വിക്കിപീഡിയ

ജിമ്മി വെയിൽ‌സ്

വിക്കിമീഡിയ ഫൗണ്ടേഷന്റെ സ്ഥാപകൻ
(ജിംബോ വെയല്സ് എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)

ജിംബോ എന്ന ഓമനപ്പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ജിമ്മി ഡൊണാൾ വെയിൽസ് (ജനനം ഓഗസ്റ്റ് 7, 1966), ഒരു അമേരിക്കൻ-ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്റർനെറ്റ് സംരംഭകനും വെബ്‌മാസ്റ്ററും മുൻ സാമ്പത്തിക വ്യാപാരിയുമാണ്.[3]ഓൺലൈൻ നോൺ പ്രോഫിറ്റ് എൻസൈക്ലോപീഡിയ വിക്കിപീഡിയയുടെയും ലാഭേച്ഛയില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന വെബ് ഹോസ്റ്റിംഗ് കമ്പനിയായ വിക്കിയയുടെയും സഹസ്ഥാപകനാണ് അദ്ദേഹം, പിന്നീട് ഫാൻഡം എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു.

ജിമ്മി വെയിൽസ്
2019 ഓഗസ്റ്റിൽ വെയിൽസ്
ജനനം
ജിമ്മി ഡൊണാൾ വെയിൽസ്

(1966-08-07) ഓഗസ്റ്റ് 7, 1966  (58 വയസ്സ്)
Huntsville, Alabama, United States
മറ്റ് പേരുകൾJimbo (screen name)[1]
വിദ്യാഭ്യാസം
തൊഴിൽInternet entrepreneur, webmaster, financial trader (formerly)
സ്ഥാനപ്പേര്
പിൻഗാമിFlorence Devouard (as Chair of Wikimedia Foundation)
ബോർഡ് അംഗമാണ്; 
ജീവിതപങ്കാളി(കൾ)
Pamela Green
​
​
(m. 1986; div. 1993)​

Christine Rohan
​
​
(m. 1997; div. 2011)​

​
(m. 2012)​
കുട്ടികൾ3 daughters
പുരസ്കാരങ്ങൾSee below
Jimmy Wales' voice
Recorded August 2014
ഈ പ്രമാണം കേൾക്കാൻ കഴിയുന്നില്ലേ? മീഡിയാ സഹായി സന്ദർശിക്കുക.
വെബ്സൈറ്റ്jimmywales.com വിക്കിഡാറ്റയിൽ തിരുത്തുക
ഒപ്പ്

അലബാമയിലെ ഹണ്ട്‌സ്‌വില്ലെയിലാണ് വെയിൽസ് ജനിച്ചത്, അവിടെ അദ്ദേഹം യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രിപ്പറേറ്ററി സ്കൂളായ റാൻഡോൾഫ് സ്കൂളിൽ ചേർന്നു.[4][5]ഓബർൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്നും അലബാമ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്നും യഥാക്രമം ധനകാര്യത്തിൽ ബിരുദവും ബിരുദാനന്തര ബിരുദവും നേടി. ഗ്രാജ്വേറ്റ് സ്കൂളിൽ, വെയിൽസ് രണ്ട് സർവകലാശാലകളിൽ പഠിപ്പിച്ചു; എന്നിരുന്നാലും, ഫിനാൻസിൽ ജോലി നേടുന്നതിനായി പിഎച്ച്ഡി പൂർത്തിയാക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അദ്ദേഹം പോയി, പിന്നീട് ഒരു ഷിക്കാഗോ ഫ്യൂച്ചേഴ്സ് ആൻഡ് ഓപ്‌ഷൻ സ്ഥാപനത്തിന്റെ റിസർച്ച് ഡയറക്ടറായി ജോലി ചെയ്തു.

