ദുറാനി

അഫ്ഗാനിസ്താനിലേയും പാകിസ്താനിലും പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു ജനവിഭാഗമായ പഷ്തൂണുകളിലെ ഒരു പ്രബലമായ വിഭാഗമാണ് അബ്ദാലി (ابدالی) അഥവാ ദുറാനികൾ (دراني). ആദ്യകാലത്ത് അബ്ദാലികൾ എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഇവർ 1747-ലെ ദുറാനി സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ സ്ഥാപനത്തോടെയാണ് ദുറാനി എന്നറിയപ്പെടാൻ തുടങ്ങിയത്. അഫ്ഗാനിസ്താന്റെ ജനസംഖ്യയിലെ 16% പേർ (ഏകദേശം 50 ലക്ഷം പേർ) ദുറാനികളാണ്. പാകിസ്താന്റെ പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗങ്ങളിലും ഇവർ ധാരാളമായി കണ്ടുവരുന്നു. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ദുറാനി സാമ്രാജ്യം സ്ഥാപിതമായതിനു ശേഷം രാജ്യത്ത് അധികാരത്തിലെത്തിയ രാജാക്കന്മാരെല്ലാം ദുറാനി/അബ്ദാലി വംശത്തിൽ നിന്നുള്ളവരാണെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്.

അഹ്മദ് ഷാ ദുറാനി - ദുറാനി എന്ന പേര് ആദ്യമായി സ്വീകരിച്ചത് ഇദ്ദേഹമാണ്. ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ പേര് പിന്നീട് അബ്ദാലികളൂടെ വംശത്തിന്റെ പേരായി മാറി

ദുർ എന്ന വാക്കിനർത്ഥം മുത്ത് എന്നാണ്. 1748-ൽ പഷ്തൂണുകളുടെ ഭരണാധികാരിയായി സ്ഥാനമേറ്റ അഹ്മദ് ഷാ അബ്ദാലി, ദുർ-ഇ ദൗറാൻ (കാലഘട്ടത്തിന്റെ മുത്ത്) എന്ന സ്ഥാനപ്പേര് സ്വീകരിച്ചിരുന്നു. തുടർന്ന് ദുർ-ഇ ദുറാൻ (മുത്തുകളുടെ മുത്ത്) എന്ന സ്ഥാനപ്പേരും സ്വീകരിച്ചു. ഇതിൽ നിന്നാണ് ദുറാനി എന്ന വംശപ്പേര് അബ്ദാലികൾ സ്വീകരിച്ചത്.

വിഭാഗങ്ങൾ

അബ്ദാലികളിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട രണ്ടു വിഭാഗങ്ങളാണ് പോപൽസായും ബാരക്സായും. ഈ വിഭാഗങ്ങളിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട കുടുംബങ്ങളാണ് യഥാക്രമം സാദോസായ് വിഭാഗവും മുഹമ്മദ്സായ് വിഭാഗവും. ഈ രണ്ടുകൂട്ടരും, പേർഷ്യയിലെ സഫവി ചക്രവർത്തി, ഷാ അബ്ബാസിന്റെ സഭാംഗങ്ങളായിരുന്ന സാദോ, മുഹമ്മദ് എന്നിവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളാണ്.

പോപൽസായ് വിഭാഗത്തിലെ സാദോസായ് കുടുംബാംഗങ്ങളാണ് ദുറാനി സാമ്രാജ്യസ്ഥാപകനായ അഹ്മദ് ഷാ അബ്ദാലിയും പിൻഗാമികളും.

ദുറാനി സാമ്രാജ്യത്തിനു ശേഷം രാജ്യത്ത് അധികാരം ഏറ്റെടുത്ത അഫ്ഗാനിസ്താൻ അമീറത്തിലെ രാജാക്കന്മാരെല്ലാം (ദോസ്ത് മുഹമ്മദ് ഖാൻ മുതൽ) ബാരക്സായ് വിഭാഗത്തിലെ മുഹമ്മദ്സായ് കുടുംബാംഗങ്ങളാണ്.