തത്ത്വചിന്താമണി

നവന്യായ സിദ്ധാന്തത്തിന്റെ ആദ്യഗ്രന്ഥമാണ് തത്ത്വചിന്താമണി. 12-ം ശതകത്തിൽ ബംഗാളിലെ 'നവദ്വീപി'ലാണ് ഈ പ്രസ്ഥാനത്തിനു തുടക്കം കുറിച്ചത്. നവന്യായദർശനത്തിന്റെ ഉപജ്ഞാതാവായ ഗംഗേശ ഉപാധ്യായനാണ് (14-ം ശ.) ഈ ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ രചയിതാവ്. പ്രമാണചിന്താമണി എന്നും ഇതിനു പേരുണ്ട്. ന്യായദർശനത്തിലെ പതിനാറ് പദാർഥങ്ങളിലൊന്നായ പ്രമാണത്തെപ്പറ്റിയാണ് ഇതിലെ പ്രതിപാദ്യമെന്നതുകൊണ്ടും, തത്ത്വചിന്താമണിയുടെ ഉദയം അതിനു മുമ്പുണ്ടായിരുന്ന എല്ലാ ന്യായഗ്രന്ഥങ്ങളേയും നിഷ്പ്രഭമാക്കിയതിനാലുമാവാം ഈ പേരിൽ ഇത് പ്രസിദ്ധമായിത്തീർന്നത്.

പദാർഥങ്ങളുടെ (പ്രമാണം, പ്രമേയം, സംശയം, പ്രയോജനം, ദൃഷ്ടാന്തം, സിദ്ധാന്തം, അവയവം, തർക്കം, നിർണയം, വാദം, ജല്പം, വിതണ്ഡം, ഹേത്വാഭാസം, ഛലം, ജാതി, നിഗ്രഹസ്ഥാനം എന്നിവ) പഠനത്തിന് ഭാരതത്തിലെ ന്യായവൈശേഷിക ദർശനങ്ങൾക്ക് പ്രാമാണിക പഠനത്തിന്റെ മാതൃക നല്കിയത് ഈ കൃതിയാണ്. ഈ കൃതി നവന്യായഗ്രന്ഥം എന്ന നിലയ്ക്കും, ഇതിലെ തർക്കവാദനരീതിയുടെ പ്രത്യേകതകൊണ്ടും വളരെയധികം പ്രശംസിക്കപ്പെട്ടു.

തത്ത്വചിന്താമണിയുടെ മേന്മയ്ക്ക് നിദാനമായി പറയാവുന്ന മറ്റൊരു വസ്തുത സംസ്കൃതത്തിൽ മാത്രം പതിനാല് വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ ഈ ഗ്രന്ഥത്തിന് ഉണ്ടായി എന്നതാണ്. ആലോകം (ജയദേവൻ-13-ാം ശ.) തത്ത്വചിന്താമണി വ്യാഖ്യാ (വാസുദേവ സാർവഭൗമൻ), ദീധിതി (രഘുനാഥ ശിരോമണി), മയൂഖം (ശങ്കരമിശ്രൻ), ആലോകം (പഞ്ചധരമിശ്രൻ) വ്യാഖ്യാ (ഗദാധരഭട്ടൻ) എന്നിവ വിശദമായി ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടവയാണ്. ദീധിതിക്ക് ഗദാധരൻ വീണ്ടും വ്യാഖ്യാനം രചിച്ചിട്ടുണ്ട്.

'അശ്വക്രാന്ത' വിഭാഗത്തിൽപ്പെട്ട ഒരു തന്ത്രവും (science) 'തത്ത്വചിന്താമണി' എന്ന പേരിലറിയപ്പെടുന്നു.