1996-ൽ വെയിൽസും രണ്ട് പങ്കാളികളും ചേർന്ന് ബോമിസ് സ്ഥാപിച്ചു, ഇത് പ്രധാനമായും മുതിർന്നവർക്കുള്ള ഉള്ളടക്കം ഫീച്ചർ ചെയ്യുന്നതിന് പേരുകേട്ട ഒരു വെബ് പോർട്ടലാണ്. നൂപീഡിയ (2000–2003) എന്ന സൗജന്യ പിയർ-റിവ്യൂ എൻസൈക്ലോപീഡിയയ്ക്ക് ബോമിസ് പ്രാരംഭ ധനസഹായം നൽകി. 2001 ജനുവരി 15-ന്, ലാറി സാംഗറും മറ്റുള്ളവരും ചേർന്ന്, വെയിൽസ് വിക്കിപീഡിയ ആരംഭിച്ചു, അതിന് ജനപ്രീതിയും ദ്രുതഗതിയിലുള്ള വളർച്ചയും ഉണ്ടായി. വിക്കിപീഡിയയുടെ പൊതു പ്രൊഫൈൽ വളർന്നപ്പോൾ, അദ്ദേഹം അതിന്റെ പ്രമോട്ടറും വക്താവുമായി. സഹസ്ഥാപകനെന്ന നിലയിൽ ചരിത്രപരമായി അദ്ദേഹത്തെ വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അദ്ദേഹം ഇത് വിവാദമാക്കി, സ്വയം സ്ഥാപകനായി സ്വയം പ്രഖ്യാപിച്ചു.[6][7]

വിക്കിമീഡിയ ഫൗണ്ടേഷൻ ബോർഡ് ഓഫ് ട്രസ്റ്റീസിൽ വെയ്ൽസ് സേവനമനുഷ്ഠിക്കുന്നു, വിക്കിപീഡിയ പ്രവർത്തിപ്പിക്കാൻ അദ്ദേഹം സഹായിച്ച ചാരിറ്റി, അതിന്റെ ബോർഡ് നിയമിച്ച "കമ്മ്യൂണിറ്റി ഫൗണ്ടർ" സീറ്റ് കൈവശം വയ്ക്കുന്നു. മെയ് 2006-ൽ ടൈം മാഗസിന്റെ ഏറ്റവും സ്വാധീനം ചെലുത്തിയ 100 വ്യക്തികളിലൊരാളായി വെയിൽ‌സ് തിര‍ഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.[8]

2017 ഏപ്രിലിൽ ജിമ്മി വെയ്ൽസ് വ്യാജവാർത്തകൾ പരക്കുന്നത് തടയിടാനായി വിക്കിട്രിബ്യൂൺ എന്ന പേരിട്ടിരിക്കുന്ന പുതിയ ഓൺലൈൻ മാധ്യമം പ്രഖ്യാപിച്ചു.[9][10]

മുൻകാലജീവിതം

തിരുത്തുക

അലബാമയിലെ ഹണ്ട്സ് വില്ലായിൽ 1966 ഓഗസ്റ്റ് 7-ന് അർദ്ധരാത്രിക്ക് മുമ്പ് വെയ്ൽസ് ജനിച്ചു. ജനന സർട്ടിഫിക്കറ്റ് ആഗസ്ത് എട്ട് ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[11][12]അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് ജിമ്മി[13] ഒരു പലചരക്ക് സ്റ്റോർ മാനേജരായി ജോലി ചെയ്തിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മ ഡോറിസ് ആൻ (നീ ഡഡ്ലി), അദ്ദേഹത്തിൻറെ മുത്തശ്ശി എർമ ഹൗസ് ഓഫ് ലേണിംഗ് നടത്തിയിരുന്നു.[14][15] പാരമ്പര്യമായി ഒറ്റമുറിയുള്ള സ്കൂൾ ഹൗസ് ആയ ഒരു ചെറിയ സ്വകാര്യ സ്കൂളിൽ അവർ പ്രവർത്തിച്ചു വന്നിരുന്നു. അവിടെ വെയിൽസും അദ്ദേഹത്തിന്റെ മൂന്നു സഹോദരങ്ങളും തങ്ങളുടെ ആദ്യകാല വിദ്യാഭ്യാസം ചെയ്തു.[16]

