ്പൊലിസിലുള്ള ശിൽപ്പവേലകൾ പേർഷ്യൻ ശിൽപ്പകലയ്ക്ക് ഉത്തമോദാഹരണമാണ്. ക്യൂനിഫോമിൽ എഴുതിയിട്ടുള്ള സാഹിത്യമാണ് അക്കാലത്ത് പ്രചരിച്ചിരുന്നത്. ലേഖനവിദ്യ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വിദൂര പ്രവിശ്യകളിലും പ്രചരിച്ചു. സാമ്രാജ്യത്തിലുടനീളം റോഡുകൾ നിർമിച്ചിരുന്നു. സന്ദേശവാഹകന്മാർ മുഖേനയുള്ള വാർത്താവിനിമയ സമ്പ്രദായം നിലവിലിരുന്നു. അരാമിക് ഭാഷയാണ് അവിടെ പ്രയോഗത്തിലിരുന്നത്. ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ 2500-ാ വാർഷികം 1971-ൽ ഇറാനിൽ സാഘോഷം കൊണ്ടാടി.
==അവലംബം==
{{reflist}}
==പുറംകണ്ണികൾ==
* http://www.metmuseum.org/toah/hd/acha/hd_acha.htm
* [http://www.google.co.in/images?q=achaemenid+empire&oe=utf-8&rls=org.mozilla:en-GB:official&client=firefox-a&um=1&ie=UTF-8&source=univ&ei=x8RqTMmsBYm4uQOyxNx2&sa=X&oi=image_result_group&ct=title&resnum=4&ved=0CDgQsAQwAw&biw=1280&bih=794] Images for achaemenid empire
* http://www.livius.org/aa-ac/achaemenians/achaemenians.html
* http://www.iranologie.com/history/Achaemenid/chapter%20I.html
==വീഡിയോ==
* http://www.youtube.com/watch?v=bAaakESLo4A
{{സർവ്വവിജ്ഞാനകോശം}}
[[en:Achaemenid Empire]]
|