കൂഷ്മാണ്ഡ

കൂഷ്മാണ്ഡ നവദുർഗ്ഗ സങ്കൽപ്പത്തിലെ ഒരു ദേവതയാണ്. ഈ സങ്കല്പം അനുസരിച്ച് കൂഷ്മാണ്ഡയുടെ ദിവ്യമായ പുഞ്ചിരിയാലാണ് ലോകം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടത്. കാളികുല വിധി പ്രകാരം മഹാദേവിയുടെ നവദുർഗ്ഗാ രൂപങ്ങളിലെ നാലാമത്തെ ഭാവമാണ് കൂഷ്മാണ്ഡ. കു എന്നാൽ "അൽപ്പം" എന്നും ഊഷ്മ എന്നാൽ "ഊഷ്മളത" അല്ലെങ്കിൽ "ഊർജ്ജം", അണ്ഡ എന്നാൽ "അണ്ഡം ". എന്നും അർത്ഥം.

കൂഷ്മാണ്ഡ
Goddess of The Light and energy.
Goddess Kushmanda, fourth form of Durga
പദവി	പാർവ്വതിയുടെ അവതാരം
നിവാസം	കൈലാസം
ഗ്രഹം	സൂര്യൻ
മന്ത്രം	सुरासम्पूर्णकलशं रुधिराप्लुतमेव च। दधाना हस्तपद्माभ्यां कूष्माण्डा शुभदास्तु मे॥
ആയുധങ്ങൾ	Lotus, Chakra, Kamandalu, Dhanusha (Bow), Arrow, Gada (Mace), Akshamala (Rosary), Jar of holy Elixir i.e. Sura and blood
ജീവിത പങ്കാളി	ശിവൻ
വാഹനം	കടുവ

നവരാത്രി ആഘോഷത്തിന്റെ നാലാം ദിവസം (നവദുർഗ്ഗയുടെ ഒമ്പത് രാത്രികൾ) കുഷ്മാണ്ഡയെ ആരാധിക്കുന്നു, ഇത് ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും സമ്പത്തും ശക്തിയും നൽകുകയും ചെയ്യുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. വിശ്വാസപ്രകാരം കൂഷ്മാണ്ഡ ദേവിക്ക് എട്ട് കൈകളുണ്ട്, അതിനാൽ അഷ്ടഭുജാ ദേവി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. സിദ്ധികളും നിധികളും നൽകാനുള്ള എല്ലാ ശക്തിയും കൂഷ്മാണ്ഡയുടെ ജപമാലയിൽ ഉണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. സംസ്കൃതത്തിൽ ബ്രഹ്മാണ്ഡ (ब्रह्माण्ड) എന്നും വിളിക്കപ്പെടുന്നന്നു. കുഷ്മാണ്ഡ (कुष्माण्ड) എന്നറിയപ്പെടുന്ന വെളുത്ത മത്തങ്ങയുടെ ബലി ഈ ദേവി ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു എന്നതാണ് വിശ്വാസം. ബ്രഹ്മാണ്ഡ, കൂഷ്മാണ്ഡ എന്നിവയുമായുള്ള ബന്ധം കാരണം കൂഷ്മാണ്ഡ ദേവി എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്.