കുട്ടിയെന്ന നിലയിൽ, വെയിൽസ് ഒരു ബൌദ്ധിക ജിജ്ഞാസപരമായ വായനക്കാരനായിരുന്നു.[17] അദ്ദേഹത്തിന് മൂന്നു വയസുള്ളപ്പോൾ, അമ്മ ഡോർ-ടു-ഡോർ പുസ്തക വില്പ്പനക്കാരനിൽ നിന്നും ഒരു വേൾഡ് ബുക്ക് എൻസൈക്ലോപ്പീഡിയ വാങ്ങി അദ്ദേഹത്തിന് സമ്മാനിച്ചു. വായിച്ചു പഠിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം വളരുകയും അത് ഭക്ത്യാദരവിലെ ഒരു വസ്തുവായി മാറുകയും ചെയ്തു. അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിരൽത്തുമ്പിൽ സമൃദ്ധമായ വിജ്ഞാനത്തിന്റെ പരിപൂർണ്ണത നൽകി. അതിലെ ഭൂപടങ്ങളും, പേശികളുടെയും ധമനികളുടെയും ദഹനേന്ദ്രിയത്തിന്റെയും തവളയുടെ ദഹനവ്യവസ്ഥയുടെയും ചിത്രങ്ങളും വിജ്ഞാനത്തിൽ സൂക്ഷ്മനിരീക്ഷണം ചെയ്യാൻ അദ്ദേഹത്തിനു കഴിഞ്ഞു. എന്നാൽ വേൾഡ് ബുക്കിന് കുറവുകൾ ഉണ്ടെന്ന് വെയിൽസ് ഉടൻ കണ്ടെത്തി. അതിൽ വിജ്ഞാനപ്രദമായ കാര്യങ്ങൾ എത്രമാത്രം ആവശ്യം ഉണ്ടായിരുന്നുവോ അത്രയധികം കാര്യങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എൻസൈക്ലോപീഡിയ പുതുക്കാനായി പേജുകൾ കൂട്ടാനുമായി ഉടമസ്ഥർക്ക് സ്റ്റിക്കറുകൾ അയച്ചു. വെയിൽസ് സ്റ്റിക്കറുകളിലൂടെ പ്രവർത്തിപ്പിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുകയും, പറയുകയും ചെയ്തു. "ഞാൻ ഒരു തമാശയായി കുട്ടിയായിരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ എന്റെ അമ്മ വാങ്ങിതന്നതുപോലെ മറ്റൊരു എൻസൈക്ലോപീഡിയ തിരുത്തിയെഴുതാൻ തുടങ്ങി.[18]

ബ്രയാൻ ലാമ്പുമായി 2005-ൽ നടത്തിയ അഭിമുഖത്തിൽ വെയിൽസ് തന്റെ ബാല്യകാല സ്വകാര്യവിദ്യാലയത്തെ "മോണ്ടിസ്സോറി സ്വാധീനിച്ച വിദ്യാഭ്യാസത്തിലെ തത്ത്വചിന്ത" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു. അവിടെ അദ്ദേഹം "ബ്രിട്ടാനിക്കാസ്, വേൾഡ് ബുക്ക് എൻസൈക്ലോപ്പീഡിയ എന്നീ പുസ്തകങ്ങൾ പഠിക്കുന്നതിനുവേണ്ടി ധാരാളം മണിക്കൂറുകൾ ചെലവഴിച്ചു."[19]വെയിൽസ് ഗ്രേഡിൽ മറ്റ് നാല് കുട്ടികൾ മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ, അതിനാൽ സ്കൂൾ ഫസ്റ്റ് ഗ്രേഡ് മുതൽ ഫോർത്ത് ഗ്രേഡ് വരെയുള്ള വിദ്യാർത്ഥികളെയും ഫിഫ്ത് ഗ്രേഡ് മുതൽ എയ്ത്(eighth) ഗ്രേഡ് വരെയുള്ള വിദ്യാർത്ഥികളെയും ഒരുമിച്ച് ചേർത്തു. പ്രായപൂർത്തിയായപ്പോൾ, വെയിൽസ് തന്റെ രാഷ്ട്രീയ തത്ത്വചിന്തയെ രൂപപ്പെടുത്തുന്ന സ്വാധീനമായി "നിരന്തര ഇടപെടലും ബ്യൂറോക്രസിയെയും സംസ്ഥാനത്ത് നിന്നുള്ള സ്നോബി ഇൻസ്‌പെക്ടർമാരെയും" ഉദ്ധരിച്ച് സ്‌കൂളിനോടുള്ള സർക്കാരിന്റെ പെരുമാറ്റത്തെ നിശിതമായി വിമർശിച്ചു.[19]

എട്ടാം ഗ്രേഡിനുശേഷം, വെയിൽസ് റാൻഡോൾഫ് സ്കൂളിൽ ചേർന്നു,[20][21][22][23]ഹണ്ട്‌സ്‌വില്ലിലെ ഒരു യൂണിവേഴ്സിറ്റി-പ്രിപ്പറേറ്ററി സ്കൂളിൽ നിന്ന്, പതിനാറാം വയസ്സിൽ ബിരുദം നേടി.[24]തന്റെ കുടുംബത്തിന് സ്കൂൾ പഠനം ചെലവേറിയതാണെന്ന് വെയിൽസ് പറഞ്ഞു, എന്നാൽ "വിദ്യാഭ്യാസം എന്റെ വീട്ടിൽ എപ്പോഴും ഒരു അഭിനിവേശമായിരുന്നു ... നിങ്ങൾക്കറിയാമോ, അറിവിനും പഠനത്തിനുമുള്ള പരമ്പരാഗത സമീപനവും അത് ഒരു നല്ല ജീവിതത്തിനുള്ള അടിത്തറയായി സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു." 1986-ൽ ഓബർൺ സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് ധനകാര്യത്തിൽ ബിരുദം നേടി.[15] 16 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ അദ്ദേഹം ഒബൺ(Auburn)വിദ്യാഭ്യാസം ആരംഭിച്ചു.[15] വെയിൽസ് പിന്നീട് അലബാമ സർവകലാശാലയിൽ പിഎച്ച്ഡി ഫിനാൻസ് പ്രോഗ്രാമിൽ പ്രവേശിച്ചു, പിഎച്ച്ഡി ഫിനാൻസ് പ്രോഗ്രാമിൽ പ്രവേശനം നേടുന്നതിന്മുമ്പ് ഇൻഡ്യാന യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്ന് ബിരുദാനന്തര ബിരുദം കരസ്ഥമാക്കിയിരുന്നു.[25]അലബാമ സർവകലാശാലയിൽ അദ്ദേഹം ഇന്റർനെറ്റ് ഫാന്റസി ഗെയിമുകൾ കളിക്കുകയും വെബിൽ തൽപരനാകുകയും ചെയ്തു. ബിരുദാനന്തര ബിരുദ പഠനകാലത്ത് അദ്ദേഹം രണ്ട് സർവ്വകലാശാലകളിലും പഠിപ്പിച്ചു, പക്ഷേ പിഎച്ച്ഡിക്ക് ആവശ്യമായ ഡോക്ടറൽ പ്രബന്ധം എഴുതിയില്ല, ഇത് അദ്ദേഹത്തിന് വിരസതയുളവാക്കി.[25][19]

ലേഖനങ്ങൾ

തിരുത്തുക
 
Wikimedia Commons has media related to Jimmy Wales.

ചിത്രശാല

തിരുത്തുക
  •  
    2010 ലെ വിക്കിമാനിയയിൽ വിക്കിമീഡിയ ഫൗണ്ടേഷൻ സ്ഥാപകനായ ജിമ്മി വെയിൽ‌സ് മലയാളം വിക്കിപീഡിയ ഓഫ്‌ലൈൻ വേർഷൻ സി.ഡി പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. ലാറ്റിനേതര ഭാഷകളിൽ ഓഫ്‌ലൈൻ വേർഷൻ ആദ്യമായി പുറത്തിറക്കി എന്ന പ്രത്യേകത ഈ സി.ഡി ക്കുണ്ടെന്ന് അദ്ദേഹം പരാമർശിച്ചു.
  •  
    Jimmy Wales 2014 on CeBIT Global Conferences, Wikipedia Zero

അവലംബങ്ങൾ

തിരുത്തുക
  1. ↑ Garside, Juliette (August 3, 2014). "Jimmy Wales: digital champion of free speech". The Observer. London. Retrieved December 26, 2017.
  2. ↑ Williams, Christopher (April 25, 2017). "Wikipedia co-founder Jimmy Wales exits Guardian board over conflict of interest with Wikitribune news site". The Telegraph (in ബ്രിട്ടീഷ് ഇംഗ്ലീഷ്). ISSN 0307-1235.
  3. ↑ Horovitz, David (January 7, 2011). "Jimmy Wales's benevolent Wikipedia wisdom". The Jerusalem Post. Retrieved December 26, 2017.
  4. ↑ Walden, Lea Ann, et al. (spring 2013). "Where Are They Now?". Randolph MagazineArchived August 27, 2014, at the Wayback Machine. 18 (1). pp. 20–27. Retrieved August 26, 2014.
  5. ↑ "Todd Rush Chambers's answer to What did Jimmy Wales mostly think about when he was in High School? - Quora".
  6. ↑ Bergstein, Brian (March 25, 2007). "Sanger says he co-started Wikipedia". NBC News. Associated Press. Retrieved March 26, 2007. The nascent Web encyclopedia Citizendium springs from Larry Sanger, a philosophy PhD who counts himself as a co-founder of Wikipedia, the site he now hopes to usurp. The claim does not seem particularly controversial—Sanger has long been cited as a co-founder. Yet the other founder, Jimmy Wales, is not happy about it.
  7. ↑ Olson, Parmy (October 18, 2006). "A New Kid on the Wiki Block". Forbes. Retrieved March 28, 2009.
  8. ↑ Anderson, Chris (May 8, 2006). "2006 TIME 100 Jimmy Wales". Time. Retrieved December 26, 2017.
  9. ↑ "വ്യാജ വാർത്തകൾക്കെതിരെ വാളെടുത്ത് വിക്കിപീഡിയ". mediaone. Retrieved 2018-10-26.
  10. ↑ "വ്യാജവാർത്തകൾക്ക് തടയിടാൻ വരുന്നു വിക്കിട്രിബ്യൂൺ". Mathrubhumi. Archived from the original on 2018-02-03. Retrieved 2018-10-26.
  11. ↑ "Jimmy Wales". Encyclopædia Britannica. July 16, 2014. Retrieved January 30, 2015.
  12. ↑ "Jimmy Wales – Researcher's Note". Encyclopædia Britannica. July 16, 2014. Retrieved January 30, 2015.
  13. ↑ Kazek, Kelly (August 11, 2006). "Geek to chic: Wikipedia founder a celebrity". The News Courier. Archived from the original on March 20, 2008. "Doris Wales's husband, Jimmy, wasn't sure what she was thinking when she bought a World Book Encyclopedia set from a traveling salesman in 1968."
  14. ↑ Pink, Daniel H. (March 13, 2005). "The Book Stops Here". Wired. 13 (3). Archived from the original on March 4, 2005. Retrieved October 31, 2008.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 Wilson, Claire M. "Jimmy Wales". Encyclopedia of Alabama. Retrieved December 26, 2017.
  16. ↑ Mangu-Ward, Katherine (June 2007). "Wikipedia and beyond: Jimmy Wales's sprawling vision". Reason. 39 (2). p. 21. Retrieved October 31, 2008.
  17. ↑ "Brain scan: The free-knowledge fundamentalist". The Economist. June 5, 2008. Retrieved December 26, 2017.
  18. ↑ Walter Isaacson (October 19, 2014). "You Can Look It Up: The Wikipedia Story". The Daily Beast. Retrieved December 26, 2017.
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 Lamb, Brian (September 25, 2005). "Q&A: Jimmy Wales, Wikipedia founder". C-SPAN. Retrieved October 31, 2006.
  20. ↑ Brown, David (December 11, 2007). "Jimmy Wales '83". Alumni Profiles. Randolph School. Archived from the original on April 18, 2010. Retrieved October 31, 2008.
  21. ↑ Moore, Rebecca (January 7, 2013). "Jimmy Wales '83: 'Information evangelist' Archived 2018-10-31 at the Wayback Machine.", Randolph School. Retrieved August 12, 2014.
  22. ↑ "Profile". BBC Radio 4. March 18, 2012. Retrieved August 12, 2014.
  23. ↑ "Todd Chambers' answer to [Pictures or it didn't happen] what was jimmy wales' high school life like? – Quora". www.quora.com. Retrieved December 26, 2017.
  24. ↑ Barnett, Cynthia (September 2005). "Wiki Mania". Florida Trend. Vol. 48, no. 5. p. 62. Archived from the original on October 17, 2006.
  25. ↑ 25.0 25.1 Mangu-Ward, Katherine (June 2007). "Wikipedia and beyond: Jimmy Wales's sprawling vision". Reason. Vol. 39, no. 2. p. 21. Retrieved August 13, 2021.


 

ജീവചരിത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. സഹായത്തിനു ഈ ലേഖനത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പതിപ്പും കാണുക.


"https://ml.wikipedia.org/w/index.php?title=ജിമ്മി_വെയിൽ‌സ്&oldid=3804420" എന്ന താളിൽനിന്ന് ശേഖരിച്ചത്